دیدن تک درنای سیبری در سفر به فریدونکنار

همه چیز درباره تک درنای سیبری

    تک درنای سیبری (امید) پرنده‌ای یک و نیم متری، با فاصله دو بال بیش از دو متر، با پرهایی سفید، پاهای سرخ و نوک سیاه روی صورتی قرمز است. این پرنده از خانواده کلنگان است و در دسته‌بندی درناهای سیبری در بین جمعیت غربی این نوع پرندگان قرار می‌گیرد. درنای سیبری به طور کلی به سه جمعیت شرقی، مرکزی و غربی تقسیم می‌شده است. جمعیت مرکزی این درنا منقرض شده و جمعیت شرقی آن دسته‌ای از پرندگان هستند که تابستان را در سواحل رود اوب در غرب سیبری و یاقوتستان می‌گذرانند. این منطقه زیستگاه جمعیت غربی درنای سیبری هم هست، با این تفاوت که جمعیت مرکزی برای زمستان گذرانی به هند می‌روند، اما مسیر جمعیت غربی شمال ایران است.

    تا مدت‌ها گمان می‌رفت که جمعیت غربی درناهای سیبری هم منقرض شده اند، اما با مشاهده تک درنای سیبری (امید) مشخص شد که هنوز یک پرنده از این دسته وجود دارد؛ پرنده‌ای که هر ساله تنهایی مسیر مهاجرت گونه خود را می‌پیماید، یعنی از سیبری به شمال ایران می‌آید و با گذراندن زمستان در فریدونکنار به سوی جمهوری آذربایجان، داغستان و منطقه آستراخان روسیه، شمال قزاقستان و پس از آن به ساحل رود اوب در نزدیکی اقیانوس منجمد شمالی می‌رود. تک درنای سیبری پرنده‌ای است که گونه آن قطعا منقرض خواهد شد، چرا که تلاش‌ها برای ترکیب امید با جمعیت شرقی جواب نداده است. هر چند این نگرانی درباره انقراض این پرنده زیبا وجود دارد، اما پرواز هر ساله این پرنده و مهاجرت تک نفره آن از جمله جاذبه‌های گردشگری در شمال ایران است.

    تک درنای سیبری هر سال اواسط پاییز به شمال ایران آمده و معمولا در تالاب بین المللی فریدونکنار فرود می‌آید. همین موضوع باعث می‌شود که در این ایام و تا اواسط زمستان که این پرنده در شمال ایران حضور دارد، افراد زیادی برای دیدن آن به شمال کشور و به ویژه فریدونکنار سفر کنند. هر چند شانس دیدن این پرنده برای همه بسیار کم است و معمولا باید تجهیزات مناسب پرنده نگری در اختیار باشد، اما حتی احتمال دیدن چند دقیقه ای این پرنده زیبا در آسمان شمال ایران باعث می‌شود بسیاری در زمان اقامت آن به فریدونکنار سفر کنند. همزمان با حضور امید در ایران پرندگان مهاجر دیگری که آنها هم از مناطق سردسیر می‌آیند، در شمال ایران حضور دارند که پرواز آنها جلوه زیبایی به آسمان شمال کشور در پاییز و زمستان می‌دهد.

همه چیز درباره زیستگاه زمستانی تک درنای سیبری

    فریدونکنار از شهرستان‌های استان مازندران در شمال ایران است. این شهرستان به دلیل بارندگی بالا و محیط زیست خاص از جمله زیستگاه‌های پرندگان به ویژه پرندگانی است که در زمستان از سیبری به سمت مناطق گرمسیری مهاجرت می‌کنند. این پرندگان معمولا در تالاب بین المللی فریدونکنار فرود می‌آیند، هر چند، چند تالاب دیگر در نزدیکی این تالاب وجود دارد که آنها هم زیستگاه زمستانی پرندگان مهاجر است. تالاب فریدونکنار در جنوب شهر فریدونکنار واقع شده است. این تالاب که ۵۴۰۰ هکتار وسعت دارد هر ساله در زمستان میزبان حدود ۱۰۰ هزار پرنده مهاجر است که برخی از این پرندگان از گونه‌های بسیار نادر و در معرض انقراض هستند. انواع مرغابی، غاز وحشی، قو، باکلان، پرلا، کشیم، حواصیل، مرغ سقا، قره غاز، شاهین و عقاب شاهی از جمله پرندگانی هستند که در تالاب فریدونکنار دیده می‌شوند.

    حضور پرندگان مختلف با زیبایی‌های بی‌نظیری که دارند در فصل سرد به فریدونکنار و نقاط اطراف آن جلوه ویژه‌ای می‌دهد. به طور کلی تماشای پرواز پرندگان یا همان پرنده نگری یکی از جذاب‌ترین مواردی است که گردشگرانی که به طبیعت علاقه‌مند هستند می‌توانند شاهد آن باشند. زمانی که پرندگان مهاجر به یک منطقه می‌آیند، آسمان آن منطقه پر از پرندگانی می‌شود که صعود و فرود و به صورت کلی پروازشان بسیار زیبا و چشم نواز است. نوع پرواز پرندگان مهاجر که خود را به صورت عدد هشت در آسمان در می‌آورند، صدای این پرندگان و همچنین نشستن آنها در تالاب‌ها همگی تصاویر زیبایی هستند که در فریدونکنار هم با چشم غیر مسلح و هم با دوربین امکان دیدن‌شان وجود دارد. در این میان وجود تک درنای سیبری یا امید جلوه و جذابیت ویژه‌ای به پرنده نگری در شمال ایران داده است.

    هر چند اغلب افراد تک درنای سیبری را پرنده‌ای در معرض انقراض شدید می‌دانند و علاقه‌مند هستند آخرین پرنده دسته غربی درناها را با چشم ببینند، اما بسیاری از پرندگان مهاجری که زمستان به شمال ایران می‌آیند از پرندگان به شدت در معرض انقراض هستند و تعداد برخی از گونه‌های پرندگان مهاجر به زیر ۱۰۰ عدد می‌رسد. این در حالی است که در سال‌های اخیر به دلیل نبود نظارت کافی و وجود مافیا، شکار پرندگان مهاجر در فریدونکنار با شدت اتفاق افتاده است. شکار پرنده از جمله مواردی بوده که همیشه در منطقه شمال ایران وجود داشته است، اما این شکار به صورت سنتی اتفاق می‌افتاده و آسیب جدی به پرندگان وارد نکرده و آنها را در معرض انقراض قرار نمی‌داده است. برخی از شیوه‌های جدید شکار پرنده در سال‌های اخیر در شمال ایران باب شده که به شدت نگران کننده است. برپایی تورهای هوایی باعث می‌شود پرندگان مختلف، حتی پرندگان حرام گوشت به دام بیفتند و تلف شوند.

    دوستداران محیط زیست در سال‌های اخیر با برپایی کمپین‌هایی تلاش کرده‌اند جلو شکار پرندگان مهاجر، به ویژه گونه‌های در معرض انقراض را بگیرند. هر چند امیدی برای ادامه نسل تک درنای سیبری نیست، اما با مقابله با شکار بی‌رویه در فریدونکنار می‌توان امیدوار بود یک جاذبه بی‌بدیل گردشگری در ایران حفظ شود.

جاذبه‌های نزدیک به زیستگاه تک درنای سیبری

    فریدونکنار از جمله زیباترین شهرهای مازندران است و جز زیستگاه تک درنای سیبری، جاذبه‌های دیگری هم دارد. از جمله مهم‌ترین این جاذبه‌ها ساحل ماسه‌ای با بیش از ۱۰ کیلومتر امتداد، شهرک خزر شهر، زمین‌های شالیزاری، پل تاریخی شهرستان فریدونکنار، باغ پرندگان و پارک ساخلی لاله است. فریدونکنار مابین دو شهر محمودآباد و بابلسر قرار دارد و برای رسیدن به آن از مبدا تهران می‌توان از جاده هراز استفاده کرد. مسافت این شهر تا تهران از این جاده در حدود چهار ساعت طی می‌شود.

کلام آخر

    طبیعت بکر ایران به ویژه در شمال کشور باعث می‌شود شاهد جاذبه‌هایی باشیم که نظیر آن در کمتر جایی وجود دارد. این ظرفیت که پرندگانی زیبا که برخی از آنها از جمله آخرین بازماندگان نسل خود هستند، از کیلومترها دورتر به ایران بیایند و زمستان را در مناطق تالابی کشور ما بگذرانند، باعث می‌شود یک نوع گردشگری خاص طبیعی یعنی پرنده نگری برای ما امکان‌پذیر شود. هر ساله در اواخر پاییز و زمستان هزاران نفر خود را به فریدونکنار در استان مازندران می‌رسانند تا از نزدیک شاهد پرواز پرندگانی باشند که زیبایی منحصر به فردی دارند. پرندگانی که از سیبری راه می‌افتند و در فصل سرد به ایران می‌رسند، پرندگانی زیبا هستند که برخی از آنها به شدت در معرض انقراض قرار دارند. در این میان تک درنای سیبری یا درنای امید پرنده ای است که هر ساله تک و تنها به ایران می‌آید.

    آخرین بازمانده دسته غربی درناهای سیبری با حضور خود در تالاب فریدونکنار باعث شده که بسیاری این تالاب بین المللی را با عنوان زیستگاه زمستانی امید بشناسند. کسانی که برای دیدن تک درنای سیبری به فریدونکنار می‌روند شاید شانس اندکی برای دیدن آن داشته باشند. با وجود این تنها تصور اینکه بتوان یک پرنده یک و نیم متری که آخرین بازمانده گونه خود هم هست را دید، باعث می‌شود بسیاری در پاییز و زمستان به این منطقه بروند. در سفر به فریدونکنار حتی اگر موفق به دیدن درنای امید هم نشوید، چیزی را از دست نداده اید، چرا که این منظقه در پاییز و زمستان یکی از منحصر به فردترین مکان‌های برای پرنده نگری است و سفر به آنجا و دیدن پرندگان مهاجر در آسمان آن تجربه‌ای فراموش نشدنی را برای شما رغم می‌زند.