درجه سختی در کوهنوردی و انواع صعود

معرفی سیستم درجه‌بندی مسیرها 

    هر کدام از گرایش‌های ورزش کوهنوردی سیستم درجه ‌بندی و معرفی سختی مسیر مخصوص خود را دارند که در آن رشته خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما این سیستم‌ها در تمامی کشورها یکسان نمی‌باشد، آنها سیستم‌های درجه ‌بندی متناسب با کشور خود را مورد استفاده قرار می‌دهند که بیشتر این سیستم‌ها در همان مکان کاربرد دارد و مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر بخواهیم یک سیستم درجه بندی پر استفاده را معرفی کنیم سیستم درجه‌ بندی یوسیمیتی که این نام براساس مسیرهایی که در ابتدا در دره یوسیمیتی گشایش و درجه بندی شده، نام گذاری شده است، که در اقصی نقاط جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سیستم درجه بندی در ایران نیز مورد استفاده است.

نظام درجه بندی مسیرهای سنگنوردی در ایران

نظام یوسمیتی

    نظام درجه بندی معروف در ورزش سنگنوردی در ایران نظام یوسمیتی (Yosemiti) معرفی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. این درجه بندی دارای شش کلاس است که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.

• کلاس 1: راهپیمایی ساده
• کلاس 2: دامنه پیمایی، صعود راحت و ساده از معابر سنگی
• کلاس 3: کوهپیمایی، صعود با استفاده از طناب حمایت برای مبتدی‌ها (کسانی که به تازگی کوهنوردی را آغاز کرده‎اند.)
• کلاس 4: کوهنوردی جدی که نیاز به مهارت در این ورزش دارد، ممکن است در بعضی جاها نیاز به حمایت میانی باشد که این حمایت‌ها از عوارض مسیر می‌توان استفاده نمود. صعود با استفاده از حمایت و ایجاد کارگاه‌، صعود به این شکل را برای این انجام می‌دهیم که اطمینان حاصل شود فرد موفق به صعود خواهد شد.

    تا به اینجا سیستم درجه بندی یوسمیتی برای مسیرهای کوهنوردی از آسان تا به سخت می‌باشد، در واقع شما در یک کوهپیمایی ساده در دامنه‌های کوهستان از نظر درجه سختی یوسمیتی در کلاس 1 یا 2 قرار خواهید داشت اما اگر مسیر سنگلاخ باشد و نیاز به دست به سنگ شدن و استفاده از کارگاه و حمایت برای صعود مسیر که نسبتا شیب زیادی دارد در کلاس 4 درجه بندی یوسمیتی قرار می‌گیرد. به این ترتیب می‌توان برای انواع مسیرهای کوهنوردی نیز تقسیم ‌بندی متناسب با سختی و زمان پیمایش در نظر گرفت.

• کلاس 5: صعود بر روی دیواره‌های عمود صورت می‌گیرد که حتما برای صعود نیاز به حمایت‌چی می‌باشد. در این مسیرهای نیاز به حمایت میانی است، چرا که خطر سقوط بسیار بالا می‌باشد.

    سنگنوردی طبیعت یا همان دیواره نوردی، در کلاس 5 این طبقه ‌بندی قرار می‌گیرند و از 5.1 شروع می‌شود و تا 5.15 ادامه پیدا می‌کند، درجه 5.10 به بعد دارای زیرمجموعه‌های تقسیم بندی سختی مسیر بر مبنای  a,b,c,d نیز می‌باشد که این طبقه بندی نیز براساس پیشرفت و استفاده از تکنیک‌های خاص سنگنوردی در صعود آن مسیر می‌باشد.

• کلاس 6: سنگنوردی مصنوعی A5 ـ A0

    در بسیاری از سیستم‌های درجه ‌بندی برای مشخص نمودن میزان سختی مسیر علاوه بر موارد بالا موضوع زمان را هم در نظر می‌گیرند، چون بحث زمان و مدتی که فرد در آن شرایط قرار دارد نیز بسیار مهم و حائز اهمیت است. در نتیجه این سیستم ترکیبی از سیستم بالا با احتساب زمان خواهد بود، که به ترتیب زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:

• مسیر در چند ساعت صعود می‌شود؟
• مسیر در یک نیمه روز تمام می‌شود؟
• کامل کردن مسیر احتیاج به یک روز کامل دارد؟
• مسیر توسط تیمی سریع، یک روزه صعود می‌شود. اما تیم‌های متوسط ممکن است مجبور به بیتوته یا همان (بیواک) در مسیر شوند.
• در مسیر حتما شب‌مانی خواهند داشت و حتی احتمال دارد که صعود به دو تا سه روز زمان نیاز داشته باشد.
• صعود کامل نیاز به یک هفته زمان دارد.
• صعودهای بلند یا اکسپدیشن (Expedition) در مناطق کوهستانی و با ارتفاع بالای 7000 متر

درجه مسیر VDS یا VDS Grade

• درجه I: یک یا ۲ ساعت صعود
• درجه II: صعود نصف روز
• درجه III: صعود کمتر از یک روز
• درجه IV: صعود یک روزه
• درجه V: دو روزه
• درجه VI: چند روزه
• درجه VII: بیش از یک هفته

    نکته: درجه برای کوهنوردی و صعود دیواره‌های بلند و برای سنگنوردی اسپورت (صعودهای ورزشی) مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

تقسیم بندی بر اساس "کلاس"

    5 کلاس مختلف کلی برای این سیستم درجه ‌بندی توسط باشگاه سیرا (Sierra Club) در خلال صعودهای ورزشی‌شان در دهه ۱۹۳۰ در ارتفاعات سیرا نوادا تعریف شده‌اند که در زیر به بررسی آنها خواهیم پرداخت:

• کلاس ۱: پیاده‌روی بی‌خطر روی سطح مسطح با احتمال آسیب دیدگی و سقوط بسیار ضعیف و کم.
• کلاس ۲: پیاده‌روی روی شیب ملایم و احتمال استفاده خیلی کم یا حتی بدون استفاده از دست‌ها، احتمال آسیب دیدگی بالاتر می‌رود ولی سقوط‌های احتمالی کشنده و یا بسیار خطرناک نیستند.
• کلاس ۳: کوهپیمایی با احتمال استفاده از دست‌ها و احتمال استفاده کم از طناب، احتمال آسیب دیدگی بالاتر می‌رود ولی سقوط های احتمالی کشنده و یا بسیار خطرناک نیستند.
• کلاس ۴: کوهنوردی از مسیر با شیب زیاد و احتمال استفاده از طناب و احتمال خطر زیاد، باید پیوسته حرکت کرد و برای صعود به طناب حمایت احتیاج است و در صورت سقوط بدون طناب می‌تواند کشنده باشد.
• کلاس ۵: سنگنوردی کامل با استفاده از طناب و سایر امکانات حمایتی. نیازمند حمایت کامل به منظور جلوگیری از سقوط مرگبار سنگنورد، کاملا با سنگ درگیر است و مسیرها به صورت عمودی و یا دارای شیب منفی هستند و برای صعود به مهارت و آمادگی کامل احتیاج است و سقوط بدون طناب کشنده می‌باشد.
• کلاس ۶: صرفا برای صعود مصنوعی تعریف می­‌شود که کاربرد چندانی ندارد و برای درجه ‌بندی سختی این قبیل صعودها از سیستم درجه ‌بندی متفاوتی استفاده می‌شود که رایج‌تر است. در تئوری کلاس 6 هم وجود دارد که در درجه بندی صعود مصنوعی (Aid Climbing) قرار می‌گیرد.

سیستم درجه بندی در صعودهای مصنوعی

    این سیستم بین A0َ-A6 درجه بندی می‌شود که وابسته به ایمنی ابزار آلات و لوازم کوهنوردی می‌باشد و اغلب مسیرهای که امروزه صعود می‌شود با سیستمی به نام New Wave درجه‌ گذاری می‌شود در این سیستم کلمه A برای مسیرهایی استفاده می‌شود که برای صعود کردن این مسیرها نیاز به ابزار گذاری و چکش است و از کلمه C زمانی استفاده می‌شود که برای مسیر قبلا صعود شده و پاکسازی شده و برای صعود مجدد احتیاجی به چکش ندارد.

