روستای شهرستانک

شهرستانک کجاست؟

    روستای مورد بحث مقاله ما از توابع بخش آسارا در استان البرز هست. باید بگم که درگذشته شهرستانک  مرکز بخشی به اسم کن بوده؛ اما آخرای سال ۱۳۲۶ بود که دهستان شمیران به یک بخش مجزا تبدیل شد و دهستان‌های شهرستانک، درنگه و لورا رفتند زیرمجموعه کرج.

    اگه بخوام شما رو از موقعیت جغرافیایی اون مطلع کنم باید بگم که روستای واقعا دیدنی شهرستانک در ۵۴ کیلومتری شمال غربی کرج قرار داره. مرز استان البرز و استان تهران در شهرستانک جای گرفته و از سطح دریا ۲۱۹۰ متر ارتفاع داره. همونطور که خودتون هم تجربه‌­اش کردین جاده کوهستانی خیلی باصفایی داره و دره‌های سرسبزش زبانزد منطقه هست. کوچه‌های محلی، باغ‌های میوه و دریاچه‌های دیدنی هر خواننده­ای رو وسوسه به بازدید از این مکان دیدنی می‌کنه.

    این روستا از شمال به روستای کسیل وصل شده و از سمت جنوب به سولقان، و تا کن و امامزاده داوود هم  ادامه پیدا کرده. از شرق هم با روستاهای آهار و شکراب همسایه هست و از غرب هم به شلینک، لانیز و سرک وصل می شه. شهرستانک مسیر پیاده‌روی جذابی داره حتما امتحان کنین. این مسیر از قله توچال شروع می‌شه و به خود روستا ختم می شه و برای علاقه‌مندان به کوهنوردی اونم توی پایین انتخاب خوبیه.

از تاریخچه شهرستانک چه می­دانید؟

    جالبه که بگم شهرستانک قبلا اسمی داشته به نام شارسونک. این روستا یک نوع بافت سنتی و قدیمی داره و پیشینه اون به قرن ششم هجری قمری برمی‌گرده. شهرستانک زمین حاصلخیز و آب‌ وهوای دلپذیری داره و با چشمه‌هایی است که از رشته کوه البرز سرچشمه می‌گیرن زینت و شکل خاصی به خودش گرفته.

    تا یک دهه قبل، هر موقع که خاک روستا رو برای ساخت‌ و ساز زیر و رو می‌کردن با قبرهایی روبه‌رو می‌شدن که به گفته محلی‌ها، مربوط به زرتشتیان هستن؛ چراکه رو به‌ قبله ساخته نشده‌ بودن. ولی بعد از شکل‌گیری روستا، به‌خاطر اینکه روستا آب‌ وهوای معتدل و خاک مناسبی برای کشاورزی و دام‌پروری داشته، بقیه روستاهای کوچیک اطراف از بین‌ رفتن و طبیعتا به یک جای بهتر یعنی شهرستانک رفتن.

    متاسفانه در سال 1372 یک آتش­ سوزی اتفاق می‌­افته که بیشتر خانه‌های روستا را از بین  می­‌بره و خیلی از ساکنین مهاجرت می­‌کنن و تعداد کمی از خانواده‌ها به فکر مرمت خانه‌هایشان می‌­افتن بنابراین در حال حاضر روستا  جمعیت زیادی نداره با این‌ حال زیبایی‌های اون همچنان پا برجا است و قطعا ارزش سفرکردن داره.

    می‌دونید مردم اصلا به چه دلیل به شهرستانک اومدن؟ طبقه مطالبی که دراین‌ خصوص پیدا کردم گفته شده بود حدودا ۴۰۰۰ سال پیش، به‌ خاطر منبع آب و یک چشمه پر آب، باعث شده بود تا اهالی کوهپایه‌های البرز در اطراف رودخانه دائمی شهرستانک، زندگی جدیدی رو شروع کنن و یک روستا رو شکل بدن.

چطور به شهرستانک دسترسی پیدا کنیم؟

    اگر شما هم مثل من ساکن تهران هستین این راه‌های دسترسی که قرار هست بگم برای شماست:

• مسیر جاده کرج – چالوس: اول باید از تهران به سمت کرج رانندگی کنین و بعد از اینکه به کرج رسیدین، خروجی جاده چالوس را برین داخل. بعد از اینکه حدود ۴۴ کیلومتر در جاده چالوس رانندگی کردین و روستاهای آسارا، ماهان و درده عبور کردین، نرسیده به گچسر، در سمت راست جاده به دو راهی شهرستانک می‌رسین که ابتدای اون، یک تابلوی سبز رنگ بزرگ وجود داره و راهنمای مسیر شهرستانک به حساب می‌شه. بعد از اینکه در دو راهی پیچیدین، کافیه یک مسیر آسفالته ۱۰ کیلومتری (که تقریبا 10دقیقه طول می­‌کشه) رو طی کنین تا به مقصد برسین.
• مسیر آزادراه تهران - شمال:  خب اول  باید از تهران به اتوبان شیخ فضل الله برین و قبل از رسیدن به آزادراه تهران-کرج، از خروجی اتوبان آزادگان شمال، خارج بشین. از ابتدای این منطقه تا شهرستانک، حدود ۵۰ کیلومتر دیگه راه دارین. باید بدونین که اتوبان آزادگان، پس از گذشتن از اتوبان خرازی به آزادراه تهران - شمال تبدیل می‌شه. پس از طی کردن مسیری ۴۰ کیلومتری توی آزادراه تهران - شمال باید وارد جاده چالوس بشین و پس از چند دقیقه از خروجی سمت چپ جاده، وارد جاده شهرستانک بشید تا با رانندگی در مسیری ۹ کیلومتری به شهرستانک برسین.

    از هر مسیری که به شهرستانک رسیدین، ماشین خودتون رو نرسیده به روستا در یک محوطه پارک کنین و از اونجا باقی مسیر رو پیاده طی کنین.  

    برای اینکه به کاخ ناصری که کنار یک رودخانه باصفا قرار گرفته برسین، باید یک پیاده­‌روی طولانی رو شروع کنین. این مسیر 5/6 کیلومتر هست و در راستای جنوب شهرستانک و رو به منطقه شاه­نشین همینطور ادامه بدین تا حدودا دو ساعت بگذره. حالا از روستا بیاید بیرون و به سمت کوچه باغ های خوش آب­ وهوای شهرستانک پیش برید اونقدر ادامه بدید تا تابلوی هشداری رو ببینین که افرادی مثل خودتون اون رو نصب کردن تا ورود خودرو ها رو مانع بشن؛ اما شما می­‌تونین بدون ماشین وارد بشین. حالا دیگه شما در مسیر کاخ ناصری قرار دارین با خیالت راحت ادامه بدین چرا که تابلوهای راهنما هم توی مسیرتون وجود دارن.

    دسترسی به شهرستانک با وسایل نقلیه عمومی رو براتون اینجا قرار می­دم تا در جریان باشید، این قسمت مخصوص کسانی هست که ساکن تهران نیستن و قصد سفر به شهرستانک رو دارن. مسیر با تاکسی یا اتوبوس‌های شمال: اگر می­‌خواین با تاکسی یا اتوبوس‌هایی که از جاده چالوس به سمت شهرهای شمالی میرن، به شهرستانک سفر کنین، در دوراهی شهرستانک پیاده بشین و منتظر خودروهای عبوری بشید که خب به نسبت مسیر با خودروی شخصی خودتون دردسرهایی هم به همراه داره.

     و اینکه در نظر داشته باشین که ممکنه در زمان برگشت، وسیله نقلیه مناسبی پیدا نکنید یا زمان زیادی ازتون گرفته بشه؛ پس توصیه من به شما اینه که از تورهای مسافرتی یا وسیله نقلیه شخصی خودتون استفاده کنین، مگر اینکه قصد داشته باشید فاصله ۹ کیلومتری لب جاده تا شهرستانک رو پیاده سیر کنین.

