تالاب میانکاله یک شبه جزیره در جنوب شرقی دریای خزر است. این شبه جزیره 12 کیلومتری شهرستان بهشهر در استان مازندران قرار دارد. میانکاله سالهاست که یک منطقه حفاظت شده به حساب میآید. در سال 1348 به عنوان یک منطقه حفاظت شده انتخاب شد و در حال حاضر این منطقه را به عنوان پناهگاه حیات وحش و ذخیره گاه طبیعی زیست کره میشناسند. در واقع میانکاله تقریبا تنها جایی در اطراف دریای خزر است که محیط طبیعی اطرافش تاکنون تقریبا دست نخورده باقی مانده و از این حیث این منطقه را باید یکی از مهمترینها در ایران دانست. متاسفانه در مناطق دیگر دریای خزر، ساخت و سازهایی مانند جاده سازی، ویلاسازی و ... وضعیت زیست محیطی منطقه را با خطراتی روبه کرده و تغییر داده است.
تالاب میانکاله زیستگاه بسیاری از حیوانات و همچنین مقصد بسیاری از پرندگان مهاجر است. در این منطقه شمار زیادی کپور، کفال و خاویار وجود دارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید بیش از نیمی از مصرف خاوریار کشور در این منطقه صید میشود. میانکاله سی و ششمین تالاب ثبت شده دنیا و اولین تالابی است که در کنوانسیون تالابهای بینالمللی رامسر به ثبت رسیده است و برای بازدید از آن باید از سازمان محیط زیست مجوز گرفته شود.
در مطلب تالاب میانکاله کجاست؟ قصد داریم سیر تا پیاز را درباره شبه جزیره میانکاله بررسی کنیم. ابتدا به معرفی این تالاب خواهیم پرداخت. سپس کمی درباره موقعیت جغرافیایی آن حرف خواهیم زد و در نهایت پس از بررسی تاریخچه آن مسیرهای دسترسی به این تالاب را بررسی خواهیم کرد. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما تا انتهای این مطلب از وب سایت دکوول همراه باشید.
تالاب میانکاله بیش از شصت و هشت هزار هکتار مساحت دارد و در واقع نزدیک به سه درصد از مساحت کل استان مازندران را به خود اختصاص داده است. اما جالب است بدانید این مساحت به دلیل تغییرات دریای خزر گاهی کمتر و گاهی بیشتر میشود. در قدیم این شبه جزیره را با نام انجیله میشناختنند. در یک مقطع دیگر تاریخی نیز نام نیم مردان روی آن بوده است اما به طور کلی اسم این تالاب از نام تغییر شکل یافته میان قلعه گرفته شده است.
شبه جزیره میانکاله از شمال با دریای خزر، از جنوب با خلیج گرگان و غرب نیز با تالاب زاغمرز و مرداب لپوی بهشهر همسایه است. همچنین آشوراده در قسمت غربی این منطقه قرار دارد. ارتفاع میانکاله 30 متر پایینتر از سطح دریای آزاد است. هیچگونه سکونتگاه دائمی در این منطقه وجود ندارد و تنها دامداران در برخی از فصول سال برای چرای دامهایشان به این منطقه میآیند. از میان روستاهای سابق این شبه جزیره میتوان به آشوراده، میانقلعه، قزل شمالی، قزل مهدی و قواسطل اشاره کرد.
تالاب میانکاله زیستگاه بسیاری از گونههای جانوری در معرض خطر انقراض است. از میان پستاندارانی که در این منطقه زندگی میکنند میتوان به مارال، یوزپلنگ، گربه جنگلی، شغال، گراز، خرگوش، جوجه تیغی، روباه، خفاش و جوندگان کوچک اشاره کرد. همچنین آبزیان زیادی نیز در این منطقه زندگی میکنند که کپور، ماش، کاراس، سفید، خاویار و کفال نمونههایی از آنها هستند.
آشوراده و میانکاله در زمان حکومت قاجارها در ایران مقری برای راهزنان و دزدان دریایی ترکمن به شمار میرفت. این راهزنان از طریق زمینی و دریایی به کشتیهایی که در این منطقه رفت و آمد داشتند، حمله میکردند. برای مثال در سال 1254 فردی به نام قیات خان که رهبر ترکمنها بود، به استرآباد حمله کرد، دست به گروانگیری زد و سربازهای دولت را به دریای خزر انداخت.
محمدشاه برای اینکه بتواند به این وضعیت خاتمه دهد دست به دامن روسها شد. آنها توانستند بدون درگیری با راهزنان به توافق برسند و در این منطقه بیمارستان و پادگان نظامی ساختند و در آن ماندگار شدند. البته وضعیت مالکیت آشوراده در هیچ کدام از این معاهدات مشخص نشد.
