شهرستان بروجرد
بروجرد
بروجرد در شمال استان لرستان قرار دارد و می‌توان گفت از شمال با استان همدان از شرق به استان مرکزی و از غرب و جنوب با شهرستان‌های خرم آباد و دورود همجوار است. این ناحیه در دامنه ارتفاعات بلند کوه گرین قرار دارد و بخشی از ارتفاعات زاگرس میانی است که زمستان‌های نسبتا سرد و بهار و تابستانی معتدل دارد. این مقاله را به بررسی شهرستان بروجرد بسیار زیبا اختصاص دادیم پس با ما همراه باشید.
پیشینه تاریخی شهرستان بروجرد
شهر بروجرد در شمالی‌ترین قسمت دشت حاصلخیز سیلاخور قرار دارد. این دشت به جهت موقعیت آب و خاک مناسب و حاصلخیز از مراکز تمدنی مهم در گذشته‌های محسوب می‌شده که وجود تپه‌های باستانی با قدمت ۷ تا ۸ هزار ساله مرتبط به دوره‌های مختلف تاریخی دلیل این مدعا است. شهر بروجرد در دوره اشکانی و ساسانی شکل گرفته است. وجود بافت قدیم شهری با مساحتی قریب به ۲۷۰ هکتار و بناهای با اهمیتی چون مسجد جامع در قسمت مرکزی شهر با سابقه بیش از ۱۰۰۰ سال دلیلی در موقعیت و اهمیت جایگاه شهری بروجرد به شمار می‌رود.
جاذبه‌های گردشگری شهرستان بروجرد
مسجد امام
نام‌های دیگر این مسجد مسجد شاه یا مسجد سلطانی می‌باشد. قدمت این اثر تاریخی به دوره قاجار باز می‌گردد. این بنای عظیم با وسعتی قریب به ۷ هزار متر مربع بزرگترین مسجد تاریخی غرب کشور به شمار می‌رود که این مساله خود به اهمیت تاریخی این بنا می‌افزاید. احداث بنای مسجد در سال ۱۲۰۳ صورت گرفته و مسجد امام در مجاورت بازار اصلی بروجرد در خیابان جعفری قرار دارد.
مسجد جامع بروجرد قرن ۳ هجری قمری سلجوقیان
این بنای ارزشمند از جمله مساجد قرون اولیه اسلامی در ایران می‌باشد و قدیمی‌ترین بخشی که از کاوش‌های عملی در آن شناسایی شده در اواسط قرن سوم هجری قمری می‌رسد. به لحاظ گونه شناسی مسجد جامع بروجرد از نوع تک ایوانی است و شامل بخش‌های اصلی گنبدخانه دو شبستان غربی و شرقی شبستان زمستانی، ایوان مناره و یک آبریزگاه مجرا و خارج از فضای اصلی مسجد می‌باشد.
پل قلعه حاتم
این پل زیبای ارزشمند در شمال غرب شهر بروجرد در غرب روستایی به همین نام قرار دارد و در اواخر دوره قاجار احداث گردیده است. پل قلعه حاتم با تولید بیش از ۲۰۰ متر و دارای ۱۴ تا چشمه آجری که به منظور انتقال آب شرب از سمت غرب رودخانه گرم آبه به سمت شرق احداث شده و از نظر کاربری سازه‌ای خاص می‌باشد. حداکثر ارتفاع پل از زمین‌های اطراف آن ۱۱ متر است. مواد و مصالح مورد استفاده در ساخت این بنا از آجر و سنگ و ملات تشکیل شده است.
امامزاده جعفر
این بنای تاریخی زیارتی امامزاده جعفر در مجاورت یکی از قبرستانهای قدیمی شهر بروجرد قرار دارد بر اساس مستندات موجود شخص مدفون در آن یکی از نوادگان امام سجاد می‌باشد. زمان احداث بنا به قرون هشتم و نهم هجری قمری باز می‌گردد که احتمالاً بنای فعلی بر روی مقبره قدیمی‌تر ساخته شده است.
شاخص اصلی این اثر تاریخی گنبد رفیع و خاص آن است که به صورت اورچین و نظیر مناطق گرمسیر کشور ساخته شده است. اثر تاریخی مذهبی در طول حیات خود الحاقات و تعمیرات اساسی به خود دیده که مهمترین آنها ساخت زائرسرا در طرفین در اصلی ساخت و نصب یک در چوبی و منبت کاری است که از یادگارهای دوران صفوی در این بنای تاریخی است.