چه زمانی از سال بهترین استفاده رو می تونی از سفر ببری؟

    در این قسمت دوست دارم شما رو راهنمایی کنم تا بهترین زمان رو برای بازدید از شهرستانک انتخاب کنین. شهرستانک آب‌ وهوایی معتدل و سرد داره و زمستان‌های اون سرد و تابستان‌هایی معتدل و مطلوب رو به مسافران هدیه می‌­ده. بیشتر از پنج ماه در سال شهرستانک، یخ‌بندان و سرد هست؛ بنابراین این روستا، یک روستای ییلاقی به شمار میاد. اما درهر صورت سفر به این روستای پر از شگفتی در هر فصل از سال، تجربه‌­ای قشنگ هست و بهترین زمان سفر، کاملا به سلیقه شما از مناظر موردعلاقه شما بستگی داره.

    اگر عاشق مناظر درختانی پر از شکوفه هستین، فصل بهار انتخاب خوبیه اما فقط زمانی که خنک هست، به شهرستانک سفر کنین و حتما قدم‌زدن میون درختای توت و آلبالو، رو از دست ندین. فصل تابستان هم در از طرفی با چشم‌انداز درختان سراسر از طراوت و سبزی و باغ‌های میوة خواستنی، زمانی استثنایی برای سفر و فرار از گرماست؛ چراکه خب هوا کاملا معتدل و مناسب هست. باید بدونین که تابستان در شهرستانک با شب‌هایی سرد و روزهایی تقریبا گرم، یکی از بهترین زمان‌های سفر تلقی می‌شه.

    و اما فصل پاییز، همونطور که خودتون می‌دونید پاییز ملکه فصل‌هاست و زیبایی اون در وصف نمی‌گنجه و پاییز در شهرستانک هم از این قاعده جدا نیست. آب‌ وهوای خنک در کنار منظره همیشه زیبای برگ‌های زرد و نارنجی درختان، فضایی جادویی و صحنه‌­ای دیدنی خلق می کنه که امکان نداره خواهان تجربه اون نباشین. موضوع قشنگ‌تر اینکه شما می‌تونین از محلی‌ها، توت و آلبالوی خشک شده بخرین که محصول خودشون هست.

    رسیدیم به فصل زمستان، همونطور که حدس می‌­زنین بسیار سرد و پوشیده از برف هست؛ اما سرما مطمئنا باعث نمی‌شه علاقه­‌مندان این فصل منظره زیبای زمستان­‌های روستا رو از دست بدن، درست نمی‌گم؟ شهرستانک در حالت خواب زمستانی و پوشیده از الماس‌های برف ارزش بازدید کردن رو داره.

پوشش گیاهی و جانوری شهرستانک رو بیا با من بشناس

    باورتون می‌شه چقدر گونه­‌های گیاهی این منطقه زیاد هست؟ انواع گیاهانی مثل پونه، الک شورک و قارچ کوهی، ریواس و غیره در روستا به چشم می‌خوره که اهالی روستا اون‌ها رو می‌چینن و خشک می‌کنن؛ بنابراین خیلی قابل‌ درک هست که در کل روستا بوی خوش اونها شما رو از وجود ارزشمندشون مطلع کنن.

    در مورد گونه‌های جانوری هم باید به روباه، شغال، خرگوش، آهو، گرگ، قوچ، میش، بز کوهی و کبک اشاره کنم.

جاذبه‌های دیدنی شهرستانک رو می­شناسی؟

کاخ ناصری یا کاخ شهرستانک

    یکی از معروف‌ترین جاذبه‌هایی که قصد دارم این قسمت رو باهاش شروع کنم کاخ ناصری هست که به اسم کاخ شهرستانک هم معروفه. کاخی که متعلق به ناصرالدین ­شاه قاجار بوده و محلی برای استراحت خانواده اونها در تعطیلات تابستونیشون بوده.

    این به این معنی هست که محبوبیت فصلی شهرستانک حتی شاه رو هم مجذوب خودش کرده، راستی علت نام­گذاری این کاخ هم مربوط به صاحب اون بوده و جزو اقامتگاه‌های موردعلاقه ایشون محسوب می‌شده. در معرفی اون باید خدمتتون عرض کنم که این عمارت  ارتفاع بلندی داره و با چشم‌اندازی به کوه‌های دیدنی اطراف. ناصرالدین‌ شاه در روزهای تابستان به کاخ ناصری می‌رفت و مراسم روز آشپزان رو برگزار می‌کرد.

    متاسفانه این کاخ باوجوداینکه ثبت ملی شده، در حال تخریب هست و رسیدگی و توجه خاصی از سوی ارگانی صورت نگرفته. زمان در نظر گرفته شده برای بازدید از عمارت ناصری، حدودا بین ۱ تا ۲ ساعت پیاده‌روی هست. البته یادتون باشه که حتما برای بازدید، به لوازم مناسب کوه‌نوردی مجهز باشین.

کتیبه روستا

    یک قسمت دیدنی دیگه کتیبه‌های در ضلع شرقی کاخ ناصری هستن. یک کتیبه بزرگ با ارتفاع ۴ متری وجود داره که نوشته‌های روی آن به‌ خوبی قابل خوندن نیستن اما داستانی در وجود داره که می­‌تونین از اهالی بپرسین. اهالی روستا تعریف می‌کنن که این کتیبه از صخره نزدیک به کاخ ناصری جدا شده اما صدمه‌ای به بنا وارد نکرده. این اتفاق باعث شد ناصرالدین‌شاه دستور بده داستان مربوط به این واقعه رو روی این کتیبه یاد داشت کنن.

چشمه گل كيله

    بعد از بازدید از کاخ به سمت مقصد دیدنی دیگه­‌ای کوله­‌هاتونو و به مدت ۲۰ دقیقه به سمت شمال پیاده‌­روی کنین تا به چشمه‌ای زلال به نام چشمه گل كيله برسین. این چشمه از زیر یک سنگ سرچشمه می‌گیره و در نهایت به رودخانه می‌ریزه. اگر قصدتون اینه که برای نهار، اتراق کنین، اطراف چشمه گل كيله انتخاب خوبیه. که همراه هست با چشم‌انداز زیبای درختان میوه خودروی گردو، گیلاس و آلبالو و طبیعت چشم­ نواز اطراف چشمه، استراحت چند ساعته قبل ناهارحتما کنار چشمه براتون مطلوب خواهد بود .

رودخانه و آبشار شهرستانک

    هرچقدر بیشتر میریم جلوتر جاذبه‌ها و نکات دانستنی راجع به این روستا بیشتر می شه بریم که بیشتر کشف کنیم. جاذبه دیدنی بعدی رودخانه و آبشار شهرستانک هست که در نزدیکی کاخ ناصری قرار داره. این رودخانه در کنار این عمارت جاری هست و از چشمه‌ای به نام گله کیله سرچشمه می‌گیره. آبی که از چشمه جاری می شه، در راه به شکل آبشاری کم‌ارتفاع در می‌آد و راهش رو به سمت روستا ادامه می‌ده. از باغ‌های میوه و زمین‌های کشاورزی رد می شه و به روستا طراوت و بوی خوش هدیه می‌کنه.

    می‌خوام یکم دیگه بهتون از این رودخونه اطلاعات بدم تا بیشتر باهاش آشنا بشین این رودخونه نسبتا پرآبه و از چشمه گل کیله سرچشمه گرفته و به زیبایی از وسط شهرستانک می‌گذره و به رودخانه کرج منتهی می‌شه. اگر به عکاسی در سفر علاقه‌­مند باشین حتما دوربین‌تونو همراه ببرین که این رودخونه کلی سوژه عکاسی و منظره زیبا براتون داره.

    این رودخونه در مسیر رسیدن به کرج 15 کیلومتر رو در راه سپری می­‌کنه و از علت‌هایی که قبل‌تر گفتم منظره خوبی برای عکاسی می‌شه اینه که پر از درختای بلند و پرشکوهه و در کنار صدای آرامش بخش رودخونه حسابی گشت وگذار لذت بخشه. همچنین پیشنهاد می‌­کنم ضمن رعایت ایمنی از آب ­بازی توی رودخونه غافل نشین که یکی از بهترین تجربه­‌هاست.

قلعه دزدبند شهرستانک

    انگارهرچقدر از جاذبه­‌های شهرستانک می‌­نویسم بازم چیزی برای گفتن هست این بار می‌خوام با قلعه دزدبند یا قلعه دختر آشناتون کنم، که از نظر موقعیت قرارگیریش روی بلندترین قله شهرستانک ساخته شده. ولی خب متاسفانه از این قلعه فقط سه پایه‌های اتاق و قسمتی از سقف اون باقی مونده. طبق تحقیق من باستان شناسانی که از این قلعه بازدید کردن و بقایای این بنا رو بررسی کردن و مهمارانی که پلان اون رو مورد مطالعه خودشون قرار دادن اعلام کردن که احتمالا قدمت اون به دوران ایلخانیان یا تیموریان مربوط می­‌شه و یک بنای اسلامی بوده که برای دیده بانی بیشتر استفاده می­شده

    چطور به قلعه برسیم؟ برای رسیدن به قلعه شما باید مسیر سمت چپ قلعه کوه شاه­نشینان رو پیش بگیرین و نیم ساعت کوه­نوردی کنین تا برسین پس توصیه من اینه که اگر تجربه ندارین ازش صرف نظر کنین. 

تپه شنستون

    جاذبه بعدی تپه شنستون هست که بهش شن ستان هم می‌گن که در قسمت جنوبی دره گل کیله قرار داره نشونه‌­ی این تپه سفال های قرمز رنگی هستن که درست بعد از باغ های میوه قرار گرفتن پس هوشیار باشین. در این تپه قبلا کشت دیم انجام می‌­شده به همین خاطر قلوه سنگ‌های زیادی توی دامنه کوه روی هم گذاشته.

    شاید بپرسین وجود سفال های قرمز چه دلیلی داره باید بگم که در دوران خیلی قدیم قبرستان ها در دانه کوه ها ساخته می‌­شده و از همون زمان بقایاش باقی مونده و به یک نشونه تبدیل شده. بااین حساب فکر می­‌کنم قدمت این تپه به دوران چادرنشینی برمی‌گرده.

درخت اُرس

    آخرین موضوع این قسمت یکی دیگه از زیبایی‌های روستای شهرستانک محسوب می‌شه که درخت ارس نام داره. درختانی با هویتی خاص که یک بخش جدانشدنی از طبیعت روستا محسوب می‌شن. ارس که در گویش محلی هوراست صدا زده می شه ۲۸۰۰ سال سن داره، ارتفاع ۱۷ متری داره و عرضش تقریبا ۱۴ متر هست. برای رسیدن به ارس باید راه جنوب شرقی روستا رو طی کنین و وارد یک مسیر خاکی بشین. بعد از ۲۰ دقیقه پیاده‌روی به ارس  می‌رسین.

نکاتی که قبل از سفر باید بدونی رو اینجا بهت میگم

    همونطور که می‌دونید یکی از پرطرف‌دارترین فعالیت‌های تفریحی در شهرستانک، پیاده‌روی هست؛ پس لباس مناسب با توجه‌ به فصل، بارانی، کفش مناسب، عینک‌آفتابی، کرم ضدآفتاب و در صورت تمایل باتوم کوهنوردی را توی کوله بارتون لحاظ کنین. همین‌طور در نظر داشته باشین که در روستا و مسیر پیاده‌روی تا کاخ هیچ امکانات رفاهی‌، به‌ غیر از چند خواربار فروشی وجود نداره پس ملزومات سفرتون رو همراه ببرین. راستی اگه بازدید از کاخ ناصری دارین به شهرستانک سفر می‌­کنین بدونین که فقط جمعه‌ها بازدید رایگان دارن و می‌تونین بازدید کنین.

کلام آخر

    اول‌ از همه باید از نگاهتون کمال تشکر رو داشته باشم. من در این مقاله به بررسی و معرفی شهرستانک این روستای جالب و دیدنی پرداختم و شما رو قدم‌ به‌ قدم با جاذبه‌های مختلف و متنوع اون آشنا کردم تا اگر روزی به شهرستانک سفر کردین دقیقا نقشه و فوت‌وفن راه رو در پس ذهنتون داشته باشین. موجب مسرت و افتخار ماست تا با خاطرات و نظراتتون از سفر به شهرستانک در وب‌ سایت دکوول ما رو همراهی کنین.