این مطلب مخصوص کسانی است که عاشق طبیعت گردی هستند، زیرا میتوان این وعده را به آنها داد که بهشتی بینظیر و خارقالعاده در استان چهارمحال و بختیاری انتظارشان را میکشد. طبیعت فوقالعاده زیبا، مردمی شیرین و مهماننواز، غذاهای محلی خوشمزه و فرهنگی اصیل و منحصر به فرد همه و همه در این استان جمع شدهاند و برای سفر چه معیارهایی بهتر از این؟
استان چهارمحال و بختیاری به مرکزیت شهرکرد، یکی از بخشهای کوهستانی فلات مرکزی ایران است که از شمال و شرق با استان اصفهان و از غرب با استان خوزستان همسایگی دارد. این استان را بام ایران میدانند زیرا میانگین ارتفاع در آن حدود ۲۱۵۳ متر است. استان چهارمحال و بختیاری از 10 شهرستان، 43 شهر، 26 بخش و 51 دهستان تشکیل شده است و باید آن را در لیست استانها به ترتیب پهناوری در رتبه بیست و دوم قرار دارد.
در مطلب راهنمای جامع سفر به استان چهارمحال و بختیاری قصد داریم شما را با زیر و بم این استان آشنا کنیم. ابتدا از تاریخ، جغرافیا و فرهنگش حرف خواهیم زد و سپس به معرفی جاذبه های گردشگری استان میپردازیم. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
سفالها و ابزارهای سنگی که در استان چهارمحال و بختیاری کشف شده نشان میدهد قدمت این منطقه به هزاره هفتم قبل از میلاد یعنی حدود 9 هزار سال پیش، باز میگردد اما، تقریبا از قرن ششم به بعد، این استان به نام "چهارمحال" شهرت داشته است. هزاران سال است که مردم در این منطقه زندگی میکنند و رابطهشان با طبیعت آنقدر دوستانه بوده و هنوز سفره نعمتش بر روی آنها گشوده است. درهمه این سالها کشاورزی یکی از اصلیترین شغلها در استان چهارمحال و بختیاری بوده است.
بختیاریها نیز که یکی از طایفههای پارسی بودهاند که سدهها قبل به این منطقه کوچ کرده و در آن ساکن شدهاند. کوهستانی بودن این استان و وضعیت خوب کشاورزی در آن، این مکان را به محل مناسبی برای دامداری و ساکن شدن عشایر نیز تبدیل کرده بود. در آن زمان عیلامیها ساکن این سرزمین بودهاند. قوم بختیاری و ساکنان قدیمی منطقه در کنار هم با صلح و آرامش زندگی کرده و چهارمحال و بختیاری را به وجود آوردهاند.
ایل بختیاری که منطقه بختیاری نیز نام خود را از آن گرفته است، یکی از ایلهای قدیمی و بسیار مهم آریایی است. در طول تاریخ این ایل همیشه حائز اهمیت بوده و افراد تاثیرگذار زیادی از در این ایل چشم به جهان گشودهاند. نمونه آن را در تاریخ مشروطه و در زندگینامه افرادی مانند سردار اسعد و صمصامالسلطنه بختیاری به خوبی مشاهده میکنید. چهارمحال و بختیاری تا سال 1332 جزو اصفهان بوده و پس از آن به عنوان یک استان مستقل به تقسیمات کشوری اضافه شده است.
مردم استان چهارمحال و بختیاری دارای زبانی با ریشه پهلوی هستند اما، گویشهای مختلفی در بخشهای مختلف استان وجود دارد که لری با گویش بختیاری رایجترین آنهاست. از دیگر زبانهای موجود در استان میتوان به قشقایی، ترکی و فارسی اشاره کرد. درباره لباسهای محلی موجود در استان ابتدا باید به این نکته اشاره نمود که لباس محلی بختیاریها با لباس محلی چهارمحالیها متفاوت است. از نام آشناترین لباسهای محلی بختیاریها میتوان به چوقا و شلوار دبیت اشاره کرد. چهارمحالیها نیز درحال حاضر همان لباسهای رسمی در کشور را به تن میکنند.
مساله مهمی که در بخش فرهنگ استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد، موسیقی است. موسیقی مقامی جایگاه ارزشمندی در این استان دارد. در زبان محلی به این موسیقی "موقوم" میگویند. حتما آهنگ "وای بلال" را شنیدهاید، این قطعه را باید یکی از معروفترین قطعههای محلی این استان دانستند. در طایفهها و شهرهای مختلف نیز موسیقی محلی مخصوص به خود وجود دارد. برای مثال شهرکرد، لردگان، بروجن و طوایف مختلف، موسیقیهای محلی خود را دارند. در میان طایفهها به کسی که کار نوازندگی را انجام میدهد، توشمال میگویند.
از دیگر بخشهای فرهنگ چهارمحال و بختیاری غذاهای محلی، سوغات و صنایع دستی مردم آن است. از میان غذاهای محلی این استان میتوان به کباب بختیاری، توچری، توتم، آردله بوسور، آوریز، توچری و ... اشاره کرد. همچنین از میان صنایع دستی مردم این استان میتوان به قالی بافی، سفره آردی، وریس، چادربافی، جاجیم بافی، وجم و چوقا و ... اشاره کرد.
چهارمحال و بختیاری یک منطقه کوهستانی است که در فلات مرکزی ایران قرار دارد. همچنین این منطقه در بخش مرکزی رشته کوههای زاگرس واقع شده است. 16 قله مرتفع در استان وجود دارد. دوره کوهزایی در این منطقه جوان است و به همین دلیل بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله در منطقه رخ میدهد. مهمترین و مرتفعترین کوههای موجود در چهارمحال و بختیاری عبارتند از زردکوه، شاه شهیدان و کوه سوخته.
از نظر تامین آب، استان وضعیت خوبی دارد. هم میزان بارندگی نسبتا مناسب است و هم چشمههای زیادی مانند دیمه، کوهرنگ، برم، هفشجان، آب سرده و ... در منطقه وجود دارد. به دلیل وجود آب کافی وضعیت کشاورزی و جنگلها نیز نسبتا خوب است. بیشتر جنگلهای استان در اردل، ناغان، دوراهان، فلارد و لردگان قرار دارند و درصد بالایی از آنها پوشیده از درختان بلوط هستند. در سالهای اخیر چهارمحال و بختیاری نیز مانند دیگر مناطق کشورمان با کاهش میزان بارندگی روبه رو شده و این امر کمی وضعیت جنگلها را به خطر انداخته است.
استان چهارمحال و بختیاری دارای زمستانهای سرد و بهارها و تابستانهای معتدل است. اگرچه در فصل زمستان نیز جاذبههای فراوانی در این منطقه وجود دارد که بسیاری ازگردشگران به سوی این جاذبهها کشیده میشوند. اما بهترین زمان سفر به استان چهارمحال و بختیاری را باید فصل بهار دانست. در این فصل شما میتوانید علاوه بر بازدید از جاذبههای طبیعی و تاریخی استان، در طبیعت بهاری و زیبای این منطقه نیز گردش کنید.
در این قسمت از مطلب راهنمای جامع سفر به استان چهارمحال و بختیاری به معرفی جاذبههای گردشگری استان خواهیم پرداخت. طبق روال همیشه ابتدا درباره آن دسته از جاذبههایی حرف خواهیم زد که در فهرست جهانی و ملی ثبت شدهاند. سپس جاذبههای دیگر معرفی میشوند. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید.
ثبت در فهرست آثار ملی: 1 دی 1348
تپه شهر کهنه یکی از قدیمیترین جاذبههای استان چهارمحال و بختیاری است که قدمتش به پیش از تاریخ ایران باستان باز میگردد. این تپه در شمال شهر هفشجان، 10 کیلومتر مانده به شهرکرد قرار گرفته است. در این استان به جز این تپه باستانی یک تپه دیگر یا قدمت تاریخی بسیار زیاد به نام تپه اسکندری نیز وجود دارد که این تپه هم در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
این قلعه که به کاخ سردار اسعد بختیاری معروف است، در قدیم به عنوان خانه مشروطیت کاربرد داشته و مشروطه خواهان بختیاری در آن تجمع میکرده و قیام خود را از آنجا آغاز کردهاند. بانی ساخت این بنا خوانین بختیاری بودهاند اما بعدها علیقلی خان سردار اسعد، این کاخ را بر روی خرابههای قلعه قبلی، به سبک معماری فرانسوی ساخته است. جالب است بدانید قلعه جونقان اولین مکان دارای موتور برق در چهارمحال و بختیاری و اصفهان بوده است. ویژگیهای تزئینی این کاخ شگفتانگیز عبارتند از: حجاریهای نمای بیرونی، ستونهای سنگی و آجرکاریهای هنرمندانه.کاخ جونقان درحال حاضر متعلق به سازمان گردشگری استان است.
پل زمان خان یکی از جاذبههای طبیعی و تاریخی استان چهارمحال و بختیاری است که در شهرستان سامان قرار دارد. این جاذبه گردشگری را میتوان یکی از محبوبترین قسمتهای استان دانست. این پل که روی رودخانه زاینده رود ساخته شده، دو دهانه با 30 متر طول و 12 متر ارتفاع و همچنین 3 پایه سنگی دارد. در قدیم از پل زمان خان برای عبور و مرور استفاده میکردهاند اما امروزه بیشتر جنبه گردشگری دارد. در اطراف این پل یک مجموعه عظیم گردشگری ساخته شده که باید این مجموعه را یکی از مهمترین راههای کسب درآمد در شهرستان سامان دانست. پل زمان خان که قدمت ساختش به دوره صفویان باز میگردد، تاکنون 3 بار مرمت شده است.
این بنا که ساخت آن مربوط به دوره قاجاریه است در شهرکرد قرار دارد. این بنا در واقع شاهنشین عمارت محمودیه است که به شکل چلیپایی ساخته شده. اتاق دارای تزئینات آینه کاری و گچبریهای بسیار خاص و زیباست و همین امر هم آن را بسیار مشهور نموده است. درحال حاضر از این بنا که در اختیار انجمن خوشنویسان است، برای برگزاری نمایشگاههای هنری استفاده میشود.
خانه حفیظی در شهر بروجن قرار دارد و قدمت آن به زمان حکومت قاجار باز میگردد، از ویژگیهای معماری این بنا میتوان به هشت درب ورودی، حیاط اصلی، خانه کارگران و محل انتظار اشاره کرد. از سه رنگ زرد، قرمز و آبی به عنوان رنگهای اصلی در این خانه استفاده شده و به طور کلی میتوان معماری آن را به سبک اسلامی دانست.
از دیگر جاذبههای استان چهارمحال و بختیاری که در فهرست آثار ملی ثبت شدهاند میتوان به گورستان ارامنه حاجی آباد، پل بهشت آباد، گورستان آبسرده، مسجد جامع شیخ علی، پل مصلی، حمام مکتب خانه بروجن و ... اشاره کرد.
استان چهارمحال و بختیاری را باید منطقه تالابهای زیبا دانست. یکی از مهمترین و مشهورترین این تالابها چغاخور نام دارد. این تالاب در 65 کیلومتری شهرکرد در مسیر خوزستان قرار گرفته و به عنوان زیستگاه مهمی برای پرندگان مهاجر شناخته میشود. اگر تصمیم داشتید از این تالاب بازدید کنید، حتما سری هم به دهکده تفریحی چغاخور بزنید. لازم به ذکر است که بهترین زمان سفر به این تالاب زیبا فصلهای بهار و تابستان است. از دیگر تالابهای موجود در استان چهارمحال و بختیاری میتوان به تالاب گندمان، تالاب سولقان، تالاب دهنو و ... اشاره کرد.
استان چهارمحال و بختیاری چشمههای فراوانی دارد که هر کدام به تنهایی یک جاذبه گردشگری محسوب میشوند. یکی از پرطرفدارترین این چشمهها از نظر گردشگران کوهرنگ نام دارد که از دامنههای زردکوه سرچشمه میگیرد و از تونل اول کوهرنگ نیز وارد زایندهرود میشود. توصیه میشود در بهار و تابستان از این چشمه و طبیعت زیبای اطراف آن دیدن نمایید. از دیگر چشمههای مهم استان میتوان به چشمه دیمه، چشمه زنه، چشمه سیاسرد، چشمه مولا و سراب و ... اشاره کرد.
در پایان بخش معرفی جاذبههای گردشگری در مطلب راهنمای جامع سفر به استان چهارمحال و بختیاری باید به دره عشق نیز اشاره کرد. این دره در جاده شهرکرد به ایذه قرار دارد. اگرچه مسیر رسیدن به این دره بسیار جذاب و زیباست اما از طرفی هم لقب خطرناکترین جاده ایران را نیز به خود اختصاص داده است. در این دره آبشار، رودخانه و طبیعتی بکر انتظار شما را میکشد. یک نکته جالب که درباره آن وجود دارد این است که در قسمتهای مختلف دره آب و هوای متفاوتی حاکم است. این اختلاف دما باعث شده سنگها و دیوارهها در بخشهای مختلف این منطقه متفاوت باشند. یک افسانه درباره علت نامگذاری دره عشق وجود دارد که بر اساس آن در زمانهای قدیم دو دلداده وجود داشتهاند که یکی از آنها در این سوی دره و دیگری در سوی دیگر آن زندگی میکردهاند. از آنجایی که در آن زمان پلی بر روی دره وجود نداشته این دو لداده خود را به داخل آب دره میاندازند تا به هم برسند اما هر دو میمیرند.
شاید بتوان گفت زیباترین قسمت رشته کوه زاگرس بعد از اشتران کوه زیبا و قله سنبران در استان چهارمحال بختیاری قرار دارد که به واسه پروژه سیمرغ کوههای ایران هر ساله کوهنوردان بسیاری خصوصا در فصلهای بهار و تابستان به این منطقه مراجعه میکنند، زردکوه بختیاری که در استان چهار محال و بختیاری قرار دارد و تا خوزستان نیز ادامه پیدا میکند. زردکوه چشمه زاینده رودهای بسیار عظیمی مانند: کارون، زاینده رود و دز میباشد، قلل مرتفع فراوانی در این منطقه یافت میشود که میتوان به قله شاه شهیدان، هفت تنان و.. اشاره کرد؛ بلندترین قله زردکوه بختیاری قله کلونچی یا کلونچین است که از آن به عنوان بلندترین قله استان چهار محال و بختیاری نام برده میشود که باید خاطر نشان شویم که این کوه در زمره بلندترین قلههای ایران نیزجایگاهی دارد.
جاذبههای تاریخی و طبیعی فراوان دیگری هم در استان چهارمحال و بختیاری وجود دارد که در مطلب راهنمای جامع سفر به استان چهارمحال و بختیاری مجال معرفی آنها را نداشتیم. در واقع این استان بهشت طبیعت دوستان و کسانی است که عاشق سفرهای هیجانی هستند. رفتینگ، طبیعت گردی، کوهنوردی و اسکی سواری کارهایی است که میتوانید در طول سفر به چهارمحال و بختیاری تجربه کنید.
در طول سفر به آداب و رسوم و اعتقادات مردم استان احترام بگذارید. همچنین اگر با عشایر روبه رو شدید سعی کنید از طریق معاشرت، با فرهنگ خاص و اصیلشان آشنا شوید. برای سفر به این استان و بازدید از تمام جاذبههای آن نیاز به یک برنامهریزی چند روزه دارید. اما اگر قصد داشتن یک سفری کوتاهتر را دارید، میتوانید بخشی از جاذبههای استان را در لیست خود قرار دهید و فقط از آنها بازدید کنید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد.