دین و مذهب ایران (7 مرور)

دین و مذهب در ایران

    دین اسلام از زمان حمله اعراب به ایران وارد شد و مذهب شیعه نیز از زمان حکومت صفویان به عنوان مذهب رسمی اعلام شد. تا قبل از ورود اسلام اکثر ایرانیان پیرو دین زرتشتی بودند. در مطلب دین و مذهب در ایران قصد داریم روند تاریخی ادیان و همچنین انواع دین در ایران را بررسی نماییم. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، با ما تا انتهای این مطلب از وب سایت دکوول همراه باشید.

آشنایی با پیشینه دین در ایران

    باورهای دینی همیشه در زندگی ایرانیان نفوذ فراوان داشته است. جدا از اینکه مردم ایران هر دینی که داشته‌اند، بسیار به آن معتقد بوده و آیین‌هایش را با جدیت انجام می‌داده‌اند؛ آنها را می‌توان سازنده و توسعه دهنده چند دین در طول تاریخ دانست. دین‌های ایرانی از تاریخ باستان به این سو پدیدار شدند. مهرپرستی را باید اولین دینی دانست که آریایی‌ها بلافاصله پس از اینکه شهرنشین شدند، تدوینش نمودند.

    دین زرتشت نیز یکی از آیین‌های باستانی در ایران است که آن را می‌توان در کنار اسلام یکی از پراقبال‌ترین دین‌ها در طول تاریخ ایران دانست. در واقع دین زرتشت پس از اسلام محبوب‌ترین و مهم‌ترین آیین در میان ایرانیان بوده است. تا قبل از ورود اسلام به ایران، این آیین دین رسمی مردم ایران بود. اگرچه دیگر قرن‌هاست اسلام به عنوان دین رسمی معرفی شده اما آیین زرشت هنوز فراموش نشده و هنوز هم معتقدانی در ایران دارد و حتی قانونی هم محسوب می‌شود. قدیمی‌ترین پیامبر ایرانی نیز مربوط به همین آیین است و زرتشت نام دارد. این پیامبر یکتاپرست بود و مزدیسنا را ترویج می‌داد. دین او به دو بخش خیر و شر تقسیم می‌شد.

    از دیگر آیین‌های باستانی ایران می‌توان به آیین مزدک و آیین مانوی اشاره کرد. آیین مزدک در واقع یک جنبش اجتماعی بود که از مزدیسنا می‌آمد و مفاهیم اجتماعی را دنبال می‌کرد. این آیین که در زمان پادشاهی قباد، ایجاد شده بود اعتقاداتی شبیه به اعتقادات سوسیالیستی داشت. بعد از مرگ قباد، پسرش خسرو انوشیروان این جنبش پوپولیستی را به شدیدترین شکل سرکوب کرد.

    دین مانوی نیز یک آیین عرفانی بود که از ترکیب مفاهیم مسحیت، زرتشتی، بودایی و گنوسی به وجود آمده بود. این آیین را شخصی به نام مانی در سده سوم میلادی در ایران شهر بنیان نهاد. آیین مانوی در زمان کوتاهی در بخش‌های مختلف جهان مانند اروپا، آسیای میانه، شمال آفریقا، چین و هند گسترش و محبوبیت یافت و تا سده دهم نیز هنوز نام آن پر آوازه بود. از قرن دهم به این سو برخی از دین‌ها آیین مانوی را منحط شمردند و کم کم از میزان محبوبیت این دین کم شد. تا جایی که امروز دیگر چیز زیادی از این آیین باقی نمانده است.

    دین یهود اگرچه در ایران قدمت بالایی دارد اما، هیچگاه جایگاهی به عنوان دین رسمی پیدا نکرده است. قدمت این دین به سقوط بابل باز می‌گردد. در جریان این سقوط کورش کبیر تعداد زیادی یهودی را از اسارت آزاد کرد و کمک نمود تا اموالشان را پس بگیرند و معابدشان را بازسازی کنند. از آن پس یهودیان توانستند دینشان را در ایران گسترش دهند. این دین در حال حاضر جزو آیین‌های قانونی در ایران شناخته می‌شود.

    مسحیت نیز مانند یهودیت در ایران وجود داشت اما هیچگاه دین رسمی نبود. در زمان یزدگرد یکم، مسیحیت نفوذ بیشتری در ایران پیدا کرد زیرا این پادشاه کلیسای مشرق را به رسمیت شناخت و با این کار به نفوذ این دین در ایران کمک کرد. دقیقا پس از این مساله بود که کلیسای ایرانی نیز در این کشور برپا شد و در سال ۴۲۴ میلادی استقلالش را از کلیسای روم اعلام کرد. دین مسحیت هم در حال حاضر جزو آیین‌های قانونی در ایران شناخته می‌شود.

ورود اسلام به ایران

    پس از اینکه اعراب به ایران حمله کردند و توانستند بر این منطقه مسلط شوند، اسلام نیز وارد ایران شد و مورد استقبال مردم قرار گرفت. اما قرن‌ها طول کشید تا مذهب شیعه به رسمیت شناخته شود. در واقع صفویان بودند که شیعه را به عنوان مذهب رسمی ایران اعلام کردند. دین اسلام تاثیر زیادی بر فرهنگ ایران داشته به صورتی که در حال حاضر نمی‌توان این دینُ را از ابعاد مختلف زندگی این مردم جدا کرد.

    روحانیت هم در زمان صفویه اهمیت زیادی پیدا کرد به طوری از آن تاریخ به بعد روحانیان در سیاسیت و دیگر امور کشور دخالت می‌کردند و همه چیز باید مورد تاییدشان قرار می‌گرفت. برای مثال در زمان شاه عباس فرمان‌های سلطنتی باید به تایید روحانیت می‌رسیدند و توسط آنها بررسی می‌شدند. در زمان حکومت قاجارها در ایران نیز روند کار بر همین منوال بود. حکومت پهلوی هم سعی کرد نقش دین و روحانیت را در سیاست کمرنگ‌تر کند اما زیاد در این مساله موفق عمل نکرد.

    دوره جمهوری اسلامی نیز، اسلام به عنوان دین رسمی کشور شناخته می‌شود و ادیانی مانند زرتشتی، مسیحیت و یهودیت نیز جزو دین‌های قانونی محسوب می‌شوند. قانونی بودن یک دین به این معنی است که پیروان این ادیان مانند مسلمانان از حقوق شهروندی برخوردار هستند و نمایندگانشان می‌توانند در مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده شرکت کنند.

    در حال حاضر حدود 90 درصد از ایرانیان مسلمان شیعه، 8 درصد مسلمان سنی هستند. پیروان مسحیت را حدود 300 هزار نفر و پیروان بهاییت، 32 هزار پیرو یهودیت و 30 هزار پیرو دین‌های دیگر وجود دارد. دین در جمهوری اسلامی با تمام ابعاد زندگی انسان‌ها یعنی اقتصاد، سیاست، مسائل اجتماعی و ... قاطی شده و نمی‌توان هر کدام از این موارد را به صورت مجزا از دین و مذهب بررسی نمود.

    قانون اساسی ایران براساس همین دین تدوین شده و معمولا مجازات جرم‌ها نیز با استنداد به دین اسلام مشخص می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در ایران کسانی که از دین اسلام بر می‌گردند و به اصطلاح کافر می‌شوند حکمشان اعدام است. در ایران مراسمات مذهبی مانند عید فطر، عید قربان، نیمه شعبان، رمضان، ماه محرم، ولادت‌ها و وفات امامان شیعه و ... با شکوه هر چه تمام‌تر توسط مردم برگزار می‌شود.

کلام آخر

    در مطلب دین و مذهب در ایران اطلاعات مفیدی درباره دین و مذهب در ایران به دست آوردیم. سعی کردیم تاریخ ادیان در ایران را بررسی نماییم و بعد کمی درباره دین رسمی ایران در حال حاضر یعنی دین اسلام صحبت کردیم. اگرچه همانطور که در بالا بدان اشاره شد دین‌هایی مانند یهودیت، مسیحیت و زرتشتیت میز قانونی به شمار می‌رود اما هیچ کدام از آنها نتوانسته‌اند تاثیری مانند اسلاک داشته باشند.

    پیشروی و نفوذ اسلام در مردم ایران تا جایی بوده است که وقتی روحانیت در دوره مشروطه یا دوران حکومت پهلوی حکمی صادر می‌کردند به واسطه عده زیادی از مردم وارد عمل می‌شدند. تاثیر این امر را می‌توان در انقلاب اسلامی سال 1357 دید. در حال حاضر مردم ایران هنوز برای دین زرتشت احترام قائل هستند اما مسلمانان اعتقاد دارند دین زرتشت به مرور زمان دچار تحریف و به شرک پرستی نزدیک شده است.

    در مطلب دین و مذهب در ایران سعی کردیم مختصر و مفید دین و مذهب ایران را مورد بررسی قرار دهیم. اگر نکته دیگری درباره دین و مذهب در ایران وجود دارد که در این نوشته بدان اشاره نشده است، آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.