استان قزوین: راهنمای جامع و بررسی کامل

راهنمای جامع سفر به استان قزوین

    قزوین یکی از استان‌های شمال غرب کشور است که در همسایگی گیلان، مازندران، زنجان و البرز قرار دارد. اگر چه این استان تنها یک درصد از مساحت کشور را در اختیار دارد اما نقش مهمی در اقتصاد ایفا می‌کند. در پاسخ به این سوال که چرا باید استان قزوین را به عنوان مقصد مناسبی برای سفر انتخاب کرد؛ باید گفت قزوین یکی از استان‌های قدیمی ایران است که جاذبه‌های تاریخی فراوانی برای دیدن دارد. همچنین در این استان جاذبه‌های طبیعی زیادی نیز وجود دارد که نظر علاقمندان به طبیعت‎گردی را به خود جلب می‌کند.

    سفر به استان قزوین در بهار را به دلایل بسیاری می‌توان انتخاب مناسبی دانست. در این فصل آب و هوای ملایمی بر استان حاکم است. همچنین طبیعت بهاری جلوه زیبایی‌های این منطقه را دو چندان کرده و در نهایت شما می‌توانید با آداب و رسوم نوروزی مردم این استان آشنا شوید و سفری لذت بخش‎تر داشته باشید.

    در مطلب راهنمای جامع سفر به استان قزوین قصد داریم تاریخ، فرهنگ و جغرافیای این استان را به صورت مختصر بررسی کنیم و سپس به معرفی جاذبه های گردشگری این منطقه بپردازیم تا در صورتی که قصد سفر به قزوین را داشتید بتوانید از این مطلب استفاده نمایید. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

آشنایی با پیشینه استان قزوین

    براساس نوشته‌های باستانی، نام قدیم استان قزوین راژیا بوده است. باستان شناسان عصر حاضر نیز نام قدیم این منطقه را کاسپین می‌دانند. آنها معتقدند کاسپی‌ها که زمانی در سواحل دریای کاسپین زندگی می‌کرده‌اند؛ کم کم به سوی قزوین مهاجرت کرده و این شهر را بنیان نهاده‌اند. در قزورین بقایایی از دوره هخامنشیان و مادها یافت شده که نشان از قدمت بالای این منطقه دارد. زبان قدیمی این مردم پهلوی بوده است. پس از ورود اسلام به ایران مهمترین اتفاقاتی که در استان قزوین رخ داده یکی پایه‌گذاری دولت اسماعیلیه و دیگری انتخاب قزوین به عنوان پایتخت توسط شاه تهماسب صفوی بوده است.

    مردم قزوین به دلیل نزدیکی استانشان به تهران از مشروطه به بعد بیشتر از مردم استان‌هایی که فاصله زیادی با تهران دارند؛ با اتفاقات سیاسی و اجتماعی کشور درگیر بوده‎اند. همچنین در طول تاریخ مشاهیر و شخصیت‌های مهمی مانند عیبد زاکانی (طنزپرداز، منتقد و نویسنده قرن هشتم)، حمدالله مستوفی (مورخ، شاعر، نویسنده و جغرافی دان دوره ایلخانیان)، علامه دهخدا، عارف قزوینی، محمد علی رجایی، شهید عباس بابایی و ... در استان قزوین چشم به جهان گشوده و پرورش یافته‌اند.

آشنایی با فرهنگ استان قزوین

    قزوین را پایتخت خوشنویسان ایران می‌دانند. حداقل در طول تاریخ معاصر شمار زیادی از مشهورترین خوشنویسان ایرانی در این منطقه می‏زیسته‌اند. خوشنویسی را باید در ارتباطی نزدیک با فرهنگ این مردم دانست. اما جدا از این هنر وقتی قرار باشد درباره فرهنگ استان قزوین حرف بزنیم؛ باید از زبان، غذاهای محلی، جشن‌ها و سوگواری‌ها، لباس‌های محلی و سوغات این دیار  نیز حرف بزنیم.

    از آنجایی که نژادهای کرد، لر، شاهسون و مراغی در کنار هم در استان قزوین زندگی می‌کنند، طبیعتا زبان‌های فارسی، تاتی، مراغی، کردی، لری و ترکی هم در این استان وجود دارد اما زبان رایج در قزوین فارسی با لهجه مخصوص به قزوین است. مردم قزوین هم مانند بسیاری دیگر از ایرانیان، مراسم باستانی و اعیاد و سوگواری‌های مذهبی را به بهترین شکل برگزار می‌کنند. مهمترین جشن‌های باستانی که در این استان برگزار می‌شوند، عبارتند از جشن نوروز، جشن انار، جشن فندق، پنجاه به در، چمچه خاتون و ... .

    استان قزوین پر است از خوراکی‌ها و غذاهای سنتی خوشمزه که معروف‌ترین آنها قیمه نثار نام دارد. از دیگر غذاهای محلی این استان می‌توان به کوکوی شیرین، آش دندان کشه، دیماج و شیرین پلو اشاره کرد. همچنین این استان شیرینی‌های مخصوص به خود را دارد که از میان آنها می‌توان به نان سنتی قزوین، نان نخودی، نان گردویی، پادرازی، نان نازک، نان چرخی و ... اشاره کرد.

    مردم استان قزوین امروز لباس‌های رایج در کشور را می‌پوشند اما در قدیم لباس‌های محلی خود را داشته‎اند که این لباس‌ها برای مردان شامل کلاه، پیراهن سفید ساده، تن پوشی به نام ارخالیق، شلوار گشاد و ساده و پاپوش‌های گیوه‌ای و برای زنان شامل شلیته، یل (نیم تنه‌ای از جنس پارچه تافته) شلوار سیاه (که قسمت کچ پا تنگ و بالای آن گشاد بوده است) و گیوه‌های ظریف یا کفش‌های چرمی بوده است.

    در پایان بخش فرهنگ باید نگاهی هم به سوغات صنایع دستی این استان داشت. مهمترین سوغات قزوین شیرینی‌های مخصوص این منطقه است که در بالا به برخی از آنها اشاره شد. جدا از آن مهمترین صنایع دستی این مردم نقاشی، تذهیب، گیونه بافی، نقاشی پشت شیشه، نوار بافی، گلابتون بافی، آینه سازی و ... است.

آشنایی با جغرافیای استان قزوین

    بسیاری از باستان شناسان معتقدند تمدن کشاورزی از دشت قزوین آغاز شده و بعدها به شرق و فلات ایران گسترش پیدا کرده است. در واقع قزوین در طول تاریخ از نظر کشاورزی برای حکمرانان بسیار مهم و استراتژیک بوده است. در استان قزوین هم دشت و دریاچه وجود دارد و هم کوه وغار. هم رودخانه وجود دارد و هم چشمه. در یک کلام در طول سفر به استان قزوین قرار است از جاذبه‌های طبیعی فراوانی دیدن کنید که درباره آنها در بخش معرفی جاذبه های گردشگری بیشتر حرف خواهیم زد. از نظر آب و هوایی در قسمت‌های مختلف استان تفاوت چندانی به چشم نمی‌خورد. حداکثر بارش استان مربوط به الموت و حداقل بارش نیز مربوط اطراف بوئین زهرا است. میانگین دمای استان در تیرماه 24 درجه است و این نشان می‌دهد استان قزوین در تابستان و بهار آب و هوای ملایمی دارد و برای سفر مناسب است.

    منبع آب استان از دو حوزه آبریز رودخانه شاهرود و آبریز رودشور تامین می‌شود. پوشش گیاهی استان را نیز باید به دو دسته مراتع و جنگل‌ها تقسیم کرد. ارس، تنگس، زرشک، پلاخور، گردو، بلوط، پسته وحشی، بادام کوهی، زالزالک و ... از جمله گونه‌‌های گیاهی این استان هستند. از جمله مهمترین تولیدات کشاورزی استان که پیشینه تاریخی نیز دارد، انگور است. باغ‌های انگور تاکستان یکی از معروف‌ترین در کشور و حتی در جهان هستند. از دیگر محصولات کشاورزی استان می‌توان به زیتون، گیلاس، آلبالو و زغال اخته اشاره کرد.

    در ادامه مطلب راهنمای جامع سفر به استان قزوین به معرفی جاذبه های گردشگری این استان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

آشنایی با جاذبه های گردشگری استان قزوین

    حالا وقت آن رسیده است که بخشی از جاذبه های گردشگری استان قزوین را به شما معرفی کنیم. ابتدا آن دسته از جاذبه‌هایی را معرفی خواهیم کرد که در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند و سپس به معرفی دیگر جاذبه‌های استان خواهیم پرداخت.

کاروانسرای سعدالسلطنه

• ثبت در فهرست آثار ملی: 11 مرداد 1316

    دستور این کاروانسرا را سعدالسلطنه، حاکم وقت قزوین در زمان قاجاریه صادر کرد و نام او بر روی این عمارت ماند. یک چهارسوق در این بنا وجود دارد که بر فرازش یک گنبد بزرگ کاشی کاری شده تعبیه شده است. این گنبد را مهمترین بخش بنا می‌دانند. همچنین چهار نیم گنبد در چهار سوی گنبد ذکر شده قرار دارد که باعث بزرگ‌تر نشان دادن فضا می‌شود. در واقع کاروانسرای سعدالسلطنه بزرگ‌ترین کاروانسرای سرپوشیده و مرکز تجاری کشور محسوب می‌شود.

کاخ چهل ستون قزوین

• ثبت در فهرست آثار ملی: سال 1334

    کاخ چهل ستون که به عمارت کلاه فرنگی نیز شهرت دارد، تنها کوشکی است که از کاخ‌های سلطنتی روزگار شاه تهماسب به جای مانده است. قدمت این کاخ که در مرکز شهر قزوین قرار دارد به زمان صفویه باز می‌گردد. عمارت چهل ستون قزوین به دستور شاه تهماسب توسط بهترین معماران کشور در یک حیاط مربعی ساخته شد. این عمارت یک بار در زمان قاجار مرمت شده است. از ویژگی‌ها و تزئینات معماری این بنا می‌توان به نقاشی‌های دیواری و سه دوره دیوارنگاره مختلف اشاره کرد.

مجموعه میمون قلعه

• ثبت در فهرست آثار ملی: 12 آذر 1375

    مجموعه میمون قلعه یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی به جا مانده از اواخر دوره ساسانی در قزوین است که از این مکان در زمان آل بویه به عنوان یک قلعه نظامی استفاده می‌شده است.  جالب است بدانید باستان شناسان این مساله را کشف کرده‌اند که در گذشته از زیر زمین این قلعه به عنوان زندان استفاده می‌کردند.

عمارت باغ سپهدار

• ثبت در فهرست آثار ملی: 3 اسفند 1377

    این عمارت یک کوشک آجری دو طبقه است که در محوطه باغ هزار جریب قرار گرفته و قدمت آن به دوره قاجار باز می‌گردد. عمارت باغ سپهسالار را به محمدولی خان تنکابنی (سپهدار اعظم) منسوب است. جالب است بدانید این عمارت در جنگ جهانی اول توسط نظامیان روس و انگلیس استفاده می‌شده است و بعدها به دلیل بدهی مالیاتی محمد ولی تنکابنی عمارتش در به اختیار دولت درآمد. عمارت باغ سپهسالار امروزه به عنوان ساختمان موزه کشاورزی استفاده می‌شود.

عمارت شهرداری قزوین

• ثبت در فهرست آثار ملی: 27 بهمن 1378

    این عمارت که در خیابان شهرداری قزوین قرار دارد مربوط به دوره قاجار است و در قدیم بدان عمارت لاله زار می‌گفتند. بنای عمارت شهرداری دارای شش ستون است، همچنین پایه‌های سنگی که از آنها به عنوان گلدان استفاده می‌شود در چهار گوشه قرار دارد. چهار مناره کوتاه آجری هم در بالای پیشانی ساختمان قرار دارد. در امارت از گچ‌بری‌های فوق‎العاده زیبا برای تزئین استفاده شده است. عمارت شهرداری در حال حاضر مرمت و تبدیل به موزه شده است.

حمام بلور

• ثبت در فهرست آثار ملی: 10 مهر 1380

    یکی دیگر از جاذبه‌های استان قزوین حمام بلور نام دارد که قدمتش به دوره صفوی باز می‌گردد. تا امروز هیچ نام و نشانی از سازنده این حمام که در محله آخوند قزوین قرار دارد، پیدا نشده است. معماری حمام بلور بسیار خاص و ویژه است. نقاشی‌ها و کاشی‌کاری‌های بسیار زیبا این بنا را زینت بخشیده. باید از 13 پله پایین روید تا به سربینه برسید. سپس از یک راهرو رد می‌شوید تا به گرمخانه برسید. سپس به طبقه جهنم می‌رسید که در کف گرمخانه قرار دارد. حمام بلور تا سال 1370 مورد استفاده قرار می‌گرفته است و امروزه نیز به عنوان موزه سنگ از آن استفاده می‌شود.

خانه آرازی

• ثبت در فهرست آثار ملی: 9 اردیبهشت 1382

    این خانه مربوط به دوره قاجار و پهلوی است و متعلق به یک خانواده ثروتمند در قزوین بوده است. 50 سال پیش سازمان میراث فرهنگی این خانه را خریداری و مرمت کرد و امروز به عنوان یکی از جاذبه‌های تاریخی استان قزوین شناخته می‌شود. در این ساختمان دو طبقه از نقوش اسلیمی برای تزئین استفاده شده است. در اطراف این بنا چند جاذبه تاریخی دیگر نیز وجود دارد که شما می‌توانید در قالب یک تور یک روزه از تمام این جاذبه‌ها دیدن کنید.

