ایران با نام رسمی جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهای جنوب غرب قاره آسیاست که هم از نظر گردشگری، هم از نظر سیاسی و هم از نظر دارا بودن منابع طبیعی اهمیت زیادی در خاورمیانه و حتی در جهان دارد. این کشور دارای سابقه تاریخی دور و درازی است که همین هم بر اهمیت آن می‌افزاید. ایران را می‌توان دومین کشور بزرگ خاورمیانه دانست که از شمال غرب با ارمنستان و آذربایجان، از شرق با افغانستان و پاکستان، از شمال شرق با ترکمنستان، از غرب با عراق و ترکیه و از شمال با دریای خزر و از جنوب نیز با دریای عمان و خلیج فارس همسایه است. پایتخت ایران، تهران نام دارد و به طور کلی 83.5 میلیون نفر جمعیت کل ایران را با توجه به آخرین سرشماری‌های انجام شده تشکیل می‌دهند. وجود تنگه هرمز در جنوب کشور، موقعیتی استراتژیک ایجاد کرده است، زیرا این تنگه مهمترین مسیر برای انتقال نفت خام است. مساحت کشور ایران ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلومتر مربع تخمین زده می‌شود. دین رسمی مردم ایران اسلام و زبان رسمی‌شان فارسی است.
فهرست:
نگاه کلی به ایران
کشور ایران را باید، کشوری چهار فصل با تنوع قومی و فرهنگی بسیار بالا دانست. انواع قومیت‌ها مانند فارس، ترک، لر، کرد، بلوچ و ... در این سرزمین پهناور کنار هم زندگی می‌کنند. این مساله باعث شده تنوع زبان و گویش نیز بسیار بالا باشد. زبان‌هایی مانند کردی، آذری، فارسی، لری و ... در میان مردم شهرهای مختلف ایران استفاده می‌شود.
در مطلب نگاه کلی به ایران قصد داریم. همه چیز را درباره این کشور بررسی نماییم. درباره اطلاعات کلی این کشور، اعم از تاریخ، جغرافیا، فرهنگ و ... حرف بزنیم و به طور کلی به صورت مختصر و مفید به آشنایی با کشور ایران بپردازیم. اگر شما هم قصد دارید اطلاعات بیشتری در این زمینه به دست آورید تا انتهای این نوشته با وب سایت دکوول همراه باشید.
مختصری از تاریخ کشور ایران
سرزمین ایران را باید یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان و از اولین مناطقی دانست که شهر نشینی و تمدن در آن جریان پیدا کرد. تمدن‌های کهنی مانند ایلام و جیرفت مربوط به این سرزمین بوده است. اما به نظر نمی‌رسد در ابتدای کار این منطقه، سرزمینی یکپارچه بوده باشد. در سده هفتم قبل از میلاد، یعنی در زمان حکومت مادها، بخش‌های زیادی از ایران برای نخستین بار یکپارچه شد. در زمان هخامنشیان نیز کوروش کبیر، بنیان یک قدرت بزرگ و یکپارچه را این منطقه نهاد و آن را به یکی از بزرگ‌ترین امپراطوری‌های دنیا تبدیل کرد.
این سرزمین در طول تاریخ فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر گذاشته است. بارها مورد هجوم دشمن قرار گرفته و حتی بارها این دشمنان توانسته‌اند برای مدتی بر این سرزمین تسلط یابند. در بیشتر موارد ایرانیان توانسته‌اند خاک خود را از دست این بیگانگان نجات دهند. برای مثال در سده چهارم قبل از میلاد اسکندر مقدونی توانست بر ایران مسلط شود اما سلسه اشکانیان یک قرن بعد توانست بار دیگر این خاک را پس بگیرد.
چیزی که پس از گذشت تمام این فراز و نشیب‌ها برای ایران باقی مانده، فرهنگی متنوع است. در واقع هر سلسه و هر بخش از تاریخ چیزی به این فرهنگ افزوده است. اگر بخواهیم به صورت فهرست بار تاریخ ایران را از نظر بگذرانیم می‌توانیم آن را به صورت زیر دسته بندی کنیم:
|
نام دوره |
تاریخ |
توضیحات |
|
پیشا تاریخ |
پارینه سنگی زیرین (حدود سه میلیون سال پیش |
آثاری از نئانتردال‌ها کشف شده که بخش عمده آن مربوط به زاگرس است. همچنین کشفیاتی از دوره‌های پارینه سنگی میانی، نو سنگی و مس سنگی نیز در این منطقه پیدا شده است. |
|
دوران باستان |
هزاره دوم پیش از میلاد |
اقوام آریایی وارد ایران شدند، مادها در غرب و شمال غربی ساکن شده و به مرور نخستین تمدن بزرگ ایران را پایه‌گذاری کردند. |
|
شاهنشاهی هخامنشی |
سال 550 پیش از میلاد |
کوروش کبیر امپراطوری هخامنشیان را پایه‌گذاری کرد. |
|
شاهنشاهی اشکانیان |
سال 242 پیش از میلاد |
ارشک یکم حکومت اشکانیان را پایه‌گذاری کرد. |
|
شاهنشاهی ساسانی |
سال 224 پیش از میلاد |
اردشیر بابکان پس از شکست دادن آخرین پادشاه اشکانیان حکومت ساسانیان را پایه‌گذاری کرد. |
|
ورود اسلام به ایران |
سده هفتم |
در پی ضعیف شدن حکومت ساسانی به دلیل جنگ‌های ایران و روم و بی کفایتی پادشاهان، اعراب به ایران حمله کردند و این آغاز حکومت اسلامی در ایران بود. |
|
صفویان |
دهه 1500 میلادی |
شاه اسماعیل اول بار دیگر ایران را یکپارچه و سلسله صفویه را بیان نهاد. |
|
افشاریان |
در سال ۱۷۲۹ م |
نادرشاه با شکست افغان‌ها بار دیگر ایران را از دست بیگانگان نجات داد و حکومت افشاریه را پایه‌گذاری کرد. |
|
زندیان |
در ۱۷۵۰ م |
کریم خان زند در هرج و مرج پس از مرگ نادرشاه توانست حکومت را به دست بگیرد و بنیان‌گذار سلسله زندیه شود. |
|
قاجاریان |
در سال ۱۷۹۵ م |
آغا محمدخان قاجار پس از اینکه در کش مکش با لطفعلی خان زند پیروز شد، حکومت قاجاریه را بنیان نهاد. |
|
پهلوی |
آبان ۱۳۰۴ |
رضاخان پهلوی در یک کودتا توانست بر حکومت قاجاریه پایان دهد و سلسه پهلوی را پایه‌گذاری کند. |
|
جمهوری اسلامی |
سال 1357 |
در جریان انقلاب حکومت پادشاهی در ایران تمام شد و جمهوری اسلامی جای آن را گرفت. |
مختصری از جغرافیای ایران
کشور ایران با مختصات جغرافیایی 32 درجه شمالی و 53 درجه شرقی یکی از مهمترین کشورهای خاورمیانه و قاره آسیاست. به صورت کلی می‌توان ایران را کوهستانی و نیمه خشک دانست. میانگین ارتفاع این سرزمین 1200 متر بالاتر از سطح دریا است. نیمی از مساحت کشور ایران را کوه‌ها، یک چهارم آن را دشت‌ها و کمتر از یک چهارم را زمین‌های قابل کشت تشکیل داده‌اند. بلندترین نقطه در ایران کوه دماوند نام دارد که ارتفاع آن به ۵٫۶09 متر می‌رسد. دریای خزر نیز با ارتفاع 28- متر به عنوان پست‌ترین نقطه به ثبت رسیده است.
ایران کشوری چهار فصل است. اما در حال حاضر وضعیت کلی هوا به دلیل کلان شهرها، آلودگی ماشین‌ها و کارخانه‌ها به سوی گرم شدن پیش می‌رود. ایران دارای اقلیمی متنوع از نیمه گرمسیری تا زیرشمالگانی است و به جز موقعیت جغرافیایی بادهای فصلی نیز در نوسانات هوا تاثیرگذار هستند. مساله بارش نیز به همین صورت در بخش‌های مختلف کشور متفاوت است اما میانگین بارش سالانه را می‌توان حدود 16 اینچ دانست که بیش نیمی از این بارش در فصل زمستان به عنوان پر باران‌ترین فصل سال اتفاق می‌افتد.
تمام این مسائلی که در بالا به آنها اشاره شد باعث می‌شود زیست گیاهی و جانوری متنوعی در این منطقه وجود داشته باشد. حدود یک دهم از ایران را جنگل‌ها تشکیل داده‌اند که اکثرشان در کنار دریای خزر قرار دارند. پوشش گیاهی در مناطق جنگلی معمولا شامل درختانی همچون بلوط، راش، نمدار، نارون، گردو و ... است. در حالی که پوشش گیاهی در مناطق بیابانی شامل درختچه می‌شود. در مناطق کوهستانی نیز درختانی مانند بادام و ارس می‌رویند. جالب است بدانید بخش زیادی از جنگل‌های 40 میلیون ساله هیرکانی در ایران قرار دارد.
پوشش جانوری در این منطقه نیز مانند پوشش گیاهی متنوع است. اما به طور کلی انواع جاندارانی مانند پلنگ ایرانی، کفتار، خرس، آهو، قوچ، میش، بز کوهی، گراز وحشی و ... در این کوه‌های دارای پوشش گیاهی و شغال و خرگوش در مناطق دیگر زندگی می‌کنند. همچنین از میان حیوانات بومی و خاص این منطقه می‌توان به قرقاول ایرانی، گور ایرانی، کرکس‌های ایرانی، خرس سیاه آسیایی و شیر ایرانی اشاره کرد.
گردشگری در ایران
کشور ایران پتانسیل بالایی برای توسعه صنعت گردشگری دارد. چه از نظر جاذبه‌های تاریخی و چه از نظر جاذبه‌های طبیعی این کشور بسیار غنی است. تا قبل از دهه 1960 میلادی به دلیل کمبود امکانات و زیرساخت‌ها گردشگری در ایران محلی از اعراب نداشت. از آغاز حکومت پهلوی ساخت زیرساخت‌های گردشگری مانند سنگ‌فرش، هتل، بزرگراه و ... شروع شد و این سرآغازی برای رشد گردشگری در ایران بود.
ساخت زیرساخت‌های گردشگری به صورت پیوسته در دهه‌های 40 و 50 ادامه داشت و حتی رو به افزایش بود. پس از انقلاب 1357 به دلیل شرایط ویژه ایران، رشد صنعت گردشگری بار دیگر متوقف شد. ورود گردشگر خارجی به ایران کاهش پیدا کرد و جدا از وضعیف آشفته، دلیل دیگر آن را نیز می‌توان در سیاست از بین بردن تاثیرات غربی جستجو کرد. در یک کلام صنعت گردشگری ایران که می‌توانست رونق خوبی به اقتصاد دهد، کاملا فروریخت.
اگر چه پس از گذشت چند سال دوباره برای احیای این صنعت تلاش‌هایی صورت گرفت. در دهه 90 ورود توریست‌های خارجی به ایران روز به روز افزایش پیدا کرد و همچنین ایرانیان نیز بیشتر به کشورهای خارجی سفر کردند. در حال حاضر به دلیل وجود تحریم‌ها و وضعیت نامساعد اقتصادی باز دیگر صنعت گردشگری دچار رکود شده است.
مختصری از مشخصات عمومی ایران
در این بخش از مطلب نگاه کلی به ایران قصد داریم درباره بخشی از اطلاعات عمومی مربوط به این کشور مانند قومیت، مذهب، زبان و .. حرف بزنیم. برای آشنایی با کشور ایران، در ادامه با ما همراه باشید.
دین
به جرات می‌توان گفت در طول تاریخ دین و باورهای دینی اهمیت زیادی برای ایرانیان داشته است. آیین زرتشتی را می‌توان مهمترین دینی دانست که در خود ایران ساخته شده و توسعه پیدا کرده است. قدیمی‌ترین پیامبر ایرانی، زرتشت نیز پیغام‌آور همین دین بوده است. یهودیت و مسحیت نیز همیشه در ایران رواج داشته اما به عنوان دین رسمی شناخته نمی‌شده است. پس از دین زرتشتی، اسلام به عنوان دیدن رسمی در ایران شناخته شد و تا امروز نیز دین رسمی این کشور باقی مانده است. قانون اساسی، اسلام شیعه را به عنوان دیدن رسمی در کشور معرفی کرده است.
زبان
زبان رسمی مردم ایران فارسی است. اما گویش‌ها و زبان‌های مختلفی از سه خانواده زبانی هندواروپایی، ترکی و آفروآسیایی نیز در میان قومیت‌های مختلفی که در این کشور زندگی می‌کنند، وجود دارد. اما همانطور که ذکر شد به طور کلی زبان فارسی گویش رایجی است که در ادبیات هم وجود دارد و تقریبا همه مردم ایران آن را درک می‌کنند. از دیگر زبان‌های رایج در کشور ایران می‌توان به ترکی، لری، کردی، ترکنی، ارمنی و ... اشاره کرد.
قومیت
اقوام گوناگونی در ایران کنار هم زندگی می‌کنند که معمولا روابط دوستانه‌ای میان این اقوام برقرار است. معروف‌ترین این اقوام فارس‌ها، کردها، بلوچ‌ها، بختیاری‌ها و ترک‌ها هستند اما جدا از این اقوام، قومیت‌های کوچک‌تری مانند ارمنی‌ها، براهویی‌ها، آشوری‌ها و یهودی‌ها نیز در ایران زندگی می‌کنند. همچنین حدود دو درصد از جمعیت ایران را خارجیان تشکیل می‌دهند که اکثرشان از کشور افغانستان هستند.
مختصری از فرهنگ ایران
از نظر فرهنگ و میراث فرهنگی، ایران را باید یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان دانست. همانطور که در بالا ذکر شد این کشور تاریخ دور و درازی دارد و اگر از هر سلسله و پادشاهی که روزگاری بر این سرزمین حکومت می‌کردند تنها یک یادگار هم به جا گذاشته باشند، مشخص است که میراث فرهنگی عظیمی به جا مانده است.
مردم ایران از تاریخ فرهنگی خود به نیکی یاد می‌کنند و دوران باستانشان را دوره‌ای طلایی می‌دانند. اگرچه امروزه این فرهنگ با فرهنگ اسلامی مخلوط شده و به راحتی قابل تفیک نیست اما با این حال هنوز هم برخی از آیین‌های باستانی مانند جشن گرفتن عید نوروز در میان همه ایرانیان رواج دارد.
اگرچه شمار موزه‌هایی که در ایران وجود دارد نسبتا کم است. با این حال هنوز هم مردم به تاریخ و فرهنگ خود علاقه نشان می‌دهند. قومیت‌های دیگری که در ایران زندگی می‌کنند نیز هر کدام فرهنگ مخصوص به خود را دارند و سعی می‌کنند این فرهنگ و آیین‌های مربوط به آن را به خوبی میان خود حفظ نمایند.
از میان مهمترین آیین‌های موجود در بین ایرانیان می‌توان به نوروز (ثبت شده در یونسکو) چهارشنبه سوری، عید قربان و عید فطر، شب یلدا، مراسمات مخصوص ماه رمضان و محرم اشاره کرد. این آیین‌ها معمولا برای همه مردم مهم است و مراسمات مخصوص به آنها با استقبال عموم روبه‌رو می‌شود. با نگاهی به این آیین‌ها می‌توان به راحتی تلفیق فرهنگ ایران باستان و ایران اسلامی را مشاهده کنید.
کلام آخر
در مقاله فوق با نگاهی کلی به ایران سعی کردیم به آشنایی با کشور ایران بپردازیم و تمام موارد مهم مانند تاریخ، فرهنگ، جغرافیا، دین، مذهب و ... را درباره این کشور بررسی کردیم. در این نوشته سعی شد نگاه به این مسائل مختصر و کلی باشد زیرا در جای دیگر توضیحات مفصل‌تری درباره هر کدام از آنها ارائه خواهیم کرد. اگر بخواهیم ایران را در کوتاه‌ترین حالت معرفی کنیم می‌توانیم بگوییم:
- پایتخت ایران: تهران
- زبان رسمی: فارسی
- حکومت: جمهوری اسلامی
- واحد پول: ریال
- کد تلفن: 98+
- دین رسمی: اسلام
اگر نکته دیگری درباره ایران وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این نوشته برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.
