باتوم کوهنوردی

باتوم کوهنوردی

    اگر بخواهید به شیوه کارآمد از این ابزار استفاده کنید کافی است به سوالات زیر پاسخ دهید:

1. معمولا باتوم به شکل تک یا جفت استفاده می‌شود؟ با توجه به کاربری خود تعداد آن را در مرحله اول مشخص کنید.
2. آیا نیاز دارید طول باتوم را با توجه به قد خود و شیب سطح تنظیم کنید؟ باید سعی کنید در هر وضعیتی که هستید زاویه بازو و آرنج خود را در حالت 90 درجه قرار دهید.
3. کارایی مورد انتظار و ویژگی‌هایی که انتظار دارید چه می‌توانند باشند؟ قابلیت تنظیم ارتفاع، قابلیت تا شدن، جذب شوک، مکانیزم تحمل وزن و قفل‌های آن بعضی از ویژگی‌های مهمی است که باید در حین انتخاب باتوم به آن توجه کنید.
4. اصول صحیح استفاده از باتوم چیست؟ با آموختن چند نکته ساده، برای مثال نحوه مدیریت آن در صورت مواجهه با موانع و یا نحوه صحیح استفاده از آن به منظور انتقال بار صحیح کارایی باتوم چند برابر خواهد شد.

    توجه کنید که کاربرد باتوم فقط به این موارد ختم نمی‌شود و کاربردهای خلاقانه بسیاری را می‌توان بر شمرد: بستن آتل، ثابت کردن چادر، دور کردن حیوانات، ساخت برانکارد و مواردی از این دست تنها بخشی از کاربردهای فراوان این وسیله پر کاربرد هستند.

انواع باتوم

• باتوم‌های طبیعت گردی یا کوهنوردی (Trekking poles): معمولا به شکل جفت به فروش می‌رسند، قابلیت تنظیم ارتفاع را دارند و بعضا فنرهایی در داخل آن قرار دارد که در نقش جاذب شوک عمل می‌کنند.
• عصای طبیعت گردی یا کوهنوردی (Hiking staff): معمولا در حین راه رفتن بر روی مسیرهای صاف و حتی زمانی که وزنی حمل نمی‌کنید به کار گرفته می‌شوند. کاربرد آنها را می‌توان حفظ تعادل و کاهش فشار بر روی زانو دانست. در بعضی از مدل‌ها گیره دوربین نیز در زیر دسته باتوم قرار می‌گیرد که می‌تواند همانند مونوپاد به کار گرفته شود. شایان ذکر است این مدل نیز قابلیت تنظیم شدن را دارد اما معمولا به شکل تکی به فروش می‌رسد.

تنظیم کردن ارتفاع باتوم

    در حین تنظیم ارتفاع باتوم باید توجه کنید که ارتفاع آن باید به شکلی تنظیم شود که وضعیت بازو نسبت به آرنج در حالت 90 درجه قرار گیرد. اگر باتوم شما از نوعی است که می‌توانید ارتفاع آن را تنظیم کنید باید بدانید که طول ایده‌آل برای این وسیله چه مقدار است. توجه داشته باشید که اگر تنظیم طول به درستی صورت نگیرد می‌تواند سبب ایجاد آسیب در شانه، کمر، گردن و بازو شود.

    به شکل کلی، در طبیعت گردی در حین تنظیم طول باتوم سعی کنید سخمه بر روی زمین و نزدیک کفش شما قرار گیرد و سپس بازوی خود را در حالتی قرار دهید که زاویه 90 درجه بازو و آرنج برای شما قابل رویت باشد. به این ترتیب اندازه استاندارد برای طول باتوم را یافته‌اید. این اندازه در بیشتر بخش‌های پیاده‌روی شما مناسب خواهد بود.