تکیه موثقی
این عمارت قدیمی از معدود کوشک‌های باقیمانده شهر بروجرد می‌باشد. این بنا در وسط باغی به وسعت ۵ هزار متر مربع قرار داشته و در سه طبقه احداث گردیده است. فضای اصلی این بنا تماماً از خشت ساخته شده و با تزیینات آجری بر روی بدنه مزین گردیده است. این فضا شامل یک هشتی گنبدی شکل سه اتاق بزرگ با سقف‌های مرتفع و یک مهتابی بهار خواب مشرف بر فضای باغ پیرامون در گذشته می‌باشد.
تکیه موثقی علاوه بر فضاهای مذکور عمارت دارای یک اتاق منفرد و هشت ضلعی است که در بالای بام به شکل زیبایی احداث و بهره مندی از طبیعت پیرامون و فضای دلنواز باغ را به حد اعلای خود رسانیده است. این بنای تاریخی اکنون به عنوان مرکز آموزش صنایع دستی و هنرهای سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خانه افتخارالاسلام
خانه افتخار الاسلام بنایی ارزشمند تاریخی یکی از گونه‌های شاخص منازل مسکونی شهر بروجرد می‌باشد خانه مذکور مشتمل بر سه بخش اصلی شامل بخش بیرونی این اثر تاریخی سال‌ها پیش تجدید بنا گردیده و قسمت داخلی شامل فضاهای تعریف شده‌ای نظیر حیات اصلی تالار هفت دری تالار شبستان زمستانی آب انبار حمام اختصاصی مطبخ و غیره می‌باشد؛ که به طرز بسیار ماهرانه‌ای ارتباط بین فضاهای آن برقرار گردیده این خانه تاریخی در خیابان صفا کوچه هلال احمر کوچه آقا احمدی قرار دارد.
خانه کمال الدین طباطبایی
خانه کمال الدین طباطبایی از منازل دوران قاجار در بروجرد است و دارای یک حیاط نسبتاً بزرگ و ساختمان در ۳ طبقه می‌باشد اجرای تزیینات بسیار زیبای چوب در سقف تالار اصلی و نقاشی‌های سنتی بر روی آنها کاشی کاری در طاق نماهای پیرامون حیاط با صفای آن از ویژگی‌های بارز این خانه تاریخی می‌باشد این بنا در حال حاضر به عنوان موزه شهر بروجرد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گلدشت
گلدشت از مناطق زیبا و سرسبز بروجرد و از جمله تفرجگاه‌های این شهرستان است. دسترسی به گلدشت از طریق جاده آسفالته به طول ۲ کیلومتر از غرب شهر بروجرد امکان پذیر است. محوطه‌ای وسیع مشتمل بر اراضی کشاورزی و باغات میوه و چشمه سال‌ها جویبارها مکانی گردشگری برای مردم فراهم کرده است.
سرتاسر مسیر جاده گلدشت مملو از درختان سیب و آلو آلبالو و گیلاس است که بوی تازگی و عطر آنها پیچیده و بهترین منطقه خوش آب و هوای بروجرد محسوب می‌شود. مناطق دیگری نظیر تنگ کپرگه تنگ بزحل دهگاه دهکرد و ... به دلیل وجود درختان و آب فراوان جاذبه‌های طبیعی بسیار مطلوبی به طبیعت اطراف این منطقه بخشیده است.
تپه چغا
در ضلع غربی شهر تپه‌ای با سازه سنگی با ارتفاع ۱۶۴۰ متر از سطح دریا قرار گرفته است. واژه چغا در گویش محلی به معنای تخته می‌باشد بر فراز این تپه محیطی گردشگاهی اقامتی ورزشی و پذیرایی فراهم شده است. چشم انداز شهر و گلدشت در دو سوی شرقی و غربی تپه از ویژگی‌های مورد توجه گردشگران است.
