قلعه الموت

معرفی کلی قلعه الموت

    کمتر کسی است که نام قلعه الموت را بشنود و به یاد فرقه اسماعیلیه و همچنین حسن صباح و داستان‌ها و افسانه‌هایی که پشت‌بند این اسم می‌آید، نیافتد. بله! الموت دژ حسن صباح و سپاهیانش بوده که در حال حاضر بخش زیادی از آن ویران شده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید صباح 35 سال در این قلعه زندگی می‌کرده است. این قلعه را در تاریخ 12 بهمن ماه 1381 در فهرست آثار ملی به ثبت رسانده‌اند.

    قلعه الموت بر فراز صخره‌ای که حدود 2000 متر از سطح دریا ارتفاع دارد، ساخته شده است. دور تا دور این دژ پرتگاه است و تنها از راه شمال شرقی می‌توان واردش شد. حسن صباح این دژ را به این منظور انتخاب کرده بود که به دلیل صعب‌العبور بودن مسیر خود و سپاهیانش را از دست خلفای عباسی دور نگه دارد. قلعه الموت حدود 20 هزار متر مربع مساحت دارد. این دژ در یک نقطه کاملا صعب‌العبور ساخته شده که البته در حال حاضر برای رفاه حال گردشگران پله‌هایی برای رسیدن به آن تدارک دیده‌اند که البته هنوز هم رسیدن به دژ کار دشواری به حساب می‌آید. جالب است بدانید گردشگران اجازه ورود به قسمت‌های درونی قلعه را ندارند. زمانی که به قلعه می‌رسید می‌توانید چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای از منطقه الموت که شامل دشت گازرخان، رودخانه اندج و دره الموت می‌شود را زیر پای خود مشاهده کنید.

    محلی‌ها به الموت، قلعه حسن نیز می‌گویند و یقینا این اسم از نام حسن صباح گرفته شده است. این دژ حدود 120 متر طول و 10 تا 35 متر (در بخش‌های مختلف قلعه متغیر است) عرض دارد و از دو بخش غربی و شرقی تشکیل شده است. در قلعه قسمت‌های زیادی از اتاق نگهبانی گرفته تا بخش‌های دیگر وجود دارد. این قلعه از نظر امنیت وضعیت ویژه‌ای داشته است. تنها یک راه ورود به آن وجود دارد و اطرافش خندق‌هایی کنده شده که امکان نزدیک شدن به دژ را سخت می‌کند. کاربرد دژ الموت دفاعی و نظامی بوده و مهم‌ترین مصالحی که برای ساخت آن استفاده شده سنگ و گچ است.

آشنایی با تاریخچه قلعه الموت

    حسن صباح در زمان سلطنت ملکشاه سلجوقی زندگی می‌کرد. او از دربار طرد شد و پس آن به دنبال یادگیری اصول مذهب اسماعیلیه به مصر رفت. وقتی از مصر به ایران بازگشت که تصمیم گرفته بود فعالیت‌هایش را در ایران شروع کند. او پس از جستجوی فروان الموت را به عنوان پایگاه خود انتخاب کرد. بر اساس برخی از روایات به نظر می‌رسد قلعه حسن قبل از صباح نیز وجود داشته و او آن را با پرداخت 3 هزاز دینار طلا خریداری کرده است. به نظر می‌رسد ساخت دژ مربوط به اوایل دوره سلامی است که بنا به گفته حمدالله مستوفی در سل 486 هجری قمری به دست صباح افتاده است.

    در سال 654 هلاکوخان مغول دژ را فتح کرد و کتابخانه‌اش را آتش زد. از آن پس دیگر قلعه الموت رونق خود را از دست داده و از آن برای کاربردهای دیگری استفاده می‌شود. برای مثال در زمان حکومت مغول در ایران از آن به عنوان تبعیدگاه استفاده می‌شود و در زمان صفویه نیز به عنوان زندان حکومتی از این بنا استفاده می‌کرده‌اند. حتی گفته می‌شود در این بین برای مدت کوتاهی برخی دیگر از پیروان اسماعیلیه قلعه را به تصرف خود در آورده بودند.

    شاید برایتان جالب باشد بدانید در زمان حکومت قاجارها در ایران، بخشی از قلعه الموت را تخریب کردند و از آجرهایش برای ساخت و ساز استفاده نمودند. همچنین در این دژ حفاری‌های زیادی برای پیدا کردن گنج صورت گرفته و ترکیب آن با بلایای طبیعی قلعه را به سوی نابودی کشانده است. برخی از باستان شناسان بر اساس کاشی‌کاری‌ها و تزئینات موجود در قلعه معتقدند آرامگاه حسن صباح نیز در این مکان قرار دارد.

موقعیت جغرافیایی و مسیر دسترسی به قلعه الموت

    قلعه حسن صباح در منطقه الموت استان قزوین قرار گرفته است و برای دسترسی به آن باید مسیر پر پیچ و خمی را طی کرد. حدود یک ساعت طول می‌کشد که این مسیر پر پیچ و خم را طی کنید و سپس تازه به پله‌هایی می‌رسید که باید طی شوند تا بتوانید قلعه را ببینید. مسیر بسیار زیبا و چشم‌نواز است و حتما از بودن در آن لذت خواهید برد. در واقع دژ الموت در بخش معلم کلایه، شمال شرقی روستای گازرخان قرار دارد.

    این جاذبه تاریخی از تهران حدود 240 کیلومتر فاصله دارد. یعنی باید حدود چهار ساعت در مسیر باشید تا به قلعه برسید. همچنین اگر بخواهید از شهر قزوین به سوی قلعه حسن رهسپار شوید، 105 کیلومتر یعنی حدودا 2 ساعت و نیم مسیر پیش رو خواهید داشت. قلعه الموت سال‌هاست که مانند نگینی در این منطقه می‌درخشد و سالانه گردشگران زیادی برای بازدید از آن راهی الموت می‌شوند.

    اطراف این جاذبه گردشگری موارد دیگری هم برای بازدید وجود دارد که بازدید از آنها حتما لذت سفرتان را دو چندان می‌کند. اگر به الموت سفر کردید می‌توانید از دریاچه اوان که در مطلبی دیگر مفصل درباره‌اش حرف زدیم، روستای اوان و دیگر روستاهای این منطقه نیز دیدن نمایید.

نکات مهم در بازدید از قلعه الموت

    در بازدید از قلعه الموت چند نکته مهم وجود دارد که دانستن آنها سفرتان را آسان‌تر و باکیفیت‌تر خواهد کرد. در ادامه به برخی از این نکات اشاره خواهد شد.

• مسیر رسیدن به قلعه الموت طولانی و دشوار است بنابراین، داشتن کفش مناسب برای کوهپیمایی، ضد آفتاب، عینک آفتابی، لباس گرم و خوراکی از الزامات سفر به این منطقه محسوب می‌شود. همچنین بهتر است قبل از سفر احتمال بارش باران را نیز چک کنید و در صورتی که این احتمال وجود دارد، حتما همراه با خود چتر ببرید یا از لباس‌های مقاوم در برابر باران استفاده کنید.
• الموت یک منطقه کوهستانی است بنابراین بهترین زمان سفر به قلعه الموت را باید اواخر فصل بهار و اوایل فصل تابستان دانست. زیرا در این فصل‌ها هوا هنوز آنقدر سرد نشده که نتوان در منطقه‌ای مثل الموت دوام آورد. همچنین طبیعت این منطقه در بهار و تابستان بسیار زیبا و چشم‌نواز است.
• اگر قصد داریم در منطقه الموت اقامت کنید می‌توانید به معلم کلایه بروید و در آنجا سوئیت یا خانه اجاره نمایید. معلم کلایه بین دریاچه اوان و قلعه الموت قرار دارد و طبیعت خود روستا نیز بسیار زیبا و چشم‌نواز است. البته لازم به ذکر است که اگر قصد دارید به قلعه نزدیک‌تر باشید در گازرخان نیز می‌توانید سوئیت اجاره نمایید طبیعتا معلم کلایه جای بکرتر و آرام‌تری برای سکونت به شمار می‌رود. در صورتی که به دنبال اقامتگاه و هتل می‌گردید نیز باید آنها را در روستاهای منطقه الموت جستجو کنید.

کلام آخر

در پایان توصیه دکوول به شما این است که عکاسی در این منطقه زیبا را به هیچ عنوان فراموش نکنید و همچنین مراقبت از طبیعت زیبای این منطقه را در لیست کارهای خود قرار دهید. اگر نکته دیگری درباره قلعه الموت وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده نمایید.