راهنمای بازدید از آرامگاه عطار نیشابوری

آرامگاه عطار نیشابوری کجاست؟

    در پاسخ به این سوال که مقبره عطار نیشابوری کجاست باید گفت، این آرامگاه در استان خراسان رضوی، شهر نیشابور، خیابان عرفان، در مسیر جاده نیشابور به مشهد قرار دارد. ایم مقبره در فاصله کمی تا آرامگاه کمال الملک قرار گرفته است. درواقع این آرامگاه تا شهر نیشابور حدود پنج کیلومتر فاصله دارد. مسیر دسترسی به این جاذبه بدین صورت است که باید از آرامگاه خیام به سمت غرب شهر نیشابور حرکت کنیم.

    آرامگاه عطار در تاریخ 18 آذر 1354 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید شخصیت‌های مهم دیگری همچون پرویز مشکاتیان (آهنگساز و موسیقی‌دان)، فریدون گرایلی (شاعر، نویسنده و پژوهشگر) و حسن نظریان نیز در محوطه آرامگاه عطار به خاک سپرده شده‌اند. مقبره کمال الملک نیز در نزدیکی این سازه قرار دارد. جالب است بدانید در تقویم ملی 25 فروردین را روز ملی عطار نام‌گذاری کرده‌اند.

    همانطور که ذکر شد، برخی از جاذبه‌های دیگر شهر نیشابور در فاصله کمی از این جاذبه تاریخی قرار دارد، بنابراین اگر تصمیم داشته باشید در نزدیکی این جاذبه گردشگری اقامت کنید، با کمی جستجو اقامتگاه بومگردی در نزدیکی آن را پیدا خواهید کرد. همچنین رستوران‌های زیادی نیز در اطراف این مقبره وجود دارد که می‌توانید برای رفع خستگی و صرف غذا به یکی از آنها مراجعه کنید.

مختصری از تاریخچه آرامگاه عطار نیشابوری

    آرامگاه عطار نیشابور، درواقع بنایی است که آن را در عصر تیموری ساخته‌اند. خود این شاعر در حمله مغول کشته شد ولی تا زمان حکومت تیموریان آرامگاه ویژه‌ای برای این بنا نساخته بودند. شخصی به نام امیر علی‌شیر نوایی این بنا را روی سنگ قبر ساده عطار که در زمان حمله مغول کشته شد، ساخت. تا دوره پهلوی دوم هیچگونه تغییری در این مقبره ایجاد نشد تا اینکه در زمان محمدرضا شاه آن را به طور کامل مرمت کردند. یک بار دیگر هم در دهه 70 مقبره عطار مورد بازسازی قرار گرفت.

    فریدالدین عطار نیشابوری، در زمان حیات خود در نیشابور دکان عطاری داشت. او به عنوان یکی از فعال‌ترین صوفیان و ادیبان نیز شناخته می‌شده است. آثار متعددی که امروزه از این فرد به جای مانده سندی بر این ادعا است. از میان آثار معروف او می‌توان به «تذکرة الاولیا» و «منطق الطیر» اشاره کرد. پس از کشته شدن توسط مغولان او یک سنگ قبر ساده بیش نداشت اما بعدها مریدانش مقبره‌ای برایش تدارک دیدند.

    درواقع مقبره او در ابتدای عمر بسیار ساده و محقر بود و کسی توجهی به آن نداشت. به طوری که در اواخر دوره تیموریان دیگر به در حال نابود شدن بود. در همان سال‌ها وزیر سلطان حسین بایقرا، امير علي‌شير نوايی یک عمارت زیبا را انتخاب نمود و آرامگاه عطار را در آن بنا کرد. جالب است بدانید نيرالدوله والی خراسان که در زمان حکومت قاجارها در ایران، والی خراسان بود، دستور داد بقعه‌ای بر مزار این شاعر صوفی مسلک بنا کنند اما به دلیل نا به سامانی اوضاع در آن زمان، چنین چیزی محقق نشد و همان مقبره قبلی در این عمارت باقی ماند.

مختصری از معماری آرامگاه عطار نیشابوری

    معماری آرامگاه عطار نیشابوری در حال حاضر از یک آرامگاه هشت ضلعی، یک گنبد کاشی‌کاری شده و چهار در ورودی تشکیل شده است. بیرون این آرامگاه هم چهار غرفه کاشی‌کاری شده خواهید دید که آرامگاه عطار در وسط بقعه قرار گرفته است. یک ستون  هشت ترکی با سه متر ارتفاع نیز در کنار این قبر قرار دارد. طرح کاشی کاری‌های این مقبره به شکل گل و بوته، نقوش هندسی و کتیبه کوفی است. رنگ‌های سبز، سفید، لاجوردی و زرد در این کاشی‌کاری‌ها استفاده شده است.

    برای ساخت سنگ قبر عطار از سنگ افراشته سیاه رنگ استفاده شده است. روی این سنگ قبر را با اشعاری به خط ثلث تزئین کرده‌اند. دیوارهای داخلی این سازه نیز با گچ تزئین شده و روی آنها اشعاری گچ‌بری شده است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید تا سال 1314 بقعه عطار نیشابوری آجری و بسیار ساده بود اما در آن سال انجمن آثار ملی تصمیم گرفت این مقبره را کاشی کاری کند.

    در کنار بقعه نیز یک محوطه زیبا و فضایی سرسبز تعبیه شد تا بازدیدکنندگان با قرار گیری در این فضا از بازدید خود لذت بیشتری ببرند. آرامگاه کمال الملک که طراحی آن بر عهده استاد هوشنگ سیحون بوده در نزدیکی این سازه قرار دارد.

نکات مهم درباره آرامگاه عطار نیشابوری

• بهترین زمان بازدید از آرامگاه عطار نیشابوری را باید از اواخر زمستان تا اوایل پاییز دانست. زیرا در این این آب و هوای معتدل‌تری بر شهر نیشابور حاکم است، طبیعت زیبایی هم بر منطقه حکم فرماست. بنابراین سفر لذت‌بخش‌تری به این شهر خواهید داشت.
• اگر گذرتان به نیشابور خورد و برای بازدید از آرامگاه عطار در نیشابور اقدام کردید، از جاذبه‌های دیگر این شهر همچون آرامگاه کمال الملک، آرامگاه خیام نیشابوری، محوطه باستانی شادیاخ، آرامگاه یغما و... نیز دیدن نمایید.
• راحت‌ترین مسیر دسترسی به این جاذبه گردشگری از طریق کمربندی نیشابور به مشهد امکان‌پذیر است.
• دوره ساخت این اثر به زمان حکومت تیموریان در ایران باز می‌گردد. این سازه یک بار در دوره پهلوی دوم و یک بار هم در دهه 70 مرمت شده است.
• برای بازدید از آرامگاه شیخ عطار نیشابوری یک ساعت زمان کنار بگذارید و برای ورود به این جاذبه حتما باید بلیط تهیه نمایید.
• شما می‌توانید در همه ایام سال به جز روزهای تعطیل رسمی و سوگواری از این آرامگاه تاریخی دیدن فرمایید.

کلام آخر

    در مطلب راهنمای بازدید از آرامگاه عطار نیشابوری، هر آنچه را که لازم بود درباره این جاذبه گردشگری بدانید بیان کردیم. حالا دیگر آماده بازدید از این آرامگاه هستید. توصیه می‌شود که قبل از این بازدید کمی درباره زندگی نامه عطار نیشابوری و آثارش تحقیق نمایید تا این بازدید برایتان دلچسب‌تر باشد. این آرامگاه از جاهای دیدنی نیشابور محسوب می‌شود و باید آن را در شمار جاذبه‌های تاریخی نیشابور قرار داد.

    در طول بازدید خود به هیچ عنوان آسیبی به بافت این جاذبه وارد ننمایید و این مهم را به دیگران نیز تذکر دهید. اجازه دهید که آیندگان هم بتوانند مانند ما از لذت وجود جاذبه های گردشگری لذت ببرند. اگر نکته دیگری درباره آرامگاه عطار نیشابوری وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید. برای حسن ختام این نوشته، یکی از اشعار این  شاعر صوفی مسلک خواهیم آورد.

ای دل اگر عاشقی در پی دلدار باش

بر در دل روز و شب منتظر یار باش

دلبر تو دایماً بر در دل حاضر است

رو در دل برگشای حاضر و بیدار باش

یده ی جان روی او تا بنبیند عیان

در طلب روی او روی به دیوار باش

ناحیت دل گرفت لشگر غوغای نفس

پس تو اگر عاشقی عاشق هشیار باش

نیست کس آگه که یار کی بنماید جمال

لیک تو باری به نقد ساخته ی کار باش

در ره او هرچه هست تا دل و جان نفقه کن