بازار بزرگ بروجرد
بازار بروجرد در هسته مرکزی شهر و حد فاصل دو مسجد بزرگ جامع و امام واقع شده است بر اساس بررسی‌های اولیه صنایع و مشاغل متعددی در این بازار نسبتا بزرگ رواج داشته و راسته‌هایی که متعلق به حرفه‌های مختلف است نظیر راسته زرگرها، مسگرها، نجارها، چاپگرها، کله‌پزها، نمدمال‌ها و بزازها و ... .
در این بازار پر رونق به وضوح قابل تشخیص است مکان‌های خاص تجاری کاروانسراها و سایر عناصر معماری بازار نیز در آن یافت می‌شود سرای حافظ، سرای گلشن، سرای یوسفی، سرای نیک نژاد، سرای قیصریه از جمله این کاروانسرا هاست.
روستای ونایی
ونایی در تنگه‌ای بین دو کوه مرتفع برآفتاب و کوه گرین قرار گرفته است و آب و هوای کوهستانی دارد. زمستان‌های آن سرد و پربرف است و تابستان‌های آن خنک و معتدل است جنوب بنایی را دشت کوچکی تشکیل می‌دهد که به دلیل وجود آب فراوان کشاورزی در آن رونق دارد.
چشمه سارهای متعددی مانند سراب سفید سراب پنبه از دامنه کوه‌های این منطقه می‌باشد که منبع اصلی آب شرب شهر بروجرد است این روستا با جاده آسفالته به بروجرد و اشترینان و با جاده شنی به الشتر وصل می‌شود. شوریجات و ترشیجات محوطه‌های باستانی بافت معماری سنتی روستا سر آب چشمه و رودخانه دائمی با حاشیه درختی باغ میوه از ویژگی‌های این مکان است این منطقه در بخش اشترینان دهستان گودرزی روستا و نائی کیلومتر ۱۲ شمال غرب شهر بروجرد واقع است.
گذری بر مردم شناسی بروجرد
مسکن و معماری خانه‌های زیبایی به خصوص در محله صوفیان از دوران قاجار به جا مانده است ویژگی‌های خاص معماری این خانه‌ها از جمله رعایت عرصه‌های خصوصی و حریم‌های خانوادگی به خوبی بیان کننده نوع جهان‌بینی باورها اعتقادات سنت‌ها و آرمان‌های مردم این منطقه است.
خوراک تهیه و پخت انواع خوراک از دیگر ویژگی‌های فرهنگی بارز مردم این دیار است. آش ورکواز، آش ترشی، آش ماسوا، نان قندی، کلوچه قندی، بستنی سنتی، انواع آبنبات، حلواشکری، شیره انگور، مربا، ترشی و کباب بروجرد با طعم ویژه و دلپذیر خود که از شهرت ملی برخوردار است و تنها نمونه‌هایی از فرهنگ غذای این شهرستان به شمار می‌رود.
صنایع دستی شهرستان بروجرد
بروجرد به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید صنایع دستی در کشور و استان شناخته می‌شود که اکثر رشته‌های موجود در استان در این شهر فعال می‌باشند. اما به طور خاص دورشته ورشوسازی و مخمل بافی به عنوان رشته‌های منحصر به فرد و اصلی در این خصوص حائز اهمیت و دارای شهرت در سطح جهانی می‌باشد.
این شهر که به عنوان شهر ملی ورشو ثبت گردیده است. ورشو آلیاژی ترکیبی از جنس نیکل و روی می‌باشد. ورق ورشو برای اولین بار از طریق کشور لهستان به ایران راه پیدا نمود و گواه این مدعا اطلاق نام ورشو به این فلز می‌باشد چرا که ورشو پایتخت کشور لهستان می‌باشد. این هنر امروزه به دو صورت قلم زنی یا هنر ثبت و حک نقوش با استفاده از انواع قلم و چکش و ریخته گری یا ذوب قطعات ورشو و شکل دادن توسط ابزاری چون سوهان و رنده انجام می‌شود.
کلام آخر
شهرستان بروجرد را می‌توان از جمله شهرستان‌های مهم استان لرستان به شمار آورد که در حوزه‌های مختلف هم گردشگری، هم اقتصادی، صنایع دستی و فرهنگی حرف برای گفتن دارد. لطفا نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید و ما را همراهی کنید.
عضویـــت در خبـــرنامه
تمامی حقوق برای هلدینگ دکووِل محفوظ می‌باشد.
