کوه کایلاش، قلهای هرمی شکل و اسرارآمیز در قلب فلات تبت، همواره مورد توجه و احترام پیروان ادیان مختلف بوده است. این کوه نه تنها از نظر جغرافیایی، بلکه از نظر معنوی نیز جایگاهی ویژه دارد و به عنوان محور جهان و محل تلاقی آسمان و زمین شناخته میشود. داستانها و باورهای بسیاری در مورد این کوه مقدس وجود دارد که هر کدام به نوعی به عظمت و قدرت آن اشاره میکنند. در این مقاله از دکوول قصد داریم به معرفی کوه کایلاش، کوهنوردیهای انجام شده و همچنین واقعیتهای جالب پیرامون این قله مطالبی را با شما به اشتراک بگذاریم. پس با ما در دکوول رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران همراه باشید.
کوه کایلاش کوهی در استان نگاری، منطقه خودمختار تبت چین است. این کوه در رشته کوه کایلاش (رشته کوه گانگدیسه) از ترانس هیمالیا، در قسمت غربی فلات تبت واقع شده است. قله کوه کایلاش در ارتفاع 6638 متری در نزدیکی محل تلاقی سه گانه غربی بین چین، هند و نپال قرار دارد.
کوه کایلاش در نزدیکی دریاچههای ماناساروار و راکشاستال واقع شده است. سرچشمههای چهار رودخانه: سند، ساتلج، براهماپوترا و کارنالی در مجاورت این منطقه قرار دارند. کوه کایلاش در هندوئیسم، بودیسم، جینیسم و آیین بون مقدس است. مردم هند، چین، نپال و سایر کشورهای منطقه به این کوه زیارت میکنند. این زیارت عموماً شامل پیادهروی به سمت دریاچه ماناساروار و طواف کوه کایلاش است. در حالی که این کوه در گذشته توسط کوهنوردان مورد بررسی قرار گرفته است، هیچ صعود موفقیتآمیزی از این کوه ثبت نشده است. صعود به این کوه به دلیل اهمیت مذهبی آن توسط دولت چین ممنوع است.
این کوه در زبان سانسکریت با نام "کایلاسا" شناخته میشود. این نام ممکن است از کلمه "کلاسا" به معنای "کریستال" گرفته شده باشد.
سارات چاندرا داس در فرهنگ لغت تبتی-انگلیسی خود بیان میکند که 'کای لا سا' از سانسکریت کایلاسا برای اشاره به این کوه استفاده میشود. این کوه به طور محلی با نامهای گانگ رینپوچه یا گانگ تیسه نیز شناخته میشود. گانگ رینپوچه به معنای "کوه جواهر برفی" است، با کانگ (یا گانگ) که کلمه تبتی به معنای "کوه سفید" (قله برفی) است و رینپوچه یک لقب افتخاری به معنای "گرانبها" است. گانگ تیسه به معنای "کوه یخ یا خنک" است.
"بوداییان تبتی آن را کانگری رینپوچه؛ 'کوه برف گرانبها' مینامند. متون بون نامهای بسیاری دارند: گل آب، کوه آب دریا، کوه نه سواستیکای انباشته شده. برای هندوها، خانه خدای هندو شیوا است... برای جینها جایی است که اولین رهبرشان روشن شد؛ برای بوداییان، ناف جهان؛ و برای پیروان بون، محل اقامت الهه آسمان سیپایمن." آلیس آلبینیا برخی از نامهای این کوه و اهمیت مذهبی آن برای ادیان مختلف را فهرست میکند.
توپوگرافی منطقه با کوه کایلاش در پسزمینه و دریاچههای ماناساروار (راست) و راکشاستال در پیشزمینه
کوه کایلاش در استان نگاری، منطقه خودمختار تبت چین واقع شده است. این کوه در رشته کوه گانگدیسه (که رشته کوه کایلاش نیز نامیده میشود) از ترانس هیمالیا، در قسمت غربی فلات تبت قرار دارد. قله کوه کایلاش در ارتفاع 6638 متری (21778 فوت) واقع شده است. این منطقه در شمال نقطه سه گانه غربی مرز بین چین، هند و نپال قرار دارد.
رودخانههای اصلی که از کوههای غربی گانگدیسه سرچشمه میگیرند، عبارتند از یارلونگ تسانگپو (که به براهماپوترا تبدیل میشود)، سند، ساتلج و کارنالی، یکی از شاخههای گنگ. همه این سیستمهای رودخانهای در یک امتداد 60 کیلومتری (37 مایلی) در منطقه سرچشمه میگیرند. کوه کایلاش در سواحل دریاچههای ماناساروار و راکشاستال واقع شده است. ماناساروار با مساحت 320 کیلومتر مربع (120 مایل مربع)، بالاترین دریاچه آب شیرین جهان است.
در سال 1926، هیو روتلج، معاون کمیسر آلمورا، برای دیدار با گارپون (رهبر محلی تبتی) نگاری به این منطقه سفر کرد. از آنجایی که گارپون در آنجا نبود، او در حین مطالعه کوه کایلاش، آن را دور زد. به گفته روتلج، ارتفاع این کوه حدود 6000 متر (20000 فوت) بود و کاملاً غیرقابل صعود بود.
او به صعود از طریق یال شمال شرقی فکر میکرد و به همراه سرهنگ آر. سی. ویلسون، که در طرف دیگر کوه با یک شرپا به نام تسِتِن بود، در حال بررسی منطقه بود. به گفته ویلسون، تسِتِن به او گفت که یال جنوب شرقی مسیری قابل اجرا برای رسیدن به قله است. ویلسون توضیح داد که اگرچه آنها تلاش کردند از کوه صعود کنند، اما با بارش برف سنگین مواجه شدند که صعود را غیرممکن کرد.
هربرت تیچی در سال 1936 از این منطقه بازدید کرد و تلاش کرد از کوه صعود کند. وقتی از مردم محلی پرسید که آیا کایلاش قابل صعود است یا خیر، یک گارپون پاسخ داد: "فقط مردی که کاملاً از گناه پاک است میتواند از کایلاش صعود کند. و او مجبور نخواهد بود واقعاً از دیوارهای یخی صعود کند - او فقط خود را به یک پرنده تبدیل میکند و به قله پرواز میکند".
راینهولد مسنر، کوهنورد ایتالیایی، در اواسط دهه 1980 توسط دولت چین فرصتی برای صعود به این کوه به او داده شد، اما طبق گزارشها او نپذیرفت و گفت: "اگر این کوه را فتح کنیم، چیزی در روح مردم را فتح میکنیم. من پیشنهاد میکنم بروند و چیزی کمی سختتر را صعود کنند." در سال 2001، به یک تیم اسپانیایی که درخواست صعود به قله را داده بودند، مجوز داده نشد. مقامات چینی اعلام کردند که هرگونه فعالیت کوهنوردی در کوه کایلاش به شدت ممنوع است. از سال 2023، هیچ صعود موفقیتآمیزی از این کوه ثبت نشده است.
طبق متون مقدس بودایی و هندو، صومعهها و غارهای باستانی در اطراف کوه کایلاش وجود دارند که در آنها حکیمان مقدس در بدنهای مادی و ظریف خود اقامت دارند. این غارها فقط توسط تعداد کمی از افراد خوش شانس قابل مشاهده هستند.
هر ساله، هزاران زائر برای زیارت کوه مقدس کایلاش وارد تبت میشوند. تعداد کمی به منطقه میرسند و تعداد بسیار کمی موفق به پایان دادن به طواف قله مقدس میشوند. در مورد صعود به قله، برخی از کوهنوردان جسور تلاش کردهاند این کار را انجام دهند، اما بدون موفقیت.
صعود تا قله کوه کایلاش در بین هندوها به دلیل ترس از تجاوز به تقدس کوه و برهم زدن انرژیهای الهی ساکن در آن، عملی ممنوع تلقی میشود. طبق یک افسانه تبتی، راهبی به نام میلارپا یک بار به اندازه کافی دور رفت تا به بالای کوه برسد. وقتی برگشت، به همه هشدار داد که از آزار دادن خدای در حال استراحت در بالای قله خودداری کنند.
دو دریاچه زیبا به نامهای ماناساروار و راکشاس تال در پای کوه کایلاش قرار دارند. از این دو، ماناساروار که در ارتفاع تقریبا 4560 متری قرار دارد، بالاترین منبع آب شیرین در جهان محسوب میشود.
در حالی که ماناساروار اهمیت معنوی عمیقی دارد، نقطه مقابل آن، راکشاس تال، از ریاضتهای شدید پادشاه دیو راوانا برای خشنود کردن لرد شیوا متولد شد. به دلیل ارتباط نزدیک آن با یک موجود شیطانی، دریاچه راکشاس تال دارای آب شور و فاقد زندگی گیاهی آبزی و زندگی دریایی است.
اعتقاد بر این است که کوه کایلاش محور ماندی یا محور کیهانی، محور جهانی، ستون جهان، مرکز جهان، درخت جهان است. این نقطهای است که آسمان با زمین ملاقات میکند. نقشههای گوگل بر صحت این واقعیت گواهی میدهند.
آب دریاچه مقدس ماناساروار برخلاف طبیعتش، چه بادی باشد چه نباشد، آرام میماند. همچنین، همسایه مجاور آن، راکشاس تال، کم و بیش متلاطم باقی میماند.
اگر پس از بازگشت از سفر کوه کایلاش متوجه رشد چند میلیمتری ناخنها یا موهای خود شدید، تعجب نکنید. گردشگران و زائران دریافتهاند که هوای این قله باستانی روند پیری را تسریع میکند!
کوه کایلاش، با راز و رمزهای نهفته در دل خود، همچنان به عنوان نمادی از قدرت الهی و معنویت در جهان باقی خواهد ماند. این کوه، با وجود ممنوعیت صعود به قلهاش، هر ساله هزاران زائر را به سوی خود جذب میکند و یادآور این نکته است که برخی از مکانها فراتر از درک مادی ما هستند و باید با احترام و تواضع با آنها برخورد کرد. اینجا دکوول است رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران.
علاقه شخصی من به کوهنوردی و صعودهای بلند هیمالیایی منجر شد که به شکل حرفهای این ورزش رو دنبال کنم و به سمت مربی شدن و راهنمای کوهستان شدن برم.