غار سهولان: دومین غار بزرگ آبی ایران

همه چیز درباره غار سهولان

    اگرچه غار سهولان به شهر بوکان نزدیک‌تر است، اما از نظر تقسیمات کشوری این غار شگفت‌انگیز جزء شهر مهاباد استان آذربایجان غربی است. غار سهولان مهاباد در ۴۲ کیلومتری جنوب شرقی این شهر واقع شده و فاصله آن تا بوکان تنها ۲۵ کیلومتر است. مردم محلی از دیرباز از وجود چنین غاری در منطقه خود با خبر بوده و آن را کونه کوتر یعنی لانه کبوتر می‌نامیده‌اند. با وجود این، کشف رسمی و ثبت آن به‌عنوان یک میراث طبیعی ارزشمند و شگفت‌انگیز به ژاک دو مورگان باستان‌شناس فرانسوی نسبت داده می‌شود.

    دو مورگان در اواخر قرن نوزدهم میلادی سرپرستی یک تیم باستان‌شناسی فرانسوی را بر عهده داشت که اقدام به تحقیقاتی در جنوب و غرب ایران می‌کردند. او که کشفیات مهمی در ایران از جمله ستون قانون حمورابی داشته است، کتابی با عنوان جغرافیای غرب ایران دارد که در آن از چگونگی کشف غار سهولان مهاباد هم سخن گفته می‌شود. دو مورگان با ساخت یک کلک چوبی با همکاری مردم محلی توانست از مسیر آبی وارد غار سهولان شود. او بر اساس مشاهدات خود یک کروکی از این غار کشید. نقشه‌ای که او از این غار شگفت‌انگیز که جزء میراث طبیعی ملی ثبت شده تهیه کرده است، ۶۰ درصد با واقعیت کنونی آن مطابقت دارد.

    بعد از دو مورگان گروه‌های انگلیسی در طول سال‌های جنگ جهانی دوم و سپس متخصصان ایرانی روی غار سهولان مطالعه کردند و در سال ۱۳۷۹ این غار به منطقه‌ای حفاظت شده تبدیل و جزء میراث طبیعی ملی دسته بندی شد. براساس مطالعات صورت گرفته، غار سهولان از دو بخش آبی و خشکی تشکیل شده و مساحت کشف شده آن حدود دو هکتار است. بخش آبی کشف شده که از مهم‌ترین جاذبه‌های آن است، حدود ۳۰۰ متر است. این بخش در واقع شامل حوضچه‌هایی است که آب آن از جوشش چشمه‌هایی در غار تامین می‌شود.

     عمق این دریاچه که در آن می‌توان قایق سواری کرد در جاهایی و در فصولی از سال به ۶۲ متر می‌رسد، اما به طور میانگین عمق آن حدود ۲۰ متر است. غار سهولان دو ورودی دارد که یکی از آنها که به ورودی اصلی معروف است ۱۷۸ پله خورده و شما را به عمق ۳۰ متری می‌رساند. ورودی دیگر ۱۰۷ پله دارد و به صورت کلی ساختار غار به این شکل است که بازدیدکنندگان می‌توانند از یک در وارد شده و از سمت دیگر غار خارج شوند. رطوبت هوا در غار سهولان تا ۷۸ درصد می‌رسد و دمای داخل غار با بیرون آن بین ۱۰ تا ۱۵ درجه فرق می‌کند.

چند نکته جالب درباره غار سهولان

    غارها از جمله شگفت انگیزترین جاذبه‌های طبیعی هستند و بازنمایی آنها در داستان ها، فیلم‌ها و سریال‌ها باعث شده این مکان‌ها اغلب جاهای ترسناکی تصور شوند. بسیاری از افراد غارها را محل زندگی موجودات افسانه‌ای ترسناک مثل اژدهایان می‌پندارند و کسانی که به وجود چنین موجوداتی باور ندارند، فکر می‌کنند غارها جاهایی هستند که در آنها خفاش‌های کور و ترسناک و موجودات موذی زندگی می‌کنند.

    هر چند غار سهولان مهاباد یکی از زیستگاه‌های خفاش هاست، اما این موجودات آنقدرها هم ترسناک نیستند و معمولا آسیبی به کسی وارد نمی‌کنند. علاوه بر خفاش‌ها، کبوترهای زیادی در این غار لانه می‌سازند و به دلیل تعداد زیاد این پرندگان خیلی از محلی‌ها به سهولان، لانه کبوتر می‌گویند.

    هر چند کوته کوتر عنوانی است که خیلی از محلی‌ها برای غار سهولان به کار می‌برند، اما دلیل نامیده شدن این غار با عنوان سهولان به مجاورت آن با روستای سهول برمی گردد. سهول در کردی به معنای یخ است. با وجود این در غار سهولان خبری از قندیل‌های یخی نیست، بلکه برعکس این غار پر از قندیل‌های آهکی است که البته آن هم از جاذبه‌های دیدنی این مکان به شمار می‌رود.

    غار سهولان را می‌توان غاری با قدمت بسیار زیاد دانست. برخی از کشفیات در این غار قدمت آن را به هزاره دوم قبل از میلاد مسیح می‌رساند. امکان قایق‌سواری در حوضچه‌های غار سهولان باعث شده این مکان به یکی از جذاب‌ترین مکان‌های طبیعی در آذربایجان غربی و ایران تبدیل شود. کسانی که به طور حرفه‌ای درباره غارها مطالعه می‌کنند می‌دانند که هر چند غارهای آبی زیادی در جهان وجود دارد، اما در تعداد کمی از آنها می توان قایق‌سواری کرد.

    دلیل آن این است که عمق آب در بسیاری از غارها آبی کم است و ممکن است قایق‌گیر کند یا ارتفاع و عرض غار به قدری نیست که بتوان با قایق از آن گذشت، اما این موارد درباره غار سهولان وجود ندارد و در این غار به سهولت می‌توان قایق سواری کرد. حوضچه‌ها تنها جاذبه‌های غار سهولان نیستند، بلکه این غار یک تالار اصلی به طول ۵۸ و عرض ۴۲ متر دارد که در نوع خود بسیار جذاب بوده و بازدید از آن تجربه‌ای فراموش نشدنی خواهد بود. قندیل های آهکی زیبایی در این تالار وجود دارد.

    یکی از سوالاتی که ممکن است برای برخی افراد علاقه‌مند به بازدید از غار سهولان پیش بیاید این است که آیا همه قادر به بازدید از آن هستند یا نه؟ اکسیژن هوا در غارها تفاوت چشمگیری با فضای باز دارند، چرا که در این مکان‌ها فشار هوا زیاد شده و اکسیژن کم می‌شود. در غار سهولان هم همین وضعیت وجود دارد، اما به دلیل فراخ بودن غار میزان اکسیژن آنقدر پایین نمی‌آید که بازدیدکنندگان را دچار تنگی نفس کرده و برای آنها مشکل ساز شود. بر این اساس افراد مختلف، حتی کسانی که مشکل تنفسی دارند می‌توانند از این غار بازدید کنند.

    غار سهولان در منطقه‌ای سردسیر واقع شده است، بنابراین بهترین زمان سفر به این غار و بازدید از این جاذبه طبیعی فصل‌های بهار و تابستان است. به طور میانگین بازدید کامل از غار سهولان حدود دو ساعت طول می‌کشد. از آنجا که در مجاورت این غار جاذبه‌های گردشگری زیادی وجود دارد، می‌توانید در یک روز علاوه بر بازدید از این غار از مکان‌های دیگر نیز بازدید کنید.

    نزدیکی این غار به بوکان این امکان را فراهم می‌کند که از جاذبه‌های این شهر از جمله مسجد جامع بوکان، آرامگاه سرداران مکری، تپه باستانی قلایچی، منطقه شکار ممنوع سه کانیان، سیمینه رود و خانقاه شیخ شمس الدین برهانی نیز بازدید کنید.

چطور به غار سهولان برویم؟

    برای رسیدن به غار سهولان ابتدا باید خود را به ارومیه برسانید. از طریق هوایی و زمینی امکان دسترسی به این شهر وجود دارد و از آنجا با خودرو شخصی یا کرایه‌ای باید خود را به مهاباد برسانید. غار سهولان در نزدیکی روستای سهولان و در جاده مهاباد – بوکان است. در این جاده و زمانی که از مهاباد به سمت بوکان می‌روید باید تابلو روستای عیسی را پشت سر بگذارید و بعد از آن مسیر دسترسی به غار سهولان دیده می‌شود. می‌توانید با ماشین تا نزدیکی غار بروید و مسیر کوتاهی تا رسیدن به ورودی غار وجود دارد که باید پیاده طی شود.

کلام آخر

    غارها از جمله شگفت انگیزترین جاذبه‌های طبیعی هستند که اسرارآمیز بودن آنها همواره افراد زیادی را به خود جذب می‌کند. گونه‌های مختلفی از غارها در جهان وجود دارد و از جمله جذاب‌ترین آنها غارهایی آبی و همچنین غارهایی هستند که در آنها قندیل‌های آهکی یا یخی اشکال شگفت‌انگیزی درست کرده‌اند.

    غار سهولان هر دو این جاذبه‌ها را در خود دارد، به گونه‌ای که هنگام قایق سواری در آن بالای سرتان قندیل‌های شگفت‌انگیز آهکی را مشاهده می‌کنید. علاوه بر این، سهولت دسترسی به این غار و سهولت تردد در آن باعث می‌شود که دومین غار آبی بزرگ ایران به مکانی مناسب برای گردشگری تبدیل شود. بازدید از غار سهولان تجربه منحصر به فردی است که در جاهای معدودی از جهان امکان آن وجود دارد.