کاخ دولما باغچه: آخرین اقامتگاه سلطنتی در استانبول

استانبول شهر کاخ‌ها، پل‌ها و مساجد شگفت انگیز

    در اوایل قرن سیزدهم میلادی گروهی از ترک‌های آناتولی که به ترک‌های ایغور معروف بودند توانستند بخش‌های زیادی از غرب آسیا، جنوب شرق اروپا و شمال آفریقا را تصرف کرده و امپراتوری بزرگی را تشکیل دهند که یکی از مهم‌ترین امپراتوری‌های اسلامی در طول تاریخ بوده است. بزرگ‌ترین موفقیت این قبایل ترک که بعدها به عثمانیان مشهور شدند فتح پایتخت امپراتوری روم شرقی یعنی قسطنطنیه بود. قسطنطنیه در واقع نام قدیم شهر استانبول است که تنها شهر اروپایی - آسیایی جهان به حساب می‌آید.

    هر چند قبل از اینکه عثمانیان این شهر را تصرف کنند و آن را پایتخت امپراتوری خود قرار دهند، استانبول شهری بزرگ و آباد بود و در آن بناهای تاریخی فراوانی که عمدتا معماری رومی داشتند، وجود داشت. اما در دوران عثمانیان تعداد زیادی بنا از مسجد و پل گرفته تا کاخ‌های کوچک و بزرگ در این شهر ساخته شد که برخی از آنها از عجایب معماری جهان هستند. به دلیل چند فرهنگی بودن استانبول معماری بناهای این شهر از طرفی متاثر از معماری رومی و از طرف دیگر الهام گرفته از معماری اسلامی به ویژه معماری دوران سلجوقی است. در مجموع این تلفیق باعث شده در استانبول بناهای مختلفی با زیبایی خیره کننده ساخته شوند که یکی از مهم‌ترین آنها کاخ دولما باغچه است که در این مقاله پیرامون آن مطلبی را برای شما به نگارش درآوردیم.

کاخ دولما باغچه

    دولما باغچه آخرین کاخی است که سلاطین عثمانی در آن سکونت داشتند. هر چند قدمت این کاخ به نسبت بسیاری دیگر از بناهای تاریخی استانبول کمتر است، اما برخی از ویژگی‌های آن، این کاخ را به یکی از جذاب‌ترین آثار تاریخی به جا مانده از دوران عثمانیان تبدیل می‌کند.

    در سال ۱۸۴۳ میلادی عبدالمجید یکم، سی و یکمین پادشاه عثمانی دستور ساخت کاخی در ساحل بسفر را داد. کار ساخت این کاخ حدود ۱۳ سال طول کشید و در سال ۱۸۵۶ میلادی تکمیل و به محل سکونت سلطان عثمانی تبدیل شد. تا قبل از ساخت کاخ دولما باغچه، سلاطین عثمانی در کاخ توپکاپ ی مستقر بودند، اما بعد از اینکه این کاخ ساخته شد آنها به دولما باغچه نقل مکان کردند و در مجموع شش سلطان عثمانی در این کاخ روزگار گذرانده‌اند.

    همانطور که نقلش رفت، دولما باغچه آخرین اقامتگاه سلطنتی عثمانیان است. بعد از متلاشی شدن امپراتوری عثمانی مدتی این کاخ همچنان مورد استفاده قرار گرفت و از جمله آتاتورک که در تاریخ مدرن ترکیه فردی مشهور است، در این کاخ استقرار داشت و حتی در این کاخ نیز روزگار خود را به پایان رساند. در سال ۱۹۵۲ بود که این کاخ تغییر کاربری داد و تبدیل به موزه شد. کاخ دولما باغچه کاخی بزرگ و با شکوه است که در زمینی به مساحت ۱۱۰هزار متر مربع ساخته شده است. تنها زیربنای این کاخ ۴۵ هزار متر مربع است. ساختار کلی کاخ دولما باغچه به این شکل است که بخش وسیعی از آن آپارتمان‌های اداری، بخشی از آن سرسراهای تشریفاتی و بخش وسیع دیگری از آن حرمسرای امپراتوری است.

