استان مازندران: راهنمای جامع و بررسی کامل

راهنمای جامع سفر به استان مازندران

    استان مازندران را باید یکی از زیباترین و جذاب‌ترین مناطق ایران از نظر دارا بودن جاذبه‌های طبیعی دانست. این استان همچنین یکی از مناطقی است که سالانه بیشترین گردشگران داخلی برای سفر انتخابش می‌کنند. اگر چه طبیعت استان مازندران به گونه‌ای است که در تمام فصل‌های سال زیبایی‌هایی برای ارائه دارد اما شاید بتوان از نظر آب و هوایی سفر به مازندران در بهار را بهترین زمان سفر به این مطقه دانست. زیرا در بهار آب و هوای ملایم‌تری بر استان حاکم است.

    جاذبه‌های گردشگری استان مازندران آنقدر زیاد است که می‌توان براساس آنها چندین تور یک روزه و چند روزه برنامه‌ریزی کرد و اگر تصمیم داشته باشید تمام این جاذبه‌ها را در یک روز بگردید حتما باید زمان زیادی برای سفر خود در نظر بگیرید. در مطلب راهنمای جامع سفر به استان مازندران ما ابتدا مختصری به تاریخ این استان می‌پردازیم، سپس فرهنگ مردم مازندران را بررسی می‌کنیم و بعد خواهیم دید که جغرافیای این منطقه به چه صورت است. در نهایت به معرفی مهم‌ترین جاذبه‌های استان خواهیم پرداخت. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید حتما با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

تاریخی به قدمت ایران

    مازندران را باید یکی از قدیمی‌ترین مناطق ایران دانست که نام برخی از شهرهای آن در شاهنامه فردوسی آمده است. در واقع دانشمندان در غارهای هوتو و کمربند نشانه‌هایی کشف کرده‌اند که نشان می‌دهد 75 هزار سال پیش انسان‌ها در این مناطق می‌زیسته‌اند. در زمان کوروش کبیر، مازندران تحت فرمان هخامنشیان بود. این منطقه همیشه مورد توجه پادشاهان بوده اما در زمان قاجاریه به دلیل اینکه ایل قاجار در شرق مازندران اسکان داشتند، توجه ویژه‌تری به این استان می‌شده است. همچنین آقا محمد خان قاجار قبل از تاجگذاری شهر ساری را به عنوان پایگاه خود انتخاب کرده بود. در دوران مشروطه نیز نامداران مازندرانی مانند بسیاری از شهرهای دیگر به سمت پایتخت رفتند تا به استبداد محمدعلی شاه پایان دهند.

    آخرین حکومت شاهنشاهی ایران یعنی پهلوی نیز دودمانی طبری داشت. رضاخان در آلاشت سوادکوه به دنیا آمده بود. طبیعتا در این دوره هم توجه ویژه‎ای به استان مازندران می‌شده است. در تمامی این ادوار مشاهیر زیادی از این خاک برخواسته‌اند که نام آشناترین آنها نیما یوشیج (پدر شعر نو)، محمد بن جریر طبری (مورخ و فیلسوف) امامعلی حبیبی (کشتی گیر پر افتخار ایران) و رضاخان پهلوی هستند.

    در ادامه مطلب ‎راهنمای جامع سفر به استان مازندران ابتدا مختصری درباره فرهنگ و جغرافیای استان حرف خواهیم زد و سپس به معرفی جاذبه های گردشگری بی‌شمار استان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

آشنایی با فرهنگ مازندران

    وقتی می‌گوییم فرهنگ مازندرانی یعنی باید درباره زبان، صنایع دستی، آداب و رسوم و غذاهای محلی این خطه حرف بزنیم. فرهنگ مازندرانی‌ها از یک طرف پر از رنگ و شور زندگی است و از سوی دیگر ریشه در افسانه‌ها و آیین‌های باستانی دارد. مازندرانی‌ها بسیاری از جشن‌های باستانی مانند نوروز ماه، ورفچال، سیزده شو، نوروز خوانی و ... را  هنوز که هنوز است، برگزار می‌کنند. جالب است بدانید بیشتر این جشن‌ها مربوط به دوره باستانی است اما زمانی که اسلام وارد این منطقه شد مردم آیین‌های باستانی خود را با آیین‌های مذهبی درآمیختند.

