شهر دزفول

شهر دزفول کجاست؟

    شهر دزفول را باید یکی از شهرهای استان خوزستان دانست که در ساحل رودخانه دز قرار دارد. از لحاظ وسعت و جمعیت دزفول دومین شهر بزرگ خوزستان است. این شهر در دامنه‌های زاگرس قرار گرفته و پیشینه تاریخیش به دوره حکومت ساسانیان در ایران باز می‌گردد. البته به نظر می‌رسد قبل از ساسانیان هم به عنوان بخشی از سرزمین‌های هخامنشیان و عیلامیان حیات داشته است.

    این شهر دارای یک فرهنگ جذاب است که آن را باید آمیزه‌ای از فرهنگ‌های کهن خوزستانی دانست. به طور کلی قدمت دزفول و مناطق اطراف آن را باید حدودا پنج هزار سال دانست. یقینا در طول این پنج هزار سال یک فرهنگ غنی در این منطقه شکل گرفته است.

    این شهر از نظر جغرافیایی نیز موقعیت بسیار خاص و ویژه‌ای دارد. آب و هوای حاکم بر آن را باید مدیترانه‌ای دانست که از اواخر زمستان تا اوایل بهار این منطقه را سرسبز نگه می‌دارد. زیست بوم شهر جلگه‌ای-کوهپایه‌ای و کوهستانی است که در گرم‌ترین روزهای تیرماه امکان دارد درمایش به 45 درجه هم برسد. بهترین زمان سفر به دزفول هم مانند دیگر شهرهای جنوبی کشورمان فصول سرد سال است.

تاریخچه شهر دزفول

    شهر دزفول را یکی از قدیمی‌ترین شهرهای خوزستان و ایران می‌دانند که تاریخش مربوط به چندین هزار سال قبل است. یک ایران‌شناس بزرگ آلمانی به نام والتر هینتس، اعتقاد دارد پایتخت حکومت عیلام، در اطراف شهر دزفول کنونی بوده است. همچنین آثار و بناهای تاریخی به جا مانده در این شهر مانند تپه‌های باستانی چغامیش که مربوط به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح است، می‌تواند گواهی بر این موضوع باشد. وجود تعداد زیادی تپه‌های باستانی، نخستین سند دریانوردی و لوح‌های تکامل موسیقی و... همه و همه نشان از قدمت دزفول دارد.

    مهم‌تر از همه این موارد یک بافت تاریخی در این شهر قرار دارد که دارای ارزش بسیار زیادی است. این بافت تاریخی که در ادامه بیشتر درباره‌اش حرف خواهیم زد دارای کوچه‌هایی کم عرض است و ساخت و معماری آن به نحوی متناسب با رود دز و آب و هوای دزفول طراحی شده است. این بافت تاریخی اگرچه بسیار زیباست اما به نظر می‌رسد نتوانسته‌اند از تمام پتانسیل‌های آن بهره‌برداری کنند.

فرهنگ مردم دزفول

    دزفول به دلیل قدمتی که دارد دارای فرهنگ جذاب و غنی است. موسیقی محلی را باید بخش جدانشدنی از این فرهنگ دانست که مردم جنوب کشورمان در خوشحالی و ناراحتی و عزا و عروسی از آن استفاده می‌کنند. درواقع این موسیقی بسیار شبیه به موسیقی محلی مردم شوشتر است به صورتی که نمی‌توان این دو شهر را از نظر موسیقی محلی از هم تفکیک کرد.

    وجود برخی از آداب و رسوم‌ها، فرهنگ مردم دزفول را جذاب‌تر هم کرده است. از میان این رسوم می‌توان به بیرق زنون (مراسمی که در عید قربان برگزار می‌شود)، دست رزون (مراسمی که در عروسی‌ها برگزار می‌شود و شبیه به حنابندان است) و... اشاره کرد. بخش دیگری از فرهنگ مردم دزفول را غذاهای محلی آنها تشکیل می‌دهد. از میان معروف‌ترین غذاهای محلی این شهر زیبای جنوبی می‌توان به شوربا، حریسه، باقله توحه، شولی ارده، آش ارده، ماسوا، بنگو، برونی، دنده رو و ... اشاره کرد.

    از نظر صنایع دستی نیز قلم نی را باید یکی از مهم‌ترین صنایع دستی و کالاهای تجاری دزفول دانست که از 300 سال قبل تاکنون در دزفول کشت، تهیه و به نقاط مختلف کشور ارسال می‌شود. دزفول همچنین در سال 1399 به شهر ملی کپو شهرت یافت. کپو به سبدهای حصیری گفته می‌شود که با برگ درخت نخل آن را درست می‌کنند.

گردشگری شهر دزفول

    شهر دزفول یکی از مناطق اصلی گردشگری در جنوب کشورمان محسوب می‌شود. در این شهر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوانی وجود دارد. که در ادامه برخی از مهم‌ترین آنها را معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

بافت تاریخی شهر دزفول

    بافت تاریخی شهر دزفول یک گنجینه آجری است که حدودا 240 هکتار مساحت دارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بیش از 113 اثر موجود در این بافت تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این آثار می‌تواند شامل مساجد، حمام‌ها، خانه‌ها و گذرهای تاریخی باشد که نماینده معماری اصیل ایرانی در تاریخ‌های مختلف است. همانطور که ذکر شد این گنجینه تاریخی، آجری است و به خاطر معماری ویژه‌اش به آن موزه آجری ایران نیز می‌گویند. این بخش از شهر زیبای دزفول را باید یک منبع ارزشمند گردشگری دانست که جاذبه‌های تاریخی فراوانی در آن وجود دارد اما متاسفانه توجه لازم به آن نشده و بخش‌هایی از آن که نیاز به مرمت دارند، به حال خود رها شده‌اند.

