نرم افزار بیس کمپ (نرم افزار Basecamp) یک نرم افزار بسیار ضروری برای کوهنوردانی است که علاقه به ناوبری و استفاده از دستگاههای مختلف برای جهت یابی و مسیریابی در کوهستان دارند و از این مهم در راستای بهره گیری از افزایش بازدهی فعالیت خود استفاده میکنند. نرم افزار بیس کمپ را شاید بتوان یکی از اصلیترین نرم افزارهای دانست که در مدیریت فایلهای gpx. که به طور گسترده توسط دستگاههای جی پی اس و دستگاههای مکان یاب استفاده میشود دانست. همچنین توجه کنید که این نرم افزار مختص کوهنوردان نیست و اگر طبیعت گرد هستید یا در شاخههای دیگری مانند اسکی، دوچرخه سواری و یا دومیدانی نیز فعالیت میکنید استفاده از این نرم افزار بسیار عالی است و توصیه میشود. بنابراین آموزش نحوه کار با نرم افزار از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در این مقاله سعی کردیم به شکل عملی به معرفی و آموزش نرم افزار بیس کمپ بپردازیم. پس با ما در دکوول رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران همراه باشید.
فهرست:
معرفی نرم افزار بیس کمپ
نرمافزار BaseCamp که توسط شرکت گارمین ارائه شده است، ابزاری قدرتمند برای برنامهریزی سفرهای طبیعتگردی، دوچرخهسواری، موتورسواری، رانندگی و آفرود میباشد. با استفاده از این نرمافزار، کاربران میتوانند نقشهها را مشاهده کنند، مسیرهای خود را برنامهریزی کنند و نقاط موردنظر یا مسیرهای طی شده را مستقیما از کامپیوتر به دستگاه خود منتقل نمایند.
ویژگی برجسته ترسیم مسیر یا طراحی مسیر به کاربران این امکان را میدهد که مسیرهای برنامهریزیشده خود را ترسیم کرده و تغییرات ارتفاع را مشاهده کنند، که این امر در برآورد سختی مسیرهای پیادهروی یا دوچرخهسواری بسیار مؤثر است. علاوه بر این، میتوانید مسیرهای منظره و دیدنی را برای سفرهای جادهای خود برنامهریزی کنید و اطمینان حاصل کنید که دستگاه ناوبری شما از نقاط مشخصشده عبور میکند. قابلیت پخش مجدد مسیرها و ردیابیهای ثبتشده در طول زمان، به شما این امکان را میدهد که سفرهای خود را ذخیره کرده و با دیگران به اشتراک بگذارید، و تجربهی ماجراجوییهای خود را به شیوهای حرفهای مدیریت کنید.
این نرم افزار برای دو نسخه ویندوز و مک به شکل رایگان قابل نصب میباشد که برای دانلود آنها از وب سایت دکوول میتوانید اقدام کنید.
تعریف فایل GPX
فایلهای GPX توسط نویس و زوموس ارائه شد و مورد استفاده قرار گرفتند. نکته مهمی که باید به یاد داشته باشید این است که فایلهای gpx مسیر نیستند و از مجموعهای از نقاط تشکیل شده است. با کپی کردن این نقاط در داخل نرم افزار بیس کمپ مسیری تشکیل میشود که از اتصال نقاط به هم ایجاد شدهاند. در واقع به شکل کلی اگر دقت کرده باشید مسیرهای gps یا مسیرهایی که توسط ساعت یا گوشی هوشمند یا دستگاه gps نیز ثبت کنید به شکل نقاطی هستند که در طی زمان توسط ماهوارهها ارسال شده و توسط دستگاهها ثبت میشود. در نهایت برای راحتی در نمایش به شکل دیجیتال این نقاط به هم وصل میشوند.
محیط نرم افزار بیس کمپ
در ابتدا لازم است با بخشهای مختلف نرم افزار آشنا شویم. در ادامه به توضیح تکتک بخشهای آن خواهیم پرداخت پس با ما همراه باشید.
- یا منو Menu: این بخش شامل تنظیمات و اقدامات مختلفی است که نرم افزار قادر به انجام آن میباشد.
- Toolbars یا جعبه ابزار: امکان دسترسی سریعتر به منوهای مختلف و پرکاربرد نرم افزار را داراست.
- Find results یا پیدا کردن نتایج: این بخش، بخش جستجو به حساب میآید.
- Library and Devices area، بخش مربوط به تجهیزات و کتابخانه: این بخش به شما کمک میکند تا دادهها و اطلاعات خود را مدیریت کنید. این بخش شامل دو قسمت است. قسمت بالا شامل مجموعه اطلاعات ذخیره شده، انتخاب شده و تجیهزات متصل به سیستم میباشد. بخش پایینی نیز جزئیات مربوط به بخشهای انتخابی در بخش بالایی است.
- North indicator نشانگر شمال و کنترل نقشه: علامت نشانگر شمال میباشد و با چرخش نقشه جهت خود را حفظ میکند. با حرکت نشانگر بر روی علامت شمال بخش کنترل نقشه ظاهر میشود که با استفاده از آن میتوانید موقعیت نمایش تصویر خود را جابجا کنید.
- نقشه: این بخش اطلاعات شما شامل نقاط ثبت شده، مسیر، ترک و نقاط مهم را در قالب نقشه به شما نشان میدهد.
- نقشه مروری overview map: این بخش مشخصات ژئوگرافیکی محیط و مرزبندیها را داراست، البته جزئیات کمی روی این نقشه نمایان است.
- information area بخش اطلاعات: این بخش جزئیات و اطلاعاتی پیرامون مسیرها و اطلاعات انتخاب شده در بخش کتابخانه را نمایش میدهد.
- بخش وضعیت Status bar: این بخش نیز اطلاعات مربوط به ترک یا مسیر انتخاب شده در بخش کتابخانه و مختصات نقاطی که نشانگر روی آنها قرار میگیرد را نشان میدهد، همچنین در هنگام استفاده از منوهای اندازهگیری، مقدار اندازه در این بخش نمایش داده میشود.
- جستجو و فیلتر کردن Search and Filter: به شما امکان میدهد تا در میان اطلاعاتی که ذخیره کردهاید جستجو کنید.
تنظیمات اولیه نرم افزار بیس کمپ
بخش اول تنظیمات بخش جعبه ابزار میباشد. برای انجام این کار کافیست روی جعبه ابزار راست کلیک کنید، منوهایی که در حال حاضر وجود دارند با علامت تیک در کنار آنها مشخص شدهاند. توصیه میشود منوهای Detail level، Edit، View، Map tools، Drawing tools، Device transfer و task launcher در دسترس آسان شما باشند. همچنین برای دستیابی به این نتظیمات کافیست از منوی View>Toolbars را انتخاب کنید.
بخش بعد تنظیمات اولیه و اساسی مربوط به اطلاعات نمایشی است. Edit>options را انتخاب کنید. در بخش Measuement واحد متریک را انتخاب کنید و در بخش Position یا موقعیت از سیستم UTM با Datum WGS 84 استفاده کنید. تنظیمات بخش Display را با توجه به تمایلات شخصی خود میتوانید تغییر دهید. در بخش Activity Profile نوع فعالیتی که دارید (مسیرهایی که وارد نرم افزار میکنید) را انتخاب کنید. در این کتاب از نوع Hiking در زمینه کوهنوردی و طبیعت گردی استفاده شده است. تنظیمات دو بخش Device Transfer و General نیز برای در همان حالت اولیه باقی بماند.
مدیریت لیستها و پوشهها
مدیریت و دستهبندی مناسب و خوب در این بخش میتواند امکان استفاده شده از امکانات مختلف نرم افزار را تسهیل بخشد و به سادگی بتوانید از این نرم افزار استفاده کنید. همانطور که گفته شد بخش کتابخانه شما در بخش چپ و بالای نرم افزار بیس کمپ نشان داده میشود. کتابخانه شامل یه پوشه اصلی با نام My Collection میباشد. این بخش در برگیرنده تمام اطلاعاتی است که شما در قالب پوشهها یا لیستهای مختلف وارد نرم افزار بیس کمپ میکنید. اگر My Collection را به عنوان یک قفسه بزرگ در نظر بگیرید، فولدرهای زیر شاخه ایجاد شده به عنوان زونکنهای قرار داده شده در داخل این قفسه و لیستهای ایجاد شده نیزو به عنوان اوراق داخل این زونکنها شمرده میشوند.
توصیه میشود تقسیمبندی مشخصی برای خود ایجاد کنید و مقید به آن باقی بمانید تا تقسیمبندی مناسبی از فایلهای خود داشته باشید و اطلاعات خود را از دست ندهید. توصیه میشود فولدری تحت عنوان Temp، برای وارد کردن فایلهای جدید و فولدری تحت عنوان Favorite برای قرار دادن علاقهمندیهای خود ایجاد کنید. برای ایجاد پوشه یا لیست جدید کافیست بر روی My Collection راست کلیک کنید و به ترتیب گزینههای New List Folder و New List را انتخاب کنید. همچنین میتوانید از منوی File بخش New، به ایجاد یک لیست، پوشه، نقطه، مسیر یا ترک جدید بپردازید.
لازم به ذکر است در این بخش به طور پیش فرض پوشههای تحت عنوان Unlisted Data وجود دارد، اطلاعاتی که به یک پوشه خاصی اختصاص نیافتهاند زیر شاخه این پوشه قرار میگیرند. با تقسیم بندی و دسته بندی مناسب تلاش کنید تا مقدار اطلاعاتی که زیر مجموعه این بخش میباشد حداقل باشد.
آشنایی با جعبه ابزارهای نرم افزار basecamp
بخش بسیار مهمی از نرم افزار بیس کمپ که تقریبا تمام اقدامات شامل، تعریف مسیر جدید، ویرایش مسیرهای موجود و ... وجود دارد توسط این بخش انجام میگیرد. بخش جعبه ابزار شامل منوهای زیر مجموعه مختلفی میباشد، همانطور که گفته شد برای تغییر این منوها کافیست بر روی بخش جعبه ابزار راست کلیک کنید و ابزارهای مورد نیاز خود را انتخاب کنید.
- Hand or Pen Tool (H) به منظور حرکت دادن نقشه استفاده میشود. بر روی آیکن آن کلیک کنید یا دکمه H را از صفحه کلید خود فشار دهید. همچنین میتوانید از منوی Tools>Pan نیز این ابزار را انتخاب کنید. بعد از انتخاب این ابزار در محل مورد نظر از نقشه کلیک چپ را فشار دهید و آن را نگه دارید به این ترتیب میتوانید نقشه را جابجا کنید. با فشار دادن کلیک راست و نگه داشتن آن میتوان جهت نقشه را در موقعیتی ثابت جابجا کنید (انجام Rotation).
- بزرگنمایی (Zoom) (Z): به منظور بزرگنمایی و کوچکنمایی تصویر انجام میگیرد. کافیست روی آیکون این ابزار در بخش جعبه ابزار کلیک کنید، دکمه Z را فشار دهید و یا از منوی Tools>zoom به این منظور اقدام کنید. به منظور انجام بزرگنمایی راههای مختلفی وجود دارد. بهترین راه آن نگه داشتن نشانگر در بخش بالا و چپ سوژه و نقطه مورد نظر و ترسیم مستطیلی است که نقطه مورد نظر در داخل آن قرار گیرد. همچنین با انجام کلیک چپ بزرگنمایی نسبت به نقطههای که نشانگر روی آن قرار گرفته انجام میشود برای انجام کوچکنمایی نیز از کلیک راست استفاده کنید. توجه کنید برای بزرگنمایی هم از علامت + و – روی صفحه کلید و هم از کلید رولی وسط موس نیز میتوانید اقدام کنید.
- ابزار انتخاب (S): به منظور انتخاب عوارض دلخواه بر روی نقشه به کار میرود. آیکون آن را از جعبه ابزار انتخاب کنید یا دکمه S را فشار دهید یا از طریق Tools>Select آن را فعال سازید. شکل آن از تبدیل به علامت نمایشگر پیش فرض ویندوز میگردد. به منظور انتخاب مسیر، نقطه، ترک و هر چیز دیگری در نقشه نشانگر را بر روی آن ببرید و با کلیک چپ آن را انتخاب کنید. بعد از انتخاب المان انتخاب شده در بخش کتابخانه پر رنگتر نمایش داده خواهد شد.
- ابزار اندازهگیری (D): با استفاده از این ابزار میتوانید مسافت و سطح را اندازهگیری کنید. بعد از انتخاب آن از جعبه ابزار یا از منوی Tools>Measurement یا فشردن کلید D بر روی صفحه کلید علامت نشانگر تغییر میکند، نرم افزار در انتظار دریافت نقاط از شما میباشد. با هر کلیک نقطهای بر روی نقشه مشخص میشود.
- ابزار نقطه گذاری (W) به منظور ایجاد نقطههای جدید بر روی نقشه به کار گرفته میشود. بر روی آیکون آن در جعبه ابزار کلیک کنید، کلید W را فشار دهید و یا از منوی Tools>Waypiont آن را انتخاب کنید. به منظور ایجاد نقطه جدید نشانگر را بر روی نقطه مورد نظر خود ببرید و سپس با استفاده از کلیک چپ نقطه مورد نظر خود را قرار دهید. بعد از ایجاد نقطه مورد نظر در بخش کتابخانه نیز به نمایش در میآید، به منظور ویرایش اطلاعات کافی است بر روی آن دو کلیک پشت سر هم بکنید. اطلاعاتی مانند نام، آیکون نمایش دهنده نقطه، ارتفاع آن، توضیحاتی پیرامون نقطه و ... قابل ویرایش و تغییر میباشد.
- ابزار مسیر (R) به منظور ایجاد مسیر تعبیه شده است. طبق آنچه گفته شد بر روی آیکون آن کلیک کنید، کلید R را فشار دهید و یا از منوی Tools>Route به این ابزار دسترسی پیدا کنید. به منظور ایجاد مسیر نشانگر را در نقطهای قرار دهید و با فشار کلیک چپ نقطههای روی نقشه گذاشته میشود، سپس نشانگر را بر روی نقطههای دیگر قرار دهید و نقطههای دیگر نیز روی نقشه مشخص کنید این دو نقطه به هم متصل خواهند شد. بعد از مشخص کردن نقاط مشخص دکمه escape را بر روی صفحه کلید فشار دهید.
- ابزار جاسازی (I): برای ایجاد نقاط میانی در یک مسیر استفاده میشود. بر روی آیکون آن از جعبه ابزار کلیک کنید، دکمه I رافشار دهید و یا از منوی Tools>Insert اقدام کنید. برای وارد کردن نقطه میانی، نشانگر خود را در محلی که میخواهید نقطه میانی وارد شود قرار دهید. معمولا نشانگر بین دو نقطه از یک مسیر قرار میگیرد، با نزدیک شدن نشانگر و انجام کلیک در فضایی بین این دو نقطه، خطوط سیاهی که نقطه انتخابی را به دو نقطه قبل و بعد متصل میکند نمایش داده میشود، کلیک دوم موقعیت این نقطه را نهایی میسازد. در نقاط ابتدایی و انتهایی فقط خط به نمایش در میآید. همچنین با استفاده از ابزار انتقال و با نگه داشتن کلید Alt روی صفحه کلید نیز میتوانید همین کار را تکرار کنید.
- ابزار انتقال نقاط (M) به منظور انتقال نقاط ایجاد شده به کار گرفته میشود. بر روی آیکون آن کلیک کنید، دکمه M را فشار دهید و یا از منوی Tools>Move Point استفاده کنید. به منظور انجام جابجایی کافیست نشانگر این ابزار را بر روی نقطه مورد نظر قرار دهید. دایرهای سیاه رنگ دور آن نقطه ایجاد میشود. با کلیک چپ این نقطه انتخاب میشود، دکمه را نگه دارید و نقطه را تا مکان دلخواه خود جابجا کنید، سپس دکمه موس را رها کنید.
- ابزار پاک کن (E): به منظور پاک کردن مسیر یا نقاط مورد استفاده قرار میگیرد. آیکون آن را انتخاب کنید یا دکمه E را فشار دهید و یا از منوی Tools>Erase استفاده کنید. برای حذف یک نقطه از مسیر نشانگر را روی آن نقطه قرار دهید، شکل آن به علامت ضربدر تبدیل میشود، با فشار دادن کیک چپ نقطه مورد نظر پاک میشود و مسیر مجددا محاسبه میشود.