    در مجموع دولما باغچه ۲۸۵ اتاق، ۴۳ سرسرا و شش حمام ترکی دارد. از نظر سبک معماری باید معماری دولما باغچه را نئوباروک نامید. معماری باروک که از ایتالیا آغاز شد و به سرعت در سراسر اروپا گسترش پیدا کرد، سبکی از معماری است که بر پایه تزئینات و ساخت و سازهای نمایشی استوار شده است. در معماری نئوباروک سعی می‌شود نمایش‌های اضافی کمتر شده و به همین دلیل هر چند بناهای نئوباروک شکوه بناهای باروک را دارند، اما کاربردی‌تر هستند. استفاده از این سبک معماری برای ساخت کاخ دولما باغچه استانبول باعث شده در عین حال که بنایی با کارکرد‌های اداری ساخته شده، شکوه امپراتوری عثمانی نیز نشان داده شود.

علت نامگذاری کاخ دولما باغچه 

نام "دولماباغچه" کاخ، که در استانبول قرار دارد، ریشه در تاریخچه و موقعیت جغرافیایی این مکان دارد. این نام از دو کلمه ترکی تشکیل شده است: "دولما" به معنای "پر شده" و "باغچه" به معنای "باغ". این نام به دلیل تاریخچه خاص این محل انتخاب شده است و به معنای "باغ پر شده" است.

در تاریخچه کاخ دولماباغچه، محلی که کاخ بر روی آن ساخته شده است، ابتدا تنها یک باغ بود. در طی فرآیند ساخت کاخ، این باغ به طور کلی "پر" شد تا زمین مناسب برای ساخت و ساز فراهم شود. این عملیات "پر کردن" باغ، به معنای واقعی کلمه، منجر به ایجاد زمینی شد که کاخ بتواند بر روی آن ساخته شود.

به این ترتیب، نام کاخ نه تنها یک اشاره مستقیم به فرآیند فیزیکی ساخت آن است، بلکه نمادی از تبدیل یک فضای طبیعی به یک سازه معماری مجلل و تاریخی محسوب می‌شود. این نام‌گذاری همچنین نشان‌دهنده تغییر کاربری زمین از یک باغ ساده به یک کاخ باشکوه است و بیانگر دوره‌ای از تاریخ عثمانی است که در آن تحولات بزرگ فرهنگی و سیاسی رخ داده است.

مسیر دسترسی به کاخ دولما باغچه

کاخ دولماباغچه، یکی از معروف‌ترین و باشکوه‌ترین کاخ‌های استانبول، در ساحل اروپایی تنگه بسفر قرار دارد و دسترسی به آن از طریق مختلفی امکان‌پذیر است. این کاخ که نمونه‌ای از معماری عثمانی و باروک است، نه تنها به خاطر معماری خیره‌کننده‌اش، بلکه به دلیل موقعیت تاریخی و فرهنگی‌اش  نیز مهم است. در ادامه روش‌های دسترسی به کاخ دولماباغچه را بررسی می‌کنیم:

دسترسی از طریق حمل و نقل عمومی:

1. تراموا: یکی از راحت‌ترین راه‌ها برای رسیدن به کاخ دولماباغچه، استفاده از خط تراموا است. شما می‌توانید تراموای T1 را سوار شوید و در ایستگاه کاباتاش پیاده شوید. از آنجا، کاخ تنها چند دقیقه پیاده‌روی فاصله دارد.
2. اتوبوس: چندین خط اتوبوس به سمت کاخ دولماباغچه وجود دارد. شما می‌توانید اتوبوس‌هایی که به سمت بشیکتاش می‌روند را بگیرید و در نزدیکی کاخ پیاده شوید.
3. قایق‌های تفریحی و فری‌بوت‌ها: دسترسی از طریق آب نیز امکان‌پذیر است. شما می‌توانید از اسکله‌های امینونو یا کاراکوی به سمت بشیکتاش سفر کنید و سپس مسیر کوتاهی تا کاخ دولماباغچه پیاده روید.

دسترسی با خودرو شخصی یا تاکسی:

دسترسی به کاخ دولماباغچه با خودرو شخصی یا تاکسی نیز مم کن است، اما باید توجه داشته باشید که معمولاً ترافیک در مسیرهای منتهی به کاخ وجود دارد و پیدا کردن پارکینگ ممکن است کمی دشوار باشد.

پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری:

اگر در نزدیکی تنگه بسفر اقامت دارید، پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری تا کاخ دولماباغچه می‌تواند تجربه‌ای دلپذیر باشد. مسیرهای ساحلی تنگه بسفر مناظر زیبایی دارند و فرصتی برای لذت بردن از هوای تازه و منظره‌های زیبا فراهم می‌کنند.

با توجه به موقعیت مرکزی کاخ دولماباغچه در استانبول، دسترسی به آن از طریق مختلف امکان‌پذیر است. انتخاب بهترین روش بستگی به موقعیت مکانی شما در شهر و ترجیحات شخصی شما دارد.

بخش‌های مختلف کاخ دولما باغچه

کاخ دولماباغچه، یکی از مجلل‌ترین و باشکوه‌ترین کاخ‌های استانبول، با معماری عثمانی-باروک خود، شامل چندین بخش متمایز است که هر کدام جذابیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند. در ادامه به برخی از بخش‌های مهم این کاخ می‌پردازیم:

سالن مراسم (Muayede Salonu) 

سرسرای تشریفاتی عنوانی است که برای سالن تشریفات کاخ‌های سلطنتی استفاده می‌شود. در واقع این مکان‌های سالن‌هایی بزرگ با معماری باشکوه و تزئینات زیاد است و مراسم مختلف در آن برگزار می‌شده است. در دولما باغچه ۴۳ سرسرای تشریفاتی وجود دارد که هر کدام از آنها بسته به مساحت و زیبایی‌شان مورد استفاده یکی از مقامات حکومتی یا خانواده آنها قرار می‌گرفته است.

    بزرگ‌ترین این سرسراها که معمولا سلطان عثمانی برای برگزاری مراسم یا جشن‌ها از آن استفاده می‌کرده تالاری به مساحت دو هزار متر مربع است. ارتفاع سقف این سرسرای زیبا ۳۶ متر است و از جمله تزئینات شگفت‌انگیز آن یک فرش هرکه بزرگ و یک لوستر کریستالی است که بیش از چهار تن وزن دارد. این لوستر بزرگ و زیبا که بزرگ‌ترین لوستر بوهمی جهان است، از طرف ویکتوریای اول، ملکه انگلیس به سلطان عثمانی هدیه داده شده است. در بازدید از کاخ دولما باغچه دیدن چلچراغ بزرگ آن تجربه‌ای بی‌نظیر است و شما را سرشار از شگفتی می‌کند

اتاق‌های سلطان

کاخ دارای چندین اتاق اختصاصی برای سلطان و خانواده سلطنتی بود. این اتاق‌ها با مبلمان لوکس، پارچه‌های ابریشمی، تابلوهای نقاشی و اشیاء هنری تزئین شده‌اند. هر اتاق به سبکی خاص و منحصر به فرد طراحی شده است.

حرمسرا

حرمسرای دولما باغچه که محل زندگی زنان سلطان بوده است نیز از جمله بخش‌های دیدنی این کاخ است. از آنجا که هیچ کس جز اهالی حرم و شخص سلطان اجازه ورود به این قسمت از کاخ را نداشته، آن را به سبک خاص با راهروها و اتاق‌های تو در تو ساخته‌اند و تنها یک بخش حرمسرا به دیگر قسمت‌های آن متصل می‌شود. اتاق‌های دبیرخانه کاخ دولما باغچه نیز از بخش‌های دیدنی این کاخ هستند. جذابیت این بخش از کاخ بیشتر به دلیل کاشیکاری ویژه آن و همچنین نقاشی‌ها و اثاثیه آن است. بر دیوارهای اتاق‌های دبیرخانه کاخ دولما باغچه نقاشی‌هایی از رودولف ارنست و دلاندره نصب شده و اثاثیه اتاق نیز به سبک فرانسوی چیده شده است

باغ‌ها و فضای سبز

کاخ دولماباغچه محاط به باغ‌های وسیع و زیباست که شامل انواع گیاهان، گل‌ها و درختان است. این باغ‌ها با چشم‌اندازهای خیره‌کننده‌ی خود، فضایی آرام‌بخش و زیبا را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کنند.

ساحل بسفر

کاخ دولماباغچه با داشتن ساحل خصوصی به سمت تنگه بسفر، چشم‌اندازهای بی‌نظیری به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد. این ساحل علاوه بر زیبایی‌های طبیعی، دیدگاهی منحصربه‌فرد به تنگه بسفر و پل‌های آن ارائه می‌دهد.

اتاق آتاتورک

یکی دیگر از بخش‌های جذاب کاخ دولما باغچه اتاق آتاتورک است. مصطفی کمال معروف به آتاتورک، نظامی و دولت مرد مهم ترک و کسی است که او را بنیان‌گذار جمهوری ترکیه می‌دانند. جمهوری ترکیه مهم‌ترین بخش از امپراتوری متلاشی شده عثمانی است و این مصطفی کمال بود که توانست این جمهوری را تشکیل داده و عنوان آتاتورک یعنی پدر ترک‌ها را به دست آورد.

هر چند منش آتاتورک به طور کلی با عثمانیان متفاوت بود و او را از طرفداران سکولاریسم و ناسیونالیسم می‌دانند، اما بعد از اینکه جمهوری ترکیه را تشکیل داد در کاخ دولما باغچه اقامت گزید. آتاتورک در اتاق خود در کاخ دولما باغچه درگذشت و از آنجا که این اتفاق در ساعت ۹ و پنج دقیقه رخ داده، عقربه های ساعت واقع در اتاق روی این زمان متوقف مانده است. در اتاق آتاتوک بخشی از وسایل شخصی او هم قرار دارد.

موزه کاخ

بخشی از کاخ به موزه تبدیل شده است که شامل اشیاء تاریخی، لباس‌های سلطنتی، فرش‌ها و آثار هنری است. این موزه نمایشگر تاریخ و فرهنگ غنی عثمانی است.

نمایشگاه‌های موقتی

کاخ دولماباغچه میزبان نمایشگاه‌های موقتی مختلفی است که آثار هنری و تاریخی را به نمایش می‌گذارند.

کاخ دولماباغچه با تلفیقی از معماری عثمانی-باروک، فضاهای باشکوه و فرهنگ غنی، یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی استانبول است. این کاخ نه تنها به خاطر زیبایی‌های معماری‌اش، بلکه به خاطر داستان‌ها و تاریخی که در دیوارهایش نهفته است، ارزش بازدید دارد.

بهترین زمان بازدید از کاخ دولما باغچه

بهترین زمان برای بازدید از کاخ دولماباغچه در استانبول بستگی به چندین عامل دارد، از جمله ترجیحات شخصی، آب و هوا و شلوغی کاخ. در ادامه به بررسی این عوامل می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم بهترین زمان برای بازدیدتان را انتخاب کنید:

توجه به فصول

• بهار (آوریل تا ژوئن): بهار یکی از بهترین زمان‌ها برای بازدید از کاخ دولماباغچه است. آب و هوا معتدل است و باغ‌های کاخ در این زمان زیبایی خاصی دارند. شکوفه‌ها و گل‌های بهاری، فضایی دلپذیر و رویایی به باغ‌ها می‌بخشند.
• تابستان (ژوئیه تا سپتامبر): تابستان فصل گردشگری اوج است و ممکن است کاخ شلوغ‌تر باشد. با این حال، تابستان برای لذت بردن از مناظر بسفر و باغ‌های سرسبز کاخ مناسب است.
• پاییز (اکتبر تا دسامبر): پاییز نیز زمان خوبی برای بازدید است، به خصوص با رنگ‌آمیزی‌های پاییزی در باغ‌ها. هوا خنک‌تر است و گردشگران کمتری وجود دارند.
• زمستان (ژانویه تا مارس): زمستان ممکن است کمی سرد باشد، اما بازدید در این فصل به معنای تجربه کمتر شلوغی و سکوت بیشتر در اطراف کاخ است.

ساعات بازدید

کاخ دولماباغچه معمولاً از ساعت 9 صبح تا 4 عصر باز است. بازدید در ابتدای روز یا اواخر بعدازظهر می‌تواند به شما کمک کند از ازدحام جمعیت در طول روز اجتناب کنید.

روزهای خاص

توجه داشته باشید که کاخ در برخی از روزهای خاص و تعطیلات ممکن است بسته باشد. همچنین، در برخی روزها ممکن است رویدادهای خاص یا بازدیدهای ویژه‌ای برگزار شود. برنامه‌ریزی قبلی و بررسی وب‌سایت رسمی کاخ برای اطلاع از زمان‌های بازدید و رویدادهای خاص توصیه می‌شود.

ترجیحات شخصی

اگر ترجیح می‌دهید در آرامش کامل از کاخ بازدید کنید، دوره‌های کم‌گردشگری مانند پاییز و زمستان مناسب هستند. اما اگر مایل به تجربه زیبایی‌های طبیعی کاخ در بهار یا تابستان هستید، این فصول انتخاب بهتری خواهند بود.

به طور خلاصه، بهترین زمان برای بازدید از کاخ دولماباغچه بستگی به عواملی چون شرایط آب و هوایی، میزان شلوغی و ترجیحات شخصی شما دارد. برنامه‌ریزی قبلی و توجه به این عوامل می‌تواند به شما کمک کند تا بیشترین لذت را از بازدید خود ببرید.

کلام آخر

    بازدید از یک بنای تاریخی با شکوه می‌تواند به سفری چند روزه کیفیت بیشتری داده و لذت مسافرت را دو چندان کند. کسانی که به استانبول می‌روند این فرصت را دارند که از بناهای تاریخی زیادی دیدن کنند. استانبول را می‌توان موزه‌ای وسیع دانست که در جای جای آن آثار تاریخی و میراثی وجود دارد. برخی از این آثار مانند مسجد ایاصوفیه و همچنین کاخ دولما باغچه شهرت جهانی دارند.

    این بناها که یا از دوران پیش از عثمانیان به جا مانده یا در دوره شکوه امپراتوری عثمانی ساخته شده‌اند، معمولا رگه‌هایی از معماری غربی و نشانه‌هایی از معماری اسلامی را در خود دارند. همین تلفیق است که جذابیت آنها را دو چندان کرده است. کاخ دولما باغچه در ساحل بسفر و در بخش اروپایی استانبول از جمله بناهایی است که هویت چند فرهنگی استانبول را به خوبی نشان می‌دهد. با بازدید از این کاخ نه تنها یک شاهکار بی‌نظیر معماری را می‌بینید که از نزدیک با سبک زندگی سلاطین عثمانی و شیوه حکومت داری آنها هم آشنا می‌شوید. لطفا نظرات خود پیرامون این کاخ زیبا و همچنین خاطرات خودتان از بازدید از دولما باغچه را با ما در دکوول به اشتراک بگذارید.