• A0: مسیرهایی هستند که احتیاج به ابزار آلات اختصاصی ندارد و می‌توان به صورت آزاد آن را صعود کرد.
• A1: مسیراحتیاج به ابزار گذاری دارد ولی دارای مکان‌هایی مناسب برای ابزار گذاری است، صعود آسان و ابزارگذاری آسان.
• A2: مسیر احتیاج به ابزار گذاری دارد ولی در بعضی از قسمت‌ها سخت می‌شود، صعود معمولی ابزار گذاری سخت.
• A2+: بالای 10 متر سقوط بدون برخورد با چیزی.
• A3: ابزار گذاری مشکل است و احتمال فشار آوردن روی ابزار بسیار بالا است ولی خطر افتادن چندان بالا نیست، سقوط بالای 15 متر، سوراخ‌های کوچک ابزار گذاری و صعود سخت.
• A3+: مثل A3 با سقوط خطرناک.
• A4: احتمال فشار آوردن روی ابزار بسیار بالا است و خطر افتادن افزایش می‌یابد، صعود خطرناک، ابزارگذاری مستمر، پاندولی خطرناک در حد 30 متر.
• A4+: صعود و پاندولی خطرناک‌تر، برپایی کارگاه ممکنه ساعت‌ها به زمان نیاز داشته باشد.
• A5: احتمال بار آوردن پیاپی بر روی ابزار بسیار بالا است و ممکن است سقوطی به طول حداقل 20 متر داشته باشید، صعود کاملا مشکل و توان‌گیر، سقوط یعنی مرگ چرا که کار گاه خیلی محکم برقرار نشده است.
• A6: مانند حالت قبل! اما اگه کسی پاندولی بدهد کل تیم از بین خواهند رفت، چراکه اصلا کارگاه مناسبی در دسترس نیست.

تقسیم بندی مسیر بر اساس سطح امنیت

    این مورد بر اساس سطح امنیت لوازم مورد استفاده و همچنین مهارت حمایت‌چی مورد بررسی قرار می‌گیرد. این درجات با الهام از درجات تعریف شده توسط سیستم درجه‌ بندی فیلم‌ها توسط انجمن تصاویر متحرک آمریکا برای فیلم‌ها معرفی شده است.

• G (Good) حمایت خوب و بی‌نقص، مسیر دارای ایمنی مطلوب می باشد.
• PG (Pretty Good) نسبتا خوب، شرایط محیطی چندان مساعد نیست.
• PG13 احتمال سقوط کم و در صورت بروز صدمه ناچیز است.
• R (Runiut) حمایت بد به دلیل میانی‌های نامطمئن و حمایت‌چی ناشی، در صورت بروز حادثه آسیب ‌دیدگی شدید خواهد بود (نقاطی کمی ازمسیر دارای ایمنی می‌­باشد.)
• X ایمنی وجود ندارد بسیار خطرناک می‌باشد.

    تذکر: علایم G و PG اغلب استفاده نمی‌شود و بطور کلی مسیرهای معمولی نامیده می‌شوند و اغلب صعود کنندگان از علائم R و X در مسیرها مطلع می‌شوند، این نوع درجه‌ بندی بیشتر در کتاب‌های راهنما مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درجه‌بندی یخنوردی

    یکی از سیستم‌های درجه بندی عمومی مسیرهای یخنوردی در سال‌های اخیر، سیستم درجه بندی فرانسوی / کانادایی می‌باشد . این سیستم توسط بسیاری از یخنوردان مورد استفاده قرار می‌گیرد و بیش از ۷۵ درصد مسیرها در آلپ و کانادا توسط این سیستم درجه بندی شده‌اند. این سیستم دارای دو بخش است. بخش اول شامل یک حرف یونانی است و بخش دوم آن یک عدد انگلیسی می‌باشد مانند II-5 ، اما برای توضیح این درجه بندی به صورت زیر عمل می‌کنیم.

    عدد اول که به یونانی نوشته شده است شامل فاکتورهای جدیت و اهمیت صعود می‌باشد. فاکتورهایی مانند فاصله آبشار یخی از جاده، خطراتی مانند بهمن و ریزش سنگ در مسیر دست‌یابی به آبشار، سختی فرود در مسیر در این قسمت مورد بررسی قرار می‌گیرد و در عدد یونانی نهایی اعلامی اثر می‌گذارد. به عنوان مثال “I” می‌تواند صعود یک آبشار یخی  با یک طول در کنار جاده و “VI” می‌تواند یک آبشار یخی باشد که برای دسترسی آن نیازمند یک برنامه سنگین آلپاین و درگیری با بهمن و ریزش سنگ و حتی بیواک باشد.

    قسمت دوم که به عدد انگلیسی نوشته می شود درجه سختی مسیر صعود آبشار یخی را بیان می‌کند و به عواملی مانند شیب مسیر، راحتی در نصب حمایت‌های میانی، درجه سختی کراکس مسیر(قسمت سخت مسیر) و عواملی از این قبیل مرتبط می‌باشد. به عنوان مثال صعود یک مسیر با درجه “ 2” فقط به یک تبر نیاز دارد در حالی که یک مسیر با درجه ۷ یک مسیر عمودی و در قسمت‌هایی کاملا معلق می‌باشد که درجه بندی این قسمت بسیار مشابه به درجه بندی‌های سیستم آمریکایی WI می‌باشد.

درجه سختی مسیر بر اساس حروف یونانی

• I: یک صعود کوتاه و نهایتا با یک طول طناب در نزدیکی جاده که به سادگی در دسترس می­‌باشد.
• II: یک صعود یک یا نهایتا دو طوله که به سادگی با وسیله نقلیه در دسترس می­‌باشد. خطرات مسیر کم و دسترسی به مسیر نسبتا ساده می‌باشد. (آبشار یخی خور در این درجه بندی قرار می‌گیرد هر چند که با وجود خطر بهمن دسترسی به این آبشار می تواند در درجه III نیز قرار بگیرد.)
• III: یک صعود با چند طول که رسیدن به آن چندین ساعت پیاده‌روی را می‌طلبد و یا به صعود با اسکی و یا مهارت‌های زمستانی نیازمند می­‌باشد. ممکن است مسیر شامل خطراتی مانند بهمن نیز باشد. بازگشت از مسیر بسیار سخت است و فقط با فرود امکان پذیر می‌باشد. ارتفاع آبشار در این حالت معمولا خیلی بالا نیست. (آبشار یخی نوا یا همان سله بن می‌تواند در این درجه بندی جای بگیرد.)
• IV: یک مسیر با چندین طول در ارتفاع بالا که دسترسی به آن نیازمند کوهنوردی زمستانه و کار تکنیکال زمستانه می‌باشد. در طول مسیر امکان ریزش بهمن و یا ریزش سنگ وجود دارد. فرود از این مسیرها عموما ساده نیست و به استفاده از بولت یا کارگاه‌های یخی نیاز است.
• V: یک صعود بلند در کوهستانی با ارتفاع بالا که چالش‌های زیادی را تا دستیابی به مسیر آبشار نیازمند است. خطرات کوهستان مانند: بهمن و هوای خراب شما را تهدید می‌کند. فرود از مسیر بسیار دشوار می‌باشد.
• VI: یک مسیر آلپاین در یک کوهستان بلند که فقط تعداد کمی از کوهنوردان توانایی دستیابی به آن را در مدت ۱ روز دارند. لجستیک برنامه سنگین و حمل تجهیزات بسیار دشوار است. دوری مسیر، خطر بهمن، هوای خراب و سقوط تکه‌های یخ از خطرات عادی مسیر می­‌باشد.
• VII: این درجه از آبشار یخی تا به حال در کانادا صعود نشده است و صعودی به نسبت دشوار به شمار می‌رود. از نظر سختی ۱ درجه سخت‌تر از حالت قبلی می‌باشد.

درجه‌بندی سختی مسیر

• ۱: صعود از مسیر یخی. تنها به کرامپون نیاز می­‌باشد.
• ۲: یک شیب ۶۰ تا ۷۰ درجه که صعود از آن به سادگی امکان پذیر است. در طول مسیر چندین پله وجود دارد. امکان نصب حمایت­‌های میانی مطمئن و کارگاه‌­های مطمئن وجود دارد. امکان صعود با یک تبر یخ یا کلنگ وجود دارد.
• ۳: یخ ضخیم محکم و قرص با شیب ۷۰ تا ۸۰ درجه، ممکن است صعود آن در برخی قسمت­‌ها دشوار باشد ولی معمولا مناطق استراحت خوبی در طول مسیر وجود دارد و نصب میانی‌­ها و کارگاه بسیار ساده می‌­باشد. با استفاده از دو تبر صعود به راحتی انجام می­شود ولی وزن شما بر روی پاهای‌تان است.
• ۴: یخ ۷۵ تا ۸۵ درجه، یخ از کیفیت خوبی برخوردار است و امکان نصب حمایت­‌های میانی مطمئن بر روی آن وجود دارد. (شیب را احساس می­‌کنید ولی هنوز به حالت عمودی نرسیده است)
• ۵: شیب ۸۵ تا ۹۰ درجه که امکان نصب حمایت میانی در آن وجود دارد ولی سختی آن نسبت به حالت قبل بیشتر است. (نیمی از مسیر کاملا ۹۰ درجه است.)
• ۶: شیب سخت و دشوار برای صعود که محل­های بسیار کمی برای استراحت داشته و حمایت در آن به صورت معلق می‌باشد. یخ ممکن است از کیفیت بسیار مناسبی برخوردار نباشد و ممکن است تعدادی از حمایت­‌های میانی نامطمئن باشند. توانایی صعود نسبتا بالایی مورد نیاز می‌باشد.
• ۷: یک شیب نزدیک به ۹۰ درجه و عمودی که یخ آن بسیار نازک می‌­باشد. امکان نصب حمایت میانی سخت و در برخی مناطق ناممکن می­‌باشد.

