بعید است کسی نام استان کردستان را بشنود و به یاد مراسم معروف پیر شالیار که هر ساله در این استان و در روستای زیبا و رویایی اورامان تخت، که در مطلبی دیگر مفصل درباره‌اش حرف زدیم، نیافتد. این مراسم هر سال در استان کردستان برگزار می‌شود و آنقدر جذاب است که گردشگران زیادی را به خود جذب کند.
مراسم پیر شالیار که هر سال در نیمه زمستان برگزار می‌شود را در سه روز جشن می‌گیرند و در آن اعمالی مانند قربانی کردن دام، دف زنی، خوردن آش مخصوص، دعا، ذکر و شب نشینی و ... انجام می‌دهند. مراسم پیر شالیار در آرامگاه او که در انتهای جاده آسفالته اورامان قرار دارد، برگزار می‌شود.
در واقع از آنجایی که چنین مراسماتی کمتر در ایران برگزار می‌شود، مراسم سنتی پیر شالیار بسیار مورد استقبال مردم بومی، گردشگران، خبرنگاران و عکاسان قرار گرفته است. اگر تصمیم گرفتید در زمستان به استان کردستان سفر کنید، می‌توانید برنامه سفرتان را به گونه‌ای تنظیم نمایید که بتوانید در این مراسم شرکت کرده و از دیدن آن لذت ببرید.
در مطلب هر آنچه باید درباره مراسم پیر شالیار بدانید قصد داریم همه چیز را درباره این مراسم جذاب که به عنوان مراسم عروسی پیر شالیار برگزار می‌شود، بررسی کنیم. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید و یا قصد سفر به کردستان و شرکت در این مراسم را دارید، تا انتهای این مطلب با وب سایت دکوول همراه باشید.
فهرست:
آشنایی با مراسم پیر شالیار
مراسم پیر شالیار را باید یک مراسم عرفانی دانست که در هفته دوم بهمن ماه هر سال در هورامان برگزار می‌شود. در میان بومیان این منطقه، این مراسم به نام عروسی پیر شالیار شناخته می‌شود. تاریخ دانان قدمت این مراسم را به هزاران سال پیش نسبت می‌دهند. بنابر یک قانون نانوشته برگزارکنندگان این مراسم که از طایفه‌های مختلف روستای اورامات تخت و دیگر روستاهای این منطقه هستند، امور و هزینه‌های این مراسم را بین خود تقسیم می‌نمایند.
فراهم کردن این مقدمات سه روز به طول می‌انجامد و در این مدت مردم روستای اورامان تخت کارهای دیگر خود را تعطیل می‌کنند و تمام هم و غمشان را روی برگزار مراسم می‌گذارند. در واقع مردم منطقه اورامانات، نظم اجتماعی و همدلی خود را در برگزاری این مراسم به رخ همه می‌کشند.
اما اصلا پیر شالیار چه کسی بوده که دارای چنین شهرتی در این منطقه است. بر اساس آنچه که بین مردم این منطقه سینه به سینه گشته و در برخی از کتب تاریخی به جا مانده است، پیر شالیار یکی از نوادگان امام جعفر صادق بوده که در واقع سید مصطفی عریضی نام داشته است. این موضوع علاوه براینکه در شجره نامه سادات روستای کلجی قابل مشاهده است در بنه ماله زانیاران و نورالانوار نیز بدان اشاره شده است.
پیرشالیار که از نسل امام جعفر صادق بوده در منطقه اورامانات به دنیا آمده و برای تحصیل به کردستانات و شام رفته است. سپس نزد عبدالقادر گیلانی به تزکیه نفس و عرفان پرداخته است و پس از اینکه به مقام اخی مصطفی رجل كامل رسیده به اورامانات بازگشته و این منطقه را به سرزمین عرفان بدل کرده است.
مردم معتقدند پیرشالیار کراماتی داشته. برای مثال دختر ناشنوای شاه بخارا را وقتی همه طبیبان امید از مداوایش برداشته بودند، او با از بین بردن دیوی که دختر را طلسم کرده، او شفا داده است. پادشاه هم دخترش را به عقد او در آورده است. در جریان این ازدواج، جشن بزرگی در اورامانات برگزار شده که مراسم عروسی پیر شالیار امروزی، بزرگداشت و سالروز این جشن است.
جزئیات مراسم پیر شالیار
جشن پیر شالیار، در غروب پنجشنبه هفته اول بهمن آغاز می‌شود. مراسم به این صورت شروع می‌شود که گردوی درختان وقفی پیر شالیار را بین مردم روستاهای منطقه پخش می‌کنند و شروع مراسم را به آنها نوید می‌دهند. در این فاصله عده‌ای دیگر امکانات پختن آش و دیگر رسوم را آماده می‌کنند. جالب است بدانید در طول بخش اول این مراسم افراد به فامیل‌های درجه یک خود سر می‌زنند و برایشان هدیه‌هایی مانند شیرینی و گردو می‌برند. به این رسم کلاو روچنه گفته می‌شود.
قسمت دوم مراسم از هفته دوم بهمن ماه آغاز می‌شود. در واقع این مراسم از عصر روز سه شنبه تا شب هنگام به طول می‌انجامد. این برنامه از روستای سرپیر شروع می‌شود و در آن کودکان با کیسه‌هایی به در خانه‌ها می‌روند و مردم در کیسه‌هایشان خوراکی‌هایی مانند بیسکوییت و شیرینی می‌ریزند. از اذان صبح چهارشنبه تا طلوع آفتاب همین مراسم در روستای اورامان تخت انجام می‌شود.
رسم بعدی که در این مراسم انجام می‌شود قربانی کردن حیوانات است. ساعت 9 صبح روز چهارشنبه تعدادی حیوان را مقابل خانه پیر شالیار قربانی می‌کنند و گوشت‌های این قربانی‌ها را میان مردم روستا پخش می‌نمایند. بخش دیگری از این گوشت‌ها برای متولی فرستاده می‌شود که آنها را برای روز مراسم نگه دارد. با این گوشت‌ها در عصر چهارشنبه آش ترش که غذایی قدیمی در این منطقه است، درست می‌کنند. پخت این آش در خانه پیر شالیار انجام می‌شود و اهالی منطقه معتقدند خوردن آن جشن‌شان را متبرک می‌کند. پس از آماده شدن این آش نماز عصر در ساعت 16 در خانه پیر شالیار برگزار شده و سپس آش را بین مردم تقسیم می‌کنند.
کار دیگری که در این مراسم انجام می‌دهند، سماع و دف زنی است. این مراسم از عصر تا غروب چهارشنبه برگزار می‌شود و مراحل آن بدین صورت است که پیر و جوان دست به دست هم داده و یک زنجیره بزرگ را می‌سازند و رقص کردی انجام می‌دهند. در این حلقه برخی از افراد به قصیده خوانی می‌پردازند و سایر افراد در ذکر کلمه الله با آنها همراهی می‌کنند. این مراسم تا غروب روز پنجشنبه ادامه دارد.
در پایان، یعنی در غروب آفتاب روز پنجشنبه مراسم شب نشست برگزار می‌شود. اهالی به خانه پیر شالیار رفته و به خواندن ذکر، دعا و اشعاری در وصف او مشغول می‌شوند. این مراسم با سخنرانی درباره پیر شالیار به پایان می‌رسد و در نیمه زمستان سال بعد دوباره برگزار می‌شود.
کلام آخر
در مطلب هر آنچه باید درباره مراسم پیر شالیار بدانید اطلاعات زیادی درباره این مراسم سنتی که در طول سال‌ها در منطقه اورامانات برگزار شده به دست آوردیم. با پیر شالیار و تاریخچه این مراسم آشنا شدیم و فهمدیم این مراسم چگونه برگزار می‌شود. حالا حتما شما هم کنجکاو شده‌اید که مراسم پیر شالیار را از نزدیک ببینید.
مراسم پیر شالیار یک سنت قدیمی در میان مردم این منطقه و استان کردستان به حساب می‌آید. این مراسم هزاران سال قدمت دارد و همیشه با شکوه فراوان برگزار شده است. دیدن مراسم عروسی پیر شالیار برای گردشگران جذاب است. آنها اتحاد، همکاری و نظم را در میان کردها می‌بینند و از جشن جذابشان که با سنت‌های و آداب و رسوم قدیمی این منطقه ترکیب شده لذت می‌برند. دروغ نیست اگر بگوییم بسیاری از این گردشگران برنامه سفر خود به کردستان را به صورتی تنظیم می‌کنند که بتوانند این مراسم را از نزدیک ببینند.
اگر در نیمه زمستان گذرتان به اورامانات افتاد و در این مراسم شرکت کردید، سعی کنید تمام لذت را از مهمان‌نوازی کردها ببرید و به هیچ عنوان احترام گذاشتن به رسوم و اعتقادات آنها را از فراموش نکنید. اگر نکته دیگری درباره مراسم پیر شالیار وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.