    اگر بدنه باتوم شما از سه بخش ساخته شده باشد، امکان تنظیم ارتفاع برای یافتن اندازه مناسب خودتان به راحتی مقدور است. بنابراین در طول پیاده‌روی با هر کدام از این سه بخش (2 بخش متحرک) می‌توانید تنظیم ارتفاع دقیق را انجام دهید. توصیه ما این است که بخش پایینی را همیشه در بیشترین طول ممکن قرار دهید و سپس از بخش‌های دیگر برای تنظیم دقیق آن استفاده کنید. دلیل این را می‌توان جلوگیری از وارد شدن آلودگی مانند خاک و گل به داخل بخش‌های متحرک باتوم و قفل‌های آن خواهد بود.

    اگر مسیر سربالایی باشد باید طول باتوم را متناسب با شیب زمین کم کنید به طور معمول کاهش 5 تا 10 سانتی‌متری برای این منظور کافی خواهد بود، اما اگر بخواهیم تنظیم دقیقی انجام دهیم مجدد باید با روش ذکر شده در بالا فرآیند تنظیم را انجام دهید. توجه داشته باشید که باتوم نباید سبب ایجاد خستگی در ناحیه گردن و شانه شود تا فرآیند انتقال بار از بدن به زمین را تسهیل کند. در مسیرهای سراشیبی نیز متناسب با سطح طول باتوم افزایش می‌یابد که معمولا در این بخش نیز بین 5 تا 10 سانتی‌متر افزایش طول مطلوب خواهد بود. مجددا تاکید می‌کنیم که مقدار افزایش طول باتوم باید متناسب با سطح باشد.

    همچنین اگر در حال تراورس، عبور افقی از یک مسیر، هستید باید طول باتومی که در سمت کوه قرار دارد، به اصطلاح باتوم کوه، را کاهش دهید تا راحتی و آسایش شما در طول این مسیر حفظ گردد. روشی برای این بخش وجود دارد که توصیه می‌کنیم به ویدیو قرار داده شده در این صفحه نگاه کنید.

مشخصه‌های باتوم

    با توجه به برنامه‌ریزی شما در استفاده از باتوم و کاربری که برای آن متصور هستید، یک باتوم باید دارای مشخصه‌ها و شرایط زیر باشد:

• قابلیت تنظیم ارتفاع داشته باشد/نداشته باشد: اکثر باتوم‌های کوهنوردی و طبیعت گردی این قابلیت را دارا هستند. حال اگر نیاز به تنظیم طول ندارید  از باتوم‌های طول ثابت استفاده کنید که حتی سبک‌تر هستند و حمل آن برای شما راحت‌تر نیز خواهد بود. دلیل این کاهش وزن کمتر شدن تعداد قطعات باتوم است.
• قابلیت تا شدن: خاصیت تا شوندگی باتوم‌ها همانند تیرک‌های چادر است. باتوم‌های تا شونده معمولا وزن سبک‌تری دارند. این نوع از باتوم‌ها در بین کوهنوردان سرعتی کار و دونده‌ها محبوبیت زیادی دارند.
• قابلیت جذب شوک: این نوع از باتوم‌ها از یک فنر داخلی استفاده می‌کنند که می‌توانند در هنگام حرکت در مسیرهای سرازیری ضربه وارد شده به باتوم را تا حدودی جذب کنند. این خاصیت را می‌توان در شرایطی که به آن نیاز ندارید از مدار خارج کرد، برای مثال زمانی که در مسیرهای سربالایی حرکت می‌کنید این فنرها منجر به اتلاف انرژی شما خواهند شد، یا آنها را مجددا فعال کنید. مثال آشنایی از این سیستم را می‌توان در کمک فنر دوچرخه‌ها مشاهده کرد.
• باتوم‌های استاندارد: این باتوم‌ها دارای خاصیت جذب شوک نیستند، معمولا ارزان‌تر بوده و همچنین سبک‌تر نیز هستند. اگرچه خاصیت جذب شوک از خود نشان نمی‌دهند اما حس پایداری که ایجاد می‌کنند مشابه با باتوم‌های جاذب انرژی است.
•  فوق سبک: باتوم‌های فوق سبک با توجه به وزن کم و امکان استفاده راحت از آنها مزیت بزرگی به همراه دارند. در طی مسیرهای طولانی وزن کمتر به معنی صرف انرژی کمتر و در نتیجه خستگی کمتر است. مهمترین معیاری که بر وزن باتوم تاثیرگذار است جنس بدنه آن به شمار می‌رود، در حالت کلی باتوم‌هایی که وزنی کمتر از 1 پوند (453 گرم) به ازاء هر کدام داشته باشند باتوم سبک اطلاق می‌شود.
• امکان اتصال دوربین: بعضی از مدل‌های باتوم‌های کوهنوردی محلی برای نصب دوربین دارند که کمک می‌کند تا بتوان از آن به عنوان مونوپاد نیز استفاده کرد.