آشوراده در زمان قاجاریه اهمیت اقتصادی زیادی داشت تا جایی که ترکمنها حدود 300 کشتی در این منطقه داشتند. بنابراین روس و ایران همیشه بر سر این منطقه با هم درگیریهایی داشتند که این درگیریها در دوره صدارت امیرکبیر به اوج خود رسید. در نهایت این درگیریها پس از انقلاب کمونیستی روسیه به پایان رسید و در قرارداد 1921 دولت شوروی تعهد داد به اشغال آشوراده پایان دهد.
تالاب بینالمللی میانکاله در واقع بخشی از شبه جزیرهای به همین نام است که در غرب آشوراده قرار داد. در این تالاب که زمین آن شامل شنزارهای ساحلی، زمینهای باتلاقی، آبگیرها و مردابهای جنگلی است، حدود 40 هزار گونه پرنده زندگی میکند. همچنین پرندگان مهاجر زیادی سالانه این تالاب را به عنوان مقصد کوچ خود بر میگزینند. در واقع این تالاب بیشتر شهرت خود در جهان را به دلیل همین پرندگان مهاجر به دست آورده است. از میان این پرندگان میتوان به مرغابی، طاووسک، چنگر، غاز وحشی، مرغ سقای پاخاکستری، حواصیل، فلامینگو، علاق دریایی دم سفید و ... اشاره کرد. متاسفانه در ابتدای سال 1398 شمار زیادی از پرندگان مهاجر به دلایلی که هیچگاه معلوم نشد، در این تالاب مردند. منابع خبری تعدا تلفات را 80 تا 90 هزار قطعه میدانند اما به طور کلی درباره علت حادثه و تعداد تلفات اخبار موجود بسیار ضد و نقیض است.
جدا از پرندگان و حیواناتی که در بالا به آنها اشاره شد تالاب میانکاله زیستگاه 207 گونه گیاهی نیز هست. تاکنون 46 تیره در این تالاب شناسایی شده است که 17 گونه آن درختان و درختچهها هستند. بیشتر گیاهانی که در این منطقه رشد میکنند، گیاهان آبزی، شن دوست و شورپسند به حساب میآیند. همچنین در این منطقه یک جنگل بزرگ از انار وحشی نیز وجود دارد که محل مناسبی برای لانهسازی پرندگان به شمار میرود.
برای رفتن به تالاب میانکاله ابتدا باید به استان مازندران بروید. از این استان دو راه برای رسیدن به این تالاب وجود دارد. اگر مسیر طولانیتر را انتخاب کنید میتوانید از جذابیت راه لذت ببرید. در این مسیر اول پس از طی کردن 56 کیلومتر و گذر از بهشهر به تالاب خواهید رسید و در مسیر دوم ابتدا 46 کیلومتر را طی کرده و به بندر امیر آباد میرسید و سپس در جهت شرق حرکت میکنید. پس از طی کردن 5 کیلومتر به میانکاله خواهید رسید.
در کنار بازدید از تالاب میانکاله میتوانید از دیگر جاذبههای گردشگری که در اطراف این منطقه وجود دارد نیز دیدن کنید. از میان این جاذبهها میتوان به دشت ناز، تالاب لپو زاغمرز، خلیج گرگان، بهشهر و آشوراده اشاره کرد. اگر بتوانید در فصل کوچ پرندگان به این منطقه سفر کنید، خود این کوچ یک جاذبه گردشگری به حساب میآید و حتما لذت سفرتان را دو چندان میکند.
تالاب میانکاله یکی از محدود مناطقی است که طبیعت آن هنوز دست نخورده مانده است. این تالاب از این حیث توانسته به یکی از اصلیترین زیستگاههای جانوران و حیوانات در منطقه درآید و دارای اهمیت و ارزش بسیار بالایی است. اگر توانستید از این منطقه بازدید کنید، این ارزشمندی را از یاد نبرید و شما هم در حفظ و نگهداری از این گنجینه که میراثی برای کل جهانیان است کوشا باشید.
در مطلب تالاب میانکاله کجاست؟ سعی کردیم تمام اطلاعاتی که ممکن است هنگام سفر به این جاذبه گردشگری به آن نیاز پیدا کنید را مختصر و مفید مرور کنیم. کمی هم درباره تاریخچه این تالاب و داستانهایی که در زمان قاجاریه پشت سر گذاشته حرف زدیم تا به یادمان بماند این منطقه چه خطراتی را پشت سر گذاشته تا هنوز جزوی از خاک ایران باقی بماند.
همچنین داستان مرگ ناگهانی پرندگان مهاجر را برایتان گفتیم تا به یادمان بماند آسیب زدن به محیط زیست و طبیعت چه نتایج ناگواری را میتواند به همراه داشته باشد. اگر نکتهای درباره تالار بینالمللی میانکاله وجود دارد که در این مقاله بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.