آتش مقدس زرتشتی، در روزگاری که اکثر ایرانیان دین زرتشت را برگزیده بودند، یکی از مقدسات بوده که باید در کمال احترام از آن نگهداری میشده است. یکی از شهرهایی که زرتشتیان متدین زیادی در آن زندگی میکردهاند، شهر یزد بوده است. هنوز هم شماری از هموطنان یزدیمان به دین زرتشت گرایش دارند. یک آتشکده معروف در این شهر وجود دارد که محل نگهداری آتش مقدس زرتشتی است. نیایش کنندگان برای اینکه بتوانند وارد عبادتگاه شوند باید آداب خاصی را اجرا کنند. پاکیزگی یکی از این آداب است. مردان برای ورود باید کلاه سفید و زنان برای ورود باید روسری سفید بپوشند. پوشیدن لباس روشن نیز یکی دیگر از این آداب است. همچنین ورود به نیایشگاه با کفش امکان پذیر نبوده است. این آتش مقدس درون یک مجمر بزرگ برنجی قرار داشته و شخصی به نام هیربد از آن نگهداری میکرده است.
در مطلب راهنمای بازدید از آتشکده زرتشتیان یزد قصد داریم هر آنچه را که لازم است قبل از بازدید از این جاذبه گردشگری بدانید، بررسی کنیم. ابتدا به معرفی این جاذبه خواهیم پرداخت، سپس کمی تاریخچه آن را بررسی میکنیم، بعد از آن کمی درباره معماری این سازه حرف خواهیم زد و در نهایت نیز اطلاعات مهم دیگر درباره این جاذبه گردشگری مانند مسیر دسترسی، بهترین زمان بازدید، جاذبههای گردشگری اطراف و ... را بررسی خواهیم کرد. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، با ما تا انتهای این مطلب از وب سایت دکوول همراه باشید.
معرفی آتشکده زرتشتیان یزد
آتشکده زرتشتیان یزد، یکی از یادگارهای دین زرتشت در استان یزد است. این محل را باید نیایشگاهی دانست که آتشکده مقدس در آن قرار میگیرد. ساختمان این آتشکده وسط حیاط قرار دارد و ایده ساخت آن از آتشکدههای پارسیان هند گرفته شده است. اتاقی که آتش مقدس در آن نگهداری میشود، جایی به دور از تابش خورشید قرار دارد. اطراف آن نیز اتاقهایی برای نماز و نیایش وجود دارند.
آتش مقدس که به آن آتش ورهام نیز میگویند، ابتدا از آتشکده واریان پارس به عقدای یزد منتقل شد و حدود 700 سال در این آتشکده باقی ماند. سپس به ترک آباد اردکان آورده شد و 300 سال هم آنجا روشن بود، پس از آن به یزد آورده شد و تا امروز هم در آتشکده زرتشتیان یزد روشن است. این آتشکده بیشتر از 1535 سال قدمت دارد.
بازدیدکنندگانی که برای دیدن این آتش همیشه فروزان به یزد میروند میتوانند آن را از پشت شیشه تماشا کنند. جالب است بدانید زمانی که این آتش مقدس را از اردکان به یزد آوردند ابتدا آن را به محلهای به نام «خلف خان علی» در خانه یکی از موبدان بزرگ به اسم «موبد تیرانداز آذرگشسب» آوردند و مدتی در خانه این معبد از آتش مقدس نگهداری شد. در سال 1313 زمانی که آتشکده را ساختند، آتش مقدس را نیز به آن انتقال دادند.
از زمان ساخت آتشکده زمان بسیار زیادی نمیگذرد. این سازه را در سال 1313 ساختند اما آتش مقدسی که در این آتشکده از آن نگهداری میشود بیش از هزار و 500 سال قدمت دارد. آتشکده کنونی را یک زرتشتی پارسی به نام همابائی روی یک زمین وقفی ساخت. زمین را چند زرتشتی دیگر ازجمله برادران امانت به یاد فوت پدرشان «اردشیر مهربان رستم وقف کردند. ساخت این سازه تحت نظارت ارباب جمشید امانت انجام شده است.
اما خود آتش مقدس همانطور که ذکر شد بیش از هزار و 500 سال روشن است و از کارستان لاریان مسیر طولانیای را طی کرده تا به آتشکده زرتشتیان یزد رسیده است. در کتاب زرتشت و زرتشتیان درباره این آتش مقدس نوشته شده است: «پس از استقرار حکومت ایلخانان در ایران، برخي از زرتشتيان و موبدان گوشه و كنار ايران كه پس از حملات اولیه مغولان آواره شده بودند، به دهكدهاي كوچك در كنج شمال غربي يزد به نام «تُركآباد» كه يك آتشكده كهن به نام آناهید، هنوز در آنجا سالم و از گزند حوادث روزگار مصون مانده بود كوچيدند و «آتش بهرام» خود را نيز در روستاي مجاور كه «شريفآباد» نام داشت، در خانهاي محقر و آجري قرار دادند.
تُركآباد و شريفآباد از اين زمان به مهمترين مركز تجمع زرتشتيان تبديل شد. اين آتش مقدس كه در زمان ساسانيان و به فرمان موبد موبدان "كرتير" افروخته شده بود و در پرستشگاهي در استخر قرار داشت در گذر تمام اين سالها با كوشش زرتشتيان روشن مانده بود، از پیچ و خم روزگار گذشته و اينك در اين مكان گمنام قرار گرفت. اين آتش بهرام که از اوایل دوران ساسانی به طور مداوم فروزنده بود، از این زمان در این مکان امن باقیمانده و تا امروز، همچنان به عنوان «مقدسترين آتش زرتشتيان» در «انجمن زرتشتيان یزد» و «آتشکده کرمان» برافروخته است.
برای ساخت آتشکده زرتشتیان یزد از آتشکده پارسیان در کشور هند ایده گرفته شده است. بالای سر در آن نیز یک فروهر زیبا قرار دارد که نظرها را به خود جلب میکند. جلوی تالار سرستونهای سنگی قرار دارد و برخی از دیوارها نیز با سنگهای گلدار تزیین شده است. این موارد را باید یکی دیگر از ویژگیهای معماری این آتشکده دانست. سنگهای گلدار این بنا را هنرمندان اصفهانی ساخته و از اصفهان یه یزد فرستادهاند. کاشیهای نگاره فروهر را نیز هنرمندان یزدی ساختهاند.
در ساخت این آتشکده از معماری دوره هخامنشیان، خصوصا معماری تخت جمشید الهام گرفته شده است. ساختمان اصلی به گونهای طراحی شده که در معرض تابش نور خورشید قرار بگیرد. حمامها و توالتهای قدیمی که در مجموعه وجود دارند اما به خوبی گواه آن هستند که این ساختمان نه در زمان هخامنشیان بلکه در سال 1313 ساخته شده است. آب سازه نیز از طریق آب انبار، گاورو، پاکَنه تامین میشده است. ساختمان اصلی را روی یک سکوی 21 متری وسط حیاط ساختهاند که برای ورود به آن باید هشت پله را طی کنید. وجود درختان سرو و کاج باعث شده حیاط آتشکده زرتشتیان یزد همیشه سبز به نظر برسد.
یزد شهری پر از جاذبه های گردشگری است. یقینا زمانی که به این شهر سفر میکنید و برای بازدید راهی آتشکده میشوید، گزینههای دیگری نیز برای بازدید وجود دارند که پس از یک بازدید دو ساعته از آتشکده میتوانید سراغ آنها بروید. در ادامه این مطلب برخی از این جاذبهها را به شما معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
یکی از جاذبههایی که میتوانید در این سفر به بازدید از آن بپردازید، آب انبار رستم گیو است. این آب انبار زمان حکومت قاجار در ایران ساخته شد و در تاریخ 15 دی 1375 نیز در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. این آب انبار روی یک دشت صاف از خاک رس ساخته شده است و چهار بادگیر بلند در اطراف آن قرار دارد. یک خزینه استوانهای شکل با گنجایش دو هزار و 300 متر مکعب آب در این آب انبار وجود دارد و برای ساخت آن از ملات ساروج استفاده شده است.
یکی دیگر از جاذبههای نزدیک به آتشکده زرتشتیان، میدان ماکار یزد است که بیشتر شهرت را مدیون ساعتی است که در این میدان قرار دارد و به ساعت ماکار یا فردوسی مشهور است. به دلیل اینکه بانی این ساعت پشوتنجی دوسابایی مارکار بوده است، نام ماکار را روی آن گذاشتهاند. در واقع در این میدان یک مجموعه از دبیرستان و پرورشگاه قرار دارد که هزینه ساخت همه آنها را همین شخص پرداخت کرده است.
یک افسانه جالب درباره ساعتی که در میدان ماکار قرار دارد، هست که براساس آن مقداری طلا زمانی که میخواستهاند این ساعت را کار بگذارند در آن جاساز شده است. از دیگر جاذبههایی که در نزدیکی آتشکده زرتشتیان یزد میتوان به بازدید از آنها پرداخت، باید به مسجد چهار کوچه و خانه کسرا اشاره کرد.
در مطلب راهنمای بازدید از آتشکده زرتشتیان یزد، هر آنچه را که لازم بود درباره این جاذبه گردشگری زیبا و تاریخی بدانید بررسی کردیم. حالا آماده بازدید از آن هستید. بار دیگر تاکید میکنیم که برای بازدید از این جاذبه یک الی دو ساعت بیشتر زمان لازم نیست بنابراین میتوانید به گونهای برنامهریزی کنید که هم زمان بتوانید از چند جاذبه در یک روز دیدن نمایید. اگر برای بازدید از این جاذبه اقدام کردید سعی کنید با رعایت تمام قوانین به زرتشتیان احترام بگذارید.
توصیه آخر اینکه سعی کنید آسیبی به این جاذبه گردشگری وارد ننمایید تا آیندگان نیز مانند شما بتوانند از بازدید از آن لذت ببرند. اگر نکته دیگری درباره آتشکده زرتشتیان یزد وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.