سیستم درجه بندی یخنوردی و MIX , Dry tooling

    مسیرهای یخنوردی دارای یک درجه‌ بندی مخصوص هستند که عبارتند از WI که برای درجه‌ بندی مسیرهایی استفاده می‌شود که صعود بر روی یخ انجام می‌گیرد و این نوع درجه‌ بندی از یک تا هفت طبقه بندی شده است. در انگلیس سیستم درجه گذاری زمستانی Scottish هم برای مسیرهای یخ به کار می‌رود و هم برای مسیرهای Mix. درجه سختی مسیرها با دو درجه مشخص می‌شود.

• M: برای مسیرهایی استفاده می شود که مسیر صعود ترکیبی از یخ و سنگ است.
• M1~3: ساده با شیب کم و عمدتا احتیاج یه ابزار ندارد.
• M4: دیواره­ای با شیب عمودی و دارای مسیر های تکنیکی درای تولینگ (Dry Tooling)
• M5: یک مسیر یکنواخت عمودی درای تولینگ
• M6: دیواره‌هایی با شیب کاملا عمودی با درجه کار درای تولینگ بالا.
• M7: Overhanging برای صعود احتیاج به قدرت و تکنیک بالا در درای تولینگ لازم است. مسیر کمتر از ده متر صعود سنگین دارد.
• M8: برای صعود احتیاج به قدرت و تکنیک بالا در درای تولینگ است. مسیر از M7: بلندتر دارای کراکس‌های بیشتری است.
• M9: همچنین مسیرهایی عمودی ممتد یا کمی overhanging با hold حاشیه‌های یا تکنیکی و یا یک مسیر juggy با دو یا سه طول بدن.
• M10: حداقل ده متر مسیر سنگنوردی هست یا سی متر مسیر قدرتی درای تولینگ بدون محلی برای استراحت.
• M11: یک طول طناب صعود کاملا تکنیکی و کششی و یا نهایتا 15 متر سقفی.
• M12: همراه با سنگنوردی در مسیر و احتیاج به حرکاتی نرم و دینامیکی با تکنیکی بالا دارد.

بررسی درجه سختی در کشورهای مختلف

UIAA -Union Internationale des Associations d'Alpinismeدرجه بندی 

    این سیستم یکی از مهمترین و کاربردی‌ترین سیستم درجه بندی در مسیرهای کوتاه سنگنوردی در آلمان، اتریش و سوئیس می‌باشد. همچنین برای مسیرهای طولانی در آلپ و هیمالیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. درجه‌ بندی Roman در ابتدا از I تا X درجه بندی می‌شود ولی برای استفاده همیشگی از این روش سقفی برای آن مشخص نکردند, دشواری مسیر با +  یا همان پلاس مشخص می‌شود، تا سال 2004 بالاترین درجه صعود شده XII بوده است.

فرانسوی

    این سیستم تمامی درجات سختی مسیر را مورد بررسی و پوشش می‌دهد, در این سیستم درجه سختی مسیر نسبت به حرکات موجود در طول مسیر بررسی می‌شود. یکی از اختلافات این سیستم درجه بندی در این است که درجه سختی مسیر مطابق با گراکس یا همان قسمت دشوار مسیر است. درجه دهی در این سیستم از عدد 1 شروع می شود و دارای حدود معینی نیست. برای دقت بیشتر در درجه دهی از پسوند های a,b,c,d استفاده می‌شود. در ضمن می‌توان از پسوند + و - در مواردی که اختلافی جزئی در درجه سختی مسیر وجود دارد استفاده کرد برای مثال-a6 /b+6 خیلی از کشورهای اروپایی از این سیستم استفاده می‌کنند.

    در سیستم درجه‌ گذاری فرانسوی تقریبا تمام معیارهای یک مسیر در درجه آن موثر است و یک درجه نشان دهنده کامل یک مسیر است و تمامی فاکتورها از جمله طول مسیر، سختی مسیر، ایمنی و ... در درجه دادن به یک مسیر لحاظ می‌شود.

• facile-F آسان
• Difficile-PD کمی سخت
• Asser Difficile-AD نسبتا سخت
• Difficile-D سخت
• tres Difficile-TD خیلی سخت
• ED بسیار دشوار
• ABC-Abomirable Ment Difficile بی‌نهایت دشوار

انگلیسی

    این سیستم برای صعودهای سنتی استفاده می‌شود و در کشورهای بریتانیای کبیر و ایرلند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، در انگلستان و ایرلند برای مسابقات از سیستم فرانسوی استفاده می‌شود ولی اغلب در ابتدایش یک F اضافه می‌کنند. این سیستم از دو sub-grade تشکیل می‌شود: شدت درجه Adjective و فنی بودن درجه Technical. Adjective grade تعیین کننده کلی سختی مسیر است و اینکه یک مسیر حدودا چه مقدار نیرویی لازم دارد و چه مقدار خطرناک است. در حالت تئوری دارای دو بخش است:

درجه توصیفی Adjectival grade

    در این درجه‌بندی تلاش شده که تمام عوامل موجود در درجه‌ گذاری لحاظ گردد تا صعود کننده دید کافی از مسیر داشته باشد. در اوایل قرن بیستم میلادی این سیستم از سه درجه ساده و متوسط و سخت تشکیل شده بود ولی با ارتقاع سطح کوه نوردی و سنگ نوردی به درجات این سیستنم هم اضافه گردید و هم اکنون عبارت است از: ساده- متوسط- سخت – سخت و مشکل- خیلی سخت-سخت و خیلی مشکل- دشواری- سخت و دشوار- خیلی دشوار- سخت و خیلی دشوار- بی‌نهایت دشوار

    سخت ترین درجه صعود شده تا سال 2006- E11 بوده که توسط فردی به نام Dave Macieod به روی مسیر Rhapsody در Dumbarton Rock بدست آمده.

    بسیاری از صعود کنند گان اعتقاد دارند که سخت ترین مسیری که تا امروز به صورت اولین تلاش (On sight) صعود شده دارای درجه E9 بوده است. بعضی از کتا ب‌های راهنما راهی برای دقیق‌تر کردن درجات پیدا کرده‌اند که به صورت اضافه کردن کلمه Mild در بین 2 درجه است به این صورت که Mild sever بین سخت و خیلی مشکل HVD و دشوار S قرار می‌گیرد. باید اضافه کرد که درجه ای به نام XS وجود دارد که برای مسیرهای غیر قابل اعتماد و ریزشی استفاده می‌گردد. این درجه جدا از درجه تکنیکی به مسیر‌ها داده می شود.

درجه تکنیکی Technical grade

    در این درجه گذاری سعی شده است درجه مسیر فقط از روی حرکات صعود کننده و حرکات داخل مسیر داده شود و تا حد امکان عوامل دیگر از جمله خطرات مسیر، تحمل ابزار آلات صعود در درجه گذاری دخالتی نداشته باشد. این سیستم دارای حدی نمی‌باشد و اولین عدد 1 است و دارای پسوند a-b-c می باشد, به ندرت از درجه c3 به پایین استفاده می‌شود. سخت‌ترین مسیر صعود شده تا امروز b7 می‌باشد. اغلب درجه تکنیکی مسیر همراه با درجه توصیفی افزایش می‌یابد، اما امکان دارد یک حرکت تکنیکی سخت درجه تکنیکی مسیر را از درجه توصیفی آن متمایز کند.

    Vs4a یک درجه کامل از یک مسیر است Vs4a مسیری را نشان می‌دهد که از نظر حرکتی و تکنیکی ساده است ولی هیچ نوع حمایت و امنیتی در مسیر وجود ندارد, در صورتی که vs5b نشان دهنده مسیر دشواری است که دارای درجه توصیفی و تکنیکی بالایی است. در مسیرهای چند مرحله ای درجه گذاری به این صورت است که یک درجه توصیفی به کل مسیر داده می‌شود ولی برای هر طول مسیر درجه تکنیکی جدایی منظور می‌گردد.

• مثال: E1 Capitan - دیواره آمریکای شمالی A5-508-VI.

نیوزلند

    این سیستم درجه بندی از روی درجه گذاری که در Aoraki/NH Cook مورد استفاده قرار می‌گرفته برداشته شده است، این روش در اکثر نقاط نیوزیلند–شمال و جنوب ایسلند مورد استفاده قرار می‌گیرد. درجات در این روش از 7 تا 1 طبقه بندی شده است. برای این سیستم حدی قائل نشده‌اند. فاکتورهایی که در درجه مسیر موثر است عبارتند از سختی تکنیکی مسیر، خطرناک بودن مسیر، طول و محل قرار گرفتن مسیر.

• درجه 1 الی 3 آسان.
• درجه 4 الی 6 به مسیرهایی اطلاق می‌شود که: مسیر فنی می‌باشد و  برای صعود این گونه مسیرها به مهارت و وسایل کافی احتیاج است و عموما چند روز طول می‌کشد.
• درجه 7: مسیرهای سنگ نوردی و یخ نوردی دارای شیب عمومی هستند و برای صعود بسیار خطرناک هستند و اغلب در صعود اینگونه مسیرها احتیاج به شب مانی است.

Alaskan

    در سیستم درجه بندی آلاسکان درجات بین 1-6 طبقه بندی می‌شوند که بر اساس فاکتورهایی از جمله سختی مسیر، طول مسیر و سخت‌ترین مسیر از نظر طول و سختی خود مسیر در این سیستم دارای درجه 6 است. این سیستم برای اولین بار در سال 1966 توسط بوجود Bauand N Everette بوجود آمد و به تدریج با هم‌فکری کوهنوردان آلاسکایی تکامل یافت. اینجا خلاصه‌ای از این سیستم بیان شده است که براساس گفته های راهنمایان کوهنوردی آلاسکا به وسیله Michael Wood – Colby Coombs شده است- مجله کوهنوردان 2001

• درجه 1: احتیاج به مهارت‌های کوهنوردی نیست و یک روز طول می‌کشد.
• درجه 2: احتیاج به مهارت‌های کوهنوردی نیست و مسیر دارای یک درجه سختی نسبی است که مسیر در حدود یک روز یا بیشتر طول می‌‌کشد.
• درجه 3: احتیاج به مهارت‌های نسبی در صعود وجود دارد و مسیر یک روز یا چندین روز طول می‌کشد.
• درجه 4: برای صعود احتیاج به مهارت‌های کافی الزامی است و مسیر از نظر تکنیک صعود و سختی درجه ‌بندی شده است. که مسیر در حدود چندین روز طول می‌کشد.
• درجه 5 : صعود فنی و کاملا تکنیکی و چندین روز طول می‌کشد.
• درجه 6: صعود فنی بسیار مشکل و چندین روز طول می‌کشد.

    در این سیستم می‌توان به درجات فوق یک علامت + اضافه کرد که نشان دهنده سخت‌تر بودن درجه مسیر است. باید در نظر داشته باشید که امکان دارد حتی در درجه یک آلاسکا هم شرایط جوی بسیار سرد و همراه با یخ و برف باشد. سیستمی که برای معرفی حدود سختی یک مسیر کوهنوردی در آلپ استفاده می‌شود. همچنین در معرفی یک مسیر با سیستم آلپاین موارد زیر در نظر گرفته می‌شود:

1. مسیر صعود- طول مسیر و وضعیت بدن
2. مسبر فرود- طول، وضعیت، شیوه فرود
3. کیفیت قرارگیری بدن
4. کیفیت یخ: سنگ و برف
5. درجه خطرانت واضح
6. موقعیت سخت ترین بخش مسیر
7. شیب مسیر
8. فشار هوا

روسی

    در سیستم مسیرهای روسی نیز یک درجه فنی و یک در جه overall وجود دارد که overall از 1A , 1B  شروع و تا 6 B  ادامه دارد. در درجه فنی نیز با نمادهای I و IIو ... تا VI درجه مشخص می‌شوند. جدول مسیرهای روسی (Russian Grade Alpine Grade UIAA Grade):

