استان سمنان: راهنمای جامع و بررسی کامل

راهنمای جامع سفر به استان سمنان

    استان سمنان هفتمین استان پهناور ایران است که پایتخت آن نیز سمنان نام دارد. همچنین در سرشماری سال 1385 مشخص شده که کمترین تراکم نسبی جمعیت در ایران مربوط به استان سمنان است. اگرچه  آنطور که باید به گردشگری این منطقه پرداخته نشده اما این بدان معنا نیست که نباید آن را مقصد مناسبی برای سفر دانست. جاذبه‌های فراوانی در این استان وجود دارد که آن را به مقصد مناسبی برای سفر تبدیل می‌کند. سمنان یک استان قدیمی است که هم جاذبه‌های طبیعی و هم جاذبه‌های تاریخی فراوانی برای دیدن دارد. این اقلیم همچنین جغرافیای متنوعی دارد. از مناطق کویری گرفته تا جنگل و کوهستان را در این منطقه خواهید یافت. اما به دلیل اینکه بیشتر خاک این منطقه بیابانی و نیمه بیابانی است؛ وضعیت کشاورزی مطلوبی در آن وجود ندارد. گفته می‌‎شود تنها دو درصد از مساحت استان توسط کشت آبی و دیمی آبیاری می‌شود.

    گزینه سفر نوروزی به سمنان پیشنهاد خوبی به نظر می‎‌رسد زیرا در این فصل آب و هوای استان ملایم‌‌تر است و شما هم می‌توانید از مناطق کویری استان و هم از مناطق جنگلی و کوهستانی آن دیدن کنید. در مطلب راهنمای جامع سفر به استان سمنان ابتدا به بررسی تاریخ و پیشینه این منطقه کهن خواهیم پرداخت. سپس فرهنگ مردم سمنان را بررسی می‌کنیم. در مرحله بعد به معرفی جغرافیای این اقلیم خواهیم پرداخت و در نهایت جاذبه‌های گردشگری استان سمنان را به شما معرفی خواهیم کرد تا اگر سفر به استان سمنان در بهار یکی از گزینه‌های شما بود بتوانید با کمک این مطلب اطلاعات لازم برای این سفر را تهیه کنید. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

آشنایی با تاریخ استان سمنان

    در تقسیمات شانزده گانه اوستایی، سمنان چهاردهمین ایالت تاریخی ورن (ورنه) بوده است و این نشان از قدمت دور و دراز این منطقه دارد. در تمام دوره‌های حکومت مادها و هخامنشیان سمنان یکی از مناطق مهم و بزرگ ایران بوده است. سمنان و سرخه در این دوران شهرهای سرحدی پارس و ماد به شمار می‌رفته‌اند. در نیمه قرن هفتم زمان پادشاهی یزدگرد سوم، اعراب کومش (شهرهای سمنان، دامغان، بسطام و سرخه) را نیز تسخیر کردند. در حمله مغول نیز سمنان مانند اکثر مناطق ایران از کشت و کشتار در امان نماند. این خسارات مالی و جانی در زمان حمله تیمور لنگ در سال 783 هم تکرار شد. جالب است بدانید در قدیم دماوند، فیروزکوه و ورامین نیز جزو استان سمنان بوده که امروزه از این استان جدا شده‌اند.

آشنایی با فرهنگ مردم سیستان

    سمنانی‌ها نیز مانند همه مردم ایران فرنگ مخصوص به خود را دارند. این فرهنگ شامل غذاهای محلی، آداب و رسوم، گویش، پوشاک، صنایع دستی و موسیقی محلی این مردم می‌شود. متاسفانه در استان سمنان نیز مانند بسیاری از مناطق کشور امروزه دیگر کمتر از لباس‌های محلی استفاده می‌شود. اما در قدیم لباس‌های محلی این منطقه برای مردان سرپوش مردانه، تن پوش تابستانی مردانه، پاپوش و تن پوش زمستانی مردانه بوده و برای زنان پیراهن یا شوی، چارقد، شلیته و پاپوش زنانه را شامل می‌شده است.

    مردم استان سمنان مذهبی هستند و بنابراین اعیاد و سوگواری‌های مذهبی را به بهترین نحو انجام می‌دهد. همچنین آنها برای شروع ماه رمضان آداب ویژه‌ای دارند. مساجد و منازل را غبارروبی می‌کنند و به این ترتیب به استقبال ماه مبارک رمضان می‌روند. همچنین در برخی از مناطق استان زنان برای استقبال از این ماه مبارک، دست و پای خود را حنا می‌بندند. یکی از جذاب‌‌ترین بخش‌های فرهنگ هر منطقه، غذاهای محلی آن است. از مشهورترین غذاهای محلی استان سمنان می‌توان به نان سمنانی، سبزی پلوی سمنانی، ته چین گرمسار و آبگوشت خربزه اشاره کرد.

    درباره نوع گویش سمنانی‌ها باید زبان‎ آنها را نزدیک به زبان پهلوی دانست که در طول تاریخ این استان تقریبا دست نخورده باقی مانده است. البته در شهرهای مختلف استان سمنان تقریبا گویش‌ها با هم فرق دارد برای مثل مردم شاهرود، شاهرودی حرف می‌زنند و گویش مردم گرمسار به لهجه رازی مشهور است. در پایان بخش فرهنگ باید گریزی هم به موسیقی استان سمنان زد. موسیقی محلی این استان از از موسیقی‌های مازندرانی، خراسانی و همچنین موسیقی اقوام مهاجر ترک تاثیر زیادی پذیرفته است. اما چیزی که امروزه بیشتر مردم این منطقه گوش می‎دهند همان موسیقی رایج در کشور است.

آشنایی با جغرافیای استان سمنان

    استان سمنان در همسایگی استان‌های پر جمعیتی مانند تهران، قم، اصفهان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و ... قرار دارد. بیشتر قسمت‌های این منطقه که در فلات مرکزی ایران قرار گرفته از نظر آب و هوایی خشک و نیمه خشک هستند. البته در نواحی شمالی استان به دلیل رطوبت دریای خزر، شاهد آب و هوای مرطوب هستیم. در بخش‌های بیابانی و نیمه بیابانی استان پراکندگی جمعیت کم است. استان سمنان در میان رشته کوه‌های البرز قرار دارد و این نیز شرایط اقلیمی ویژه‌ای را فراهم کرده است. با توجه به موارد ذکر شده طبیعی است که آب و هوای متنوعی در جای جای سمنان حاکم باشد. بنابراین در هنگام سفر به این نکته توجه کنید و آب و هوای هر قسمتی از استان را که تصمیم به سفر به آن گرفته‌اید، قبل چک کنید.

آشنایی با جاذبه های گردشگری استان سمنان

    در این قسمت از راهنمای جامع سفر به استان سمنان وقت آن رسیده است که جاذبه های گردشگری استان را به شما معرفی کنیم. روال معمول این است که ابتدا به معرفی جاذبه‌هایی بپردازیم که در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده‌‌‌اند اما از آنجایی که تا امروز هیچ جاذبه‌ای از استان سمنان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت نشده است، کار خود را با  آثار ثبت شده ملی آغاز می‌کنیم و سپس به معرفی دیگر جاذبه‌ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

تپه حصار

• ثبت در فهرست آثار ملی: 24 شهریور 1310

    در جنوب شهر دامغان، در یک روستا به نام حیدرآباد یک جاذبه گردشگری به نام تپه حصار قرار دارد که باید آن را یکی از مهم‌‌ترین و معروف‌ترین جاذبه‌های استان سمنان دانست. قدمت این تپه بین هزاره اول تا چهارم است. درواقع سه طبقه متفاوت در این تپه کشف شده که همگی مربوط به قبل از تاریخ است. اگر دوست دارید از یک جاذبه تاریخی بسیار کهن دیدن کنید تا بیشتر با تاریخ این مرز و بوم آشنا شوید، تپه حصار انتخاب بسیار مناسبی است.

مسجد جامع سمنان

• ثبت در فهرست آثار ملی: 15 دی 1310

    یکی دیگر از جاذبه‌هایی که باید در راهنمای جامع سفر به استان سمنان به معرفی آن پرداخت مسجد جامع سمنان است. قدمت این مسجد به سالیان دور می‌رسد. اگرچه در طول تاریخ این بنا بارها مرمیت شده و تغییرات زیادی روی آن انجام شده است اما هنوز هم نشانه‌هایی از عهد سلجوقی و تیموری در آن یافت می‌شود. برای مثال مناره معروف مسجد جامع سمنان یادگاری از دوره سلجوقی است. این مناره حدود 32 متر ارتفاع دارد و یک کتیبه دو متری از جنس آجر تزئین شده با خط کوفی آن را زینت بخشیده است. گفته می‌شود این بنا در سال اول هجری بر روی خرابه‌های یک آتشکده ساخته شده و معماری مسجد جامع سمنان به سبک آذری است.

دروازه ارگ سمنان

• ثبت در فهرست آثار ملی: 30 خرداد 1358

    یکی دیگر از جاذبه‌های گردشگری استان سمنان، دروازه ارگ نام دارد. قدمت این بنا که به میدان ارگ نیز مشهور است به دوره قاجاریه باز می‌گردد. بر اساس اطلاعاتی که می‌توان از کتیبه آن دریافت، سال 1302 ساخت این بنا به پایان رسیده است. از ارگ سمنان امروزه چیزی جز همین دروازه به جا نماده زیرا در زمان حکومت رضا خان پهلوی برای ساخت خیابان‌ها و بناهای جدید تمام بنای ارگ را به جز دروازه آن خراب کرده‌‌‌اند.

جنگل ابر

• ثبت در فهرست میراث طبیعی ایران: 20 بهمن 1389

    جنگل ابر یکی از جاذبه‌های طبیعی استان سمنان است که در شاهرود قرار دارد. این جنگل بخشی از جنگل‌های هیرکانی به حساب می‌آید. گونه‌های گیاهی و جانوری زیادی در جنگل ابر وجود دارند و این مساله بر ارزش آن افزوده است. اصلی‌‌ترین خصیصه‌ای که باعث شهرت این جنگل در میان گردشگران شده، ابرهای پایین آمده و بسیار نزدیک به زمین در این منطقه  است. جنگل ابر در سال 1389 در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شد. همچنین در بهمن 1393، نامش به فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت از محیط زیست اضافه شد. جدا از طبیعت بکر این منطقه در صورتی که به آن سفر کردید حتما از چشمه‌های آلوچال، آب شرش و آبشار دیدن کنید. جالب است بدانید در اقلیم این جنگل گیاهان دارویی کم نظیری یافت می‎شود که برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید است.

آتشگاه سمنان

    یک آتشکده مربوط به قبل از ورود اسلام به ایران در محله اسفنجان سمنان وجود دارد که باید آن را به عنوان یک اثر تاریخی در راهنمای جامع سفر به استان سمنان معرفی کرد. اگرچه این آتشکده سال‌های سال پابرجا بوده است اما متاسفانه امروزه تنها خرابه‌هایی از این اثر تاریخی باقی مانده است. خانه‌ها و ساختمان‌های جدید جای ساخت‌های قدیمی این محله را گرفته‌‌‌اند و آتشکده سمنان نیز درحال نابودی است.

خانه سمنانی ها

    خانه سمنانی‌ها یک بنای معروف در این شهر است که تا همین چند سال پیش به طایفه سهرابی‌ها تعلق داشت اما در چند سال اخیر مالک جدیدی این بنا را مورد تملک خود قرار داده و روی آن مرمت جدی انجام داده است. در واقع این مرمت، خانه سمنانی‌ها را از خرابی و فروپاشی نجات داد. معماری این خانه براساس شرایط آب و هوای کویری طراحی شده. یک بادگیر در ساختمان وجود دارد که آن را بسیار خاص کرده است. این بادگیر و به تهویه و خنک کردن هوا در تابستان کمک می‎کرده. گفتنی است قدمت خانه سمنانی‌ها به زمان قاجار باز می‌گردد.

امامزاده های سمنان

    در استان سمنان امامزاده‌های فراوانی وجود دارد که امروزه به عنوان جاذبه‌های مذهبی شناخته می‌شوند. از معروف‌‌ترین این امامزاده‌ها می‌توان به امامزاده یحیی بن موسی الکاظم، امامزاده علی بن جعفر صادق، امامزده علی بن اشرف، امامزاده ابراهیم و اسماعیل، امامزاده زین‎الدین، امامزهده هاشم و ... اشاره کرد.

قلعه پاچنار

    یک قلعه با دیوارهای بلند و ظاهری مخوف در شهر سمنان وجود دارد که آن را قلعه پاچنار می‎ نامند. این قلعه بیش از هزار سال قدمت دارد. از ویژگی‌های جالب آن داشتن دیوارهایی با ضخامت یک متر است. قدمت این قلعه را به دوران حکومت طاهریان نسبت می‌دهند. درواقع قلعه پاچنار مجموعه‌‎ای از دو قلعه کنار هم هستند و به همین دلیل مردم این منطقه را به نام قلعه دوقلو نیز می‌شناسند. از دیگر ویژگی‌های این قلعه باید به داشتن 13 متر ارتفاع از سطح زمین و وجود پله‌های نامنظم در آن اشاره کرد.

    در میان جاذبه‌های گردشگری استان سمنان تعداد زیادی قلعه، مدرسه، مسجد و آب انبار وجود دارد که در این مطلب مجال معرفی آنها نیست اما اگر در طول سفر به سمنان بتوانید وقتی هم برای بازدید از این جاذبه‌ها کنار بگذارید، سفر جذاب‌‌تری خواهید داشت.

بام استان سمنان

    به یکی دیگر از پروژه‌های سیمرغ کوه‌های ایران رسیدیم در استان سمنان، بام استان سمنان قله شاهوار نام دارد که  بلندترین قله رشته کوه البرز شرقی می‌باشد . این کوه مرز بین دو استان سمنان و گلستان می باشد که در نزدیکی شهر شاهرود قرار دارد. جهت مطالعه بیشتر درباره قله شاهوار پیشنهاد می‌شود مقاله قله شاهوار مراجعه کنید.

کلام آخر

    در مطلب راهنمای جامع سفر به استان سمنان مانند همیشه سعی کردیم مسائل مهمی مانند تاریخ، جغرافیا و فرهنگ را که برای انتخاب یک مقصد مناسب سفر دارای اهمیت هستند، در کنار معرفی جاذبه های گردشگری استان مورد توجه قرار دهیم و تا حدی شما را با این استان آشنا کنیم. در طول سفر به استان سمنان توجه به چند نکته حائز اهیمت است. نخست اینکه مردم سمنان برای آداب و رسوم خود احترام زیادی قائل هستند بنابراین شما هم با احترام گذاشتن به این آداب و رسوم حرمت میزبان را حفظ کنید.

     نکته دوم اینکه در بازدید از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی استان سعی کنید در حفظ این آثار بکوشید تا نسل‌های بعد از ما هم بتوانند چنین میراث گران‌بهایی را به ارث ببرند. نکته آخر اینکه اگر قصد تهیه یادگار و سوغات دارید، صنایع دستی مردم استان سمنان را در اولویت قرار دهید و بدین صورت از هنر دست این مردم حمایت کنید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد.