استان آذربایجان غربی: راهنمای جامع
راهنمای جامع سفر به استان آذربایجان غربی
اگر به دنبال یک مقصد سفر عالی می‌گردید که هم پر از جاذبه‌های تاریخی باشد و هم طبیعت زیبایی داشته باشد، حتما آذربایجان غربی را در لیست گزینه‌هایتان برای انتخاب قرار دهید. شاید با خودتان فکر کنید که این یک متن تبلیغاتی است تا شما را متقاعد نماید به این استان سفر کنید اما اگر کمی حوصله کنید و به خواندن ادامه دهید، متوجه خواهید شد که اصلا اینطور نیست. ما در مطلب راهنمای جامع سفر به استان آذربایجان غربی قرار است یک مقصد فوقالعاده را به شما معرفی کنیم.
آذربایجان غربی یکی از استان‌های شمال غربی کشورمان است و مرکز آن ارومیه نام دارد. این استان تنها منطقه‌ای است که با کشور ترکیه هم مرز شده و این مساله جایگاه استراتژیک استان را بسیار با اهمیت‌تر کرده است. کردها، آذری‌ها و اقوام دیگر به عنوان اقلیت در صلح و آرامش در کنار هم در این دیار زندگی می‌کنند.
در این مطلب سعی داریم شما را با آذربایجان غربی آشنا کنیم تا اگر قصد سفر به آن را دارید بتوانید هنگام بازدید از هر جاذبه گردشگری درک بهتری از آن داشته باشید و در نهایت از سفر خود بیشترین لذت را ببرید. ابتدا درباره تاریخ، فرهنگ و جغرافیای این خطه حرف خواهیم زد و سپس به معرفی جاذبه های گردشگری استان خواهیم پرداخت. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات در این زمینه هستید با ما تا انتهای این مطلب از دکوول همراه باشید.
گزیده‌ای از تاریخ استان آذربایجان غربی
تاریخ آذربایحان با تاریخ ورود قوم ماد به ایران گره خورده است. آنها پس از اینکه وارد ایران شدند، آرام آرام قسمت‌های غربی کشور را به تصرف خود درآوردند. تصرف و یکپارچه کردن این سرزمین کار آسانی نبود زیرا حکومت‌های بزرگی مانند حسنلو، عاشور، هیق و اورارتو در اطراف این منطقه وجود داشتند. در ابتدای ورود مادها به آذربایجان غربی این منطقه را با نام ماد کوچک می‌شناختند.
گفته می‌شود نام آذربایجان از "آذرآبادگان" گرفته شده است. این کلمه معنای سرزمین آتش را میدهد و منطقه‌ای است که بسیار مورد توجه زرتشتیان بوده است به طوری که بزرگترین آتشکده زرتشتی به نام آذرگشتسپ در آن قرار داشته است. روایت دیگری نیز وجود دارد که براساس آن نام قدیم این منطقه را از اسم یک سردار گرفته‌اند که هنگام حمله اسکندر مقدونی به ایران، آذربایجان را نجات داده است. نام این سردار آتورپات بوده و به یاد او به این منطقه آتورپاتگان می‌گفته‌اند.
آذربایجان در همه ادوار تاریخی برای ایران اهمیت فراوانی داشته است. حاکمان قاجار ایران را به چهار ایالت تقسیم کرده بودند که یکی از این ایالت‌ها آذربایجان بود. ارومیه، مرکز فعلی استان آذربایجان غربی یکی از مهم‌ترین شهرهای این ایالت بوده است. سال 1309 بود که استان آذربایجان غربی به طور رسمی در تقسیمات جدید کشوری قرار گرفت. اگر چه بعدها در طی تغییراتی که در استان‌ها و تقسیمات کشوری ایجاد می‌شد، این استان نیز ممکن بود با تغییر رو به رو شود اما در حال حاضر باید آن را یکی از استان‌های مهم ایران در غرب کشور دانست.
گزیده‌ای از فرهنگ استان آذربایجان غربی
آذری‌ها، کردها و دیگر اقلیت‌ها در کنار هم در استان آذربایجان غربی زندگی می‌کنند. این امر نشان میدهد در این خطه فرهنگی متنوع و رنگارنگ انتظارمان را می‌کشد. طبیعتا زبان‌های رایج در این استان ترکی آذری و کردی تنها در بخش‌های جنوبی استان است. همچنین بیشتر مردم این استان پیرو دیدن اسلام هستند. مردم برخی از شهرستان‌ها تشیع و مردم برخی دیگر از شهرستان‌ها تسنن را قبول دارند. لازم به ذکر است که اقلیت مسیحی که اکثرا از نژاد آشوری هستند نیز در این استان زندگی می‌کنند.
اگر چه در آذربایجان غربی نیز دیگر کمتر کسی لباس محلی می‌پوشد اما برخی از روستاها و عشایر این منطقه، هنوز هم لباس‌های محلی خود را حفظ کرده‌اند. با وجود حضور اقوام مختلف در این استان، لباس‌های محلی متنوعی نیز در این منطقه وجود دارد. لباس محلی عشایر آذربایجان غربی، کراس، جلیقه گل‌دار، پشت بند، شلوار درپا، شلمه و تاس کلا را شامل می‌شود. لباس زنان کرد ساکن این استان نیز از کلنجه، روسری کلکه و کلاه استوانه‌ای شکل تشکیل شده است. لباس محلی مردان نیز شامل شلوار، شال کیل، کراس، کت ستر، دستمال کمر پوشی می‌شود.
صنایع دستی در آذربایجان غربی مانند لباس‌ها و موسیقی محلی و دیگر فاکتورهای مربوط به فرهنگ، به دو دسته تقسیم می‌شود. یک دسته مربوط به قوم کردها و دیگری مربط به آذری‌هاست. اما به طور کلی از میان مهم‌ترین صنایع دستی این استان می‌توان به قالی بافی، گلیم بافی، رو دوزی، منبت کاری و ... اشاره کرد. در پایان بخش فرهنگ باید اشاره‌ای هم به غذاهای محلی این استان بکنیم. از میان محبوب‌ترین غذاهای محلی این استان می‌توان به آش بلغور، خورشت کنگر، آش دوغ، گیشنیز کباب، آش یرتخلی، آش یخ و ... اشاره کرد.
گزیده‌ای از جغرافیای استان آذربایجان غربی
آذربایجان غربی یکی از مهم‌ترین استان‌های مرکزی ایران است که از شمال با کشورهای ترکیه و آذربایجان و از غرب نیز با کشورهای ترکیه و عراق مرز مشترک دارد. آذربایجان غربی را باید از نظر وسعت سیزدهمین و از نظر جمعیت هشتمین استان کشور دانست.
آذربایجان غربی یک منطقه کوهستانی است که این مساله روی آب و هوای آن تاثیر می‌گذارد. همچنین این استان تحت تاثیر هوای مرطوب اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه است. حوزه‌های آبریز این استان عبارتند از: رودخانه ارس، دریاچه ارومیه و رودخانه زاب کوچک. همچنین در این استان جنگل‌های طبیعی نیز وجود دارند که بخش‌هایی از این جنگل‌ها در مهاباد و پیرانشهر و بخش عمده‌تر در سردشت قرار دارد. همچنین جنگل‌های مصنوعی هم در استان وجود دارد که مساحتشان به 320 هکتار می‌رسد.
جدا از مرزی بودن، یکی دیگر از دلایلی که اهمیت این استان را افزایش میدهد، وجود منابع عظیم در این خاک است. همچنین آذربایجان غربی مکان مناسبی برای دامداری و کشاورزی به حساب می‌آید. همه این موارد این خاک را به گنجینه ارزشمندی تبدیل کرده که نیاز به حفظ و نگهداری دارد.
متاسفانه در استان آذربایجان غربی نیز مانند بسیاری دیگر از نقاط کشورمان جنگل‌ها به سمت نابودی پیش می‌روند. این مساله حیاط وحش این استان را نیز تحت تاثیر قرار داده است. بسیاری از جانورانی که در این جنگل‌ها زندگی می‌کرده‌اند برای نجات زندگی و بقای خود به نقاط دیگر کوچ نموده‌اند. اما هنوز هم پرندگانی مانند کبک و حیواناتی مانند خرس قهوهای در این منطقه زندگی می‌کنند.
آشنایی با جاذبه های گردشگری استان آذربایجان غربی
تا اینجای مطلب راهنمای جامع سفر به استان آذربایجان غربی اطلاعات زیادی درباره تاریخ، فرهنگ و جغرافیای این خطه به دست آوردیم اما اگر قصد سفر به این استان را داشته باشیم، قطعا جای یک لیست از جاذبه های گردشگری آذربایجان غربی در این مطلب خالی است. در ادامه قصد داریم این لیست را در اختیارتان قرار دهیم. طبق روال معمول، ابتدا آن دسته از جاذبه‌ها را معرفی خواهیم کرد که در فهرست‌های جهانی و ملی ثبت شده‌اند و سپس درباره دیگر جاذبه های گردشگری استان حرف خواهیم زد. در ادامه با ما همراه باشید.