    مازندرانی‌ها غذاهای محلی زیادی دارند که شاید مشهورترین آنها اکبر جوجه، مالابیج، آغورمسما، نازخاتون و اسفناج مرجی، ترشه آش و ناردون باشد. مردم این منطقه همگی گویش مازندرانی دارند اما ممکن است لهجه آنها در شهرهای مختلف کمی با هم متفاوت باشد.

    درباره صنایع دستی و سوغات مازندران نیز باید گفت صنایع چوبی، حصیر، جوراب بافی، گلیم بافی و جاجیم بافی اصلی‌ترین صنایع دستی آنها را تشکیل می‌دهد. از میان سوغات مازندران نیز می‌توان به عسل کوهی، شکر قهوه‎ای، شربت و مربای بهارنارنج، انار، آلوجه و مربای جنگلی و ... اشاره کرد.

    اگر می‌خواهید با فرهنگ مازندرانی‌ها آشنا شوید حتما باید کمی درباره موسیقی این دیار بخوانید. موسیقی مازندران با موسیقی خراسان و ترکمن صحرا ترکیب شده است. در واقع موسیقی با مردم این خطه عجین است در ضرب آهنگ زندگی، در شالیزارها، در جشن‌ها و در سوگواری‌ها می‌توانید تاثیر آن را بر زندگی مردم ببینید.

    مازندرانی‌ها از قدیم قهرمان و پهلوان‎پرور بوده‌اند ورزش با خون آنها عجین شده. این خطه پر از قهرمانان کشتی و دیگر ورزش‌هاست. جالب است بدانید مازندران تاکنون بیشترین تعداد مدال را در رقابت‌های جهانی و آسیایی و همچنین المپیک برای ایران به دست آورده است.

آنچه باید درباره جغرافیای مازندران بدانید

    جغرافیای مازندران در یک کلام رنگارنگ است. جنگل‌ها، علفزارها، سواحل و کوهستان‌ها یک نقاشی پر از رنگ در شمال ایران پدید آورده است. استان مازندران توسط رشته کوه البرز به دو بخش کوهستانی و جلگه‌ای تقسیم می‌شود. در واقع قسمت جنوبی استان کوهستانی است و قسمت شمالی آن را جلگه‌ها و سواحل تشکیل می‌دهند. وجود بخشی از جنگل‌های هیرکانی در این استان زیست بوم‌های ارزشمندی را پدید آورده است. همچنین برخی از جانوران درحال انقراض (متاسفانه برخی از آنها مانند ببر منقرض شده‌اند) در طبیعت بکر مازندران زندگی می‌کنند.

    آب و هوای مازندران با توجه به شرایط اقلیمی که در بالا ذکر شد به دو دسته کوهستانی و معتدل مرطوب تقسیم می‌شود. تنوع آب و هوایی این منطقه را به جایی مناسب برای سفر در فصل‌های مختلف سال تبدیل کرده است.

    مهم‌ترین منبع آب استان دریای خزر است. اکثر رودخانه‌های استان نیز دائمی هستند. همچنین چند سد مهم به نام‌های سد البرز، سد شهید رجایی، سد لار، سد هراز و سد فینسک در این استان وجود دارد. به طور کلی می‌توان گفت مازندران از نظر منابع آبی وضعیت بهتری از بسیاری مناطق دیگر کشورمان دارد. در ادامه مطلب راهنمای جامع سفر به استان مازندران به معرفی جاذبه های گردشگری استان خواهیم پرداخت.

جاذبه‎ های گردشگری استان مازندران

    حالا وقت آن رسیده که جاذبه ‌های گردشگری استان مازندران را به شما معرفی کنیم. تعداد این جاذبه‌ها بسیار زیاد است و ما سعی می‌کنیم مهم‌ترین آنها را در لیست معرفی خود قرار دهیم. طبق روال همیشه ابتدا به معرفی جاذبه‌هایی می‌پردازیم که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند. سپس نوبت به جاذبه‌های ثبت شده ملی می‌رسد و در نهایت دیگر جاذبه‌های استان را در راهنمای جامع سفر به استان مازندران به شما معرفی خواهیم کرد.

