قله ماشربروم: ملکه قله‌ ها در کاراکروم

قله ماشربروم

    ماشربروم برای اولین بار در سال ۱۸۵۶ توسط توماس مونتگومری، جغرافیدان اهل بریتانیا، با نام K1 نام‌گذاری و شناسایی شد. با این حال، این نام در دوران مدرن به ندرت مورد استفاده قرار می‌گیرد و بسیاری از کوهنوردان و محلیان از نام ماشربروم استفاده می‌کنند. این کوهستان از دو قله تشکیل شده است قله شمالی که به عنوان قله اصلی است و ارتفاعی معادل با ۷۸۲۱ متر دارد و قله جنوبی که دارای ارتفاع ۷۸۰۶ متری است.

    البته هر دو قله صعود شده‌اند، هرچند تعداد افرادی که توانسته‌اند بر روی این دو قله حاضر باشند بسیار کم بوده است و تنها 4 صعود موفق به دو قله ماشربروم به ثبت رسیده باشد. قله اصلی برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ توسط دو کوهنورد آمریکایی، جورج بل و ویلی یونزولد، از طریق رخ جنوب غربی، صعود شد. آنها قسمتی از یک تیم آمریکایی - پاکستانی بودند که توسط نیک کلینچ سرپرستی می‌شدند. قله جنوب غربی اما توسط تیمی اهل لهستان، 21 سال بعد در سال ۱۹۸۱ صعود شد. صعودی که با تراژدی از دست رفتن 2 همنورد لهستانی به پایان رسید که در ادامه به بخشی از این داستان خواهیم پرداخت.

    ماشربروم یکی از سخت‌ترین قله‌هایی است که بالای ۷۵۰۰ متر ارتفاع دارد و صعود شده است. در این مقاله قصد دارم در سفری به پاکستان آنهم به قله با ابهت ماشربروم شما رو همراهی کنم پس ما من در دکوول همراه باشید.

موقعیت قله ماشربروم

    ماشربروم بلندترین قله از مجموعه رشته‌هایی است که در جهت شرق به غرب گسترش یافته‌اند که این بخش شامل قله‌های مندو (۷۱۲۷متر) و یرمانندو کانگری (۷۱۶۳متر) است که در نزدیکی آن قرار دارند. بیشتر مردم این کوهستان را هنگام صعود به بلندترین قله‌های کاراکروم از جمله کوه K2 و یا در فرایند ترکینگ در یخچال عظیم بالترو مشاهده می‌کنند. با این حال، بیشتر کوهنوران با شروع ترکینگ از جنوب از روستای هوشه اقدام به صعود به این قله کرده‌اند.

    هر دو یخچال سراک و یخچال ماشربروم در جبهه جنوبی کوهستان بهم می‌پیوندند، با این حال، به دلیل خطراتی که در یخچال ماشربروم بوجود می‌آیند، تقریبا همه تلاش‌های انجام شده در روی کوهستان از روی یخچال سراک انجام شده‌اند. در جبهه شمالی کوهستان نیز، یخچال‌های یرمانندو و مندو وجود دارند. تلاش‌ها برای صعود به قله از یخچال‌های شمالی نیز به انجام رسیده است که با این حال استیون هاوس از کوهنوردان بسیار متبحر سطح جهان در سال ۲۰۰۳ چنین اذعان می‌کند که دیگر صعود از یخچال مندو راهی امن برای رسیدن به این قله ندارد.

وجه تسمیه نام قله ماشربروم

    معنا ی نام کوه ماشربروم مبهم است. البته مبهم در این معنا که آنقدر تعابیر مختلفی ارائه شده است که معلوم نیست کدام یک می‌تواند دقیق بوده باشد. اکثر مردم بالیستان در پاکستان معتقدند که نام این کوه از کلمات بلتی مشادار (تفنگ تیراندازی) + برم (کوه) تشکیل شده است که به معنی یک کوه دو قله‌ای شبیه به یک تفنگ تیراندازی قدیمی است گذاشته شده است. اما راجای خپالو پیشنهاد داده است که ماشا به معنای "ملکه" یا "خانم" است و بنابراین ماشربروم به معنای "ملکه قله‌ها" است. حال جالب است که همین تعبیر بیشتر از هر تعبیر دیگری مورد پذیرش عموم و کوهنوردان قرار گرفته است.

    احتمال دیگری که کمتر قابل قبول است، این است که نام این کوه از کلمه عربی "محشر" به معنای روز قیامت است. همچنین پیشنهاد شده است که نام این کوه به معنای "کوه سفید" است زیرا "بروم" به معنای سفید در زبان بروشسکی هونزا است، اما این زبان زبان محلی نیست و به معنای "ماشا" هم نمی‌پردازد، بنابراین این معنای کمتر قابل قبول است. در هندوستان به این قله ماشربارام هم گفته می‌شه که بیشتر به پلنگ سفید اشاره دارد و از یک کلمه سانسکریت گرفته شده یا به تعبیری دیگر در فارسی کلمه ماشه به معنی ماشه یا چاشنی است و دار یک پسوند است که برای داشتن چیزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس تعابیر خیلی زیادی برای این قله استفاده شده که از همه مقبول‌تر همان ملکه قله‌ها به نظر می‌رسد.

سابقه صعود به قله ماشربروم

    در سال 1938 اولین تلاش برای رسیدن به قله توسط یک تیم بریتانیایی انجام شد. ایامی که بسیاری از بریتانیایی‌های به دنبال کاوش، کشف و صعود بودند.تلاش برای صعود به ماشربروم با بهمنی که در ارتفاع حدودا 7600 متری رخ داد بی پایان ماند که البته و خوشبختانه هیچکدام از اعضای تیم آسیب ندیدند. ماشربروم قله‌ای نیست که هر ساله کوهستان شاهد تلاش و صعود بر روی آن باشد. تلاش دوم برای صعود به قله حدودا 17 سال بعدش توسط یک تیم نیوزلندی انجام شد. تیمی که قصد داشت یال جنوب غربی رو صعود کند که برف پودری موجود در شیب‌های زیاد این اجازه را به تیم نداد. 2 سال دیگه هم گذشت و تیم‌های بریتانیایی قصد ندارن دست بردارن و این بار هم تا 100 متری قله صعود می‌شود که باز هم دست تیم به قله نمی‌رسد.

    همانطور که مطرح شد ماشربروم، کوهی است با ارتفاع ۷۸۲۱ متر که در ۶ام و ۸ام جولای سال ۱۹۶۰ توسط دو آمریکایی به نام‌های جورج بل و ویلی یونزولد از رخ جنوب شرقی صعود شد. پس از آن در سال 1981 تیمی از لهستان توانست قله جنوب غربی را صعود کند و سپس در سال ۱۹۸۳ که دو ژاپنی به نام‌های کاکیاسو مینامورا و ماسوهینو نومورا، بار دیگری صعود کردند، بیست و سه سال زمان گذشت. یک نسل بعد، در سال ۱۹۸۵، یک سری دیگر از نخبه‌های کوهنوردی ژاپنی، راس مغزی رویهٔ شمال غربی و صورت شمالی را صعود کردند.

    معمولا، مسیر نرمال صعود به این قله، از دره بالستان به سمت روستای هوشه است. دو روز پیاده‌روی و ترکینگ از هوشه، شما را به مرتع سبز کمپ اصلی ماشربروم با ارتفاع ۳۵۰۰ متر می‌رساند. البته اطلاعات دیگری هم وجود دارد مثلا کمپ اصلی همان بیس کمپ جنوبی در جایی 4298 متر هم قید شده است که این داده متعلق به تیم لهستان سال 1981 می‌باشد. این مسیر نرمال با چهار کمپ بالایی همراه است. بهترین روش برای این صعود این است که به طور مستقیم در زمینهٔ یخ بالا رفته و سپس با صعود روی راس ریج دام، به بالای دام رفته شود. بهترین راه برای از بین بردن خطرات احتمالی، اجتناب از عبور از روی منحنی منحنی یخی به سمت راست آن و انجام یک ترورس طولانی به دام و صعود به بالای آن است.

    اولین کمپ در ارتفاع حدود 5000 متری البته برای تیم لهستانی این ارتفاع 5300 متر بوده است که بر روی دشتی بین یک صخره کوهی که از سمت چپ یخبندان را نگه می‌دارد و کوهی به نام دوم (Dome)، قرار دارد. برای رسیدن به کمپ 1 باید از مسیرهای یخی عبور کنید. در ارتفاع ۶۱۰۰ متری کمپ دو در دشت بزرگ پشت دوم قرار دارد، کمپ سوم در ارتفاع ۶۶۰۰ متری در زیر هرم قله و کمپ چهارم آخرین مرحله در ارتفاع ۷۲۰۰ متر قرار دارد.

مسیر دسترسی

    همه مسیرها از شهر اسکاردو آغاز می‌شوند. در بین دو شهر اسکاردو و اسلام آباد یعنی پایتخت پاکستان همه روزه پروازهایی وجود دارد که البته به دلیل شرایط آب و هوایی بد، غالبا لغو می‌شود. در مقابل این پرواز‌ها گزینه دیگر برای سفر رفتن با اتوبوس می‌باشد. اتبوسی که در بین دو شهر اسلام‌آباد به گیلگیت و پس از آن شش ساعت دیگر به سمت اسکاردو حرکت می‌کند. بعد از اسکاردو نیز می‌بایست با استفاده از جیپ خودتان را به دره شیوک برسانید.

جبهه جنوبی

   مسیر جنوبی از یخچال سراک شروع می‌شود که به یخچال ماشربروم می‌رسد. دهکده هوشه نقطه ورود به این مسیر است و در یک روز می‌توان به کمپ اصلی یا اولین بخش‌های یخچال‌ها رسید. از هوشه، پل را رد کرده و به سمت غرب رودخانه هوشه رفته و به سمت شمال دره را دنبال کنید و به سمت چپ به دره ماشربروم بروید.

جبهه شمالی

    جبهه شمالی از طریق یخچال بالترو، دومین یخچال طولانی و مشهور پاکستان، دسترسی پیدا می‌کنند. پیاده‌روی در این مسیر از روستای آسکوله به سمت غرب آغاز می‌شود و در دو روز به مورن آخرین بخش یخچال بالترو می‌رسید. پس از آن، در دو روز دیگر به سمت پایگاه اصلی ماشربروم در امتداد یخچال بالترو پیش می‌روید. به دلیل تعداد زیادی از پیمایشگران، این یخچال نسبتا آسان برای مسیریابی است، با این حال در ابتدای فصل به دلیل حرکت یخچال در طی زمستان، به دنبال مسیریابی باید باشید.

جبهه غربی

    کسانی که به اندازه کافی جسارت دارند تا به فکر صعود به طولانی‌ترین راس شرقی از قله ماشربروم برای دستیابی به این منطقه دست یابند، نیاز دارند که از سمت چپ رودخانه ماشربروم پیش بروند و پس از گذشتن از یخچال گوندوگورو، به مدت دو روز ادامه مسیر بدهند تا به محل کمپ اصلی برسند.

هزینه‌های صعود

    برای سال 2019، هزینه رویالتی فی یا هزینه مجوز برای صعود به قله مشربرم برای گروهی شامل ۷ نفر، 2400 دلار آمریکا و برای هر نفر اضافی 300 دلار آمریکا ثبت شده است که می‌بایست قبل از سفر خود از شرکت‌های خدمات دهنده منطقه قیمت‌ها جدید را جویا باشید. هزینه محیط زیست / مدیریت پسماند برای هر عضو از گروه کوهنوردی 68 دلار آمریکا است.   همچنین شما باید هزینه مربوط به پارک ملی کاراکروم را نیز پرداخت کنید. برای صعود به قله‌های بالاتر از ۶۵۰۰ متر باید به ازای هر نفر ۲۰۰ دلار آمریکا به عنوان هزینه‌ پارک ملی کاراکروم پرداخت کنید. پول باکستانی: ۱۴۱/۶۰ روپیه = ۱ دلار آمریکا در آوریل ۲۰۱۹.

مجوز تردد مرزی

    ماشربروم در منطقه محدود قرار دارد، اگر از جنوب به آن نزدیک شوید، اما اگر از شمال به آن نزدیک شوید. مناطق محدود، مناطقی نسبتا نزدیک به مناطق مرزی هستند (به عنوان مثال هند، چین و افغانستان). برای بازدید از این مناطق، باید یک مجوز از وزارت گردشگری (50 دلار آمریکا برای هر نفر) خریداری کرد، راهنمای مجاز استخدام کرد و بیمه حوادث شخصی برای راهنما (ها) و سرایداران خریداری کنید. راهنما برای مدت زمان لازم الزامی است، اگرچه هنگام رسیدن به پایگاه، او کمک زیادی نخواهد کرد. در پاکستان، راهنمایان صعود کوهنوردی وجود دارند، اما تنها چند نفر از نظر استانداردهای غربی خوب هستند (احتمالا این کوه برای صعود هدایت شده نیست اگر شما به یک صعود هدایت شده نیاز دارید). یکی از اعضای گروه باید در جلسه اجباری و دورهمی در وزارت گردشگری در اسلام آباد شرکت کند، اگرچه بسیاری از افراد در دورهمی شرکت نمی‌کنند. بیشتر مردم از یک شرکت توریستی در پاکستان استفاده می کنند که یک راهنمای مجاز، مدیریت بوروکراسی و انجام تمامی ترتیبات را فراهم می کند.

    درخواست‌های بالا تنها برای خارجی هاست. پاکستانی‌ها که از مناطق شمالی نیستند، به راحتی می توانند بدون مجوز به این مناطق سفر کنند. همچنین توجه کنید که در حین سفر خود نسبت به آپدیت کردن این قیمت‌ها و پرس و جو کردن از آژانس‌های محلی اقدام فرمایید.

بهترین زمان برای صعود به قله ماشربروم

    فصل کوهنوردی از ژوئن تا سپتامبر است و ماه‌های جولای و آگوست بیشترین ماه‌هایی هستند که در پاکستان برای صعود به کوه‌ها انتخاب می‌شوند. در کاراکروم هیچ مسیری در روی ماشربروم در زمستان صعود نشده است که البته سختی مسیر و همچنین بهمن‌های سنگین از جمله این دلایل هستند.

قللی که با نام K در منطقه کاراکروم نامگذاری شده‌اند

    ماشربروم در دوران حاضر به ندرت به عنوان K1 شناخته می‌شود. کوه‌های "K" به کوه‌هایی اطلاق می شود که توسط سرهنگ توماس مونتگومری، مهندس سلطنتی بریتانیایی شناسایی شده‌اند.

کوه‌های "K" اصلی عبارتند از:

• K1 - ماشربروم (7821 متر)
• K2 - کوه K2 (8611 متر)
• K3 - برودپیک (8047 متر)
• K4 - گاشربروم 2 (8035 متر)
• K5 - گاشربروم 1 (8080 متر)
• K6 - کوه K6 (7282 متر) (قله بالیستان)
• K7 - کوه K7 (6942 متر)
• K12 - کوه K12 (7428 متر)

تراژدی لهستانی‌ها در ماشربروم

    یکی از کوهنوردان بسیار دوست داشتنی که به تلاش روی قله ماشربروم دیوید لاما هستش که متاسفانه در داستان یک بهمن در کانادا جانش را از دست داد. دیوید لاما در توصیف ماشربروم چنین می‌گوید: صعود ماشربروم از رخ صعود نشده شمال شرقی مثل دیواره آیگر به شمار می‌رود که بعد از آیگر دیواره سرو توره نیز در بالای آن قرار گرفته است. در سال 1981 یک تیم لهستانی سعی به صعود به قله اصلی داشتند که در قالب یک تیم 9 نفره به سرپرستی پیتوتر میلوتاکی که تلاش داشتند قله رو از جبهه جنوب غربی صعود کنند. جبهه‌ای از کوه که تیم را به ارتفاع 7806 متری بالاتر می‌برد و فقط چند متر دیگه تا قله اصلی فاصله داشتند.

    در 13 آگوست تیم کمپ اصلی خود را در یخچال‌های منطقه در ارتفاع 4298 متری برپا کرد. بلافاصله تیم سعی کرد تا حرکت خودش رو به سمت کمپ‌های بالا ادامه دهد و کمپ اول در ارتفاع 5304 متر یعنی دو روز بعد از برپایی کمپ اصلی برپا کردند. به دلیل پنجره هوایی خیلی خوب تیم سعی کرد زمان را از دست ندهد و تلاش برای ایجاد کمپ دوم در ارتفاعی حدود 6355 متر بالای گنبد برفی که در جبهه جنوبی دیده می‌شه ادامه دادند و البته موفق هم بودند. این هوای پایدار خیلی طول نکشید و تیم مجبور به برگشت به کمپ اصلی شد.

    هوای به شدت ناپایدار به مدت نزدیک به 1 ماه در ماشربروم ادامه پیدا کرد و تیم نهایتا توانست در 14 سپتامبر کمپ سوم خود را در ارتفاع 6553 متری ایجاد کنه. البته فردای این روز در 15 سپتامبر بود که توانستند با موفقیت تا محل کمپ چهارم در ارتفاع 7102 متری پیشروی کنند. این پیشرفت هم به کمک یکی از سنگنوردان سولو آلمان غربی با نام ولکر اشتامبول که در حالی که می‌تونست به سمت قله ادامه بده ولی نداد.

    در روز بعد سه نفر با نام‌های ماریک مالیتینسکی، سیگموند هانریک، پریزیمسلاو نواکی در 16 سپتامبر قصد صعود به قله رو داشتند. در صبح آن روز هوا برای رفتن به قله ایده‌آل نبود و در حالی که شیب‌های تند متنهی به قله رو طی می‌کردند برف پودری از بالا به سمت پایین سرازیر بود و کمی هم باد بود که این شرایط را عملا به کولاکی تبدیل می‌کرد. اما این سه نفر ادامه دادن و هدف ادامه با سرعت پیوسته تا رسیدن به هدف را برای خودشان انتخاب کرده بودند.

    با توجه به اینکه سختی مسیر بالا بود و در بخش‌هایی هم صعودهای یخ خیلی سنگین داشتند نهایتا خیلی دیروقت تونستن به یال زین اسبی مانند بین دو قله ماشربروم برسند. وقتی اینجا رسیدند عملا متوجه شدند که بسیار خسته هستند و تلاش برای رسیدن به قله دور از دسترس بود. با توجه به شرایطی که داشتن تصمیم می‌گیرند تا به جای قله اصلی تلاشی روی قله جنوبی داشته باشند. در روز بعد در 17 سپتامبر تلاش رو برای صعود به قله از سر می‌گیرند اون هم در شرایطی که یک هوای بسیار عالی و ایده‌آل برای رسیدن به قله در هوایی صاف و بدون ابر وجود داشت.

    با رسیدن به بخش‌های نهایی صعود افراد تیم متوجه شدند که صعود بسیار بسیار سخت‌تر از اون چیزی هستش که انتظارش رو داشتند. صعود بسیار کند و آروم در حال انجام بود. این در حالی بود که حجم یخ بسیار زیادی از سراک‌های بالای سرشان رویشان می‌ریخت. بعد از حدود 7 ساعت تلاش بی‌وقفه در نهایتا ساعت 3:30 دقیقه عصر به وقت محلی تیم سه نفره توانستند به قله دست یابند. حدود 40 دقیقه روی قله زمان با هم سپری کردند و بعدش سریع مسیر برگشت به سمت پایین رو در پیش گرفتند. اینجا بود که هوا به شدت شروع به تغییر کرد و دید بسیار محدود شد و افراد نمی‌توانستد مسیر برگشت را به خوبی تشخیص دهند.

    در این بین مالیتینسکی که به نوعی به عنوان سرپرست ایفای نقش می‌کرد تقریبا چیزی نمی‌دید. پشت سر او هانریخ تقریبا از همین مشکل زجر می‌کشید و به نوعی شاید دچار برفکوری شده بود و فاصله بین او و دو نفر دیگر به مرور افزایش یافت. به طور اتفاقی مالیتینسکی سر می‌خورد و هر دو نفر رو چیزی حدود 10 تا 15 متر به سمت پایین می‌رود ولی می‌توانند به ادامه مسیر بپردازند. هر دو نفر کاملا سالم بودن و هیچ مشکلی متوجه هیچکدومشون نشد. به همین دلیل و به دلیل مواجه شدن با مرگ تصمیم گرفتن همونجایی که افتاده بودن بیواک کنن و فرود رو صبح ادامه بدن.

    هانریخ هم که جدا افتاده بود از دو نفر سعی می‌کنه در همون حوالی اما در رخ دیگر کوه جایی برای خواب خودش در نظر بگیره جایی که تا حدودی از تیر رس بادهای بسیار سردی که اون شب در حال وزیدن بود کمی در اما بود. در 18 سپتامبر هانریخ بعد از یک شب بسیار بسیار سرد صبح شروع به حرکت به سمت پایین می‌کنه و با توجه به اینکه از شرایط هوایی برفکوری رها شده بود برمی‌گرده به همون سمتی که از بقیه جدا شده بود. بعد از برگشت به روی فیس محلی که اون دو نفر دیگه بیواک کرده بودن رو پیدا می‌کنه اما با دیدن صحنه‌ای که می‌بینه خیلی تعجب می‌کنه. هر دو همنوردش از سرمای بسیار سنگینی که در آن شب بود یخ زده بودند و متاسفانه جونشون رو از دست داده بودند.

     حالا بعد از شوک شدن در این شرایط تصمیم می‌گیره که مسیر رو تنهایی تا کمپ 4 ادامه بده و حالا اون دیواره‌های یخی رو که سه تایی صعود کرده بودن رو تنهایی باید فرود می‌رفت. در مسیر فرود متاسفانه هانریخ هم تعادل خودش رو از دست میده و چیزی حدود 300 متر روی دیواره یخی سقوط می‌کنه. اما به شکل معجزه‌آسایی از این سقوط با یه سری آسیب‌های ریز جون سالم به در می‌بره. در دو روز بعد با توجه به اینکه امکان بازیابی پیکر دیگر نفرات نبود مسیر برگشت به کمپ اصلی رو به سمت پایین ادامه دادند و نهایتا در 21 سپتامبر به کمپ اصلی رسیدند. از آن تاریخ به بعد دیگر کسی نتوانست این مسیر را تکرار کند و دست نخورده باقی مانده است.

کلام آخر

    قله ماشربروم به عنوان 22امین قله جهان یکی از قله‌هایی است که کوهنوردان نامی بسیاری برای ایستادن بر روی آن تلاش کرده‌اند اما تنها 4 بار این صعود موفق بوده است. در دکوول سعی کردیم اطلاعات جامعی برای شما به ارمغان آوریم تا بتوانید دیدی بسیار خوب نسبت به آن داشته باشید. با من در دکوول همراه شو.