تخت سلیمان
- ثبت در میراث جهانی یونسکو: سال 2003
- ثبت در فهرست آثار ملی: 29 آذر 1316
یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های تاریخی استان آذربایجان غربی که در فهرست میراث جهانی یونسکو و فهرست آثار ملی نیز ثبت شده است، تخت سلیمان نام دارد. به نظر می‌رسد تخت سلیمان همان پایتخت اشکانی‌ها بوده است که آن را به عنوان فره اسپه می‌شناختند. این شهر یک بار در زمان حمله روم به ایران تخریب شده است. چیزی که اکنون از این منطقه به جای مانده روستایی به نام تخت سلیمان است. در این روستا آثار تاریخی فراوانی از دوره‌های ساسانیان، اشکانیان، ایلخانیان و ... کشف شده که خبر از قدمت این منطقه میدهد. جالب است بدانید در نزدیکی تخت سلیمان، زندان بلقیس و زندان سلیمان نیز وجود دارد که به عنوان دو جاذبه تاریخی مهم دیگر می‌توانید هنگام بازدید از تخت سلیمان از آنها نیز دیدن کنید.
کلیسای تادئوس مقدس
- ثبت در میراث جهانی یونسکو: سال 2008
- ثبت در فهرست آثار ملی: 11 بهمن 1334
یکی دیگر از جاذبه‌های استان آذربایجان غربی که در فهرست میراث جهانی هم ثبت شده کلیسای تادئوس مقدس است که در شهرستان چالدران، روستای قره کلیسا قرار دارد. ساخت این کلیسا به گفته "موسس خورناتسی" مربوط به اوایل دوره مسیحیت است. این بنا روی آرامگاه تادئوس مقدس، یکی از مبشران دیدن مسیحیت ساخته شده است. در واقع این کلیسا را به عنوان اولین کلیسای جامع مسیحیت می‌شناسند. جالب است بدانید هنوز در آخرین روزهای تیر ماه تا اولین روزهای مرداد ماه مراسمی در این کلیسا برگزار می‌شود که ارمنیان ایرانی و همچنین برخی از سفرای کشورهای مسیحی در این مراسم شرکت می‌کنند. جدا از این مراسم‌ها، امکان بازدید از این کلیسای تاریخ همه روزه برای مسافران داخلی و خارجی وجود دارد. کلیسای تادئوس مقدس چندین بار تاکنون بازسازی شده و خوشبختانه تا امروز بنای آن سالم مانده است.
تپه تاریخی حسنلو
- ثبت در فهرست آثار ملی: سال 1344
مجموعه تپه‌های باستانی حسنلو از جاذبه‌های مهم استان آذربایجان غربی هستند که گفته می‌شود این اثر تمام شرایط ثبت جهانی شدن را نیز در خود داراست و فقط زمان برای ثبت نیاز است. این اثر که دارای قدمتی به بیش از شش هزار سال قبل از میلاد مسیح بر می‌گردد مکشوفه‌های زیادی را در دل خود حفظ کرده است و تنها در کاوش‌های انجام شده در بخش مرکزی تپه نزدیک به 14000 قلم مکشوفه به دست آمده است. جام زرین حسنلو به تاریخ 23 مرداد 1337 کشف گردید و نقطه عطفی به تاریخ غنی این منطقه افزود. بازدید از این مجموعه و اقامتگاه بومگردی زیبایی که در کنار تپه حسنلو قرار دارد خالی از لطف نیست.
کهنه شهر ویران
- ثبت در فهرست آثار ملی: 24 شهریور 1310
یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های تاریخی که در استان آذربایجان غربی قرار دارد، کهنه شهر ویران است. این اثر که مربوط به دوره حکومت مادها در ایران است در شهر مهاباد قرار دارد. کشفیات نشان از این دارد که این شهر در قدیم، جایی آباد و پر رونق بوده اما بعدها به یک شهر متروکه تبدیل شده است. کهنه شهر ویران در بخش مرکزی شهر مهاباد، که خود یکی از قدیمی‌ترین شهرهای این منطقه بوده و در منابع تاریخی نیز بارها و بارها نامش آمده است، قرار دارد.
پل قلعه جوق
- ثبت در فهرست آثار ملی: 25 اسفند 1379
یک جاذبه گردشگری دیگر که باید در مطلب راهنمای جامع سفر به استان آذربایجان غربی به معرفی آن بپردازیم، پل قلعه جوق در ارومیه است. این پل که ساختش را مربوط به زمان حکومت قاجارها می‌دانند، به نام پل باراندوز نیز شناخته می‌شود. از ویژگی‌های این پل می‌توان به شش چشمه با قوس جناقی 5 چشمه کوچک با طاق رومی، 40 متر طول و 5 متر عرض و تخته سنگ‌های بزرگ مکعبی به عنوان پایه پل اشاره کرد.