حمام قجر

• ثبت در فهرست آثار ملی: 16 مرداد 1384

    یکی مورد دیگر جاذبه گردشگری که باید در مطلب راهنمای جامع سفر به استان قزوین به معرفی آن بپردازیم، حمام قجر است. این بنا یکی از قدیمی‌ترین گرمابه‌های قزوین به حساب می‌آید که قدمت آن به دوره صفوی باز می‌گردد. حمام قجر از سه بخش به نام‌های سرینه، میاندر و گرمخانه تشکیل شده است. همچنین قسمت زنانه و مردانه این حمام جدا بوده که این مساله حمام قجر را به گرمابه‌ای مدرن تبدیل می‌کرده است. این گرمابه در سال 1379 مرمت شد و اکنون از آن به عنوان موزه مردم شناسی استفاده می‌کنند. این موزه شامل سه بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل است.

دریاچه اوان

• ثبت در فهرست میراث طبیعی ایران: 20 بهمن 1389

    یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی استان قزوین دریاچه اوان است. که در منطقه الموت در نزدیکی روستاهای اوان و وربن قرار دارد. مساحت این دریاچه بالغ بر هفتاد هزار متر مربع است و از چشمه‌های کوچک زیرزمینی که در بستر آن هستند تغذیه می‌شود. درباره تاریخچه این دریاچه جالب است بدانید اوان حدود 500 سال پیش بر اثر لغزش به وجود آمده است. در دریاچه اوان فعالیت‌های تفریحی مانند ماهی‌گیری، آب تنی و قایق رانی را می‌توانید انجام دهید.

قلعه الموت

    مگر می‌شود حرف از جاذبه های گردشگری قزوین باشد و قلعه الموت معرفی نشود؟ قلعه یا دژ الموت یکی از قلعه‌های تاریخی ایران است که مقر حسن صباح بوده. متاسفانه امروزه بخش زیادی از قلعه ویران شده و تنها خرابه‌هایی از آن به جای مانده است. این دژ در الموت، روستای گازرخان در بالای صخره‎ای به ارتفاع 2163 متر از سطح دریا قرار دارد. این صخره به دلیل وجود شیب‌ها و پرتگاه‌های خطرناک غیرقابل دسترس بوده و به همین دلیل هم حسن صباح آن را به عنوان مقرش انتخاب کرده. قلعه الموت که مردم بومی به آن قلعه حسن نیز می‌گویند، از دو بخش غربی و شرقی تشکیل شده است و حدود 120 متر طول و بین 10 تا 35 متر عرض دارد. داستان قلعه الموت و حسن صباح داستانی شیرین و خواندنی است که در مطلب راهنمای جامع سفر به استان قزوین مجال پرداختن به آن وجود ندارد. در یک کلام اگر دوست دارید از جاذبه‌ای تاریخی که در دل طبیعتی بکر و دیدنی قرار گرفته دیدن کنید این قلعه انتخاب مناسبی برای شماست.

بام استان قزوین

استان قزوین از دیرباز مهد تمدن و تاریخ پر فراز و نشیب ایران بوده است، در کنار حضور تمام آثار تاریخی متعلق به دوره صفویه در این شهر طبیعت بکر و زیبای آن بسیار چشم نواز و حائز اهمیت است در این قسمت از مقاله قصد داریم بام این استان را معرفی کنیم، قله سیالان با ارتفاع 4175 متر بلندترین کوه این استان شناخته شده است و در پروژه سیمرغ کوه‌های ایران برای علاقمندان به صعود بلندترین قله هر استان جای داده شده است. چکاد سیالان قسمت شمالی خط الراس زیبای سفید قطور و شاه البرز و سات و همچنین در بخش غربی چکاد علم کوه قرار گرفته است. طبیعت دامنه‌های این قله بسیار جذاب و منحصر به فرد است و همیشه مورد توجه کوهنوردان و طبیعت‌گردان به خصوص اهالی پروژه سیمرغ کوه‌های ایران بوده است. اگر علاقمند هستید درباره این کوه بیشتر بدانید پیشنهاد می‌شود به مقاله قله سیالان مراجعه کنید.

کلام آخر

    استان قزوین جاذبه‌های بسیار زیاد دیگری از مدرسه گرفته تا مسجد و قلعه و حمام و ... دارد که در این مطلب فرصت پرداختن به آنها وجود نداشت. اما بازدید از این جاذبه‌ها در طول سفر به قزوین خالی از لطف نیست. از آنجایی که جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی در این استان وجود دارد اگر قبل از سفر کمی با پیشینه تاریخی و آداب و رسوم مردم قزوین آشنا شوید حتما سفر برایتان جذاب‎تر خواهد بود. امید است مطلب راهنمای جامع سفر به استان قزوین برایتان مفید بوده باشد.