مقبره شمس تبریزی

همه چیز درباره مقبره شمس تبریزی

    اگرچه همه اعتقاد ندارند شمس در این مدفن به خاک سپره شده باشد اما بیشتر مردم بر این باور هستند. سالانه عده زیادی از علاقمندان به این صوفی بزرگ به زیارت مقبره‌اش در شهر خوی می‌روند و مراسمات مهمی نیز تاکنون در این مکان برگزار شده است. در کنار آرامگاه شمس یک مناره بزرگ تزئین شده با شاخ قوچ وحشی وجود دارد که به برج شمس معروف شده است. اگر برای بازدید از مقبره شمس تبریزی به خوی سفر کردید حتما از این برج نیز دیدن نمایید.

    در مطلب همه چیز درباره مقبره شمس تبریزی قصد داریم این جاذبه گردشگری را از هر جهت بررسی نماییم. اما قبل از آن شاید بهتر باشد کمی درباره این صوفی و عارف بزرگ حرف بزنیم تا بهتر دلیل اهمیت مقبره‌اش برای خوانندگان درک شود. در ادامه این مطلب با دکوول همراه باشید.

آشنایی با شمس تبریزی

    از جزئیات زندگی شمس تبریزی اطلاعات کمی وجود دارد زیرا این صوفی خود اسرار زندگی خود را از دید دیگران پنهان می‌کرد و هیچگاه درباره زندگی خصوصیش حرف نمی‌زد اما، از میان مقالاتش می‌توان اطلاعاتی درباره خودش نیز به دست آورد. شمس تبریزی پدر و مادرش را در مقالاتش نازک‌دل و مهربان معرفی کرده و خود را شاگرد شمس خونچی دانسته است. به نظر می‌رسد او از بزرگانی مانند فخررازی، شهاب هریوه، اوحدالدین کرمانی و ... تاثیر پذیرفته است.

    اما آنچه که شمس تبریزی را تا امروز بر سر زبان‌ها نگه داشته، دوستی و رابطه‌اش با مولانا است. شمس تبریزی در یکی از سفرهایش به قونیه مولوی را ملاقات کرد و چنان تاثیری روی او گذاشت که مولوی تدریس علوم دینی را رها نمود و لباس سماع و شاعری بر تن کرد. مولانا در قونیه پیروان و مریدان زیادی داشت. این تغییرات مردم این شهر و پیروانش را برآشفت و باعث خشم آنها نسبت به شمس شد. شمس آزرده خاطر قونیه را ترک کرد و بعدها از طریق نامه به مولانا گفت که در شام است. مولوی فرزندش سلطان ولد را به دنبال او فرستاد و با استقبال فراوان به قونیه بازگرداند. اما پس از مدتی بار دیگر این داستان تکرار شد و این بار شمس برای همیشه قونیه را ترک نمود. شمس تبریزی شخصیتی محبوب و مورد احترام برای ایرانیان است به طوری که هر ساله عده زیادی برای زیارت مقبره‌اش به خود سفر می‌کنند.

آشنایی تاریخچه مقبره شمس تبریزی

    دستور ساخت آرامگاه تبریزی به افراد زیادی نسبت داده شده و نمی‌توان مطئن گفت چه کسی این مقبره را ساخته است اما روایت‌هایی در سفرنامه‌های ونیزیان درباره این بنا وجود دارد که شاه اسماعیل اول صفوی را به عنوان کسی که دستور ساخت مقبره شمس را داده، معرفی کرده‌اند. گفته می‌شود شاه اسماعیل بعد از شکار یک روزه‌اش در آن منطقه دستور داده است تا کله قوچ وحشی شکار شده را نگه دارند و از آن مناره معروف را بسازند. تصاویر مینیاتوری نشان می‌دهد که در ابتدا سه مناره اطراف مقبره شمس وجود داشته است. سال‌ها بعد یکی از مناره‌ها خراب شده و این بنا مدت‌ها دارای دو مناره بوده است. در نهایت حدود 120 سال پیش مناره دیگری نیز خراب شده و در حال حاضر تنها یک مناره در این مقبره وجود دارد.

    معماری مناری که در این منطقه وجود دارد بسیار شبیه به معماری‌های دوره سلجوقی است. برج به صورت استوانه‌ای شکل است و پله‌های مارپیچ از ابتدا تا انتهای آن وجود دارد. تمام منار از جنس آجر است و در وسط آجرها کله قوچ قرار دارد. انتهای برج کوچک‌تر از قسمت میانی آن طراحی شده است. به نظر می‌رسد هدف از ساخت این منار، وجود بنایی برای یادبود از شمس تبریزی بوده است.

مختصری درباره معماری منار شمس تبریزی

    همانطور که در بالا ذکر شد، مهم‌ترین خصوصیت منار شمس تبریزی، استفاده از شاخ‌های قوچ وحشی همراه با جمجمه این حیوان در معماری این بنا است. شاید برایتان جالب باشد بدانید هیچگونه تزئین دیگری در آجرکاری این بنا استفاده نشده است. در قدیم بالای مناره‌ها آتش روشن می‌کردند و از طریق آن برخی از ارشادات و یا اخبار مهم را از دور به اطلاع مردم می‌ر‌ساندند. به نظر می‌رسد ساخت منار موجود در مقبره شمس تبریزی مربوط به قبل از فوت این صوفی مشهور در خوی بوده و از دوره جنگ آلب ارسلان سلجوقی با رومانوس دیوجانوس امپراطور روم در ملازگرد به یادگار مانده است. بعدها پس از فوت شمس تبریزی او را در کنار این مناره به خاک سپردند و نام این عارف روی مناره ماند. بعدها شاه اسماعیل به دلیل ارادتی که به عرفان و به شمس تبریزی داشت، دستور ساخت یک کاخ مخصوص به خود در کنار مقبره شمس داد.

    در حال حاضر آرامگاه شمس تبریزی، یک جاذبه گردشگری به حساب می‌آید و جایی است که همه ساله عده زیادی از کسانی که به عرفان علاقمند هستند، به زیارت آن می‌روند. همچنین یک برنامه به نام کنگره بین‌المللی شمس، همه ساله در این محل برگزار می‌شود. علاقمندان به شمس تبریزی برای شرکت در این مراسم و بزرگداشت یاد این صوفی بزرگ به شهر خوی سفر می‌کنند.

موقعیت جغرافیایی و راه دسترسی به مقبره شمس تبریزی

    مقبره شمس تبریزی در فاصله سه کیلومتری شهر خوی قرار دارد. برای رسیدن به خوی از ارومیه می‌توانید از تاکسی و اتوبوس استفاده نمایید. از تهران و شهرهای دیگر هم بهترین و آسان‌ترین راه برای رسیدن به خوی این است که از طریق هواپیما به ارومیه بروید و از آنجا با تاکسی به خوی سفر کنید. بهترین زمان سفر به خوی را باید فصل تابستان دانست. زیرا این شهر زمستان‌های سردی دارد و در پاییز و بهار نیز هنوز هوا نسبتا سرد است.

    اگر شهر خوی را برای سفر انتخاب نمودید، برای بیشتر کردن لطف سفرتان حتما به جز مقبره شمس تبریزی از جاذبه‌های دیگر این شهر مانند دروازه سنگی (مربوط به دوره ایلخانیان)، مسجد مطلب خان، موزه خوی و پل خاتون نیز دیدن کنید. همچنین اگر قصد داشتید بیشتر از یک روز در این شهر زیبا بمانید، می‌توانید جایی در هتل‌های موجود در این شهر برای ماندن رزور نمایید. همچنین اگر جزو آن دسته از افراد هستید که همیشه از سفرهای خود چیزی به عنوان یادگاری نگه می‌دارند، برای تهیه یادگاری و سوغات به سراغ صنایع دستی خوی مانند قالی دست باف و تابلو فرش بروید.

کلام آخر

    در مطلب همه چیز درباره مقبره شمس تبریزی اطلاعات زیادی درباره این عارف صوفی مسلک و همچنین آرامگاهش به دست آوریم. همچنین چیزهایی درباره مناری که در کنار مقبره شمس قرار دارد خواندیم. حیف است به آذربایجان غربی سفر کنیم و آرامگاه شمس تبریزی به عنوان یکی از مهم‌ترین عارفان ایرانی را زیارت نکنیم. او کسی است که مولانا را چنان تحت تاثیر خود قرار داد که نه تنها تدریس علوم دینی را فراموش کرد بلکه وارد نوع دیگری از زندگی شد و تا پایان عمر شمس و ارادتش نسبت به او را فراموش نکرد.

    توصیه می‌شود قبل از اینکه اقدام به بازدید از مقبره شمس تبریزی کنید، حتما کمی درباره زندگی جالب او و همچنین داستان‌هایی که درباره او و مولانا وجود دارد اطلاعات کسب نمایید تا این بازدید برایتان جذاب‌تر و پرمعناتر شود. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده نمایید.