• 1B ----------------F / PD- ---------I / II
• 2A ----------------PD --------------II
• 2B ----------------PD+ ------------II / III
• 3A ----------------AD --------------III
• 3B ----------------AD+ / D- -------III / IV
• 4A ----------------D ----------------IV
• 4B ----------------D+ / TD- --------IV / V
• 5A ----------------TD / ED- --------V
• 5B ----------------TD+ / ED -------V / VI
• 6A ----------------ED / ED+ -------VI
• 6B ----------------ED3 and up ---VII

    این سیستم که در استرالیا ، نیوزیلند و آفریقای جنوبی استفاده می شود در سال 1960 توسط john ewbank مطرح گردید و از عدد 1 شروع و تا 34 ادامه دارد. 34 آخرین عددیست که اضافه شد در سال 2004 نکته قابل توجه اینکه عددی مثل 14 در کشور های نام برده شده کمی متفاوت از یکدیگر است.

توضیحات تکمیلی

    در کلاس ۵ به مرور اعدادی اعشاری از ۸ تا ۱۵ به آن اضافه شده که این اعداد با پیشرفت سنگ‌نوردان و صعود مسیرهای سخت‌تر تکمیل شده است و از ۱۰ به بعد یک پسوند بصورت  a،b،c،d  به عنوان سطح سختی در آن کلاس می‌توان به آن اضافه نمود. امروزه سخت‌ترین مسیری که یک سنگ‌نورد توانسته صعود کند (بنابر تشخیص شخصی وی) دارای درجه ۵٫۱۵b  بوده که توسط آدام اوندرا سنگنورد جوان اهل جمهوری چک در آوریل ۲۰۱۱ به ثبت رسیده است.

    زمانی که کلمه A استفاده می‌­کنیم سیستم درجه­ت گذاری در Aid Climbing تعریف می‌­شود. منظور اصلی از بوجود آمدن این سیستم و کلاس‌های مختلف این بوده است که درجات مسیر به طور دقیق مشخص شوند یعنی بین درجه سختی مسیر که 4.5 که بین 4 و 5 است و درجه 1.9 باید تفاوتی قائل شویم بالا رفتن استانداردها و تکامل یافتن تجهیزات آخرین درجه سال 1960 را که 5.9 بوده است به یک درجه نسبتا آسان تبدیل کرده ولی سرعت درجه 5.10 نیز صعود شده و باز هم پیشرفت و 5.11 و 5.12 هم صعود شد به همین دلیل سیستم را بدون حد و مرزی تعیین کردند تا محدودیتی برای درجه بندی به وجود نیاید.

• فرضاً‌ مسیر III 11/5 BC نشان می‌دهد سختی این مسیر 5/11BC و زمان لازم برای صعود آن یک روز کامل می‌باشد.

کلام آخر

    سیستم‌های درجه‌بندی مسیرها در کوهنوردی، سنگنوردی و یخنوردی به ورزشکاران کمک می‌کنند تا دشواری و خطرات مسیرها را ارزیابی و مورد بررسی قرار بدهند. سیستم‌های مختلفی در جهان وجود دارند، مانند:

• سیستم یوسمیتی (YDS) در آمریکا برای سنگنوردی و کوهنوردی که این سیستم در ایران نیز بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• سیستم فرنچ، رایج در اروپا برای سنگنوردی.
• سیستم UIAA، مورد استفاده در اروپا برای سنگنوردی و کوهنوردی.
• سیستم بریتانیایی که هم دشواری فیزیکی و هم خطر مسیر را در نظر می‌گیرد.
• سیستم‌های یخنوردی، مانند WI برای ارزیابی شرایط یخ.

و ...

    این سیستم‌ها درجه بندی بسته به فرهنگ محلی، شرایط جغرافیایی و تاریخچه ورزش در آن منطقه متفاوت هستند و به ورزشکاران فقط یک راهنمای کلی ارائه می‌دهند. در نهایت، کوهنوردان و سنگنوردان باید به توانایی‌های شخصی و شرایط محیطی توجه داشته باشند  و متناسب با آمادگی جسمانی که دارند مسیر سنگنوردی، یخنوردی یا صعود یک قله را برای خود در نظر بگیرند. اینجا دکوول است و امید است توانسته باشید شناخت کافی و خوبی نسبت به درجه سختی در کوهنوردی به دست آورده باشید. دکوول رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران.