استان گلستان: راهنمای جامع و بررسی کامل

راهنمای جامع سفر به استان گلستان

    استان‌های شمالی به سه استان گیلان، مازندران و گلستان تقسیم می‌شود. شاید استان گلستان مانند دو همتای دیگرش در شمال کشور توریست‌پذیر نباشد اما یقینا یکی از زیباترین طبیعت‌هایی که در ایران می‌توان دید و همچنین شمار زیادی جاذبه گردشگری در این استان منتظر شماست. استان گلستان هم جنگل و دریا دارد و هم بخش‌های نیمه بیابانی و خشک. این استان هم از نظر اقلیمی و هم از نظر فرهنگی کمی با گیلان و مازندران تفاوت دارد اما اگر طرفدار سفرهای ناشناخته و پر از هیجان هستید گلستان انتخاب خوبی برای شماست.

    یک نکته جالب درباره استان گلستان این است که تا سال 1376این منطقه بخشی از استان مازندران بوده و بعد از آن مستقل شده است. در گلستان مسلمانان شیعه و سنی در کنار هم زندگی می‌کنند. گلستان آب و هوای متنوعی دارد بنابراین انتخاب بهترین زمان برای سفر بستگی به آن نقطه از استان دارد که قصد دارید به آنجا سفر کنید. در مناطق غربی و جنوبی با آب و هوایی معتدل و مرطوب رو به رو هستیم و هرچه که به سمت شمال می‌رویم آب و هوا خشک‌تر می‌شود. به طور کلی سفر به استان گلستان در بهار انتخاب خوبی برای همه نقاط استان به نظر می‌رسد.

    در این مطلب قصد داریم یک راهنمای جامع سفر به استان گلستان برای شما فراهم کنیم تا اگر سفر به گلستان در نوروز یکی از گزینه‌های شما بود، بتوانید از این راهنما استفاده نمایید. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.

آشنایی با تاریخ استان گلستان

    قدمت استان گلستان به هفت هزار سال پیش می‌رسد و آنچه یافته‌های باستان‎ شناسان نشان می‌دهد از شش هزار سال تا کنون تمدن در منطقه وجود داشته است. درواقع یافته‌ها نشان می‌دهد این تمدن بسیار هم پیشرفته بوده. ابزارهای پیشرفته برای زندگی و شکار و همچنین شبکه‌های کشاورزی بخش‌هایی از این تمدن است.

    این منطقه در نوشته‌هایی که از هخامنشیان به جا مانده، ورگانه و در نوشته‎‌های پهلوی گورکان نامیده شده است. هخامنشیان همیشه به اسب سواران گرگانی اهمیت ویژه‎‌ای می‌داده‌اند. اشکانیان هم این منطقه را به عنوان آرامشگاه بهاری و تابستانی خود برگزیده بودند. بنابراین استان گلستان مورد توجه حکمرانان قدیمی بوده است. ساسانیان در جای جای این منطقه بناهای محکمی ساخته بودند تا در صورت یورش دششمنان بتوانند در این بناها سنگر بگیرند و مقاومت کنند. سرانجام اعراب توانستند این منطقه را فتح کنند. به گفته ابن خلدون چهل هزار نفر در این نبرد کشته شدند. پس از مدت‌‎ها آل زیار به عنوان یک خاندان بومی توانست حکومت گلستان را در دست بگیرد. این خاندان برای آبادی گلستان بسیار کوشید و از مهم‎ترین چهره‌های آن باید به قابوس بن وشمگیر اشاره کرد.

آشنایی با فرهنگ مردم استان گلستان

    فرهنگ، دین، زبان، آداب و رسوم، غذاهای محلی، لباس‌های محلی، جشن‌ها و اعیاد و ... را در بر می‌گیرد. بنابراین وقتی حرف از فرهنگ می‌زنیم باید همه این موارد را بررسی کنیم. بخشی از جمعیت استان گلستان را اهل تسنن تشکیل می‌دهند که براساس آمارها این بخش 39 درصد هستند. به طور کلی قرار گرفتن مردمی با اعتقادات مذهبی متفاوت کنار هم تنوع فرهنگی به وجود می‌آورد. این مردم یاد گرفته‌اند به عقاید هم احترام بگذراند. در گلستان اقوام مختلف از فارسی زبان‌ها گرفته تا بلوچ‌ها و ترکمن‌ها در کنار هم زندگی ‎می‌کنند و این دلیل دیگری بر وجود تنوع فرهنگی در این منطقه است. استان گلستان با کشور ترکمنستان همسایه است بنابراین، مشترکات فرهنگی زیادی بین مردم گلستان و ترکمنستان یافت می‌شود. صنایع دستی این استان شامل قالیبافی، گلیم بافی، سوزن دوزی ترکمنی، قلمزنی روی چوب، معرق چوب، ساخت ادوات موسیقی، خاتم کاری، توپ سازی، طلاسازی و ... است. در طول سفر به استان گلستان برای حمایت از هنر دست مردم این منطقه برای تهیه یادگار و سوغات حتما به سراغ این صنایع دستی بروید.

    مگر می‌شود به یکی از خطه‌های شمالی رفت و با دیدن غذاهای محلی آنجا وسوسه نشد. یکی از بهترین لذت‌های سفر خوردن غذای محلی جایی است که به آن سفر کرده‎ایم. از غذاهای محلی استان گلستان می‎توان به هلی آش، ماش پلو، گوجه آش، بولامه، بوروک، آش ماست، باسترمه و ... اشاره کرد. قطعا در یک سفر نمی‌توانید همه این غذاها را امتحان کنید اما شانس امتحان یکی دو مورد از این غذاها را به هیچ عنوان از دست ندهید. در ادامه مطلب راهنمای جامع سفر به استان گلستان پس از بررسی مختصر جغرافیای این اقلیم به معرفی جاذبه های گردشگری این استان خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

آشنایی با جغرافیای اقلیم گلستان

    استان گلستان مانند فرهنگش جغرافیای متنوعی دارد. غرب به شرق استان را بخشی از رشته کوه البرز به هم متصل کرده است. هرچقدر به سمت شمال شرق پیش می‌رویم ارتفاع کوه‎ها کمتر می‌شود. بخش زیادی از گلستان را جلگه‌ها تشکیل داده‌اند بنابراین وضعیت کشاورزی استان را باید نسبتا خوب دانست. همچنین سفره‌های آب زیرزمینی زیادی در استان وجود دارد که بخش زیادی از آب این منطقه از همین سفره‌های آب زیرزمینی تامین می‌شود. دو رود مهم نیز به نام‌های گرگان رود و رود قهره سو وجود دارند. البته استان گلستان یک بخش نیمه خشک و خشک نیز دارند که وضعیت کشاورزی آن جالب نیست. بیشترین بارندگی استان در فصل زمستان و کمترین میزان آن در فصل تابستان صورت می‌گیرد. اما در نیمه شمالی استان یعنی همان قسمت خشک و نیمه خشک، شاهد بارندگی کم و تبخیر آب زیاد هستیم.

    استان گلستان زیستگاه گونه‌های جانوری بسیاری زیادی است. برای مثال یک شاپرک در این استان زندگی می‌کند که بومی گلستان به حساب می‌آید. جالب است بدانید آخرین ببر هیرکانی در همین استان‎ به قتل رسید.

معرفی جاذبه های گردشگری استان گلستان

    در این بخش از مطلب راهنمای جامع سفر به استان گلستان وقت آن رسیده که به معرفی جاذبه های گردشگری استان بپردازیم. طبق روال همیشه ابتدا با معرفی جاذبه‌هایی شروع می‌کنیم که به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده‌اند. سپس به معرفی آثار ثبت شده ملی می‌پردازیم و در نهایت دیگر جاذبه‌های گردشگری استان را معرفی خواهیم کرد. در ادامه با ما همراه باشید.

برج گنبد قابوس

• ثبت در میراث جهانی یونسکو: سال 2012
• ثبت در فهرست آثار ملی: 15 دی 1310

    برج گنبد قابوس که به نام میل گنبد نیز مشهور است؛ یکی از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی در استان گلستان به حساب می‌آید که قدمتش به سده چهارم هجری باز می‌گردد. این بنا به شیوه معماری رازی ساخته شده است و به‎ عنوان بلندترین برج آجری در جهان شناخته می‌شود. برج گنبد قابوس را کاووس بن وشمگیر در سال 357 هجری ساخته بر روی یک تپه ساخته‎ است. جالب است بدانید در یک نظرسنجی از شماری معماران مشهور جهان گنبد قابوس به عنوان بهترین اثر مهندسی تاریخ بشر انتخاب شده است.

جنگل های هیرکانی

• ثبت در میراث جهانی یونسکو: 14 تیر 1398

    استان گلستان جنگل‌های هیرکانی را با استان مازندران و گیلان و همچنین کشور آذربایجان شریک است. این جنگل‌های را موزه طبیعی زنده جهان می‌دانند زیرا 25 تا 50 میلیون سال قدمت دارند. جنگل‌های هیرکانی میراث گران بهایی است که به دست ما رسیده. بسیاری از گونه‌های گیاهی و جانوری در این جنگل‌ها زندگی می‌کنند اما متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل آتشسوزی‌های و توسعه کشاورزی بخشی از این جنگل‌ها از بین رفته است.

شهر قدیم جرجان (گرگان)

• ثبت در فهرست آثار ملی: 24 شهریور 1310

    اکنون از شهر قدیم جریان تنها ویرانه‌هایی در سه کیلومتری غرب گنبد کاووس باقی مانده. اما این شهر روزگاری مرکز طبرستان بوده است و مرزبانان طبرستانی از آن به عنوان نشست‎گاه استفاده می‌کرده‌اند. در دوره اسلامی مردم جرجان یک بار شورش کردند و به همین دلیل یزید بن مهلب قسم خورد این شهر را با خاک و خون یکی می‌کند.

    حمدالله مستوفی درباره شهر جرجان نوشته است، جمعیت شهر در زمان آل بویه به دلیل جنگ و وبا نصف شد و حمله مغول تیر خلاص را به جان این شهر زد. در نهایت این شهر پس از تحمل این مشکلات و همچنین زمین لرزه‌های پی در پی به طور کلی نابود شد و امروزه تنها یک محوطه باستانی از آن به یادگار مانده است.

آبشار شادان کردکوی

    در مطلب راهنمای جامع سفر به استان گلستان حتما باید به معرفی یک آبشار هفت طبقه با ارتفاع 40 متر به نام آبشار شادان کردکوی پرداخت. در واقع شادان کردکوی بلندترین آبشار در استان گلستان است. این آبشار را می‌توانید در هفت کیلومتری شهرستان کردکوی در دامنه رشته کوه‌های البرز بیابیم. شکست‌هایی که آب در هفت نقطه از آبشار ایجاد کرده است باعث شده این جاذبه طبیعی به آبشار هفت طبقه مشهور شود. جالب است بدانید تا همین چند سال پیش این آبشار ناشناخته بود تا اینکه یک گروه کوهنورد در مسیر کوهنوردی آن را دیدند. در این سفر سعی کنید از دیگر آبشارهای استان گلستان نیز بازدید کنید.

جنگل نهارخوران گرگان

    یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری استان گلستان، پارک جنگلی نهارخوران است. گفته می‌شود این منطقه که جزو جنگل‌های هیرکانی است، 40 میلیون سال قدمت دارد. گونه‌های گیاهی زیادی مانند افرا، گیلاس وحشی، بلوط، انجیلی، نمدار،کاج، سرو، تمشک و ... وجود دارند. همچنین این جنگل زیستگاه بسیاری از جانوران نیز هست. جنگل نهارخوران آب و هوای مطبوع و ملایمی دارد و بهترین زمان بازدید از آن در طول سفر نوروزی به استان گلستان است. چند قهوه خانه، رستوران و هتل در این جنگل قرار دارد تا از مهمانانی که برای بازدید به نهارخوران آمده‎اند؛ پذیرایی کنند.

تالاب آلاگول

    تالاب آلاگل را باید بزرگ‌ترین دریاچه در استان گلستان دانست که آب آن شور است. این تالاب با 25 کیلومتر مربع مساحت و 2 و نیم متر عمق در شهرستان گنبد کاووس بخش داشلی برون قرار دارد و فاصله آن تا کشور ترکمنستان تنها چند کیلومتر است. جالب است بدانید پرورش ماهیان آبشور زی بخصوص کپور و ماهی سفید، یکی از فعالیت‌های رایج در این تالاب به شمار می‌رود. آلاگل به عنوان یک تالاب بین‌المللی همراه با تالاب‌های آلماگل و آجی گل در یک مجموعه در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است و تحت حفاظت محیط زیست قرار دارد.

پارک ملی گلستان

    یکی دیگر از دیدنی‌های که در راهنمای جامع سفر به استان گلستان باید به معرفی آن بپردازیم، پارک ملی گلستان است. این پارک یک منطقه حفاظت شده در شرق استان است که قدیمی‌ترین پارک ملی ثبت شده در ایران به حساب می‌آید.  از آنجایی که در پارک ملی گلستان 1350 گونه گیاهی و 302 گونه جانوری وجود دارد، این منطقه را باید یکی از مهم‌ترین حیات وحش‌ها در ایران دانست. در این زیستگاه حیواناتی همچون پلنگ، خرس قهوه‌ای ، شوکا، آهو و گوسفند وحشی زندگی‎ می‌کنند. جالب است بدانید این پارک ملی به عنوان ذخیره گاه زیست کره در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

آشوراده

    آشوراده به عنوان تنها جزیره ایرانی دریای خزر در مرکز شبه جزیره میانکاله در بندر ترکمن قرار دارد. حفر یک کانال از توده اصلی خشکی، این منطقه را از میانکاله جدا کرده است. آشوراده جدا از اینکه یکی از جذاب‌ترین جاذبه های گردشگری استان به حساب می‌آید از سه منظر دیگر نیز دارای اهیمت است. اول اینکه این جزیره یکی از نخستین مناطق ایران است که به عنوان زیست کرده جهان به ثبت رسیده. دوم اینکه آشوراده یکی از مهم‌ترین حیات وحش‌های گلستان و ایران به خصوص برای پرندگان به شمار می‌رود. سوم اینکه این منطقه به عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های دنیا در کنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسیده است.

    تا همین چند سال پیش آشوراده بیش از هزار سکنه داشت اما در سال 1372 سطح آب دریای خزر بالا آمد و سیل رخ داد. در پی این سیل مردم جزیره آن را ترک کردند و درحال حاضر فقط کارمندان شیلات در آشوراده زندگی می‌کنند.

بام استان گلستان

    استان گلستان یکی از استان‌های شمالی ایران که بر کرانه‌های دریای خزر جای دارد، که طبیعت آن بسیار مشهور و بی‌نظیر است که در بالا به چندین مورد آن اشاره شده است اما در این قسمت مقاله بر آن هستیم که درباره بام این استان سرسبز شمالی صحبت کنیم، قله گاوکشان، که دوستداران پروژه سیمرغ کوه‌های ایران بسیار به آن علاقمند هستند و صعود‌های بسیاری بر آن انجام شده است. قله گاوکشان با ارتفاع 3813 متر، قله‌ای واقع در رشته‌کوه‌های البرز شرقی می‌باشد و جزو منطقه تحت حفاظت جهان‌نما نیز محسوب می‌شود و از سمت جنوب، جزو حوضه آبریز رودخانه مجن به حساب می‌آید. یکی از زیبایی‌های این کوه وجود برج‌ها و قله‌های سوزنی شکل است که در دل این کوه‌هاست، زیبایی دو چندانی به آن بخشیده است،  برای کسب دانشی بیشتر درباره قله گاوکشان پیشنهاد می‌گردد مقاله قله گاوکشان را مطالعه نمایید

کلام آخر

    گلستان را باید استان رنگ، زندگی و تنوع فرهنگی دانست. با وجود جاذبه‌های فراوان گردشگری، فرهنگ خاص و منحصر به فرد، غذاهای محلی فوق‌العاده و مردمی خونگرم و مهمان نواز گلستان را باید یکی از بهترین مقاصد سفر دانست. این استان هم از نظر جاذبه‌های طبیعی و هم از نظر جاذبه‌های تاریخی مانند یک گنجینه ارزشمند در شمال ایران است. اگرچه در مطلب راهنمای جامع سفر به استان گلستان مجال این را نیافتیم که همه جاذبه‌های گردشگری استان را به شما معرفی کنیم اما این بدان معنا نیست که بازدید از دیگر جاذبه‌های گلستان لطفی ندارد. اما جدا از بازدید آشنایی با فرهنگ مردم نیز بخشی از سفر محسوب می‌شود و درواقع ضرب المثل "بسیار سفر باید کرد تا پخته شود خامی" بدون آشنایی با فرهنگ و تاریخ مقصدی که برای سفر انتخاب کرده‎ایم معنا پیدا نمی‌کند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد.