سرو ابرکوه: قدیمی ترین درخت جهان در یزد (1 مرور)

سرو ابرکوه

    سرو ابرکوه آنقدر قدیمی است که حمدالله مستوفی در کتابش در سال 740 قمری نوشته است: « در آنجا سروی است که در جهان شهرتی عظیم دارد…» برخی از دانشمندان روسی قدمت این سرو را بیشتر از شش هزار سال می‌دانند و برخی دانشمندان ژاپنی این درخت را هشت هزار ساله می‌دانند. حتی برخی از افسانه‌های قدیمی معتقدند این سرو را زرتشت کاشته و برخی دیگر کاشت آن را به پسر نوح نسبت می‌دهند.

    این درخت را از نژاد سرو شیراز و سرو مدیترنه‌ای می‌دانند. قطر تنه این درخت را حدود چهار و نیم متر می‌دانند. این درخت از نظر زیبایی شناسی، علمی و تاریخی اهمیت زیادی دارد و به دلیل همین اهمیت در تاریخ 27 اسفند 1382 تحت حفاظت محیط زیست قرار گرفته است. در این مطلب قصد داریم بیشتر با این جاذبه گردشگری آشنا شویم. اگر شما هم به دوست دارید بیشتر با این جاذبه آشنا شوید، با ما تا انتهای این مطلب از وب سایت دکوول همراه شوید.

معرفی سرو ابرکوه 

    سرو ابرکوه یزد را می‌توان قدیمی‌تر موجود زنده در ایران دانست که اگرچه قرن‌ها از سن آن می‌گذرد اما هنوز هم پابرجاست. این درخت تاریخ گویایی است که قرن‌هایی که بر ایران گذشته را دیده است. این سرو که از نژاد سرو مدیترانه‌ای و از گونه سرو شیرازی است و در زبان علم آن را  «cuppresus sempervirens»می‌نامند. اگرچه این درخت سرو تحت حفاظت محیط زیست است اما در محیط باز قرار دارد. اطراف آن حفاظ‌هایی گذاشته‌اند تا از گزند آسیب‌ها در امان باشد اما شاخه‌های آن حفاظ‌ها را هم در نوردیده است.

    درخت سرو ابرکوه در بهار بسیار دیدنی است و درواقع بهترین زمان بازدید از آن را باید همین فصل دانست اما نمی‌توان از زیبایی این درخت در پاییز نیز چشم پوشی کرد. این درخت در پاییز هم سبز است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در استان یزد به دلیل اقلیم ویژه‌اش درختان کهنسال زیادی وجود دارد. برای مثال یک سرو هزار و 200 ساله‌ هم در این استان وجود دارد که آن هم در فهرست آثار طبیعی به ثبت رسیده است. در واقع 60 درخت قدیمی و دیرزیست وجود دارد که البته قدیمی‌ترینشان همین سرو ابرکوه است و توانسته شهرت جهانی پیدا کند.

    در پاسخ به این سوال که سرو ابرکوه کجاست باید گفت، این جاذبه در شهرستان ابرکوه استان یزد، در کویر مرکزی ایران قرار گرفته است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید سرو ابرکوه جزو مناطق نمونه گردشگری محسوب می‌شود و از آنجایی که در اتوبان یزد-شیراز قرار گرفته بسیار مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد. اما سرو ابرکوه برای اینکه به شهرت برسد نیازی به این پیشینه ندارد و به خودی خود برای قدمتش مورد توجه گردشکران بوده است. برای رسیدن به این جاذبه باید خود را به میدان امام حسین این شهر برسانید.

افسانه های موجود درباره سرو ابرکوه

    قدیمی بودن این سرو باعث شده افسانه‌های زیادی درباره آن ایجاد شود و این درخت در باورهای بومیان جایگاه ویژه‌ای دارد. اگرچه داستان‌های زیادی درباره این درخت وجود دارد اما هیچکدام آنها تایید نشده است. برخی اعتقاد دارند درخت را زرتشت کاشته و برخی دیگر معتقدند کاشت این سرو کار پسر نوح بوده است. نام این سرو با نام‌هایی مانند اسکندر مقدونی، ضحاک، ابراهیم و سلیمان نبی نیز ارتباط دارد.

    حتی برخی از افسانه‌ها می‌گویند زمانی که کشتی نوح از طوفان نجات پیدا کرد به شکرانه آن این درخت را کاشتند و تا امروز هم پا برجاست. سرو ابرکوه یزد همچنین به عنوان یکی از 12 درخت مقدس اصحاب رس شناخته می‌شود. زمانی که پیامبر این قوم نفرینشان کرد و نابود شدند، آسیبی به این درخت وارد نشد. در یک کلام باید گفت افسانه‌ها درباره این درخت بالاست و این به دلیل قدمتش طبیعی است. این درخت در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و کاروان‌های مذهبی که از این جاده می‌گذشته‌اند بسیار این درخت را تکریم می‌کرده‌اند. در حال حاضر نیز مردم شهرستان ابرکوه برخی از مراسمات مذهبی را در کنار این درخت برگزار می‌کنند.

    حتی مارکوپولو، جهانگرد ونیزی نیز در سفرنامه‌های خود به سرو ابرکوه اشاره کرده است. این جهانگرد درباره سرو ابرکوه نوشته است: «یکی از چند سروی که در ایران دیده‌ام، سرو ابرکوه است که همچون آبشاری سبز از آسمان بر روی زمین تفديده ابرکوه فرو می‌آید و از هر طرف که وارد ابرکوه شوی، سرو کهنسال و پرطراوت مانند چراغ دریایی سبزی ما را به بندر دریای کویر و خورشید تابان فرا می‌خواند.»

خطراتی که سرو ابرکوه را تهدید می‌کند

    از آنجایی که سرو درخت ملی ایران محسوب می‌شود و معنا و مفهوم عمیقی برای ایرانیان دارد. سرو ابرکوه جایگاه ویژه‌ای در ذهن‌ها به دست آورده است. در سال 1395 خبر سوختن این درخت قدیمی منتشر شد اما لحظاتی بعد فرماندار ابرکوه این خبر را تکذیب کرد. این درخت در سال‌هایی که در معرض بازدید گردشگران قرار دارد، آسیب‌های فراوانی مانند نوشتن یادگاری روی تنه آن دیده است. اما خوشبختانه در حال حاضر تحت حفاظت محیط زیست قرار دارد و این آسیب‌ها به حداقل رسیده است.

    مشکل دیگری که در سال‌های اخیر سرو ابرکوه یزد با آن درگیر شده، مشکل کم آبی است. حفر بی‌رویه چاه‌ و ایجاد اختلال در مسیر قنات‌های قدیمی، سرو ابرکوه را با این مشکل رو به رو کرده است. در حال حاضر با وجود اینکه محیط زیست حفاظت از این جاذبه طبیعی را بر عهده گرفته است اما باز هم باید بهترین تلاشمان را برای حفظ این درخت و برافراشته ماندنش انجام دهیم.

    به این منظور اقدامات زیادی برای این درخت انجام شده است که از میان آنها باید به حصارکشی و ساماندهی فضای پیرامون درخت، دفع و جلوگیری از آسیب آفات به درخت با استفاده از روش‌های مبارزه بیولوژیک، ترمیم تنه درخت با کمک متخصین، نصب صاعقه گیر و ... اشاره کرد.

جاذبه‌های گردشگری اطراف سرو ابرکوه

    اگر برای بازدید از سرو ابرکوه به این شهر سفر کردید، حتما از این فرصت استفاده کنید و از دیگر جاذبه‌های موجود در این شهر نمونه گردشگری نیز دیدن نمایید. در ادامه برخی از این جاذبه‌ها را به صورت مختصر به شما معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

یخچال خشتی ابرکوه

    یکی از جاذبه‌هایی که می‌توانید در این سفر به بازدید از آن بپردازید، یخچال خشتی ابرکوه است که آن را با نام یخچال آقازاده نیز می‌شناسند. قدمت این یخچال تاریخی که در ورودی شهر قرار دارد به زمان حکومت قاجارها در ایران باز می‌گردد. این سازه 12 متر ارتفاع و عمق دارد و در گذشته برای ذخیره کردن یخ از آن استفاده می‌کرده‌اند.

گنبد عالی ابرکوه

    یکی دیگر از جاذبه‌های شهرستان ابرکوه، گنبد عالی نام دارد که به آن گنبد علی نیز می‌گویند. درواقع این گنبد یک مقبره یادبود است که روی سکویی چهارگوشه به ارتفاع دو متر قرار گرفته است. برای ساخت این یادبود از گچ، آهک، ماسه و خاکستر استفاده کرده‌اند. داخل این سازه یک زیرزمین وسیع وجود دارد که برای رسیدن به آن باید از گنبد داخل بنا شوید. از طریق این زیرزمین می‌توان به مقبره دست پیدا کرد. گنبد عالی در سال 1312 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

مسجد جامع ابرکوه

    از دیگر جاذبه‌های تاریخی این شهر می‌توان به مسجد جامع اشاره کرد. قدمت این سازه به دوره تیموریان باز می‌گردد و می‌توان آن را یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های باقی مانده در این شهر دانست. از مهم‌ترین ویژگی‌های این مسجد می‌توان به ارتفاع  بسیار زیاد ورودیش اشاره کرد. این بنا به سبک چهار ایوانی ساخته شده است و پنج محراب دارد. مسجد جامع ابرکوه  ۹ مرداد ۱۳۱۲ به ثبت ملی رسیده است. از دیگر جاذبه‌های گردشگری ابرکوه می‌توان به خانه گنبد، موزه عبرت، قلعه شهرسب و ... اشاره کرد.

کلام آخر

    در مطلب سرو ابرکوه، قدیمی ترین درخت جهان در یزد هر آنچه را لازم بود قبل از بازدید از این درخت قدیمی و پر آوازه بدانید بیان کردیم. حالا آماده بازدید از آن هستید. همانطور که ذکر شد بهترین زمان بازدید از این جاذبه بهار است اما این بدان معنا نیست که دیدن سرو ابرکوه در فصل‌های دیگر لطفی ندارد.

    این جاذبه طبیعی هم در میراث ملی و هم در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و به دلیل قدمت بالایش اهمیت زیادی از هر جهت دارد. بنابراین هنگام بازدید از آن سعی کنید هیچگونه آسیبی به آن وارد ننمایید. اگر نکته دیگری درباره سرو ابرکوه وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده نمایید.