آشنایی با غار بورنیک

راهنمای بازدید از غار بورنیک 

    برای رسیدن به غار بورنیک لازم است از روستای هرانده، چند کیلومتری پیاده‌روی کنید. این پیاده‌روی در دل طبیعت است و قطعا برایتان لذتبخش خواهد بود. در مسیر این طبیعت تا غار جاهای دیدنی زیادی برای بازدید وجود دارد که اگر قبل از بازدید از غار، از آنها بازدید کنید، لذت سفرتان دو چندان خواهد شد. در ادامه برخی از این جاهای دیدنی را به شما معرفی خواهیم کرد.

دیدنی های مسیر غار بورنیک

    روستای هرانده: خود روستای هرانده جاهای زیبای زیادی مانند باغ‌های سرسبز سیب، گلابی، گردو، گیلاس و آلبالو دارد و همچنین یک آرامگاه تاریخی به نام امامزاده یحیی مربوط به قرن ششم و هفتم هجری قمری نیز در این روستا قرار گرفته است. شما می‌توانید در روستای هرانده از باغ‌های پرورش گل داوودی و برج دیدبانی مربوط به قرن چهارم و پنجم هجری قمری نیز دیدن کنید.

    جاذبه بعدی که در این مسیر قرار دارد، دره و دشت بورنیک است. این دره زیبا دقیقا در مسیر روستا تا غار قرار دارد و اگر با پای پیاده وارد این مسیر شده باشید، این دشت زیبا را خواهید دید. جاذبه بعدی مزارع پرورش گل است. در این مسیر چندین مزرعه وجود دارد که در آن گل‌های داوودی را به رنگ‌های زرد، سفید، حنایی و ... پرورش می‌دهند و یقینا دیدن آنها بسیار فرح‌بخش و زیبا خواهد بود.

    در مسیر غار بورنیک یک رودخانه به نام رودخانه نمرود وجود دارد که شما می‌توانید کمی در کنار آن درنگ کرده و هم از زیبایی‌هایش لذت ببرید و هم استراحت کنید. این رودخانه را باید یکی از شاخه‌های اصلی حبله‌رود دانست و آبش هم از کوه قره‌داغ و دامنه‌های کوه میشینه مرگ تامین می‌شود.

    درختچه‌های زرشک وحشی را نیز می‌توان از دیگر جاذبه‌های این مسیر دانست. این درختچه‌ها در بخشی از مسیر خودنمایی می‌کنند البته اگر در فصل مناسب برای بازدید اقدام کرده باشید. پس از گذر از این درختچه‌ها مسیرتان کمی پرشیب خواهد شد و آنگاه است که می‌توانید یک چشم‌انداز زیبا از دره بورنیک ببینید. دره‌ای که آن را درختان بلند تبریزی، رودخانه پر آب نمرود و کوه‌های سر به فلک کشیده فرا گرفته‌اند.

    در این مسیر یک استراحتگاه و رستوران هم وجود دارد که می‌توانید در آنجا خستگی در کنید. در نهایت هم به دو درخت سرو کهنسال و تنومند خواهید رسید و آنجا می‌توانید بفهمید که به غار نزدیک شده‌اید. زمانی که به دهانه غار نزدیک می‌شوید؛ سنگ‌هایی با رنگ‌های متفاوت خواهید دید که انگار به دست خدا رنگ آمیزی شده‌اند و باید آنها را جلوه‌ای بی نظیر از طبیعت دانست.

ورودی غار بورنیک

    دهانه ورودی غار، پشت دو یال از کوه‌های اطراف روستا واقع شده است. اگر می‌خواهید این دهانه را گم نکنید باید حواس‌تان به دو درخت کاج تنومند و آخرین پیچ مسیر باشد. دهانه‌ ورودی غار تقریبا به شکل مثلثی با ابعاد 15 در 10 متر و ارتفاع 6 متر است. زمانی که وارد غار می‌شوید ممکن است سردتان شود زیرا، درون این غار از تابش خورشید خبری نیست و بنابراین همیشه سرد است. هر چقدر هم که جلوتر بروید نور و گرما کمتر و کمتر می‌شود. بنابراین در جریان این بازدید لباس گرم همراه داشته باشید.

ورود به غار بورنیک

    در طول پیمایش بورنیک با چهار تالار رو به رو خواهید شد که شما را مبهوت عظمت و زیبایی خود می‌کنند. در ادامه فاکتورهای مهم در این تالارها را به شما معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

    تخته‌سنگ‌ها: شما در تالارهای اول تا سوم غار تخته سنگ‌های بزرگی را خواهید دید که لایه‌ای از خاک رس رویشان را پوشانده است. ترکیب این سنگ‌ها و خاک‌های رس، تصویری خاص را ایجاد نموده‍‌اند.

    چکنده‌ها یا استالاکتیت‌ها: اینها رسوبات استوانه‌ای یا مخروطی شکلی هستند که در طول سالیان دراز به صورت قندیل روی سقف یا دیواره‌های غار شکل گرفته‌اند و با توجه به اینکه مواد تشکیل دهنده آنها چیست، رنگ خاص خود را دارند. برای مثال در غار بورنیک چکنده‌ها نخودی رنگ هستند.

    چکیده‌ها یا استالاگمیت‌ها: به رسوباتی  گفته می‌شود که در زیر استالاكتیت‌های كف غار شکل می‌گیرند و به سمت بالا هستند. این رسوبات در اثر چكیدن قطرات حاوی مقدار زیادی مواد معدنی و ته‌نشین شدن و رسوب كردن كلسیم كربنات ایجاد می‌شوند. چکیده‌های غار بورنیک به رنگ‌های گل‌کلمی، نخودی، سفید و صورتی و میخی در می‌آیند و با ظاهری خاص غار بورنیک را با سایر غارها متفاوت کرده است. جالب است بدانید چکیده‌ها و چکنده‌ها در طی فعالیت‌هایی که در اصطلاح به آن غار سنگ‌سازی می‌گویند، شکل گرفته‌اند.

تالارهای غار بورنیک

    همانطور که ذکر شد، در بازدید از این غار چهار تالار را می بینید که صورت تاقدیسی شکل گرفته‌اند. تاقدیس به چین‌ها یا خطوط خمیده‌ای گفته می‌شود که در طبقات یا لایه‌های زمین به وجود می‌آیند و دو سمت آنها رو به پایین است. در سقف هر یک از تالارهای غار، شکاف یا گسل اولیه که باعث ایجاد غار شده است را می‌توان دید که از جذابیت‌های بورنیک به شمار می‌رود.

در بازدید از غار بورنیک به ترتیب با این تالارها مواجه می‌شوید :

• تالار اول: این محل که تالار بیرونی هم معروف است مکان اصلی سکونت غارنشینان به حساب می‌آید و ابعاد آن 50 در 40 متر و ارتفاعش هشت متر است. اشیایی مثل سفال‌های شکسته که مربوط به دوره‌های تاریخی مختلف در این تالار به کشف شده که نشان می‌دهد انسان‌ها از دوران غارنشینی به بعد از آن به عنوان سکونتگاه اصلی خود استفاده می‌کردند. دو ایوان در این قسمت وجود دارد که با سنگ‌چین کردن کفِ شیب‌دار غار این ایوان‌ها را درست کرده‌اند. در سمت راست هم، یک دیوار سنگ‌چین و دروازه‌دار دیده می‌شود که در پشت آن یک دهلیز وجود دارد و احتمالا برای نگهداری احشام از آن استفاده می‌کرده‌اند.
• تالار دوم: در گوشه چپ تالار اول یک دهانه‌ به عرض هشت متر و ارتفاع 10 متر خواهید دید که باید آن را ورودی تالار دوم دانست. ابعاد تالار دوم  30 در 60 متر و ارتفاع آن 15 تا 20 متر است و شیب تندی به سمت پایین دارد. دالانی طولانی به طول 40 متر در انتهای سمت راست آن قرار گرفته که به یک چاه به عمق پنج متر و یک دهلیز شش متری می‌رسد. در این قسمت چکنده‌ها یا استالاگتیت‌های گل‌کلمی و نخودی شیری و صورتی مشاهده می‌شود.
• تالار سوم: دو دالان در تالار دوم خواهید دید که به تالار سوم می‌رسند. این تالار از محوطه‌ای به ارتفاع 12 متر و ابعاد 20 در 25 متر تشکیل شده است که یک شیب تند سنگلاخی و لغزنده از ابتدا تا انتهای خود دارد. عمیق‌ترین بخش غار در تالار سوم قرار گرفته که در حدود 60 متر پایین تر از سطح دهانه غار است.
• تالار پرتگاه‌ها: .دهلیزی با طول هشت متر در انتهای تالار سوم شما را به تالار پرتگاه‌ها می‌رساند. این تالار که از همه جهت‌ها با بقیه تالارها فرق می‌کند و با پرتگاه‌هایی عمیق پوشیده شده است که عمق بعضی از آنها به 20 متر هم می‌رسد.

    سنگ‌های ستونی، چکنده‌های مخروطی شکل و چکیده‌ها را در سرتاسر این فضا خواهید دید. در گوشه‌ای از این تالار، دالانی به طول 20 متر و عرض پنج متر با کف مسطح وجود دارد که به نظر می‌رسد محلی برای پنهان شدن ساکنان غار در هنگام خطر بوده است.

نکات ایمنی و فنی در بازدید از غار

    براساس تحقیقات، غار بورنیک در امتداد یک گسل فعال قرار دارد و به دلایل مختلف مانند شیب زیاد لایه‌ها، خردشدگی شدید و ... یکی از غارهای ریزشی با درصد خطر بالا به شمار می‌آید. به همین دلیل لازم است تا علاقه‌مندان با رعایت مسائل ایمنی و فنی و حضور تیم پشتیبان در بیرون غار رفتن به درون غار را تجربه کنند. همچنین مسائل زیر را به شدت مورد توجه قرار دهند:

• باید در گروه‌های کم تعداد تردد کنند.
• نباید باعث ایجاد سر و صدای شدید نشوند.
• نباید در مناطقی از غار که شیب طبقات بالا و دیواره‌ها در آن زیاد است و نیز در مکان‌هایی که سقف و دهلیزها ارتفاع زیادی دارند توقف طولانی نداشته باشند.
• سنگ‌های ریزشی تازه در کف غار نشان از خطر در آن نقطه دارد پس در این مناطق احتمال ریزش غار زیاد است و بهتر است زودتر از آنها عبور کنند.
• بازدید از غار بورنیک را با گروه‌های طبیعت‌گردی و یا افراد با تجربه انجام دهید تا لذت بیشتری برایتان داشته باشد.

نکات مهم در بازدید از غار

    باید صد سال زمان بگذرد تا چکنده و چکیده‌ها اندازه‌شان به حدود یک تا سه سانتی‌متر مکعب برسد. اگر آنها را لمس کنند به خصوص اگر دست‌های آغشته به مواد شیمیایی و مواد آرایشی- بهداشتی باشند ممکن است رشد آنها برای همیشه متوقف شود و حتی به مرور زمان از بین بروند. در همه جای این غار، موجودات ذره‌بینی مانند قارچ‌ها، انگل‌ها، باکتری‌ها، پس‌مانده موجودات تجزیه شده و فضولات خفاش‌ها وجود دارند. تماس دست‌های آلوده با این مواد امکان دارد باعث ایجاد مشکلاتی مانند عفونت را برای شما به وجود آورد. پس رعایت بهداشت در این سفر بسیار ضروری به نظر می‌رسد.

    آب‌هایی که در داخل غارها جریان دارند معمولا قابل شرب هستند به جز آنهایی که در ابتدای غارها به علت فضولات حیوانات داخل غار مثل خفاش‌ها آلوده شده‌اند. با این حال آشامیدن آنها توصیه نمی‌شود. اگر مجبور به نوشیدن آب غار شدید حتما این کار را با لوله مخصوص انجام دهید. از آنجایی که آبخوری یا چشمه در طول مسیر نخواهید دید؛ قبل از شروع مسیر، آب آشامیدنی مورد نیازتان را در کوله‌پشتی خود قرار دهید. آنطور که گفته می‌شود یک چشمه آب در نیمه راه قرار دارد؛ اما برای اینکه به آن دسترسی پیدا کنید باید حدود 100 متر از مسیر اصلی خارج شوید و این مساله هم شما را خسته می‌کند هم زمان زیادی از شما خواهد گرفت.

بهترین فصل سفر به غار بورنیک

    به طور کلی بهترین زمان بازدید از غار بورنیک اوایل بهار تا اواسط پاییز است. اما در ادامه همه فصل‌های این منطقه را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

• بهار و تابستان: به دلیل کوهستانی بودن منطقه، هوا معتدل و دلپذیر است. در اوایل بهار می‌توانید شاهد شکوفه‌ها بر روی درختان نیز باشید.
• پاییز: با شروع فصل پاییز سیب‌های قرمز بر روی درختان خودنمایی می‌کنند و برخی معتقدند بهترین زمان برای رفتن به غار بورنیک در مهرماه است. با نزدیک شدن به پایان پاییز هواسردتر می‌شود.
• زمستان: اقلیم کوهستانی، زمستان‌هایی سرد و سخت را به ارمغان می‌آورد. این منطقه نیز در فصل زمستان بسیار سرد است.

امکانات غار بورنیک

    غار بورنیک مانند بسیاری از جاذبه‌های طبیعی امکانات خاصی برای گردشگران ندارد اما در اطراف آن می‌توانید این امکانات را بیابید:

• استراحتگاه و رستوران با خدمات محدود در یک کیلومتری غار
• سرویس‌های بهداشتی در قسمت بالای روستای هرانده
• سرویس‌های بهداشتی مسجد در اطراف میدان روستا
• مسجد روستای هرانده
• نانوایی، سوپرمارکت و قصابی در روستای هرانده
• اقامت در سفر به غار بورنیک

    اگر در بازدید از غار بورنیک نیاز به اقامت پیدا کردید بر روی گزینه‌های زیر حساب کنید:

• کمپینگ
• اقامت در روستای هرانده
• هتل در شهر فیروزکوه در فاصله 19 کیلومتری

مسیر دسترسی به غار بورنیک

    اگر می‌خواهید از غار بورنیک بازدید کنید اول باید خود را به جاده تهران - فیروزکوه برسانید و 12 کیلومتر مانده به این شهر وارد یک فرعی شوید. پس از طی یک کیلومتر به روستای هرانده خواهید رسید. پس از ورود به روستا به یک چهارراه می‌رسید که راه سمت راست شما را به سوی غار راهنمایی می‌کند. کمی جلوتر به یک مسیر پاکوب می‌رسید که از میان باغ‌های روستا می‌گذرد و از نیزارها و چمنزارها عبور می‌کند. پس از یک ساعت پیاده‌روی به پای کوهی می‌رسید که غار در بالای آن است. بعد از ان در کنار رودخانه به سمت بالا حرکت کنید تا پس از 30 دقیقه به دهانه غار برسید.

معنای نام غار بورنیک

    نام این غار از دو بخش تشکیل شده است : بور + نیک. بور در واقع کلمه « بار» بوده که برای سهولت در تلفظ به این صورت درآمده و به معنی ساحل، کنار، و جای امن است. واژه «نیک» نیز به معنای خوب در ادبیات به کار می‌رود. به دلیل قرارگیری غار در موقعیتی خاص که آن را برای زندگی و پناه گرفتن مناسب می‌کند، تعبیر  «محل امن خوب» کاملا به جا و درست به نظر می‌رسد. دهانه غار از دیدها پنهان است و در نزدیکی رودخانه قرار گرفته و طبق شواهد موجود انسان‌ها در دوره غارنشینی برای سکونت در مواقع خطر و زندگی از آن استفاده می‌کردند.

    مردم بومی که در این منطقه زندگی می‌کند، این غار را با نام پور نیک نیز می‌شناسند. پور در لهجه محلی به معنای گودال است و ترکیب آن با نیک می‌تواند گودال یا چاله خوب و یا دخمه بزرگ معنا شود. احتمال می‌رود که مردم در گذشته عنوان دخمه یا گودال را به دلیل عمق و ژرفای این غار به آن نسبت داده باشند.

کلام آخر

    در مطلب آشنایی با غار بورنیک، هر آنچه را که لازم بود درباره این غاز زیبا در فیروزکوه بدانید بیان کردیم. ابتدا به معرفی این غار پرداختیم و سپس درباره دیگر موارد مهم آن حرف زدیم. اگر نکته دیگری درباره این موضوع وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد و یا اگر تجربه بازدید از این غار را دارید، آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران هم بتوانند از آن استفاده کنند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و از خواندن آن لذت ببرید.