آلاداغ در خراسان شمالی از مهمترین مناطق زیست کوهستانی ایران به حساب می‌آید که نه تنها از نظر زیست محیطی اهمیت دارد که از نظر فرهنگی نیز مهم است. استان خراسان شمالی با بیش از 28 هزار کیلومتر مربع وسعت یکی از استان‌های کوچک ایران به حساب می‌آید. این استان حدود بیست سال پیش و به دنبال تقسیم استان خراسان به سه استان ایجاد شده است.
فهرست:
آلاداغ در خراسان شمالی
استان خراسان شمالی از نظر مساحت به نسبت بسیاری از استان‌های دیگر کوچک‌تر است و به رغم اینکه این استان، استانی کمابیش تازه تاسیس به حساب می‌آید، اما از نظر استراتژیک و زیست محیطی و همچنین تنوع فرهنگی خراسان شمالی از جمله استان‌های مهم کشور است. مرزی بودن این استان، وجود زیستگاه‌های بکر و منحصر به فرد در آن و همچنین همزیستی اقوام مختلف در آن باعث شده تا خراسان شمالی به عنوان استانی مهم همواره مورد توجه باشد.
اندیشمندان حوزه‌های مختلف از حوزه‌های طبیعی گرفته تا حوزه‌های فرهنگی، تحقیقات دامنه‌داری را درباره این استان صورت دهند. کوه‌های واقع در این استان یکی از موضوعات مورد توجه پژوهشگران و برنامه‌ریزان بوده است و از جمله مهمترین این کوه‌ها ارتفاعات آلاداغ هستند که از اهمیت زیادی برخوردارند. برای مطالعه بیشتر درباره این موضوع با این مقاله از دکوول همراه باشید.
آلاداغ در خراسان شمالی
هر گاه از طبیعت خراسان شمالی سخن به میان می‌آید به یاد رود طویل اترک می‌افتیم که یکی از مهمترین رود‌های ایران به حساب می‌آید. جدای از اترک که طبیعت خراسان شمالی تا حد زیادی تحت تاثیر آن قرار دارد، کوه‌های این استان هم از ارزش و اهمیت زیادی برخوردارند.
کوه‌هایی که در خراسان شمالی واقع شده‌اند در واقع مربوط به رشته کوه‌های شمال شرقی ایران هستند. این رشته کوه‌ها را با قله‌های معروفی مانند بینالود و هزار مسجد می‌شناسیم و ارتفاعات کپه داغ که در ایران و ترکمنستان واقع شده‌اند نیز از جمله ارتفاعات مهم این منطقه هستند. غیر از کوه‌هایی که برشمردیم در خراسان شمالی به عنوان یکی از استان‌های شمال شرقی ایران ارتفاعاتی هست که به دلایلی بسیار مهم هستند و آن هم ارتفاعات آلاداغ است.
دو منطقه در ایران با عنوان آلاداغ شناخته می‌شوند. یکی از این منطقه‌ها در نزدیکی تبریز یعنی در شمال غرب ایران است و دیگری در نزدیکی اسفراین در شمال شرق ایران. آلاداغ خراسان شمالی در واقع ادامه رشته کوه البرز است که وقتی با ارتفاعات بینالود خراسان رضوی جمع بسته می‌شوند، با عنوان ارتفاعات بینالود از آن یاد می‌شود. در شمال این کوه‌ها دشت‌های فاروج، شیروان و بجنورد واقع شده‌اند و در جنوب آلاداغ دشت‌های جاجرم، اسفراین و صفی آباد هستند.
ویژگی‌های آلاداغ
ارتفاعات آلاداغ خراسان شمالی را عمدتا کوه‌های خشتی می‌دانند که چندان مورد توجه گردشگران قرار نمی‌گیرند. طول این کوه‌ها حدود 170 کیلومتر است و در بین کوه کورخورد در غرب و بینالود در شرق قرار گرفته است. آلاداغ در خراسان شمالی از سمت شمال به دره اترک می‌رسد. در خراسان شمالی نام‌های مختلفی برای این ارتفاعات که با دره‌های متعدد از هم جدا می‌شوند به کار می‌برند.
سالوک، سیاه خانه، روئین، جاج، تخته میرزا، البلاغ و کرکزو تعدادی از این اسامی هستند که به کل یا بخش‌هایی از آلاداغ اطلاق می‌شوند. در این بین قله شاه جهان از اهمیت و معروفیت بیشتری نسبت به سایر اسامی برخوردار است. شاه جهان در واقع نام قله‌ای در آلاداغ است که مرتفع‌‌ترین قله این ارتفاعات نیز به حساب می‌آید. این قله سه هزار و 32 متر ارتفاع دارد و از جمله مهمترین قله‌های شمال شرق ایران است.
آلاداغ و شاه جهان در فرهنگ خراسان شمالی از اعتبار و ارزش زیادی برخوردار هستند. عشایر خراسان شمالی از جمله شناخته شده‌‌ترین گروه‌های کوچ‌رو در ایران هستند که در سال‌های اخیر فرهنگ‌شان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در نوا‌ها و شعر‌های عشایر خراسان شمالی همواره نام آلاداغ، قله شاه جهان و دیگر بخش‌های مهم ارتفاعات آلاداغ وجود دارد که همزیستی مردم این مناطق با طبیعتی را نشان می‌دهد که در برخی از فصول سال خشن می‌شود.
با وجود این نباید خشونت طبیعت خراسان شمالی به ویژه در مناطق کوهستانی را به معنای بی بار و بر بودن این مناطق دانست. بر عکس کوهستان‌های خراسان شمالی از کپه داغ گرفته تا آلاداغ از نظر زیست محیطی اهمیت زیادی داشته و این مناطق زیستگاه جانواران ارزشمندی مانند پلنگ ایرانی هستند. همچنین تنوع زیستی بز‌ها، کل‌ها و قوچ‌های کوهی در این مناطق قابل توجه بوده و باعث شده است کوهستان‌های خراسان شمالی جزء زیستگاه‌های مهم دسته‌بندی شوند.
