در این مطلب از سری مطالب دکوتریپ قصد داریم تا شما را با معیارهای اصلی راهنمایان و تسهیلگران حوزه کودک، بالاخص در حوزه گردشگری کودکان، آشنا نماییم. در این مطلب سعی نموده‌ایم، تا با تفاوت‌های موجود بین نقش و وظایف یک مربی و یک تسهیلگر را در جهان و عصر مدرن امروزی و در حوزه آموزش کودکان و تاثیر هر یک در آموزش و پروش توانایی‌های کودکان، آشنا شویم.
فهرست:
تسهیلگری یا حمایت از تجربه کودکان و دادن انگیزه به آنها
درک مفاهیم و تفاوت‌های موجود بین تسهیلگران و راهنمایان حوزه تدریس و آموزش کودکان، مخصوصا در قالب شرکت در تورهای گردشگری کودک و نوجوان، بسیار مهم است. در مطالب پیشین که دکوتریپ خدمت شما عزیزان، و در رابطه با اهمیت گردشکری کودکان منتشر نمود، از اهمیت بسیار بالای سفر؛ در آموزش مفاهیم عمیق‌تر برای کودکان و ارتقاء توانمندی‌های آنان، اشاره نموده‌ایم.
حال در رابطه با این موضوع، به نقش سازنده و بسیار مهمی که تسهیلگران و مربیانی که همراه و همقدم کودکان در محیط‌های آموزشی مختلفی مانند: تورهای گردشگری کودک و نوجوان و مراکز آموزشی مختلف هستند، خواهیم پرداخت. با حضور و همراهی یک تسهیلگر در کنار کودکانتان آموزش آنان نیز می‌تواند با خط دهی و مشارک این تسهیلگران تا میزان بسییار زیادی افزایش یابد.
- تصاویر برگرفته از وب سایت firstunitedschool.com
تسهیلگری حوزه کودک چیست ؟ چه اهمیتی دارد؟
یکی از مواردی که می‌بایست درر رابطه با نقش تسهیلگران و مربیان در حوزه کودک و آموزش و تعلیم آنان، در نظر داشته باشیم، توجه به این حقیقت است که کودکان شدیدا تاثیرپذیر هستند و چنین حدی از تاثیرپذیری و میزان بالایی از الگو برداری در کودکان، می‌تواند باعث الگوبرداری و تقلیدهای درست و غلط تحت هر شرایط و مکان و نقطه‌ای شود. باید توجه داشته باشیم که کودکان همواره در حال نظاره کردن و آموختن هستند.
برای مثال، شرکت کردن کودکان و نوجوانان در تورهای گردشگری کودک و نوجوان، و قرار گیری آنها در شرایط و وضعیت‌های جدید، به لطف رو به رو شدن با مسائل و شرایط نا آشنا و حل مسائل مختلف، می‌تواند مهارت‌های جدیدی را برای کودکان به ارمغان آورد. و نکته بسیار مهم در رابطه با تاثیرپذیر بودن کودکان، این است که چنین مساله‌ای باعث می‌گردد تا هرگونه عمل و گفتاری طی فرآیندهای مختلف ذهنی و فیزیکی در حضور آنها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار گردد
بنابراین کسانی که با کودکان در شرایطی مانند: شرکت در یک تور گردشگری کودکان چه در نقش آموزشی، چه در نقش مربیگری یا راهنمایی حضور دارند، لازم است تا توجه کافی را در مورد این مساله داشته باشند. به واقع تسهیلگری یکی از مهارت‌های بسیار مهم در رابطه با آموزش و ارتقاء عملکردها و تفکر و افزایش قدرت‌های حل مساله توسط کودکان است.
به زبانی بسیار ساده: «تسهیلگر نسبت به آماده سازی محیطی مناسب و مساعد جهت آموزش و یادگیری کودکان، مثلا در زمان شرکت در یک تور گردشگری کودکان، اقدام می‌کند.» یک تسهیلگر حرفه‌ای حوزه کودک، به کودکان این اجازه را می‌دهد، که بدون هیچگونه دخالت غیرضروری و یا نظارت‌گری و کنترل مداوم، در محیط کاوش نموده و با رو یا رو شدن با مشکلات و چالش‌های متفاوت به تنهایی و با اتکا به قدرت‌ها و استعداد‌های خود، اما در کمال امنیت، رشد کنند.
دیگر وظایف تسهیلگران حوزه کودک
یکی دیگر از نکاتی که باید به یاد داشته باشید این است که، تسهیلگران حوزه کودک، در هنگام همراهی کودکان در یک تور گردشگری کودک وظایفی دارند که با شرایط و موقعیت موجود، ایجاد می‌گردد. در چنین شرایطی یک تسهیلگر حوزه کودکان که به عنوان همراه در نقش تسهیلگران و راهنمایان آموزشی در کنار کودکان و حاضر در یک تور گردشگری هستند، دارای وظایف خاص خود بوده، که برای مثال می‌توانیم به موارد ذیل اشاره کنیم:
- مسئولیت تضمین سلامت جسمی
- مراقبت از سلامت روحی و روانی کودکان
- کمک به کودکان برای دستیابی به حداکثر بهره وری
- رساندن کودکان به بالاترین میزان کیفیت یادگیری
- و البته به حداقل رساندن احتمال آسیب احتمالی است.
شیوه اثرگذاری یک راهنما و تسهیلگر حوزه کودک
شیوه اثرگذاری راهنمایان و تسهیلگران حوزه کودک در موقعیت‌هایی مثل: تورهای گردشگری کودکان، به صورت غیر مستقیم است. در حقیقت تسهیگران و راهنمایان فعال در حوز کودک این هنر را دارند که به صورت غیر مستقیم، شنوندگان خود و یا بینندگان خود را که در آن جمع حاضر و فعال هستند، به سمت و سویی سوق دهنده که کودکان بیشترین میزان تاثیرپذیری را در جهت یادگیری و آموزش نکات مورد نظر به دست آورند.
تسهیلگران و راهنمایانی که در قالب لیدر، همراه تورهای گردشگری کودکان با آنها سفر میکنند، با در اختیار داشتن سلسه مهارت‌های ضروری، قادرند کمک‌های بسیار خوبی برای کودکان در جهت استفاده حداکثری آنان از سفر را ارائه دهند. خدماتی که راهنمایان و تسهیلگران حوزه کودک ارائه می‌دهند، در مسیر ساده‌تر کردن و قابل انجام نمودن و درک بهتر بعضی از امور است.
تسهیلگران و راهنمایان، با هنر خود اقدام به تسهیل کردن کارها برای کودکان میکنند. و در اولویت اول نیز تمام سعی خود را در قالب پروتکل‌های از پیش تعیین شده به کار می‌بندند که از بروز هر گونه خطر و یا خستگی، بروز مشکلات مختلف یا حتی فکر بیش از حد توسط کودک جلوگیری نمایند. اما شیوه عملکردی آنان دقیقا برعکس بسیاری از والدین است که صرفاً تمایل دارند تا دستورات و تمایلات خودشان را به کودک دیکته کنند.
توجه داشته باشید که این دسته از والدین، فقط اقدام به ایجاد محدودیت‌های مخرب می‌نمایند و هیچ توجهی به این نکته ندارند که با انجام این شیوه عملکردی، در حقیقت به جای فرزندان خود صحبت میکنند و به جای آنها تصمیم می‌گیرند.
آشنایی با اصول رفتاری راهنما و تسهیلگران حوزه کودک
تسهیلگران و راهنمایان اصولی و حرفه‌ای، همواره از صدور دستورها و یا حتی منع کردن کودکان به صورت کلامی و منع کردن به هر نحوی خودداری میکنند. یک تسهیلگر حرفه‌ای حوزه کودک، برای مثال در یک تور گردشگری کودک و نوجوان سعی می‌کند تا توسط آموزش‌ها و دانسته‌های خود فقط در صورتی که لازم باشد، آنها را از طریق شیوه‌های کاملاً حرفه‌ای به سمت امور و تصمیمات درست سوق می‌دهند.
تسهیلگران مرتبا با تماشای رفتارهای اشتباه و درست کودکان در طی یک سفر و در حین گردشگری کودکان، پیشنهاد و تشویق میکنند، تنها در جایگاه یک عضو از گروه، عضوی که به صورت نامحسوس اقدام به سوق دادن جمع همراه با تعامل و همدلی، در صورت نیاز در امور مداخله می‌کند. یا حتی در مواقعی که موقعیت ایجاب می‌کند کمک کند، حتی در موقعیت‌های خطرناک و حساس که کودک در خطر بالقوه است و به کمک سریع نیاز دارد هم، با کنترل صحیح اوضاع همچنان، تسهیلگران و راهنمایان حوزه کودک، به اهمیت تعیین محدودیت‌ها اندیشیده و توجه دارند که حتی در چنین شرایطی، نیز تمام وظیفه را برعهده نگیرد.
راهنما و تسهیلگر حرفه‌ای با هدف رشد توانایی‌های کودک در هنگام رویایی با خطرات بالقوه، تشخیص می‌دهد که مراقب است تا تمامی امور کمک‌رسانی را به تنهایی انجام ندهد. وی در چنین شرایطی فقط در زمانی که کودک به معنای واقعی قدرت مدیریت شرایط و مشکلات را به تنهایی ندارد، با در نظر گرفتن نکات حرفه‌ای مداخله کرده و آنچه را که باید برای حفظ سلامت کودک انجام دهد، شخصا برعهده می‌گیرد.
مثال‌هایی برای درک بهتر شیوه عملکرد تسهیلگران
جهت آشنایی بیشتر شما با شیوه‌های عملکرد راهنمایان حرفه‌ای و تسهیلگران حوزه کودک، توصیه می‌کنیم که به این دو پاراگراف به خوبی توجه نمایید. برای مثال تسهلیگران و راهنمایان حرفه‌ای حوزه کودک، که در کنار کودکان شرکت کننده در یک تور گردشگری کودکان حضور دارند، ممکن است به کودک در پوشیدن کفش‌های برفی کمک کنند، اما با گذشت اندک زمانی مطمئناً، یک تسهیلگر حرفه‌ای به تدریج این وظیفه را به کودک محول می‌کند.
چنین رفتاری درست برخلاف معلمین عزیزی است، که با محبت اقدام به حمل وسایلی که کودکان احتیاج دارند به داخل کلاس می‌کند. در چنین شرایطی است که برخی مربیان و معلمین باعث افزایش سطح اتکای کودکان شده و آنان را به گونه‌ای، تبدیل به موجوداتی وابسته می‌نمایند.
یکی از مهمترین رویکردهای تسهیلگران حوزه کودک
احتمال بروز درگیری بین کودکان شرکت کننده در یک تور گردشگری کودک، می‌تواند بسیار بالا باشد. در هنگام درگیری بین کودکان، راهنمایان و تسهیلگران حرفه‌ای به هیچ وجه، سریعاً نسبت به صدور دستور سکوت اقدام نمی‌کنند. و یا حتی تلاشی برای ارائه راه حل‌های ضربتی و سریع نیز نمی‌کنند. درعوض، یک تسهیلگر حرفه‌ای و یا یک راهنما کار بلد در حوزه کودکان، هنگام بروز درگیری میان دو یا چند کودک حاضر در گردشگری کودکان، به خوبی وضعیت را زیر نظر می‌گیرد و به بچه‌ها اجازه ابراز وجود می‌دهد.
ویژگی‌های تسهیلگران حرفه‌ای
- مهربانی را در تعاملات نشا ن دهید.
- یک محیط مثبت و حمایتی را ایجاد کند
- احساسات دیگران را کاملا درک کرده و به آنها احترام بگذارد.
- ارتباط و تفاهم را تشویق کنید.
- با فروتنی به موقعیت‌ها نزدیک شود.
- قدردان مشارکت‌ها و دیدگاه‌های دیگران باشد.
- به طور فعال و آگاه، به شرکت کنندگان گوش دهد.
- نشانه‌ها و نکات ظریف غیرکلامی را رعایت کنید.
- در بحث ها و دادرسی‌ها از خود صبر نشان دهد.
- برای تأمل و بیان الزامات وقت بگذارد.
کلام آخر
تکنیک‌هایی که در این مطلب کاربردی با دکوتریپ مطالعه نمودید، لازمه هر تسهیلگر فعال در حوزه کودک است و شامل طیف وسیعی از روش‌های به کار گرفته شده برای ایجاد فرصت‌ها و حمایت از پیشرفت و موفقیت کودکان حاضر در یک گروه، برای مثال کودکان شرکت کننده در یک تور گردشگری کودکانه است. تمامی این تکنیک‌‌ها شامل مواردی مانند آنچه که در ادامه بیان شده است می‌شود:
- آمادگی کامل
- ارتباط آموزنده
- اخلاق انعطاف پذیر
- شنونده فعال
- مدیر ماهر
بر خلاف رویکردهای سنتی باعث تسهیل سازماندهی گروه، و تقویت یک هدف مشترک خواهد بود. تسهیلگران با هدایت توجهات به سمت هدف اصلی، باعث می‌شوند تا کودکان ذهنشان را درگیر مساله مورد نظر کرده و با اتکا به دانش و توانایی خود، به راه‌کارهای خلاقانه دست یابند
در سایت دکوول، قادر خواهید بود؛ از مطالب آموزنده دیگری که در ارتباط با گردشگری کودک و نوجوان موجود است بهره‌مند گردید. در صورت نیاز و تمایل نیز می‌توانید با تماس با شماره تلفن‌های موجود در وب سایت ارتباط برقرار کرده و نسبت به دریافت مشاوره رایگان از کارشناسان زبده ما اقدام نمایید.
پوریا حبیبی