- ابزار تقسیم (X) به منظور تقسیم مسیر به دو تکه تعبیه شده است. آیکون آن را انتخاب کنید، دکمه X را فشار دهید یا از Tools>Divide را انتخاب کنید. برای انجام تقسیم نشانگر را در نقطههای که میخواهید جدایش انجام گیرد قرار دهید و با یک کلیک نقشه به دو قسمت تقسیم خواهد شد. نقشه به یک بخش روشن و یک بخش تیره تقسیم میشود. این ابزار بسیار کاربردی است و در طبقهبندی فایلهها بسیار پرکاربرد است.
اتصال دستگاه GPS
دستگاه GPS خود را با استفاده از کابل مختص آن دستگاه به کامپیوتر خود متصل کنید. بعد از انجام اتصال دستگاه شما در بخش بالایی کتابخانه شناخته میشود. زیرشاخه نام دستگاه پوشههای با نام Internal Storage دیده میشود که محتوی تمام اطلاعات درون دستگاه شما است، همچنین نقشههایی که بر روی دستگاه شما نصب میباشند نیز در ادامه آن نمایش داده شده است. به منظور دریافت یا ارسال اطلاعات به دستگاه GPS کافی است از منوی Device به ترتیب Sent to Device یا Receive from Device را انتخاب کنید.
همچنین در این منو گزینههای تحت عنوان Check for Software update قرار داده شده است که میتوانید با استفاده از آن سیستم نرم افزاری دستگاه خود را به روز رسانی کنید. گزینه نهایی در این بخش نیز Device Information میباشد که محتوی اطلاعات دستگاه GPS شما مانند ورژن نرم افزار، شماره سریال، ID دستگاه و مقدار حافظه آن میباشد. همچنین در این بخش امکان دانلود راهنمای دستگاه نیز قرار داده شده است.
ویرایش فایلهای GPS
این بخش را با مثالی عملی توضیح میدهیم پس با ما در دکوول همراه باشید.
در ابتدا باید فایل مورد نظر خود را وارد محیط نرم افزار کنید. برای این کار کافی است My Collection را انتخاب کنید و سپس از گزینه File>Import to My Collection یا با فشار دادن کلید Ctrl+I از صفحه باز شده فایل مورد نظر خود را انتخاب کنید. روش دیگر برای انجام این کار به این ترتیب است. در کامپیوتر خود فایل مورد نظر را پیدا کنید و آن را به شکل Drag-Drop در داخل My Collection قرار دهید.
در این مثال مسیر قله دماوند از جبهه جنوبی به کار گرفته شده است. همانطور که مشاهده میکنید بعد از وارد شدن فایل در بخش کتابخانه عبارت Damavand-South face مشاهده میشود (این همان نامی است که شما مسیر خود را ذخیره کردهاید) و در بخش زیر آن نیز جزئیات مربوط به مسیر شامل نقاط و بخشهای مختلف مسیر مشاهده میشود. بر روی نقشه نیز خطوط مربوط به مسیر نمایش داده شده است.
به یاد داشته باشید برای ویرایش تک تک نقاط، مسیر و اطلاعات نمایش داده شده بر روی نقشه میتوانید از بخش کتابخانه المان مورد نظر خود را انتخاب و با دوبار کلیک بر روی آن در صفحه نمایش داده شده اطلاعات را ویرایش کنید. از جمله نکات مهم مستتر در این بخش میتوان به امکان ویرایش مسیر اشاره کرد: ویرایش شامل اصلاح، تغییر شکل و حذف نقاط اضافی در مسیر، قرار دادن و مشخص کردن نقاط مهم، بررسی نمودارهای ارتفاع، سرعت، مکان و زمان خواهد بود. برای دسترسی به این منو در کتابخانه بر روی بخش دلخواه مسیر دو بار کلیک کنید. با منوی مانند شکل زیر مواجه خواهید شد.
در منوی باز شده امکان تغییر نام و تغییر رنگ مسیر در بالاترین بخش تصویر وجود دارد، در بخش بالایی همچنین توضیحاتی از خلاصه اطلاعات مسیر انتخاب شده شامل تعداد نقاط ثبت شده، شیب متوسط، بیشترین و کمترین ارتفاع، سرعت بیشینه، کمینه و متوسط، زمان در حال حرکت، زمان استراحت و زمان کل، مسافت کل پیموده شده نشان داده میشود. در بخش پایینی اطلاعات مربوط به تک تک این نقاط به تفکیک ارتفاع، زمان، سرعت لحظههای، جهت حرکت، تاریخ، زمان و مختصات لحظههای نشان داده شده است.
با انتخاب هر نقطه میتوانید آن را حذف کنید. کافی است بر روی آن کلیک کنید، از گزینه Del بر روی صفحه کلید استفاده کنید و یا با راست کلیک و گزینه Del را انتخاب کنید. امکان تقسیم مسیر انتخابی به دو یا چند بخش از طریق منوی Divide امکان پذیر است، گزینه Show on Map برای نمایش نقطه بر روی نقشه استفاده میشود، همچنین امکان کپی و برش نقطه به مسیری دیگر وجود دارد.
با رفتن به بخش Graph میتوانید اطلاعات مربوط به نمودارهای اشاره شده را مشاهده کنید. میتوانید گزینههای Elevation، Speed را انتخاب کنید و شکل نمودار را تغییر دهید. بخش Note نیز برای اضافه کردن توضیح پیرامون این منطقه و مسیر قرار داده شده است. با رفتن به بخش Graph میتوانید اطلاعات مربوط به نمودارهای اشاره شده را مشاهده کنید. میتوانید گزینههای Elevation، Speed را انتخاب کنید و شکل نمودار را تغییر دهید. بخش Note نیز برای اضافه کردن توضیح پیرامون این منطقه و مسیر قرار داده شده است.
از جمله اقدامات مهمی که در بخش کتابخانه میتوانید انجام دهید امکان متصل نمودن چند مسیر به هم میباشد. در این مثال میخواهیم مسیر پلور به گوسفندسرا را به مسیر گوسفندسرا تا بارگاه سوم متصل کنیم. برای این کار دو مسیر را در کتابخانه انتخاب میکنیم و با راست کلیک بر روی آن و انتخاب Join the Selceted tracks در صفحه باز شده توالی مسیر را مشخص کنید.
این ابزار به این ترتیب عمل میکند که نقطه انتهایی یک مسیر را با خطی مستقیم به نقطه ابتدایی مسیر بعدی متصل میکند. پس باید ترتیب مسیر را به درستی انتخاب کنید. بعد از انتخاب توالی صحیح و فشردن کلیک Join نرم افزار از شما سوالی میپرسد: ترک جدیدی ایجاد شده است. آیا تمایل به حذف ترکهای اولیه و اصلی دارید؟ پاسخ به این سوال ترجیح شماست. با فشردن جواب بله ترکهای اولیه حذف میشود و گزینههای جدید با نام Track در کتابخانه ایجاد میشود. برای تغییر نام این مسیر میتوانید روی آن راست کلیک کرده و گزینه Rename را انتخاب کنید.
بخش نقشه
نقشه اولیههای که بر روی این نرم افزار قرار گرفته است نقشه Global map میباشد که در آن تنها شهرهای اصلی و جادههای اصلی نشان داده شدهاند. برای ویرایش اطلاعات نمایش داده شده میتوانید از منوی Edit>options>Display استفاده کنید. اندازه فونت، عرض جادهها، مقدار جزئیات نمایش داده شده و نوع فونت از جمله این تنظیمات به حساب میآیند. با استفاده از ابزار Map در بخش جعبه ابزار امکان نمایش 2 بعدی، 3 بعدی و نمایش همزمان این دو وجود دارد. برای دسترسی به این منو همچنین میتوانید از View>mapview استفاده کنید.
کلام آخر
در اینجا بخشی ابتدایی از آموزش نرم افزار بیس کمپ در اختیار شما قرار داده شد. به زودی دوره آموزشی این نرم افزار و همچنین کتابچه کامل آموزشی این نرم افزار تدوین خواهد شد و در اختیار شما همراهان دکوول قرار خواهد گرفت. پیشاپیش از اینکه با ما همراه بودید سپاسگزاریم. امید داریم مورد توجه واقع شده باشد. لطفا اگر سوالی دارید با قرار دادن در بخش کامنتها با ما در ارتباط باشید.
یوسف تقی زاده
علاقه شخصی من به کوهنوردی و صعودهای بلند هیمالیایی منجر شد که به شکل حرفهای این ورزش رو دنبال کنم و به سمت مربی شدن و راهنمای کوهستان شدن برم.
