همه چیز درباره صومعه گغارد

معرفی صومعه گغارد

    صومعه گغارد را باید اولین صومعه‌ای در ارمنستان دانست که به شکل غار ساخته شده است. نام این صومعه را که در نزدیکی ایروان قرار دارد به زبان ارمنی می‌توان سرنیزه معنی کرد. معماری این صومعه که آن را در مجاورت یک کوه تراشیده‌اند، بسیار منحصر به فرد است و چند قرن معماری ارمنستان را در کنار هم نشان می‌دهد. جدا از مبحث تاریخ و معماری طبیعتی که اطراف این جاذبه را فراگرفته هم بسیار زیبا و شگفت‌انگیز است. یقینا وجود یک صومعه در دل صخره‌ها با طبیعتی فوق‌العاده زیبا که قابش گرفته است، می‌تواند برای هر گردشگری یک منظره بسیار جذاب باشد.

    بنای این صومعه از سنگ گرانیت است و آنقدر باید آن را خاص دانست که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. نام این صومعه از روی نیزه مقدسی که با آن حضرت مسیح را مجروح کرده‌اند، انتخاب شده است. روایت‌هایی وجود دارد که براساس آن در قدیم این نیزه در صومعه گغارت نگهداری می‌شده و بعدها آن را به گنجینه مقدس کلیسای اچمیادزین یا همان کلیسای مادر منتقل کرده‌اند.

    صومعه گغارد از قرن هفتم میلادی تا امروز قدمت دارد اما قسمتی از آن در حمله سال 923 هجری قمری توسط اعراب سوخته شد. داخل این صومعه دو کلیسا وجود دارد که در قرن سیزدهم ساخته شده‌اند. این کلیساها دارای یک ورودی  با سقفی حکاکی شده است که 9 قوس دارد. همچنین بالای سر درب جنوبی صومعه نشان خانوادگی شاهزاده زاکاریان که سازنده یکی از کلیساهاست، دیده می‌شود.

    در یک قسمت از منطقه چند پله سنگی بر روی یک تپه 10 متری می‌توانید ببینید که به یک کلیسای کوچک ختم می‌شود. این کلیسای منحصر به فرد را از سنگ خام تراشیده‌اند. سمت راست این کلیسا پله‌هایی را خواهید دید که به سلول راهبان می‌رسد. در صورتی که این مسیر را ادامه دهید شمار زیادی چلیپاسنگ‌ ( سنگ قبرهایی که رویشان صلیب کشیده‌اند) خواهید دید که در نوع خود جذاب هستند.

مختصری از تاریخ صومعه گغارد

    صومعه گغارد را در قرن چهارم میلادی پایه‌گذاری کردند. در آن زمان این صومعه یک غار مقدس محسوب می‌شد و به نظر می‌رسد که آن را گریگور روشنگر در محل چشمه مقدس در یک غار بنا نهاده باشد. اما خود بنای صومعه به عنوان یکی از قدیمی‌ترین صومعه‌های غاری جهان در سده هفتم میلادی ساخته شد و بعدها در قرن‌های مختلف بناهایی به آن اضافه گشت. بخشی از این صومعه در سال 923 میلادی توسط اعراب در یک حمله سوخته شد.

    در کنار صومعه گغارد روی یک تپه در سمت چپ آن سلول‌های رهبانی توسط راهبان ساخته شده است که این سلول‌ها شبیه به غار هستند. کلیسایی که در صومعه گغارد وجود دارد از دو بخش اصلی کلیسای بیرونی و کلیسای درونی تشکیل می‌شود و در دو بعد زمانی مختلف ساخته شده است. در قرن سیزدهم یکی از خاندان‌های بسیار ثروتمند ارمنستان به نام خاندان زاکاریان دستور ساخت کلیسای بیرونی را در املاک در این منطقه دادند.

    چندین سال بعد یک خاندان به نام پروشیان امکان زاکاریان در این منطقه را خریداری کردند و دستور ساخت کلیسای درونی را در این صومعه صادر کردند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید نماد خانواده شاهزاده زاکاریان را که یک شیر سلطنتی است، هنوز هم می‌توان بالای درب ورودی کلیسای بیرونی دید.

    در ورودی سمت چپ که در سال 1240 میلادی ساخته شده است، یک حوضچه قرار دارد که از آب چشمه‌ای پر می‌شود. در سمت راست هم یک کلیسای کوچک قرار دارد که آن را در سال 1263 میلادی ساخته‌اند. مقبره شاهزاده «پاپاک پروشیان» و همسرش «هروزاکان» هم در این قسمت قرار دارد. روی این مقبره‌ها یک شیر زنجیر شده و یک عقاب دیده می‌شود که یادبود این خانواده است.

مسیر دسترسی به صومعه گغارد

    برای رسیدن به صومعه گغارد و بازدید از این جاذبه تاریخی باید خود را به شهر کوچکی به نام گوغت برسانید. این شهر 40 کیلومتر از شهر ایروان فاصله دارد و شما می‌توانید به راحتی با یک تاکسی در عرض 20 دقیقه خود را از پایتخت ارمنستان به این شهر برسانید. در نزدیکی این صومعه جاذبه‌های دیگری همچون صومعه خور ویراپ و معبد گارنی نیز وجود دارد که بازدید از آنها نیز خالی از لطف نیست. بنابراین اگر قصد بازدید از صومعه گغارد را دارید طوری از نظر زمانی برنامه‌ریزی کنید که بتوانید جاذبه‌های دیگر اطراف آن را هم ببینید و لذت سفرتان را دو چندان کنید.

چیزهایی که باید درباره صومعه گغارد بدانید

• صومعه گغارد تحت مالکیت کلیسای مقدس حواری ارمنی است. اما با وجود این مالکیت چه خود کشور ارمنستان و چه سازمان یونسکو بر حفظ و مرمت‌ این بنا نظارت دارد.
• بازدید از این صومعه رایگان است و  لازم نیست برای ورود به آن بلیط تهیه کنید.
• بهترین زمان بازدید از این جاذبه را باید آخر هفته‌ها دانست. در این روزها بازارهای هفتگی هم اطراف آن شکل می‌گیرد و فضا را جذاب‌تر می‌کند.
• شماری از کلیساهای موجود در این صومعه کاملا از سنگ تراشیده شده‌اند و این در نوع خود منحصر به فرد است.
• سازه‌هایی که در این صومعه وجود دارند در تاریخ‌های مختلفی از قرن هفت تا سیزدهم میلادی ساخته شده‌اند.
• یک حوضچه در صومعه گغارد وجود دارد که آب آن را چشمه‌ای در اطرافش تامین می‌کند. آب این حوضچه را مقدس می‌دانند و معتقدند که شانس می‌آورد.
• این صومعه در ابتدای امر یعنی در قرن چهارم، یک مکان مقدس در غار بود و بعدها کم کم سازه‌ها و کلیساهای مختلف به آن اضافه شد و به شکل امروزیش در آمد.
• در این صومعه کتیبه‌هایی مربوط به سال 1160 میلادی هم پیدا شده اما همانطور که ذکر شد کلیسای اصلی در سال 1215 ساخته شد.
• در صومعه گغارد سازه‌هایی همچون گور خانوادگی، کلیسا، اتاق جلسات، اتاق مطالعه و... وجود دارد که ساخت بیشتر این بناها مربوط به قرن سیزدهم و چهاردهم است.

کلام آخر

    در مطلب همه چیز درباره صومعه گغارد هر آنچه را که لازم بود درباره این جاذبه تاریخی در کشور ارمنستان بدانید بیان کردیم. ابتدا به معرفی این جاذبه پرداختیم و سپس کمی درباره معماری، تاریخ و دیگر موارد مهم مربوط به آن حرف زدیم. اگر نکته دیگری در باره این موضوع وجود دارد که در این نوشته بدان اشاره نشد و یا اگر تجربه بازدید از این صومعه نزدیک به شهر ایروان را دارید؛ آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران هم بتوانند از تجربه شما استفاده کنند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و از خواندن آن لذت ببرید.