باغ عباس آباد

• ثبت در میراث جهانی یونسکو: سال 2011
• ثبت در فهرست آثار ملی: 23 فروردین 1346

    باغ عباس آباد یکی از مجموعه‌های تاریخی استان مازندران و شهرستان بهشهر است. این باغ در دامنه رشته کوه‌های البرز و میان جنگل قرار گرفته است. در واقع باغ عباس آباد یک مجموعه شامل سد، دریاچه سد، مخزن، کاخ، حمام، آسیاب آبی و دو برج آجری است. این باغ 500 هکتاری را مهم‌ترین باغ غیر کویری در ایران می‌دانند. دریاچه عباس آباد دارای 10 هکتار وسعت است و در مرکز آن یک عمارت قرار دارد. جالب است بدانید در هنگام آبگیری دریاچه عمارت حدود 18 متر زیر آب می‌رود.

جنگل‌های هیرکانی

• ثبت در میراث جهانی یونسکو: 14 تیر 1398

    جنگل‌های هیرکانی که بخشی از آن در استان گیلان و بخشی دیگر در استان گلستان قرار دارد یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی استان است که میراث جهانی یونسکو هم محسوب می‌شود. این جنگل‌ها 25 تا 50 میلیون سال قدمت دارند و گونه‌های گیاهی و جانوری فراوانی در آنها زیست می‌کنند. در مازندران هم مانند گیلان بخش‌های از جنگل‌های هیرکانی به دلایلی مثل آتش‌سوزی و گسترش زمین‌های کشاورزی و ... در حال نابودی است و باید از این میراث بیشتر مراقبت کرد.

پل فیروزکلای آمل

• ثبت در فهرست آثار ملی: 24 اسفند 1383

    این پل که به دوره پلوی اول باز می‌گردد در روستای فیروز کلا در شهرستان آمل قرار دارد. این پل را باید یکی از جذاب‌ترین پل‌های آمل و از جاذبه‌های گردشگری این استان دانست.

تپه کپور چال

• ثبت در فهرست آثار ملی: 10 مهر 1380

    تپه کپورچال یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های بابل است که قدمت آن به هزاره یکم باز می‌گردد. این تپه تاریخی در روستای کپورچال قرار دارد.

باغ مستوفی الممالک

• ثبت در فهرست آثار ملی: تیر ماه 1396

    این عمارت که تحت تملک وزارت علوم است، 10 کیلومتری بابل در روستای دونه سر قرار دارد. باغ مستوفی الممالک تقریبا 20 هکتار وسعت دارد و همانطور که از نامش پیداست متعلق به یکی از نخست وزیران مشهور در دوره قاجاریه به نام مستوفی الممالک بوده است. از ویژگی‌های این باغ می‌توان به درختان سر به فلک کشیده و سنگ فرش‌های خاص و زیبا اشاره کرد.

تپه تنگ سفید آب

• ثبت در فهرست آثار ملی: 1 مهر 1382

    تپه تنگ سفید آب یک جاذبه تاریخی در شهر آمل است که در شرق رودخانه سفید آب واقع شده و نام خود را نیز از این رودخانه گرفته است. قدمت ساخت این اثر به دوره صفویه باز می‌گردد.

قله دماند

• ثبت در فهرست آثار ملی: 13 تیر 1387

    قله دماوند را نه تنها باید یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی استان مازندران دانست بلکه باید از آن به عنوان نماد ایران یاد کرد. دماوند بلندترین کوه ایران و بلندترین آتشفشان آسیا و خاورمیانه است. این کوه در جنوب دریای مازندران، در پاره مرکزی رشته کوه البرز قرار داد و سالان میزبان کوهنوردان داخلی و خارجی بسیاری زیادی است که برای فتح آن راهی شده‌اند. جالب است بدانید کوه دماوند در سال 1381 در فهرست مناطق چهارگانه که از نظر حفاظت محیط زیست ارزشمند هستند، به عنوان اثر طبیعی ملی ثبت شده است.

    کوه دماوند همیشه برای ایران و ایران معنا و اهمیت ویژه‌ای داشته است. نویسندگان، شاعران و ترانه سرایان این اهمیت را در آثار خود انعکاس داده‌اند. حتی در ادبیات اساطیری ایران نیز از کوه دماوند یاد شده است. برای مثال قصه به بند کشیده شدن ضحاک در این کوه یکی از معروف‌ترین داستان‌های اساطیری مربوط به دماوند است.

کاخ چای خوران چالوس

    در راهنمای جامع سفر به استان مازندران جای معرفی کاخ چای خوران چالوس خالی است. کاخ چای خوران چالوس متعلق به دوره پهلوی اول است. محوطه این کاخ به 4 هزار متر می‌رسد و یک طبقه و یک زیر زمین دارد. جالب است بدانید متاسفانه امروز خود کاخ تا حد زیادی از بین رفته و از این بنای تاریخی به عنوان پادگان استفاده می‌شود.

شبه جزیره میانکاله

    شبه جزیره میانکاله در شمال شرقی استان مازندران قرار دارد و با مساحتی حدود 68 هزار هکتار به عنوان یک منطقه حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش شناخته می‌شود. محیط این شبه جزیره تقریبا دست نخورده باقی مانده است. پرندگان مهاجر، کپور، کفال ماهیان خاویاری و بسیاری دیگر از موجود زنده در این پناهگاه حیات وحش زندگی می‌کنند. همچنین یک تالاب بین‌المللی در این منطقه وجود دارد که اولین تالاب ثبت شده در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر است. درختچه‌های گز، جنگل انارستان و بوته‌های تمشک پوشش گیاهی این تالاب را تشکیل می‌دهند.

آبشار یخی

    آبشار یخی یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی استان مازندران است که در شهرستان آمل قرار دارد و در لیست راهنمای جامع سفر به استان مازندران باید بدان اشاره کرد. این آبشار بین 7 تا 12 متر ارتفاع دارد. نکته جالب آن این است که به جز فواصل کوتاهی در تابستان که آب باریکی از این آبشار به سوی پایین سرازیر می‌شود، در دیگر روزهای سال یخ زده است. آبشار یخی 5100 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و در واقع در مسیر صعود به قله دماوند از جبهه جنوبی قرار گرفته است. این آبشار بدون شک مرتفع‌ترین آبشار در خاورمیانه است.

    مواردی که تاکنون به عنوان جاذبه گردشگری معرفی شد، تنها بخش کوچکی از جاذبه‌های استان مازندران است. شمار زیادی امامزاده، مسجد، جاذبه‌های طبیعی پرطرفدار مانند جاده چالوس، جاده هراز و پل ورسک و ... در استان وجود دارد که اگرچه در مطلب راهنمای جامع سفر به استان مازندران مجال معرفی آنها نیست اما، بازدید از این جاذبه‌ها به عنوان تورهای یک روزه و چند روزه اوقات خوشی را برایتان فراهم خواهد کرد.

بام استان مازندران  

    استان زیبای مازندران که هرچه از زیبایی طبیعی این استان بگویم کم گفته‌ایم، چرا که دماوند زیبای ما در این استان جای دارد و بام این استان محسوب می‌شود. قله دماوند بلندترین قله ایران و رشته کوه البرز و همچنین بلندترین قله آتشفشانی قاره آسیا محسوب می‌شود، همچنین اگر بخواهید بام ایران را صعود کنید یا اینکه  پروژه سیمرغ کوه‌های ایران را به اتمام برسانید باید حتما به دیدار دماوند بروید، همانطوری که می‌دانید دماوند مسیرهای مختلفی برای صعود دارد که درباره‌ آنها می‌توانید با مقاله معرفی قله دماوند از دکوول همراه باشید.  

کلام آخر

    استان مازندران یکی از زیباترین طبیعت‌های ایران را دارد. همانطور که در بالا ذکر شد سالانه میلیون‌ها گردشگری داخلی و خارجی از این استان بازدید می‌کند. این یک نکته‎ای مثبت برای صنعت گردشگری استان و ایران است اما متاسفانه برخودهای نامناسب برخی از گردشگران تاکنون آسیب‌های زیادی به طبیعت و زیست جانوری و گیاهی استان زده است. در طول سفر به استان مازندران به عنوان یکی از مالکان این آب و خاک در حفظ آن کوشا باشید و اجازه دهید این میراث همانطور بکر و زیبا به دست فرزندانمان برسد. همچنین برای حمایت از مردم مازندران از صنایع دستی و سوغات مخصوص به این استان غافل نشوید. امید است مطلب راهنمای جامع سفر به استان مازندران برایتان مفید بوده باشد.