قله هزار، بلندترین قله جنوب ایران (7 مرور)

معرفی قله هزار کرمان

    استان کرمان به عنوان استانی کویری شناخته می‌شود، اما در این استان کوه‌های مرتفعی هم هست که مهم‌ترین و معروف‌ترین آن قله هزار است. این قله که نام خود را از وجود هزار گیاهی که در آن می‌رویند می‎گیرد. قله هزار کرمان ارتفاعی بالغ بر ۴۵۰۱ متر دارد و از نظر طبیعت و میراث فرهنگی جذابیت‌های زیادی دارد. این قله در زمره قلل پروژه سیمرغ قرار دارد و برای بسیاری از افراد که شناخت کمی نسبت به کوه‌های مرکزی ایران دارند باور اینکه قله‌ای در کرمان با این ارتفاع وجود دارد دشوار است.

قله هزار کجاست؟

    این قله زیبا در 15 کیلومتری شهرستان راین و 100 کیلومتری شهرستان کرمان قرار گرفته است. قله هزار با ویژگی‌های منحصربه‌فرد جغرافیایی و طبیعی خود، نه تنها یکی از زیباترین نقاط کوهستانی در استان کرمان است، بلکه به عنوان یک مرکز مهم برای فعالیت‌های کوهنوردی و طبیعت‌گردی در بخش جنوب و مرکزی ایران شناخته می‌شود.

مسیر صعود به قله هزار

    هر چند صعود به قله هزار در پاییز و زمستان هم امکان‌پذیر است، اما کوهنوردان به ویژه کسانی که کاملا حرفه‌ای نیستند و به صورت تفریحی و تفننی کوهنوردی می‌کنند، بهار و تابستان را برای صعود به این قله را انتخاب می‌نمایند. چند مسیر برای صعود به این قله وجود دارد که معمول‌ترین مسیر، مسیر زر رود یا آبشار راین است که در جبهه شمالی کوه واقع شده است. اگر این مسیر را انتخاب کرده‌اید باید از شهر راین در جهت غرب و جنوب حدود ۱۵ کیلومتر در جاده‌ای آسفالته حرکت کنید. آغاز پیمایش از این مسیر از آبشار راین است و در طی مسیر از دره‌های میر شادی (امید)، باب زنگی و اردیکان می‌گذرید.

    برخی به جای انتخاب این مسیر برای صعود به قله هزار، مسیر باب زنگی را انتخاب می‌کنند که کوتاه‌ترین مسیر صعود به این قله است. مسیر‌های میر شادی، باب بینی و اردیکان نیز دیگر مسیر‌های دسترسی به بلندترین قله استان کرمان است که هر کدام زیبایی‌های خودشان را دارند. در مسیر صعود، جانپناه یا پناهگاهی وجود دارد که در ارتفاع سه هزار متری قله واقع شده است. جانپناه اصطلاحا به اقامتگاه‌های موقتی گفته می‌شود که در مسیر صعود به قله‌ها به ویژه قله‌های بلند وجود دارد. این اقامتگاه‌ها ویژه کوهنوردانی است که ممکن است شب را در کوه بمانند یا به هر دلیل از ادامه حرکت باز بمانند. جانپناه واقع در مسیر صعود حدود ۲۵ نفر ظرفیت دارد، جانپناهی که در مسیر صعود اصلی یعنی همان آبشار راین قرار گرفته است.

    به شکل کلی اگر خلاصه بگوییم برای صعود به قله هزار چهار مسیر کوهنوردی وجود دارد که همانطور که اشاره شد مسیر باب زنگی، مسیر میرشادی (دره امید)، مسیر اردیکان و مسیر زررود یا آبشار راین وجود دارند. 

جاذبه‌‌های طبیعی و فرهنگی قله هزار

    کوهنوردی به خودی خود فعالیتی مفرح و لذت بخش است و فارغ از اینکه در مسیر فتح قله‌ای که انتخاب کرده‌ایم چه جاذبه‌های طبیعی و میراثی وجود دارد، خود این کار می‌تواند ما را سرشار از لذت کند. با وجود این در برخی کوه‌ها جاذبه‌هایی هست که لذت صعود به قله را دو چندان می‌کند. این جاذبه‌ها معمولا جاذبه‌های طبیعی هستند. رودخانه، چشمه، آبشار و… همه می‌توانند خستگی کوهنوردی را از تن ما در آورند و باعث شوند حین صعود به قله‌ای که انتخاب کرده‌ایم دقایقی بایستیم و از زیبایی‌های طبیعت لذت ببریم. علاوه بر این در مسیر صعود به یک قله ممکن است با جاذبه‌های میراث فرهنگی و تاریخی هم رو به رو شویم. در مسیر صعود به قله هزار هم شاهد جاذبه‌های طبیعی و هم شاهد جاذبه‌های تاریخی هستیم.

    شاید زیباترین و معروف‌ترین جاذبه در مسیر صعود به قله هزار آبشار راین باشد. آب آبشار زیبای راین که در حدود ۱۵ کیلومتری شهر راین است در چهار مرحله به پایین می‌ریزد. این آبشار در مرحله اول فرودی سه متری و در مرحله دوم فرودی چهار متری دارد. در مرحله سوم آب این آبشار از لبه پرتگاه تا نقطه‌ای که سنگ بزرگی در دیواره‌ها قفل شده می‌ریزد و آخرین مرحله فرود این آبشار از سنگ بزرگ قفل شده تا حوضچه سنگی پایین آبشار است. به دلیل وجود شیاری در محل ریزش آب امکان این وجود دارد که پشت محل ریزش آبشار بروید که این کار لذت بخش و هیجان‌آور است و به ویژه در تابستان خستگی کوهنوردی را از تن شما در می‌آورد.

    روستای باب زنگی با ارتفاع 3309 متر با عنوان مرتفع‌ترین روستای ایران یاد می‌شود در دامنه‌های هزار یکی از جاذبه‌های این منطقه است. در این روستای کم جمعیت تنها ۱۰ خانوار ساکن هستند که نوع زندگی و ارتباط آنها با طبیعت جالب توجه است. نوع زیست این روستاییان که بیشتر دامپرور هستند می‌تواند توجه شما را جلب کند. زیارتگاهی که با چیدن سنگ ساخته شده نیز یکی از جاذبه‌های هزار است. به درستی معلوم نیست این زیارتگاه کی ساخته شده و اصلا مربوط به چه دینی است، اما به نظر می‌رسد این سازه ویژه مربوط به الهه آناهیتا باشد. آناهیتا که از آن با عنوان خدای آب‌ها هم یاد می‌شود از ایزد بانوان ایرانی - آریایی است که در آیین زرتشتی از جایگاه بالایی برخوردار است. آناهیتا در یشت پنجم اوستا توصیف شده است. بر اساس آموزه‌های زرتشت آناهیتا هدایت و نگهبانی تمامی آبهای جهان را بر عهده دارد.

    هزار جاذبه‌های دیگری هم دارد که مرتبط با طبیعت بکر این منطقه است. چندین رود از کوه هزار سرچشمه می‌گیرند که مهم‌ترین آنها گارچیدان و گیشیگان است که به رودخانه تهرود می‌ریزند. در دامنه‌های شمالی هزار نیز رود کشک و چند خشک رود دیگر وجود دارند و رودهای رود در و هلیل رود از دامنه‌های جنوب و جنوب غربی هزار سرچشمه می‌گیرند. کناره این رودها زیبا و جذاب هستند، چرا که پر از گیاهانی معطر مانند پونه وحشی بوده و مامن پرندگان مختلف است.

    هزار بخش زیادی از زیبایی و جذابیت خود را از گیاهانش می‌گیرد. در جاهای مختلف این کوه گیاهان مختلف روییده‌اند و به دلیل نوع گیاهان برخی از دره‌های آن به نام گیاهان خوانده می‌شوند. دره آویشن یکی از این دره هاست که آن را هم می‌توان از جاذبه‌های طبیعی هزار قلمداد کرد. دیدن صخره تاج خروس، صخره شتر خواب، تراورس و همچنین آبشار ظهرود هر کدام در مسیر فتح قله هزار شما را سرشار از لذت دیدن طبیعت زیبا و بکر کوهستانی می‌کند

چند نکته درباره صعود به قله هزار

    کوهنوردی و صعود یک قله به صورت کلی قواعدی دارد و افراد برای اینکه در مسیر صعود به قله به مشکل برنخورند باید نکاتی را مد نظر داشته باشند. درباره صعود به قله هزار علاوه بر اینکه باید عنوان شود افراد لازم است لباس و کفش مناسب داشته باشند، ذکر این نکته نیز ضروری است که صعود به هزار بدون داشتن تجربه کوهنوردی و برای افراد معمولی ممکن نیست. کسانی که به صورت حرفه‌ای کوهنوردی نمی‌کنند می‌توانند به دامنه‌های هزار بروند و از دیدن جاذبه‌هایی مانند آبشار راین لذت ببرند و حتی اندکی از مسیر صعود به قله را بپیمایند، اما فتح کامل آن برای این افراد کاری سخت و چه بسا خطرناک است. صعود به قله هزار در زمستان حتی برای کوهنوردان هم سخت است و افرادی که چنین قصدی دارند لازم است کاملا حرفه‌ای و مجهز باشند.

    در مسیر صعود به هزار آب کافی برای آشامیدن هست و این تا حدی خیال کوهنوردان را راحت می‌کند. نکته آخر برای کسانی که قصد دارند به هزار بروند و این قله را فتح کنند دسترسی به امکانات درمانی است. کوهنوردی تا حدی ریسک داشته و در مسیر صعود به یک قله ممکن است اتفاقاتی برای افراد بیفتد. اگر حادثه پیش آمده برای یک کوهنورد در حدی باشد که به او آسیبی جدی وارد می‌کند لازم است در اولین فرصت او را به بیمارستان رساند. بیمارستانی در شهر راین در حدود ۱۵ کیلومتری هزار هست و علاوه بر آن در نزدیکی این قله مرکز بهداشت صاحب آباد واقع شده است.

    امکان کمپ و اقامت شبانه در دامنه‌های هزار وجود دارد، اما برای این کار باید کاملا مجهز بوده و لباس و تجهیزات کافی با خود به همراه داشته باشید. قله هزار در لیست قله‌های پروژه سیمرغ نیز قرار دارد.

پوشش گیاهی و جانوری قله هزار

    کوه هزار به عنوان یک ناحیه کوهستانی تنوع زیستی قابل توجهی را داراست. این منطقه با پوشش گیاهی و جانوری متنوع خود، محیطی منحصربه‌فرد را برای دوستداران طبیعت و کوهنوردان ایجاد کرده است. در ادامه به بررسی پوشش گیاهی و جانوری کوه هزار می‌پردازیم:

پوشش گیاهی کوه هزار

    کوه هزار دارای پوشش گیاهی متنوعی است که تحت تأثیر اقلیم و ارتفاعات مختلف منطقه شکل گرفته است. می‌توان انواع گیاهان دارویی، گل‌های وحشی و درختان بومی را در این منطقه یافت. از جمله گیاهان مهم این منطقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• گیاهان دارویی: منطقه کوه هزار خانه بسیاری از گیاهان دارویی مانند آلاله، آویشن، بومادران، مفروح، مرزن جوش، کرفس کوهی، پونه، ازگن، انغوزه، درمنه، گون، قارچ، ریواس، کال، کاهوی کوهی، پیازچه کوهی، کما، گارچیک و چوب شور کوهی برخی از گیاهانی است که در دامنه‌های هزار وجود دارد. است.
• درختان بلوط: این درختان در ارتفاعات پایین‌تر یافت می‌شوند و بخشی مهم از پوشش گیاهی منطقه را تشکیل می‌دهند.
• گل‌های وحشی: انواع گل‌های وحشی در فصول بهار و تابستان، منظره‌ای زیبا و رنگارنگ به منطقه می‌بخشند.

گونه‌های جانوری کوه هزار

    کوه هزار زیستگاه بسیاری از گونه‌های جانوری است که برخی از آن‌ها بومی و منحصر به فرد هستند. تنوع جانوری این منطقه شامل پرندگان، پستانداران و خزندگان است:

• پرندگان: منطقه کوه هزار محل زندگی انواع پرندگان است، از جمله عقاب‌ها، دارکوب‌ها و چکاوک‌ها.
• پستانداران: این منطقه مامن گونه‌هایی مانند کل و بز وحشی، گراز، کبک و کبک دری و ... است.
• خزندگان: انواع مارها و آفتاب‌پرست‌ها نیز در این منطقه یافت می‌شوند.

بهترین فصل صعود به قله هزار

    قله هزار کرمان از آنجایی که در کرمان قرار گرفته است و تابستان‌های خیلی گرمی را دارد شاید عده‌ای فکر کنند که در زمستان به راحتی می‌توان به آن قله صعود داشت اما به علت ارتفاع بالا زمستان‌های این منطقه چالش برانیگز است و باید هم با تجهیزات کافی و هم با تجربه کافی وارد مسیرهای صعود شد. در نهایت بهترین فصل برای صعود به این قله را شاید بتوان اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد دانست که هم بتوان از زیبایی‌های شهر کرمان و جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی آن به خوبی استفاده کرد و هم بتوان صعودی عالی و مطئمن به قله هزار داشت. با این حال توصیه می‌کنیم همواره قبل از صعود خود آب و هوای منطقه و قله هزار را از کانال‌های هواشناسی معتبر کنترل کنید و بر اساس آن نسبت به روز و زمان دقیق برنامه خود تصمیم بگیرید.

حفاظت از محیط زیست قله هزار

    حفاظت از تنوع زیستی منطقه کوه هزار بسیار مهم است. این منطقه به دلیل تنوع زیستی بالا، اهمیت خاصی در حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری دارد. فعالیت‌های کوهنوردی و گردشگری باید با توجه به حفظ محیط زیست و جلوگیری از آسیب به زیست‌بوم انجام شود.

    کوه هزار با تنوع زیستی خود، نه تنها برای کوهنوردان و طبیعت‌گردان جذاب است، بلکه برای دانشمندان و محققان نیز اهمیت بسیاری دارد. حفاظت از این زیست‌بوم غنی برای نسل‌های آینده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

کلام آخر

    قله هزار در استان کرمان، با مجموعه‌ای از پوشش گیاهی و جانوری متنوع و مناظر کوهستانی خیره‌کننده، نه تنها یکی از مقاصد کلیدی کوهنوردی در ایران است، بلکه به عنوان یکی از گنجینه‌های طبیعی و زیست محیطی شناخته می‌شود. این قله، که تجربه‌ای منحصربه‌فرد از صعود کوهستانی و اکتشاف طبیعت را ارائه می‌دهد، فرصت‌های بی‌شماری برای عکاسی، طبیعت‌گردی و تماشای حیات وحش فراهم می‌آورد.

    حفاظت از این محیط طبیعی غنی، وظیفه‌ای است که بر عهده همه ما قرار دارد تا اطمینان حاصل شود که نسل‌های آینده نیز قادر به لذت بردن از زیبایی‌های آن خواهند بود. قله هزار، با همه زیبایی‌ها و چالش‌هایش، به یادگاری دلپذیر و ماندگار برای هر کوهنورد و طبیعت‌دوست تبدیل می‌شود. با ما در دکوول برای یافتن داستان هر قله همراه باشید.