یخچال نه پله
- ثبت در فهرست آثار ملی: 23 بهمن 1380
این جاذبه تاریخی مربوط به دوره قاجاریه است و در شهر ارومیه قرار دارد. نام این یخچال را از محله‌ای قدیمی به نام نه پله گرفته‌اند. ساخت این یخچال بسیار حرفه‌ای و با بهترین مصالح بوده، بنابراین طبیعی است که در گذر این سال‌ها آسیب چندانی به آن وارد نشده باشد. یخچال نه پله را به دستور حاکم وقت احداث کرده بودند تا در آن شربت، یخ و آب خنک نگهداری کنند. در فصل سرما این یخچال را از یخ و برف پر می‌کردند تا در تابستان بتوانند از آب خنک و گوارای آن استفاده نمایند. این یخچال از یک محیط ورودی و یک سالن برای نگهداری یخ‌ها تشکیل شده است. جالب است بدانید برخلاف بسیاری دیگر از جاذبه‌های تاریخی هیچ گونه تزئینی به جز چینش آجرها در این بنا استفاده نشده است. در حال حاضر از یخچال نه پله به عنوان رستوران استفاده می‌کنند.
دریاچه ارومیه
یکی از معروف‌ترین و مهم‌ترین جاذبه های گردشگری استان آذربایجان غربی، دریاچه ارومیه نام دارد. بعید است کسی به این استان سفر کند و از دریاچه ارومیه دیدن ننماید. در واقع این دریاچه میان دو استان آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی قرار دارد. ارومیه را باید بزرگترین دریاچه داخلی ایران، بزرگترین دریاچه آب شور در خاورمیانه و ششمین دریاچه آب شور در جهان دانست. جزایری مانند اشک داغی، کبودان، آرزو، اسپیر و ... نیز در این دریاچه قرار گرفته‌اند. دریاچه ارومیه آب خود را بیشتر از رودخانه‌های سمینه رود، زرینه رود، تلخ رود، باراندوز، نازلو، شهرچای و ... تامین می‌کند.
دژ بسطام
دژ بسطام که در سال ۶۴۵-۶۸۵ پیش از میلاد به دستور روسای دوم ساخته شد در نزدیکی روستای بسطام قرار دارد. زمانی که مادها بر منطقه آذربایجان تسلط پیدا کردن این قلعه به صورت متروکه رها شد. همزمان با روی کار آمدن مغول‌ها گروهی از مسیحیان بار دیگر شروع به استفاده از این قلعه کردند. جالب است بدانید طبق کاوش‌های باستان شناسان، ساخت دژ بسطام حدود 50 سال به طول انجامیده است.
بام استان آذربایجان غربی
استان آذربایجان غربی در کنار تاریخ پر فراز و نشیب و آثار تاریخی جذاب و خاص دارای طبیعتی بکر نیز می‌باشد، درباره زیبایی‌های طبیعی این استان می‌توانیم به بام استان، قله اورین اشاره کنیم. قله اورین، که با ارتفاع ۳۷۰۲ متر به عنوان بام شهرستان خوی و همچنین به عنوان بلندترین کوه در استان آذربایجان غربی شناخته می‌شود. این قله، که در فهرست نوزدهمین قله بلند ایران(فهرست قلل سیمرغ) قرار دارد، در شمال غربی‌ترین بخش شهرستان خوی واقع شده است در محدوده بین بخش‌های صفائیه و قطور، این قله به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و ارتفاع چشمگیرش، مقصدی محبوب برای کوهنوردان و علاقمندان به صعود قلل طرح سیمرغ کوه‌های ایران محسوب می‌شود.
- درباره قله اورین در اینجا بیشتر بخوانید: قله اورین
کلام آخر
در مطلب راهنمای جامع سفر به استان آذربایجان غربی درباره تاریخ، جغرافیا و فرهنگ مردم این دیار خواندیم و با شمار محدودی از جاذبه های گردشگری استان نیز آشنا شدیم. جاذبه‌های دیگری مانند پل میرزا رسول، گردشگاه بند، بازار ارومیه، کتیبه کله شین، سه گنبد، پل قطور و ... نیز در لیست بلند بالای جاذبه های گردشگری استان آذربایجان غربی قرار می‌گیرند که در این مطلب مجال پرداختن به آنها را نیافتیم. اما شما اگر در طول سفرتان از هرکدام از این جاذبه‌ها دیدن نمایید سفرتان را جذابتر خواهید کرد.
نکتهای که در این مطلب هم باید بدان اشاره کنیم این است که اگر در روزگار ما جنگل‌ها رو به نابودی می‌روند و چیزی از دریاچه ارومیه باقی نمانده بخش زیادی از آن به دلیل عدم حفاظت از طبیعت است. بنابراین سعی کنید در طول سفر به آذربایجان غربی از طبیعت زیبای آن با تمام وجود حفاظت کنید تا آیندگان هم بتوانند سهمی از این گنجینه خدادادی داشته باشند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد.
عضویـــت در خبـــرنامه
تمامی حقوق برای هلدینگ دکووِل محفوظ می‌باشد.