    این بافت تاریخی با فرهنگ و اقلیم منطقه همخوانی دارد و طی سال‌ها در حاشیه رودخانه دز شکل گرفته است. به دلیل گرمای طاقت فرسای دزفول کالبد این بافت تاریخی به صورت فشرده طراحی شده است. مصالح اصلی که برای ساخت بناهای موجود در آن به کار رفته آجر است. تزئینات آجری را می‌توان در نماسازی ها, سردرها, گذرها و ساباط‌ها و... مشاهده کرد.

    درون این بافت، خانه‌های تاریخی مانند خانه زرگر یا خانه سوزنگر وجود دارد که حتما باید آنها را در لیست بازدید خود قرار دهید. همچنین مسجد جامع و بازار دزفول نیز در این بازار قرار دارند که هر کدام از نظر تاریخی و معماری بسیار ازشمند هستند. بازار دزفول هنوز پویایی خود را حفظ کرده و با بازدید از آن جدا از اینکه یک بافت تاریخی را می‌بینید با فرهنگ مردم این دیار نیز آشنا می‌شوید. از دیگر جاذبه‌های مهم موجود در این بافت می‌توان به  آسیاب‌های تاریخی که از سازه‌های آبی دوره ساسانی به جا مانده، اشاره کرد.

    همانطور که ذکر شد به این بافت تاریخی موزه آجری گفته می‌شود اما چرا این بر این آجری بودن تاکید زیادی می‌شود؟ زیرا آجرچینی به سبک خوون یکی از هنرهای قدمت دار دزفول، شوشتر و دیگر مناطق اطراف است. اوج این هنر مربوط به دوره صفویه بوده است و تا زمان حکومت قاجارها و پهلوی اول نیز ادامه داشته است.

آبشار شوی

    یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی که در شهر دزفول وجود دارد، آبشار شوی است. شوی را باید بزرگ‌ترین آبشار طبیعی خاورمیانه و از زیباترین آبشارهای ایران دانست که در میان رشته کوه‌های زاگرس در روستای شوی قرار گرفته است. این ابشار از غاری بیرون می‌آید و سپس از پرتگاهی سرازیر می‌شود. ارتفاع این آبشار 85 متر و عرض آن 70 متر است. آبشار شوی از کوه‌ها و دره‌ها عبور کرده و در نهایت به رودخانه دز می‌ریزد. گیاهان زیبایی همچون درختان بید، انجیز، مو، زبان گنجشک، افرا، بلوط و ... اطراف شوی را فرا گرفته که جذابیت آن را بیش از پیش کرده است.

تپه چغامیش

    یکی دیگر از جاذبه‌هایی که می‌توانید در سفر به دزفول زمانی را برای بازدید از آن کنار بگذارید، تپه چغامیش است. قدمت این تپه باستانی به 34 قرن پیش از میلاد مسیح باز می‌گردد. به نظر می‌رسید این تپه اولین جایی در ایران بوده که خط و کتاب در آن وجود داشته است. تعداد زیادی کوزه شکسته در این تپه پیدا کرده‌اند که پس از مطالعه آنها معلوم شد این کوزه‌ها مربوط به عهد پیش از خط هستند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین سند دریانوردی جهان، لوح تاریخی موسیقی و مهرهای استوانه‌ای در این تپه پیدا شده است.

تفریحگاه تاریخی دز

    یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی شهر دزفول، تفریحگاه ساحلی دز یا علی کله است. این تفریحگاه را باید یکی از پارک‌های ساحلی پرطرفدار در خوزستان دانست که امکانات رفاهی و خدماتی زیادی در اختیار گردشگران قرار می‌دهد. صفه‌هایی سر پوشیده در این ساحل وجود دارد که گردشگران می‌توانند ازآن استفاده کنند. از دیگر امکانات علی کله می‌توان به فضای سبز، پارک و سرسره آبی برای کودکان، رستوران و ... اشاره کرد.

مسیر دسترسی به شهر دزفول (دزفول کجاست؟)

    شهر زیبای دزفول در فاصله 160 کیلومتری اهواز قرار دارد. شما با اتوبوس و قطار می‌توانید خود را به دزفول برسانید. اگر قصد دارید از راه‌آهن استفاده کنید باید در راه آهن شهر اندیمشک پیاده شده و با تاکسی خود را به شهر دزفول برسانید. این مسیر 20 دقیقه زمان نیاز دارد.

کلام آخر

    در مطلب همه چیز درباره شهر دزفول و بافت تاریخی آن، هر آنچه را که لازم بود درباره این شهر زیبای استان خوزستان بدانید بیان کردیم. ابتدا به معرفی این شهر پرداختیم و سپس درباره تاریخ، فرهنگ و جاذبه های گردشگری آن حرف زدیم. اگر نکته دیگری درباره این موضوع وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد و یا اگر تجربه سفر به دزفول را دارید؛ حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران نیز بتوانند از آن استفاده کنند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.