مکانیزم قفل باتوم‌های کوهنوردی

    بدون توجه به نوع باتوم (طول ثابت یا متغیر) باتوم‌ها دارای مکانیزم قفل شوندگی هستند تا از لغزش طولی آن در حین فعالیت جلوگیری کنند. در باتوم‌های غیر قابل تنظیم، می‌توانید آن را به طول بیشینه باتوم رسانده و از آن استفاده کنید. در مورد باتوم‌های قابل تنظیم نیز مساله به همین شکل است. اما مکانیزم تغییر طول، توانایی قفل و کنترل طول را در یک یا چند نقطه بر عهده دارد. مکانیزم قفل در اکثر باتوم‌ها به یکی از اشکال زیر خواهد بود.

• قفل خارجی اهرمی: در این نوع قفل سیستم کلیپس مانندی وجود دارد که امکان تنظیم طول باتوم را حتی زمانی که دستکش به دست دارید نیز بسیار ساده و قابل انجام می‌کند.
• قفل‌های کششی - دکمه‌ای: معمولا باتوم‌هایی که از این سیستم استفاده می‌کنند دارای طول ثابت هستند. بعد از افزایش طول باتوم دکمه‌ای که با استفاده از یک فنر فعال می‌شود از قطعه داخلی خارج می‌شود و به این ترتیب می‌تواند مانع از جمع شدن باتوم شود.
• قفل‌های چرخشی: در این سیستم از مکانیزم پیچی برای قفل کردن باتوم استفاده می‌شود. این سیستم معمولا دوام و قدرت بیشتری نسبت به مکانیزم‌های دیگر دارد اما نگهداری از آن اهمیت بسیار بالایی دارد.
• قفل‌های ترکیبی: بعضی از باتوم‌ها از مکانیزم‌های مختلفی در بخش قفل کردن استفاده می‌کنند تا بتوانند قدرت و توانایی سیستم و همچنین قابلیت انتقال بار آن و سهولت استفاده ار افزایش دهند. برای مثال، ممکن است یک باتومی از قفل بیرونی بر روی باتوم استفاده کند اما با توجه به جنس بدنه وزن آن بسیار سبک باشد.

جنس بدنه باتوم

    همانطور که گفته شد مهمترین فاکتور در مشخص شدن وزن باتوم جنس بدنه آن است.

• آلومینیوم: اقتصادی‌ترین و بادوام‌ترین انتخاب آلومینیوم است، وزن باتوم‌های ساخته شده از جنس آلومینیوم معمولا در حدود 500 تا 700 گرم برای هر باتوم تخمین زده می‌شود، قیمت و وزن آنها می‌تواند با توجه به قطر باتوم تغییر کند. در شرایط با تنش بالا، آلومینیوم می‌تواند خم شود و حتی بشکند.
• کامپوزیت: معمولا کل یا بخشی از بدنه باتوم از کربن ساخته می‌شوند. هر چقدر سبک‌تر باشند قیمت آنها نیز بیشتر خواهد بود. وزن آنها بین 300 تا 500 گرم برای هر باتوم تخمین زده می‌شود. همچنین آنها در مقابل جذب ارتعاشات و شوک نیز مقاوم هستند، اما در شرایط مختلف در مقابل خم‌شدگی و تنش‌های زیاد آسیب پذیرتر از باتوم‌های آلومینیومی به شمار می‌روند.

دسته باتوم

    بعضی از باتوم‌ها از دسته‌های ارزان استفاده می‌کنند. معمولا به منظور ایجاد راحتی کافی در مچ دست شما دارای زاویه 15 درجه‌ای هستند. همچنین بعضی از باتوم‌ها نیز حالت عصا مانند دارند این نوع در راه رفتن‌های بسیار سبک و معمولی می‌توانند مفید واقع شود.

جنس دسته باتوم

    در تولید این دسته‌ها از جنس‌های مختلفی استفاده می‌شود که شما در حین دست گرفتن آن احساس راحتی داشته باشید.

• چوب پنبه: این ماده در مقابل رطوبت ایجاد شده از دست‌های عرق کرده مقاوم است و همچنین می‌‌تواند نقش خوبی در جذب ارتعاشات نیز داشته باشد. اگر تعرق دست شما زیاد است، حتما از جنس چوب پنبه استفاده کنید.
• فوم: این ماده نیز توانایی جذب عرق دست را دارد و همچنین نسبت به چوب پنبه لطافت بیشتری را داراست.
• پلاستیک: این ماده در مقابل سرما خاصیت عایق ایجاد می‌کند و می‌تواند جاذب ضربه و ارتعاش باشد، بنابراین برای فعالیت در فصول سرما مناسب هستند. اما از آنجایی که می‌توانند به دلیل ایجاد عرق دست دچار خوردگی شود در فصول گرم توصیه نمی‌شود.

بخش‌های دیگر باتوم

• بند باتوم (Strap): یکی دیگر از ملاحظات بسیار مهم را می‌توان بند آن دانست. به وفور می‌توانید افرادی را ببینید که از بند باتوم به درستی استفاده نمی‌کنند. برای استفاده صحیح از آن باید دست را از زیر وارد بند باتوم کنید و سپس آن را به سمت پایین فشار داده و دسته باتوم را بگیرد. این تکنیک علاوه بر محافظت از مچ شما شرایط نسبتا راحتی را برای آن ایجاد می‌کند. با توجه به مکانیزم تعبیه شده می‌توانید طول بند را نیز تنظیم کنید. توجه داشته باشید طول بند باید به شکلی باشد که نه سبب تحت فشار واقع شدن دستتان و جمع شدن خون در آن شود و نه به علت شل بودن زیاد نتوانید نیرویی صحیح به زمین وارد کنید.
• گل سنگ و گل برف (Baskets): در سایزهای مختلفی تولید می‌شوند. گل سنگ برای محافظت از رزوه‌های باتوم استفاده می‌شود. این رزوه‌ها برای بستن گل برف ضروری هستند و عملا بدون آنها کارایی قابل ملاحظه‌ای در زمستان نخواهد داشت.
• سخمه (Pole tips): سخمه از جنس فولاد یا کاربید تولید می‌شود و معمولا برای ایجاد چسبندگی حتی بر روی یخ بسیار کاربردی است. سری پلاستیکی هم به منظور حفظ سلامت این سخمه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم می‌تواند از بروز آسیب به تجهیزات شما در داخل کوله پشتی استفاده شود. همچنین آنها را باید در سطوح حساس و برای جلوگیری از وارد کردن آسیب به زمین استفاده می‌شود یا در سطوحی مانند آسفالت یا سنگ که به سخمه آسیب وارد می‌کنند اکیدا توصیه به استفاده از سری پلاستیکی داریم.