صومعه گلاتی، شاهکاری باقی مانده از عصر طلایی گرجستان

صعومعه گلاتی، یادگارهای عصر طلایی گرجستان

    کشور گرجستان به شکل فعلی قدمت زیادی ندارد و حتی بعد از استقلال پیدا کردن از شوروی در اواخر قرن بیستم، شاهد فراز و نشیب‌هایی بوده و مرزهایش تغییر کرده است. هر چند این کشور را کشوری جدید می‌دانند که قصد دارد توسعه پیدا کرده و مدرن شود، اما نباید تصور کرد که با کشوری فاقد تاریخ و میراث فرهنگی رو به رو هستیم. بسیاری از افراد گرجستان را با تفلیسِ مدرن که پایتخت این کشور است می‌شناسند، اما هم در تفلیس و هم در جاهای دیگر گرجستان به جز مکان‌های تفریحی مدرن، از جمله پارک‌ها و شهربازی‌ها، جاذبه‌های تاریخی وجود دارد که قدمت برخی از آنها به قرن‌ها پیش می‌رسد. این جاذبه‌ها به ویژه در شهر کوتائیسی به وفور یافت می‌شوند.

    کوتائیسی که اکنون به عنوان دومین شهر بزرگ گرجستان شناخته می‌شود مرکز ایالت ایمرتی این کشور است. ایمرتی در قسمت شرقی جلگه کولخیس یا همان کشور باستانی قفقاز واقع شده است. این قسمت از گرجستان که تاریخ و تمدنی بسیار قدیمی دارد و قدمتش به دوران پارینه سنگی می‌رسد، پیش از میلاد مسیح رونق فراوانی داشته و امپراتوری‌های مختلف آن را به عنوان پایتخت خود انتخاب کرده‌اند.

    بعد از میلاد مسیح نیز هر چند امپراتوری‌های باستانی واقع در گرجستان تضعیف شدند یا از بین رفتند، اما ایالت ایمرتی و شهر کوتائیسی همچنان رونق و اهمیت خود را حفظ کردند. به ویژه در قرون میانی میلادی این شهر رونق زیادی داشته و به نوعی پایتخت گرجستان بوده است. به سبب رونق گرجستان در این برهه این زمان را عصر طلایی گرجستان می‌نامند. در همین دوره است که آیین مسیحیت ارتدوکس رواج زیادی در گرجستان پیدا کرد و کلیساهای مختلفی در این کشور به ویژه کوتائیسی ساخته شد. صومعه گلاتی یادگاری از آن دوران است که اکنون به یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی گرجستان تبدیل شده است و اهمیت تاریخی و مذهبی زیادی دارد.

همه چیز درباره صومعه گلاتی

    صومعه یا کلیسای گلاتی در نزدیکی کوتائیسی روی تپه‌ای مشرف به این شهر قرار دارد. قدمت این مکان مذهبی که اکنون جزو میراث فرهنگی یونسکو طبقه‌بندی می‌شود به حدود هزار سال پیش می‌رسد. این کلیسا که یکی از بزرگ‌ترین و دیدنی‌ترین کلیساهای گرجستان است، تنها یک مکان مذهبی نیست، بلکه آن را باید مجموعه‌ای از مکان‌های فرهنگی و دانشگاهی دانست. همچنین این کلیسا مدفن بسیاری از حاکمان گرجستان و دانشمندان این کشور است.

    صومعه گلاتی که با الهام از معماری بیزانسی ساخته شده، ویژگی‌ها و جذابیت‌هایی دارد که آن را منحصر به فرد و تبدیل به مکانی کرده است که نه تنها گردشگران مذهبی را به خود جلب می‌کند، بلکه سالانه هزاران گردشگر مشتاق دیدن آثار تاریخی، معماری قدیمی و نقاشی‌ها و مجسمه‌های به یادگار مانده از گذشته را به سوی خود جذب می‌کند.

    صومعه گلاتی به دستور داویت چهارم در سال ۱۱۰۶ میلادی ساخته شده است. این مکان عمدتا با نقاشی‌های زیبایی که بر دیوارهای آن نقش بسته است شناخته می‌شود. نقاشی‌های دیواری که عمدتا مضامین مذهبی دارند یکی از ارکان جدانشدنی کلیساها هستند. اوج این نقاشی‌ها را در کلیساهای ایتالیا می‌بینیم و هر چند کلیسای گلاتی برعکس کلیساهای ایتالیا که کاتولیک هستند، کلیسایی مربوط به ارتدوکس‌هاست، اما شمار زیادی نقاشی دیواری در سال‌های مختلف بر دیوارهای آن کشیده شده است. نقاشی‌های کلیسای گلاتی که بسیار چشم نواز هستند و می‌توانند مدت‌ها شما را میخکوب کنند مربوط به قرون ۱۲ تا ۱۷ میلادی هستند.

    این فقط نقاشی‌ها نیستند که به صومعه گلاتی حال و هوا و جذابیت خاصی داده‌اند. جلوه‌هایی از معماری بیزانسی در این کلیسا وجود دارد که در نوع خود بی‌نظیر است. علاوه بر معماری بیرونی کلیسا که به ویژه به دلیل قرار گرفتن این مکان روی تپه‌ای سرسبز جلوه ویژه‌ای دارد، معماری داخلی آن نیز بسیار چشم نواز و هنرمندانه است.

    صومعه گلاتی راهروهایی طاق مانند دارد که با سنگ‌های صاف و صیقلی ساخته شده‌اند. کلیسای اصلی به شکل صلیب ساخته شده و در آن محرابی قرار دارد که به محراب مریم مقدس مشهور است. دلیل اصلی این نامگذای قرار گرفتن مجسمه طلایی مریم مقدس بر بالای این محراب است که نوزادی را در آغوش گرفته است. گردشگران به محض ورود به کلیسا این مجسمه طلایی را می‌بینند.

    از جمله دیگر ویژگی‌های مهم معماری کلیسای گلاتی می‌توان به این اشاره کرد که این کلیسا بزرگ‌ترین اثر موزائیک در کل گرجستان است. همانطور که عنوان شد صومعه گلاتی تنها یک مکان مذهبی نیست، بلکه باید آن را یک آکادمی قدیمی دانست، چرا که زمانی این صومعه یکی از بزرگ‌ترین دانشگاه‌های قلمرو مسیحیت بوده است. شهرت و اهمیت این صومعه از نظر علمی و آکادمیک به قدری بوده است که در دوره‌ای آن را یونان نو یا اتوس دوم می‌نامیدند.

    در واقع این عنوان به این دلیل به گلاتی داده شده بود که در عصر طلایی گرجستان این کلیسا یک مدرسه پر رونق بود که در آن تنها الهیات تدریس نمی‌شد، بلکه فلسفه نیز در آن آموزش داده می‌شد و یادآور یونان باستان بود. دانشمندان و فیلسوفان زیادی در این صومعه تدریس کرده‌اند که مقبره برخی از آنها مانند مقبره داویت چهارم، سازنده کلیسا در آن وجود دارد و از جمله جذابیت‌های این مکان است. در نزدیکی قبر داویت چهارم یک جاذبه بی‌نظیر تاریخی یعنی دروازه شهر گنجه نیز هست که بازدید از آن می‌تواند تجربه جالبی باشد. این دروازه را شاه دمتریوس اول در سال ۱۱۳۸ میلادی به عنوان غنیمت با خود به این مکان آورده است.

چطور به صومعه گلاتی برویم؟

    اغلب کسانی که گرجستان را به عنوان مقصد خود برای سفر انتخاب می‌کنند، به تفلیس می‌روند. هر چند از تفلیس نیز می‌توان به کوتائیسی یعنی جایی که صومعه گلاتی در آن قرار دارد رفت، اما سفر مستقیم به این شهر و بازدید از جاذبه‌های گردشگری آن هم امکان‌پذیر است. فرودگاه کوتائیسی مانند فرودگاه تفلیس مجهز است و از آنجا وسایل نقلیه عمومی و همچنین تاکسی‌های فرودگاهی شما را به جاهای مختلف می‌برند.

    در کوتائیسی آنقدر جاذبه دیدنی وجود دارد که باید چند روز را صرف دیدن آنها کنید. جز صومعه گلاتی که از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی این شهر است، آب نمای کلخیس، رودخانه ریونی، کلیسای جامع باگراتی، صومعه موتسامتا و شهر بازی بسیک گاباشویلی از جاذبه‌های این شهر هستند. علاوه بر این بازار و هنر خیابانی کوتائیسی نیز از شهرت زیادی برخوردار است.

کلام آخر

    آشنایی با جاذبه‌های گردشگری یک کشور می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری برای سفر کمک کرده و به سفر شما کیفیت بیشتری بدهد. بسیاری از جاذبه‌های گردشگری به رغم زیبایی و اهمیت‌شان مشهور نمی‌شوند و برای اینکه درباره آنها اطلاع پیدا کنید، نیازمند جستجوی بیشتر هستید. گرجستان در سال‌های اخیر عمدتا با جاذبه‌های تفریحی و فستیوال‌هایی شناخته شده که برای جذب گردشگر بر پا می‌شوند. با این وجود، هم در تفلیس و هم در دیگر جاهای گرجستان جاذبه‌های تاریخی و طبیعی بی‌شماری هستند که بازدید از آنها تجربه‌ای بی‌نظیر را برای شما رقم می‌زنند.

    گرجستان به عنوان کشوری که تحت تاثیر فرهنگ‌های مختلف بوده، جاذبه‌های تاریخی زیادی دارد. تسلط طولانی مدت مسیحیان بر این منطقه باعث شده آثار تاریخی متعددی مربوط به آیین مسیحیت در گرجستان به یادگار بماند. این جاذبه‌ها را در جای جای گرجستان مشاهده می‌کنید، اما بیش از هر جا کوتائیسی مرکز آثار تاریخی و میراثی گرجستان به شمار می‌رود. با سفر به این شهر و بازدید از جاذبه‌های تاریخی آن تجربه جالب و لذت بخشی خواهید داشت و بخش زیادی از این لذت می‌تواند ناشی از دیدن صومعه گلاتی به عنوان یکی از جذاب‌ترین آثار تاریخی گرجستان باشد.