کوهنوردی در فصل زمستان بر روی قله‌ها یا مسیرهای پر برف یکی از جذابیت‌ها و لذت‌های این ورزش است. در نظر داشته باشید متناسب با نوع پیمایش اعم از تراورس در مسیرهای برفی، یا در حال صعود تکنیکی از یخ‌ها و صعودهای ترکیبی و ... نیاز به ابزار کوهنوردی مناسب برای این کار خواهید داشت. کلنگ کوهنوردی یکی از مهمترین این تجهیزات می‌باشد. در ادامه به معرفی این تجهیزات خواهیم پرداخت.
آنچه میخواهید درباره کلنگ کوهنوردی: راهنمای جامع خرید و استفاده بدانید:
کلنگ کوهنوردی
بسیاری معتقدند کوهنوردی حرفه‌ای بدون امکانات این ورزش امکان‌پذیر نیست. این اعتقاد درستی است کسانی که می‌خواهند ارتفاعات بالای پنج هزار متر و قله‌های فنی با درجه سختی زیاد را فتح نمایند اگر وسایل لازم را نداشته باشند، احتمالا دچار مشکل خواهند شد. در این مطلب قصد داریم درباره یکی از وسایل ضروری کوهنوردی حرفه‌ای به نام کلنگ کوهنوردی حرف بزنیم. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، با ما تا انتهای این مطلب از وب سایت دکوول همراه باشید.
کلنگ کوهنوردی چیست؟
کلنگ کوهنوردی یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات مورد استفاده در کوهنوردی خصوصا در زمستان‌ها است. کلنگ‌ها انواع و کاربردهای مختلفی دارند که از میان این کاربردها می‌توان به استفاده به عنوان ترمز در هنگام سرخوردن روی برف، استفاده به عنوان کمک برای حفظ تعادل در هنگام عبور از مسیرهای تیغه‌ای ترکیبی یخ و سنگ، کندن جای پا در برف سفت و کاربردهای فراوان دیگر اشاره کرد. کلنگ‌های کوهنوردی را همچنین می‌توان براساس سایز بندی، جنس دنه و تیغه و حالت‌های مختلف دیگر تقسیم بندی کرد. کوهنوردان باید براساس نوع فعالیت خود بهترین گزینه را انتخاب کنند.
ارتفاع کلنگ کوهنوردی
معمولا، کوهنوردان کلنگ‌هایی را انتخاب می‌کنند که برای آنها بسیار بلند است. در این حالت، شعار "بلندترین کلنگ کوهنوردی باید کلنگی باشد که نوک دسته آن نهایتا تا بالای مچ پای شما باشد" به شعار "نوک دسته کلنگ حتما باید به مچ پای شما برسد" تبدیل شده‌است! یک باور غلط و اشتباه و رایج وجود دارد که کلنگ کوهنوردی زمان راه رفتن بر روی زمین صاف، باید به عنوان یک عصا به‌کار رود.
آن زمان که شما به یک نقطه تماس سوم برای تکیه دادن به آن نیاز دارید، باید از یک باتوم کوهنوردی استفاده نمایید. اگر در حال صعود از یک شیب تند هستید و در این حالت به یک تکیه‌گاه نیاز دارید، کلنگ باید در دستی باشد که میخواهید به آن تکیه کنید. اگر کلنگ بیش از حد بلند باشد، نقطه‌ی تماس بسیار بالاتر از بدن شما خواهد بود و بنابراین این وسیله نمی‌تواند به طور موثر تعادل شما را حفظ نماید.
آشنایی با انواع کلنگ های کوهنوردی
در ادامه برخی از انواع کلنگ‌های کوهنوردی را به شما معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
کلنگ کوهنوردی کلاسیک
معمولا کلنگ‌های کوهنوردی با انحنای کلاسیک همان شکلی است که در اکثر کلنگ‌ها می‌بینیم. در این نوع کلنگ‌ها، نوک تیغه کلنگ (Pick) یک قوس کوچک به سمت پایین ایجاد می‌کند. دلیل استفاده زیاد از این نوع کلنگ‌ها این است که آنها می‌توانند در زمان لیز خوردن روی برف به عنوان ترمز بکار روند و همچنین در شیبهای یخی تند، بسیار ایمن‌تر هستند. هنگامی که میخواهید از آنها برای صعود در شیبهای تندتر استفاده کنید، کلنگ‌هایی مناسب هستند که تیغه آنها قوس کمتری دارد.
کلنگ بدون انحنا (صاف)
کلنگ کوهنوردی بدون انحنا دقیقا همان چیزی است که به نظر می‌رسد، نوک تیغه کلنگ بدون هیچ قوسی به دسته متصل است. این مدل کلنگ بهترین انتخاب برای مکان‌های برفی است ولی در زمان حرکت در یخ، ایمنی بسیار کمتری دارد. ما هیچ کلنگ بدون انحنایی را بررسی نکرده‌ایم زیرا آنها را توصیه نمی‌کنیم .
کلنگ انحنای معکوس (قوس رو به بالا)
کلنگ با انحنای معکوس می‌تواند بهترین انتخاب برای صعود در یخ و برف باشد. تمام ابزارهای مدرن برای صعود در یخ و برف، تیغه با انحنای معکوس دارند. کلنگ‌های یخ با انحنای معکوس، با یک قوس رو به پایین شروع می‌شود اما معمولا در بیشترین زاویه، به سمت بالا انحنا پیدا می‌کند. این مدل باعث می‌شود تا زمانی که کلنگ از یخ پس از آنکه آن را داخل یخ فرو می‌بریم، بیرون بیاید؛ آسانتر شود. این نوع کلنگ‌ها، برای ترمز روی برف به‌طور ملایم، مناسب نیستند و باعث ایجاد دست‌انداز برای کوهنورد هنگام توقف می‌شوند.
کلنگ یخ ماژولار
یکی از دلیل انتخاب کلنگ ماژولار این است در صورت خرابی یا ایجاد مشکل یک تیغه می‌توانید به راحتی آن را تعویض کنید. امکانات دیگر، همانطور که در مدل Black Diamond Venom نیز مشاهده می‌شود، این است که با توجه به شرایط محل صعود، می‌توانید یک تیغه با انحنای کلاسیک را به یک تیغه با انحنای معکوس تعویض کنید. عیب آنها این است که کلنگ‌های ماژولار سنگین‌تر هستند.
راهنمای سایزبندی برای کلنگ‌های کوهنوردی کلاسیک
- برای افراد با قد کوتاهتر از ۱.۶۷ متر: کلنگ ۵۰ سانتیمتری
- افراد با قد بین ۱.۶۷ تا ۱.۷۲ متر: کلنگ ۵۰ تا ۵۵ سانتیمتری
- افراد با قد بین ۱.۷۵ تا ۱.۸۲ متر: کلنگ ۵۰ تا ۶۰ سانیمتری
- افراد با قد بین ۱.۸۵ تا ۱.۹۳ متر: کلنگ ۵۵ تا ۶۵ سانیمتری
- افراد با قد بلندتر از ۱.۹۳ متر: کلنگ ۶۰ تا ۷۰ سانتیمتری
آشنایی با جنس کلنگ کوهنوردی
در ادامه این مطلب با انواع جنس‌هایی که یک کلنگ کوهنوردی می‌تواند با آنها ساخته شود، آشنا خواهیم شد. با ما همراه باشید.
فولاد
فولاد پرکاربردترین فلز در ساخت کلنگ‌های کوهنوردی است. از فواید استفاده از فولاد دوام بالای آن است و از معایب آن نیز سنگین بودنش است. کلنگ‌های فولادی برای ایجاد کارگاه در یخ، خرد کردن برف و ایجاد حفره در یخ و برف مناسب‌تر هستند. همچنین آنها هنگام حرکت یا ترمز روی یخ و برف‌های سفت، از عملکرد بهتری برخوردارند. اگر چه تیتانیوم قوی‌تر از فولاد است، به راحتی خم می‌شود. فولاد کمی بادوام‌تر از تیتانیوم است. کلنگ‌های فولادی از آنجا که به احتمال کمتری نسبت به تیتانیوم خم می‌شوند، برای یخ و مسیرهای ترکیبی یخ و برف مناسب‌تر هستند.
آلومینیوم
آلیاژ آلومینیوم نسبت به فولاد یا تیتانیوم سبک‌تر است. این تنها دلیل استفاده از آن در شرایط خاص محسوب می‌شود. با توجه به این شرایط، این نوع کلنگ تحمل فشارهای زیاد را (همچون جنس تیتانیوم یا فولاد) نخواهد داشت. این نوع کلنگ‌ها برای کوهنوردی به قصد اسکی، مسابقه‌های کوهنوردی و کوله‌گردی در اوایل فصل زمستان که شما نمی‌خواهید از شیبهای تند پوشیده از یخ و برف صعود کنید یا کارگاه بزنید، مناسب هستند. آلومینیوم برای کاربردهای اصلی کوهنوردی و برای کارهای سبک‌تر استفاده می‌شود. کلنگ‌های آلومینیومی سبک، بهترین انتخاب برای همراه داشتن در سفر با کوله، در اوایل فصل زمستان هستند.
تیتانیوم
فلز تیتانیوم وزن سبک‌تر از فولاد و سنگین‌تر از آلومینیوم دارد. تیتانیوم فلزی قوی‌تر از فولاد است ولی مقداری نرمی بیشتری دارد. منظور از نرمی این است که این فلز راحت‌تر از فولاد خم می‌شود اما مثل آلومینیوم شکسته یا خرد نمی‌شود. در صورتی که کوهنورد به کلنگ خود فشار زیادی اعمال نکند، کلنگ‌های جنس تیتانیوم تقریبا تمام کاربردهای مشابه کلنگ‌های فولادی را دارند.
درجه بندی‌های کلنگ کوهنوردی
درجه‌بندی‌های B بیسیک / پایه و T تکنیکال / فنی بر اساس آزمایش‌هایی است که به روی دسته (محور) و تیغه کلنگ انجام می‌شود. کلنگ‌های نوع B تحت فشار 280 کیلوگرمی و کلنگ‌های نوع T تحت فشار 400 کیلوگرمی بر روی دسته و تیغه کلنگ آزمایش می‌شوند. برای اینکه یک کلنگ دارای درجه T باشد، تیغه و دسته آن هر دو باید دارای درجه T باشند و اگر فقط در یک مورد درجه T بدست آورد، در کل رتبه‌ی B را کسب می‌کند.
برخی کلنگ‌های کوهنوردی، به خصوص آن دسته که تیغه‌های ماژولار (قابل تعویض) دارند، درجه‌بندی را برای هر دو قسمت دسته و تیغه نشان می‌دهند. دلیل این است که کلنگ شما بسته به انتخاب نوع تیغه، می‌تواند B یا T باشد. به عنوان مثال، کلنگ مدل Petzl Sum’Tec دارای دسته T و تیغه B است که در نهایت منجر به کلنگ درجه‌ی B می‌شود. آیا شما برای کوهنوردی معمولی به کلنگ درجه T نیاز دارید؟ قطعا نه. آیا برای مسیرهای کوهستانی سخت‌تری به آن نیاز دارید؟ ضرورتا نه. یک کلنگ دارای درجه T فقط محکم‌تر خواهد بود.
انحنا در دسته کلنگ کوهنوردی
نکته جالب در زمان آزمایش‌ها این بود که کلنگ‌های یخ با دستهی قوس‌دار، قدرت توقف کوهنورد را هنگام ترمز روی برف افزایش می‌دهند. این کلنگ‌ها به کوهنورد توان اهرم بیشتری می‌دهند. انحنا در دستهی کلنگ هنگام صعود از دیواره‌های یخی (یخنوردی)، باعث ایجاد تعادل بیشتر کوهنورد می‌شود. دسته قوس دار کلنگ همچنین هنگام بالا رفتن از شیبهای یخی تند، بالا رفتن از شکاف‌های یخی و یا عبور از یخچال‌های طبیعی مفید خواهد بود. قوس دسته هنگام صعود در یخ و برف، دست‌هایتان را گرم و خشک و آنها را از برف بیرون نگه خواهد داشت (برای شیبهای ۴۵ تا ۶۰ درجه دست‌هایتان باید روی دسته و زیر تیغه باشد). عیب دستهی قوس‌دار این است که در هنگام استفاده از آن به عنوان یک تکیه‌گاه عمودی، فروکردن آن در داخل برف تا حدی سخت‌تر خواهد بود.
قسمت‌های مختلف کلنگ کوهنوردی
در قسمت بالای این مطلب درباره کاربرد اصلی کلنگ کوهنوردی حرف زدیم در ادامه دو قسمت مهم دیگر از این وسیله را به شما معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
قسمت تیشه مانند (Adze)
کوهنوردان در بیشتر مواقع قسمت تیشه مانند (Adza) کلنگ‌های یخ را مقایسه نمی‌کنند. اما در زمان صعود در کوهستان‌های مرتفع، این قسمت به شما امکان کندن برف، ایجاد سرپناه در برف و حتی ایجاد یک سکوی برفی برای چادر را می‌دهد. این قسمت تنها ابزاری است که به شما امکان می‌دهد یک گرده برفی (به اصطلاح منقاری) را ایجاد کنید؛ کاری که اکثر کوهنوردان به ندرت انجام می دهند. ایان یکی از این افراد بود. او در موقعیتی که بیلچه نمی‌توانست یک گودال حفر کند، سه گرده را در یک صعود زمستانی حفر کرد.
نوک تیز انتهای دسته (سخمه)
نوک تیز انتهای دسته که به آن سخمه نیز گفته می‌شود برای استفاده از کلنگ کوهنوردی به عنوان تکیه‌گاه، هنگام راه رفتن روی سطوح محکم‌تر مفید است. (اگر برف نرم باشد، داشتن نوک تیز دسته زیاد مهم نیست). یکی دیگر از مزایای این قسمت از کلنگ کوهنوردی این است که هنگام استفاده از کلنگ به عنوان تکیه‌گاه عمودی، به راحتی در برف فرو خواهد رفت. اگر کوهنوردی هستید که به کوهستان‌های یخچال‌دار زیادی صعود می‌کنید، نوک تیز انتهای دسته کلنگ کوهنوردی در یخ بهتر فرو می‌رود. برای مسابقه‌های کوهنوردی، کوله‌گردی یا کوهنوردی به قصد اسکی، نوک تیز انتهای دسته ضرورت کمتری دارد. زیرا آنها معمولاً در برف نرم انجام می‌شوند. کلنگ‌های بدون نوک تیز دسته معمولا کوتاهتر هستند و به همین دلیل به ندرت به عنوان باتوم یا تکیه‌گاه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
