رشته کوه راکی از مهمترین رشته کوههای آمریکای شمالی است که در دو کشور کانادا و آمریکا قرار گرفته است. گستردگی بسیار زیاد این مجموعه قلل و رشته کوه تغییرات اقلیمی قابل توجهی را نیز در این منطقه ایجاد کرده است که بسیار چشمگیر است. به شکل کلی در این مقاله قصد داریم به بررسی رشته کوه راکی، اهمیت آن، بلندترین قلل راکی و همچنین گستردگی جغرافیایی آن بپردازیم. پس با ما در این مقاله از دکوول همراه باشید.
فهرست:
رشته کوه راکی
رشته کوههای راکی، رشته کوهی است که ستون فقرات سیستم گستردهی کوهستانی را تشکیل میدهد و بر قاره آمریکای شمالی در بخش غربی غالب است. به طور کلی، این رشته کوه از شمال آلبرتا و بریتیش کلمبیا در کانادا تا نیومکزیکو در ایالات متحده امتداد دارند، و مسافتی حدود 4800 کیلومتر (30۰۰ مایل) را شامل میشوند که در مقایسه با البرز که حدود 900 کیلومتر است بسیار طویلتر به شمار میآید.
در برخی مناطق، این سیستم بیش از 450 کیلومتر عرض دارد. مرزهای این رشتهکوه اغلب دلخواه هستند، به ویژه در شمال غربی، جایی که گاهی سیستمهای کوهستانی دیگر مانند رشتهکوه بروکس در آلاسکا نیز به آن اضافه میشوند. رشته کوههای راکی در شرق با دشتهای بزرگ و در غرب با فلات داخلی و کوههای ساحلی کانادا و همچنین فلات کلمبیا و محدوده باسین در ایالات متحده هممرز هستند.
بیشتر بلندترین قلههای رشته کوه راکی در ایالت کلرادو قرار دارند، بهطوریکه این ایالت دارای میانگین ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر (۶۶۰۰ فوت) است. پارکهای عمومی و اراضی جنگلی بخش زیادی از این رشته کوه را محافظت میکنند و این منطقه مقصد محبوبی برای گردشگران است، بهویژه برای فعالیتهایی مانند پیادهروی، کمپینگ، کوهنوردی، ماهیگیری، شکار، دوچرخهسواری کوهستانی، موتورسواری روی برف، اسکی و اسنوبورد.
شکل گیری رشته کوه راکی
رشته کوههای راکی حدود ۵۵ تا ۸۰ میلیون سال پیش در دوران رویداد زمینساختی لارامید شکل گرفتند، زمانی که تعدادی از صفحات زمینساختی شروع به لغزش زیر صفحه آمریکای شمالی کردند. نتیجه زاویه فرورانش کم ایجاد کمربندی گسترده از کوهها در غرب آمریکای شمالی بود که دو کشور کانادا و آمریکا را شامل میشد.
از آن زمان تاکنون، فعالیتهای زمینساختی بیشتر و فرسایش ناشی از یخچالهای طبیعی، قلهها و درههای چشمگیری در این رشته کوه ایجاد کردهاند. در پایان آخرین عصر یخبندان، انسانها شروع به سکونت در این منطقه کردند. پس از اکتشافات اروپاییانی مانند سر الکساندر مککنزی و آمریکاییهایی مانند گروه اکتشافی لوئیس و کلارک، منابع طبیعی همچون مواد معدنی و خز، محرک اولیه بهرهبرداری اقتصادی از این کوهها شدند، اگرچه خود رشته کوه هرگز جمعیت زیادی را به خود جذب نکرد.
وجه تسمیه نام رشته کوه راکی
نام این رشتهکوهها برگرفته از ترجمهای از یک نام الگونکیایی است، به طور خاص از زبان کری دشتهای کانادا (Plains Cree) با نام (asinîwaciy) که ابتدا به صورت as-sin-wati ثبت شده است و به معنای "کوهستان صخرهای/آلپ" است. اولین اشاره به نام کنونی این کوهها توسط یک اروپایی در یادداشتهای ژاک لگاردور دو سن-پیر در سال ۱۷۵۲ صورت گرفت که آنها را "montagnes de Roche" (کوههای صخرهای) نامیده است. نام دیگری که کریها به این منطقه دادهاند، (Aseniwuche) است.
آب و هوای رشته کوه راکی
در رشته کوههای راکی، عوامل محیطی متنوعی وجود دارد. این رشتهکوهها از لحاظ عرض جغرافیایی بین رودخانه لیارد در بریتیش کلمبیا (در ۵۹ درجه شمالی) و رود ریو گراند در نیومکزیکو (در ۳۵ درجه شمالی) گسترده است. دشتها در ارتفاعات ۵۵۰ متر یا کمتر قرار گرفتهاند، در حالی که بلندترین قله این رشتهکوهها، کوه البرت با ارتفاع ۴،۴۰۰ متر (۱۴،۴۴۰ فوت) است که در کانادا قرار گرفته است.
بارشها از ۲۵۰ میلیمتر در سال در درههای جنوبی تا ۱،۵۰۰ میلیمتر در سال در قلههای شمالی متفاوت است. دمای متوسط ژانویه میتواند از ۷- درجه سانتیگراد در پرنس جورج، بریتیش کلمبیا، تا ۶ درجه سانتیگراد در ترینیداد، کلرادو، متغیر باشد. بنابراین، هیچ اکوسیستم یکنواختی برای تمام رشته کوههای راکی وجود ندارد.
به جای آن، بومشناسان رشته کوههای راکی را به چندین منطقه زیستی تقسیم میکنند. هر منطقه براساس این که آیا میتواند پوشش درختی را پشتیبانی کند و وجود یک یا چند گونه نماینده تعریف میشود. دو منطقه که درختان را پشتیبانی نمیکنند، دشتها و توندرا آلپاین هستند. دشتهای بزرگ در شرق رشته کوههای راکی قرار دارند و با علفهای دشت (زیر ارتفاع تقریبی ۵۵۰ متر) شناخته میشوند. توندرا آلپاین در مناطقی بالاتر از خط درختان در رشته کوههای راکی، که از ۳،۷۰۰ متر در نیومکزیکو تا ۷۶۰ متر در انتهای شمالی رشتهکوهها (نزدیک یوکان) متغیر است، وجود دارد.
تاریچه رشته کوه راکی
مردمان بومی
رشته کوههای راکی از زمان آخرین دوران یخبندان بزرگ، خانهی مردم بومی مختلفی از جمله آپاچی، آراپاهو، بنوک، بلکفوت، شایِن، کوردآلِین، کالیسپل، قوم کراو، فلتهد، شوشونی، سیو، یوت، کوتِنی (کتوناگا در کانادا)، سِکانی، دانهزا و دیگران بوده است.
انسانهای پالئو (پالئوایندیها) ماموتهای منقرضشده و بایسونهای باستانی (حیوانی که ۲۰٪ بزرگتر از بایسونهای مدرن بود) را در دامنهها و درههای این کوهها شکار میکردند. مانند قبایل مدرن که پس از آنها آمدند، پالئوایندیها احتمالاً در پاییز و زمستان به دشتها برای شکار بایسون مهاجرت میکردند و در بهار و تابستان به کوهها میرفتند تا ماهی، گوزن، گوزن بزرگ، ریشهها و میوههای جنگلی جمعآوری کنند.
در کلرادو، در کنار خط الرأس تقسیم قارهای، دیوارهای سنگی که بومیان آمریکا برای هدایت حیوانات وحشی ساخته بودند، به ۵۴۰۰ تا ۵۸۰۰ سال پیش باز میگردند. شواهد علمی رو به رشد نشان میدهد که مردم بومی تأثیرات قابل توجهی بر جمعیتهای پستانداران از طریق شکار و بر الگوهای پوشش گیاهی از طریق سوزاندن عمدی داشتهاند.
کشفیات اروپاییان
تاریخ انسانشناسی اخیر در رشته کوههای راکی با تغییرات قابل توجهی همراه بوده است. کاشفان اسپانیایی در قرن ۱۶ میلادی به این منطقه رسیدند، سپس بازرگانان خز فرانسوی و کاشفان بریتانیایی به دنبال آنها آمدند. اکتشافات گروه لوئیس و کلارک در اوایل قرن ۱۹ میلادی نقطه عطفی در اکتشافات آمریکایی بود. مردان کوهستانی و بازرگانان خز نقش حیاتی در گشودن این منطقه ایفا کردند.
قرن ۱۹ شاهد تحولات عمدهای بود، از جمله هجومهای طلا، ساخت راهآهنهای فراملی و تأسیس پارکهای ملی. این عوامل منجر به افزایش اسکان و توسعه اقتصادی شدند و رشته کوههای راکی را به مقصدی محبوب برای گردشگری و منطقهای متنوع تبدیل کردند که امروز شاهد آن هستیم.
گردشگری و توریسم در رشته کوه راکی
هر ساله، مناطق دیدنی رشته کوههای راکی میلیونها گردشگر را جذب میکند. زبان اصلی در این منطقه انگلیسی است، اما جیبهای زبانی اسپانیایی و زبانهای بومی نیز وجود دارد. مردم از سراسر جهان برای پیادهروی، کمپینگ یا شرکت در ورزشهای کوهستانی به این منطقه میآیند. در فصل تابستان، برخی از جاذبههای گردشگری در ایالات متحده عبارتند از:
- پارک ملی یلواستون
- پارک ملی گلیشر
- پارک ملی گران تیتون
- پارک ملی راکی ماونتین
- پارک ملی و حفاظتگاه بزرگ شن
- منطقه تفریحی سوتوث
- دریاچه فلتهد
در کانادا، این رشته کوهها شامل پارکهای ملی زیر هستند:
- پارک ملی بنف
- پارک ملی جَسپر
- پارک ملی کوتِنی
- پارک ملی واترتون لیکز
- پارک ملی یوهو
پارک ملی گلیشر در مونتانا و پارک ملی واترتون لیکز در آلبرتا به هم متصل هستند و بهطور مشترک به نام پارک صلح بینالمللی واترتون-گلیشر شناخته میشوند. در زمستان، اسکی و اسنوبورد اصلیترین جاذبهها هستند، با دهها منطقه اسکی و تفریحی در رشته کوههای راکی.
رشته کوههای همجوار کلمبیا در بریتیش کلمبیا شامل استراحتگاههای مهمی مانند پانوراما و کیکینگ هورس، همچنین پارکهای ملی کوه روولستوک و گلیشر هستند. در رشته کوههای بریتیش کلمبیا، پارکهای استانی زیادی وجود دارد که بزرگترین و برجستهترین آنها پارک استانی کوه آسینیبویین، پارک استانی کوه رابسون، پارک استانی کوههای شمالی راکی، پارک استانی کوههای کواداشا، پارک استانی کوه استون و پارک استانی دریاچه مانچو هستند.
5 قله بلند رشته کوه راکی
رشته کوههای راکی شامل برخی از بلندترین قلههای آمریکای شمالی هستند. در زیر لیستی از بلندترین قلل این رشتهکوه به همراه توضیحاتی برای هر کدام آورده شده است:
کوه اِلبرت (Mount Elbert)
- ارتفاع: ۴,۴۴۰ متر (۱۴,۴۴۰ فوت)
- موقعیت: کلرادو، ایالات متحده
توضیحات: کوه اِلبرت بلندترین قله در رشته کوههای راکی است و در پارک ایالتی سان ایزابل در کلرادو واقع شده است. این قله بخشی از کوههای جنوبی راکی است و بهعنوان یکی از "کوههای ۱۴ هزار فوتی" معروف است، به این معنا که ارتفاع آن بیشتر از ۱۴,۰۰۰ فوت (۴,۲۶۷ متر) است.
کوه مککینلی (Mount McKinley)
- ارتفاع: ۴,۴۱۰ متر (۱۴,۲۷۹ فوت)
- موقعیت: آلبرتا، کانادا
توضیحات: کوه مککینلی دومین قله بلند در رشته کوههای راکی است و در پارک ملی جَسپر واقع شده است. این قله بهطور خاص در میان کوهنوردان شهرت دارد و از منظر زیبایی طبیعی جذابیت زیادی دارد.
کوه مارون (Mount Maroon)
- ارتفاع: ۴,۳۹۲ متر (۱۴,۲۹۶ فوت)
- موقعیت: کلرادو، ایالات متحده
توضیحات: این قله در پارک ملی راکیماؤنترن قرار دارد و یکی از سختترین مسیرهای صعود را در رشته کوههای راکی دارد. این قله بهطور خاص برای کوهنوردان با تجربه و حرفهای مناسب است.
کوه لِنزی (Mount Lindsey)
- ارتفاع: ۴,۳۸۷ متر (۱۴,۳۳۴ فوت)
- موقعیت: کلرادو، ایالات متحده
توضیحات: کوه لِنزی یکی از قلل برجسته در کوههای جنوبی راکی است و از یک مسیر صعود بسیار محبوب برخوردار است. کوهنوردانی که این قله را فتح میکنند، با چشماندازهای شگفتانگیز از طبیعت بکر رو به رو میشوند.
کوه گاوین (Mount Gavin)
- ارتفاع: ۴,۳۵۰ متر (۱۴,۳۳۳ فوت)
- موقعیت: آلبرتا، کانادا
توضیحات: این قله که در پارک ملی یهو در کانادا قرار دارد، یکی از شناختهشدهترین و برجستهترین قلل در منطقه است. ارتفاع و موقعیت آن در میان گردشگران و کوهنوردان بهشدت مورد توجه قرار دارد.
این قلهها، علاوه بر زیبایی طبیعی و چشماندازهای بینظیر، با مسیرهای سخت و چالشبرانگیز خود شهرت دارند و کوهنوردان حرفهای از سراسر جهان برای صعود به آنها به این منطقه میآیند.
بهترین زمان برای سفر به رشته کوه راکی
بهترین زمان برای سفر به رشته کوههای راکی بستگی به نوع فعالیت و تجربهای که از سفر خود میخواهید داشته باشید دارد. در اینجا زمانهای مختلف برای سفر به این منطقه بر اساس فصول مختلف و فعالیتهای مختلف توضیح داده شده است:
فصل تابستان (جون تا سپتامبر)
بهترین زمان برای: پیادهروی، کمپینگ، کوهنوردی، ماهیگیری، دوچرخهسواری کوهستانی و بازدید از پارکهای ملی
توضیحات: تابستان معمولا بهترین زمان برای بازدید از رشته کوههای راکی است. در این فصل، دمای هوا معتدل و مطلوب است و اکثر مسیرهای پیادهروی و پارکهای ملی قابل دسترس هستند. در تابستان میتوانید به راحتی از جاذبههای گردشگری مانند پارک ملی یلواستون، پارک ملی راکیماؤنترن، و دیگر پارکهای ملی بازدید کنید و از فعالیتهایی مانند پیادهروی، کوهنوردی، و ماهیگیری لذت ببرید. همچنین، بسیاری از مسیرهای کوهستانی در تابستان خشک و راحت برای پیادهروی و کمپینگ هستند.
فصل پاییز (سپتامبر تا نوامبر)
بهترین زمان برای: مشاهده رنگهای پاییزی، طبیعتگردی، کوهنوردی
توضیحات: پاییز، زمانی است که درختان درختان راکی شروع به تغییر رنگ میکنند و منظرهای زیبا از برگهای قرمز، نارنجی و زرد ایجاد میشود. این فصل برای کسانی که علاقه به عکاسی از مناظر طبیعی دارند یا میخواهند از هوای معتدل و شلوغی کمتر در مسیرهای پیادهروی بهره ببرند، بسیار مناسب است. در این فصل، بهویژه در ارتفاعات بالا، ممکن است دما کاهش یابد و حتی برف آغاز شود.
فصل زمستان (دسامبر تا فوریه)
بهترین زمان برای: اسکی، اسنوبورد، ورزشهای زمستانی
توضیحات: زمستان در رشته کوههای راکی یکی از بهترین زمانها برای علاقهمندان به ورزشهای زمستانی مانند اسکی و اسنوبورد است. در این فصل، منطقه به یک پارادایس برفی تبدیل میشود و بسیاری از استراحتگاههای اسکی در منطقه از جمله پارک ملی گلیشر و سایر استراحتگاههای اسکی معروف باز هستند. همچنین، شرایط برای اسنوشوتینگ، برفنوردی و دیگر ورزشهای زمستانی مناسب است.
فصل بهار (مارس تا می)
بهترین زمان برای: کوهنوردی، تماشای حیاتوحش، گشت و گذار در پارکها
توضیحات: بهار یکی دیگر از زمانهای مناسب برای سفر به رشته کوههای راکی است، به ویژه اگر علاقهمند به تماشای حیاتوحش باشید. در این فصل، بسیاری از حیوانات مانند غزالها، سیاهگوزنها، و پرندگان در حال جفتگیری و بچهزایی هستند. همچنین، در بهار، آبوهوای کوهستانی معمولاً بهطور تدریجی گرم میشود و بیشتر مسیرهای پیادهروی و پارکها شروع به باز شدن میکنند. با این حال، در ارتفاعات بالا ممکن است هنوز برف باشد و شرایط برای پیادهروی در برخی مناطق چالشبرانگیز باشد.
نکات مهم برای سفر به رشته کوه راکی
- اگر به دنبال فعالیتهای کوهستانی مانند پیادهروی و کمپینگ هستید: بهترین زمان برای سفر به رشته کوههای راکی تابستان است.
- اگر به دنبال ورزشهای زمستانی مانند اسکی و اسنوبورد هستید: بهترین زمان زمستان است.
- اگر به دنبال تجربه رنگهای پاییزی و آرامش در طبیعت هستید: فصل پاییز را انتخاب کنید.
- اگر علاقهمند به تماشای حیاتوحش و گشت و گذار در فضای سبز هستید: بهار گزینه خوبی است.
کلام آخر
رشته کوههای راکی یکی از شگفتانگیزترین و متنوعترین مناطق طبیعی در آمریکای شمالی هستند که با مناظر خیرهکننده، اکوسیستمهای متنوع و تاریخچهای غنی از بومیان و مهاجران، هر ساله میلیونها گردشگر را از سرتاسر دنیا جذب میکنند. از پیادهروی در مسیرهای کوهستانی و تماشای حیاتوحش در فصل بهار و پاییز گرفته تا ورزشهای زمستانی همچون اسکی و اسنوبورد در فصل سرما، این منطقه برای هر سلیقه و علاقهمندی جذابیت دارد.
با توجه به شرایط اقلیمی متنوع در این منطقه، زمان سفر به رشته کوههای راکی بستگی به نوع تجربهای که میخواهید داشته باشید دارد. تابستان با هوای معتدل و دسترسی به مسیرهای پیادهروی و کمپینگ، زمستان با امکانات ورزشی زمستانی، و پاییز و بهار با زیباییهای طبیعی خاص خود، هر کدام از فصول سال برای بازدید از این منطقه جذابیتهای ویژهای دارند.
در نهایت، رشته کوههای راکی نه تنها یک مقصد گردشگری عالی، بلکه یک مکان استثنائی برای تجربه طبیعت بکر و غنی است که در هر فصل میتواند جلوهای متفاوت از زیباییهای زمین را به نمایش بگذارد. اینجا دکوول است رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران. پس با ما همراه باشید.
یوسف تقی زاده
علاقه شخصی من به کوهنوردی و صعودهای بلند هیمالیایی منجر شد که به شکل حرفهای این ورزش رو دنبال کنم و به سمت مربی شدن و راهنمای کوهستان شدن برم.
