آرارات کوچک (2 مرور)

کوه آرارات کوچک

    کوه آرارات کوچک با ارتفاع 3925 متر در سمت حدودا جنوب شرقی کوه آرارات بزرگ به ارتفاع 5137 متری قرار گرفته است که بلندترین قله کشور ترکیه نیز به شمار می‌رود. این قله زیبا که هم از مناطق شمال غربی ایران و هم از شهرهای منطقه شرقی ترکیه و هم از پایتخت ارمنستان دیدی بسیار زیبا دارد از جمله کوه‌های شاخص ترکیه به شمار می‌رود. در واقع کوه آرارات کوچک ششمین کوه مرتفع کشور ترکیه است.

• پیشنهاد مطالعه: بلندترین قلل کشور ترکیه

    دو قله آرارات حدود 5 کیلومتر فاصله هوایی دارند و نکته مهم دیگر این است که علی رغم کم بودن ارتفاع آن نسبت به آرارات بزرگ قله‌ای منحصر به فرد و بسیار زیبا و مستقل آتشفشانی است که تقریبا شیب‌های یکسانی از بخش‌های مختلف خودش دارد و همین مساله آن را تبدیل به قله‌ای بسیار زیبا می‌کند. قله آرارات در زبان انگلیسی به عنوان Little Ararat یا Lesser Ararat و در زبان ارمنی نیز Mount Sis شناخته می‌شود.

اهمیت تاریخی آرارات کوچک و اولین صعود این قله

    در 8 نوامبر (در تقویم جدید 27 اکتبر) سال 1829 کاشفی از منطقه بالتیک آلمان به نام فردریک پاروت (Friedrich Parrot) و یک نویسنده ارمنی به نام خاچاتور آبویان (Khachatur Abovian) به قله آرارات کوچک صعود کردند. بخش شرقی و یال شرقی این کوه تا حوالی دهه 30 میلادی در اختیار ایران بود که به طور مفصل در بخش بعدی راجع به این مساله با شما صحبت خواهیم کرد.

آرارات کوچک و رضاشاه

    قله آرارات کوچک در منطقه قره سو قرار گرفته بود که مالکیت آن در اختیار دولت ایران بود. سال‌های زیادی بین مالیکت این منطقه بین ایران و ترکیه اختلافات زیادی وجود داشت. منطقه‌ای دالان مانند که آذربایجان و ارمنستان را با ایران و ترکیه همسایه می‌کرد. این قرارداد ترکمنچای بود که رود ارس را به عنوان مرز مشخص بین ایران و روسیه تزاری مشخص کرد.

    اما مشکل از اینجا بود که روسیه تزاری در آن زمان در منطقه ایغدیر ترکیه نیز حضور داشت و این مساله باعث شد تا نهر قره سو از سرچشمه تا جایی که به ارس می‌ریزد به عنوان مرز ایران تعیین شد. یکسال پس از امضاء عهدنامه ترکمنچای پروتکل مرزی این عهدنامه تعیین شد و علائم مرزی نیز نصب شد. بعد از انجام این تعهدات ماموران مرزی ایران از پاسگاه مرزی بورالان بالاتر نمی‌روند و این کم کاری بزرگ سبب می‌شود تا ماموران روسیه مناطق وسیعی از منطقه قره سو حد فاصل دشت آرالیغ تا محل ریزش رود قره سو به ارس به تصرف روس‌ها درآید.

    با امضاء قرارداد کارس بین روسیه و ترکیه در تاریخ 22 شهریور 1300 شرایط تا حد زیادی تغییر کرد و در خلال این قرارداد منطقه قره سو به ترکیه واگذار شد. این واگذاری در شرایطی رخ داد که از لحاظ قانونی مالکیت قره سو متعلق به ایران بود. در چنین شرایطی اقبال السلطنه، فرماندار وقت ماکو بعد از سقوط روسیه تزاری منطقه قره سو را به اشغال خود در می‌آورد و بعد از این اقدام شروع به نوشتن نامه‌ای بلند و کامل همراه با شواهد می‌آورد که این منطقه متعلق به ایران است.

    این مدارک از طرق اقبال السلطنه به متعمد الوزاره ارائه داد شد و به طور کامل به تمام مدارک قانونی که ایران برای مالکیت آن مناطق داشت ارائه داد. اما نقش رضاخان در این مناقشه چه بود؟ رضاخان در واقع خواستار نگه داشتن مناطق قره سو بود اما به دلیل رقابتی که با معتمد الوزاره داشت وی را عزل کرد و از پیگیری این پرونده شانه خالی کرد.

    رضا خان در واقع وزیر جنگ وقت دوران قاجار بود. از زمان نخست وزیری رضا خان دوباره جریان پیگیری مالکیت ایران از سر گرفته شد. در این جریان رضاخان به امیرلشکر عبدالله خان امیر طهماسبی دستور پیگیری قره سو را می‌دهد و تاکید می‌کند که قره سو را از دست ندهند. اما متاسفانه در اواخر سال 1302 به طور ضمنی دستور توقف پیگیری این پرونده به امیرلشکر عبدالله خان امیر طهماسبی داده شد و در طی نامه‌ای در 7 اسفند 1302 به طور رسمی دستور واگذاری آن به روسیه را داد.

    همراه با دستور رضا خان ترکیه این منطقه را اشغال کرد و نهایتا در قرارداد مرزی ایران با ترکیه در سال 1310 مالکیت ترکیه به منطقه قره سو از طرف ایران به رسمیت شناخته شد. به همین ترتیب بود که حدود 800 کیلومتر مربع از خاک ایران تجزیه شد و به دولت ترکیه واگذار گردید. در نتیجه قله آرارات کوچک به ارتفاع تقریبی 4000 متر و دامنه‌های آن که هم ارزش استراتژیک بالایی داشت و هم از لحاظ تاریخی نیز بسیار بسیار مهم بود از دست رفت و در نتیجه ایران زیان بزرگی از این جابجایی متحمل شد.

کلام آخر

    آرارات کوچک کوهی است که در قالب یک برنامه یک روزه امکان صعود به آن وجود دارد اما به دلیل تمایل بیشتر افراد برای صعود به قلل مرتفع افراد تمایل کمتری برای انجام این صعود از خود نشان می‌دهند. بنابراین قله آرارات کوچک بیشتر از نظر تاریخی و مناقشات سیاسی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. دکوول به دنبال این است که بتواند شما را با زوایای مختلف کوهنوردی و مناطق کوهستانی آشنا سازد. پس برای صعود به قله آرارات و همچنین کسب اطلاعات بیشتر راجع به قله آرارات با ما همراه باشید.