گاشربروم 1

قله گاشربروم 1

    قله گاشربروم 1 بلندترین قله مجموعه گاشربروم‌هاست که با نام کی 5 نیز شناخته می‌شود. نام کی 5 را مونت گومری در سفر شناسایی خود در سال 1856 بر روی این کوهستان زیبا گذاشت. در واقع در طی این سفر قلل بلندی که مشاهده می‌شدند را با نام‌های کی 1 تا 7 نامگذاری کرد. سپس در سال 1861 بود که گاشربروم‌ها شناسایی و نامگذاری شدند. این مهم توسط گادوین آستین انجام گرفت.

    گاشربروم 1 از آخرین قلل شناخته شده هشت هزار متری به شمار می‌رود که حتی آن را با عنوان قله مخفی یا Hidden peak نیز می‌شناسند. همانطوری که در مقاله گاشربروم 2 نیز ذکر شد نام گاشربروم‌ها به معنی دیواره درخشان است. این کلمه که محلی‌ها به صورت مخفف گاشا (Rgasha) هم تلفظش می‌کنند، به معنی کوهستان زیبا است و به ترکی نیز گاشکابرون (پیشانی سفید) خوانده می‌شود.

    توده عظیم گاشربروم‌ها از مجموعه بلندترین قله‌های دنیا به شمار می‌رود. اگر در کنار گاشربروم 1 و 2، برودپیک را نیز بخشی از توده گاشربروم‌ها به حساب بیاوریم، سه قله از 14 قله 8000 متری در این بخش قرار گرفته‌اند. گاشربروم 1 با ارتفاع 8080 متر، قله برودپیک با ارتفاع 8047 متر و قله گاشربروم 2 با ارتفاع 8035 متر قلل بلند این مجموعه به شمار می‌روند. در کنار این قله‌ها گاشربروم 3 هم با ارتفاع 7952 متر در مرز 8000 متری‌ها قرار گرفته است و همچنین گاشربروم 4 با ارتفاع 7925 متر دیگر قله بلند این مجموعه است.

تاریخچه صعود

    سال 1934 اولین تلاش  برای صعود به گاشربروم 1 صورت گرفت، صعودی که توسط سوئیسی‌ها و به سرپرستی دیرن فورث (Dyhrenfurth) انجام شد. در طی این صعود آندره روش و هنس آرتل توانستند به ارتفاع 6300 متری برسند. تلاش‌ها بر روی گاشربروم 1 دو سال بعد دوباره انجام گرفت و اعضای یک تیم فرانسوی به سرپرستی فرانسیس هنری توانستند به ارتفاع 6900 متری برسند. اولین صعود به قله گاشربروم 1 به تاریخ 5 جولای 1958 می‌رسد که اعضاء اکسپدیشن آمریکایی توانستند از طریق یال رخ (Roch ridge) به این قله دست یابند. تلاش آنها برای صعود به قله بعد از تلاش ناموفقشان بر روی قله کی 2 به نتیجه رسید.

    گاشربروم 1 را اولین قله 8000 متری می‌دانند که به شکل آلپی و در یک تلاش سه روزه در سال 1975 توسط راینهولد مسنر (Reinhold Messner) و پیتر هابلر (Peter Habeler) کشف شد، دومین صعود موفق به این قله 17 سال بعد از اولین صعود توسط تیم آمریکایی انجام شد. هرچند این قله در بین 8000 متری‌های پر صعود نیست و بر طبق گزارش‌های انجام شده تاکنون کمتر از 300 کوهنورد توانسته‌اند آن را فتح کنند. با توجه به کمبود امکانات شهری و رفاهی در منطقه و در کمپ اصلی نسبت به قلل 8000 متری نپال و همچنین مدت زمان زیاد رسیدن به این قله کمتر مورد انتخاب قرار می‌گیرد و البته وجود همسایه‌ای ساده‌تر نیز بسیاری از کوهنوردان را به صعود به قله گاشربروم 2 سوق می‌دهد.   

    9 سال بعد یعنی در 1984 بار دیگر مسنر به گاشربروم‌ها بازگشت و این بار به همراه هانس کمرلندر (Hans Kammerlander) موفق به انجام کار جدیدی شدند. آنها توانستند غیر ممکن دیگری را با تراورس گاشربروم 2 به 1 عملی سازند. گمان می‌رود آنها تراورس گاشربروم‌ها را از صعود سال قبل ارهارد لرتان، مارسل رودی و سان نویل الهام گرفته باشند که در مدت دو هفته توانستند به سه قله گاشربروم 1، 2 و برودپیک صعود کنند.

    هرچند بنیو شامو و اریک اسکوفیر کوهنوردان توانمند فرانسوی در سال 1985 توانستند در مدت 20 روز علاوه بر گاشربروم 1 و گاشربروم 2،  قله کی 2 را هم فتح کنند، که کاری بس درخشان بود. (بعدها اسکوفیر در برودپیک، مارسل رودی در ماکالو و بنیو شامو در کانچن چونگا کشته شدند)

گاه شمار صعودهای برجسته گاشربروم 1

• 1934 اکسپدیشن بزرگ بین‌المللی سوئیس، دو کوهنورد این گروه به ارتفاع 6300 متر صعود کردند.
• 1936 اعضای اکسپدیشن فرانسه به ارتفاع 6900 متر صعود می‌کنند.
• 1958 یک تیم آمریکایی اولین صعود قله گاشربروم 1 را با موفقیت انجام می‌دهد. پته شونینگ (Pete Schoening)، نیکولاس کلینش (Nicholas B. Clinch)، اندی کافمن (Andy Kauffman)  

• 1975 رینهولد مسنر و پیتر هابلر از یک مسیر جدید (مسیر شمال غربی) به قله صعود کردند. (اولین صعود یک قله 8000 متر با این روش). یک روز بعد، سه اتریشی به رهبری هانس شل (Hanns Schell) از مسیر آمریکا به قله می‌رسند.
• 1977 چهارمین صعود موفق توسط دو اسلونیایی با نام‌های آندری استرمفل (Andrej Stremfelj) و نج زاپلوتنیک (Nejc Zaplotnik) از مسیری جدید انجام گر فت. در این صعود یکی از اعضای تیم به نام دراگو برگار (Drago Bregar) جان خود را از دست داد.
• در سال 1980 کوهنوردان فرانسوی با به ثبت رساندن اولین عبور موفق از خط‌الراس جنوبی توانستند پنجمین صعود موفق به قله را به انجام برسانند. موریک باراد (Maurice Barrard) و جرج ناربود (Georges Narbaud) صعود کنندگان این مسیر بودند.
• 1981 ششیمن صعود موفق ژاپنی‌ها از مسیر کلینش انجام گرفت.
• در سال 1982 میشل دوشر (Michael Dacher)، سیگ فری هوپ‌فر (Siegfried Hupfauer) و گونتر استورم (Günter Sturm) توانستند از جبهه شمالی به این قله زیبا صعودکنند. همچنین در همین سال ماری ژوس والنچوت (Marie-José Valençot) فرانسوی اولین زنی بود که به این قله صعود کرد و شوهر وی سیلوین سودان (Sylvain Saudan) در همان سال به عنوان اولین کسی که از یک قله 8000 متری با اسکی یه کمپ اصلی بازگشت توانست این فرود را به انجام برساند.
• 1983 یرزی کوکوچکا (Jerzy Kukuczka) و وجیک کورتیکا (Wojciech Kurtyka) از لهستان توانستند از مسیری جدید و بدون کپسول اکسیژن به شکل آلپی به قله دست پیدا کنند. 
• 1983 تیم‌های سوئیس و اسپانیا موفق به صعود قله شدند.
• 1984رینهولد مسنر و هانس کامرلندر، تراورس گاشربرم 2 و گاشربروم1 را بدون بازگشت به کمپ اصلی انجام دادند.
• 1985 صعود انفرادی Benoît Chamoux در تاریخ 14 ژوئیه و صعود انفرادی Giampiero Di Federico ایتالیایی از یک مسیر جدید در رخ شمال غرب قله انجام گرفت.
• 2003 صعود 19 کوهنورد به قله و درگذشت 4 نفر، از جمله محمد اوراز.
• 2011 در 21 ژوئیه در حالی که 3 کوهنورد اسپانیایی تلاش می‌کردند به قله 8080 متری گاشربروم 1 صعود کنند، ناپدید شدند.
• 2012، 9 مارس، آدام بیلیکی (Adam Bielecki) و یانوس گلاب (Janusz Gołąb) از تیم لهستان برای اولین بار صعود زمستانی این قله را با موفقیت انجام دادند. این صعود بدون کمک کپسول اکسیژن صورت گرفت. در همان روز، سه کوهنورد از قالب تیم بین المللی گرفرید گوشل (Gerfried Goschl) از اتریش، سدریک هالن (Cedric Hahlen) از سویس، نثار حسین (Nisar Hussain) کوهنورد پاکستانی بروی یک مسیر سخت و جدید (مسیر جنوبی) در زمستان فعالیت می کردند که ناپدید شدند و گروه جستجو آنها را نیافتند.
• در 7 جولای 2013 آرتور هاجزر (Artur Hajzer) بعد از تلاش برای صعود از دهلیز ژاپنی‌های سقوط کرد و جان خود را از دست داد.
• در 21 جولای 2013، اسپانیارد آبل آلونسو (Spaniards Abel Alonso)، خبی گومز (Xebi Gomez) و آلوارو پاردس (Álvaro Paredes) بعد از اینکه به قله صعود کردند در مسیر بازگشت درگیر طوفانی شدند و هیچوقت جسدشان پیدا نشد.
• در 30 جولای 2017، کوهنوردان اهل چک با نام مارک مارا هولجک (Marek 'Mára' Holeček) و زدنک هاک (Zdeněk Hák) مسیری جدید با نام ستیسفکشن (رضایت) در بخش جنوب غربی کوهستان به یاد زدنک روبی (Zdeněk Hrubý) گشایش کردند.

صعود کوهنوردان ایرانی به گاشربروم

• سال 1356 تیمی از کلوپ کوهنوردی دماوند بر روی این قله تلاش کرد که به دلیل مشکلاتی که یکی از همراهان داشت، ناموفق به کشور بازگشتند.
• در سال 1382 تیم ملی کوهنوردی ایران در تلاش برای صعود قله تا ارتفاع 7800 متر، که بدلیل ریزش بهمن محمد اوراز یکی از بهترین کوهنوردان خود را از دست داد و همچنین مقبل هنرپژوه آسیب دید.
• در سال 1386، مهدی اعتمادی فر اولین ایرانی بود که به بالای این قله رسید.
• در سال 1390 صعود محمود هاشمی، ایرج معانی، حسین مقدم، عظیم قیچی ساز و کوروش نگهبان.
• در سال 1391 صعود موفقیت آمیز صحبت اله بهادرانی و رضا بهادرانی از کرمانشاه.

مسیر اصلی صعود به گاشروم 1

    معمولا روز اول پرواز به مقصد اسلام آباد انجام می‌گیرد و بعد از انجام آماده‌سازی در پایتخت پاکستان پرواز به سمت اسکاردو مسیر بعدی است. البته در صورت وجود جبهه هوای بد می‌توان از طریق بزرگراه کاراکروم نیز وارد این منطقه شد. ادامه مسیر از اسکاردو به ژولا (Jhula)، پایو (Paiyu)، اوردوکاس (Urdukas)، گورو 2 (Goro II) و سپس کونکوردیا (Concordia) انجام می‌گیرد. بعد از کونکوریا به کمپ اصلی گاشربروم‌ها خواهید رسید.

    کمپ اصلی و کمپ 1 دو قله گاشربروم 1 و 2 مشترک هستند این در حالی است که کمپ 2 در ارتفاع 6250 متر و کمپ سوم در ارتفاع حدود 7100 متری است. موقعیت قرارگیری کمپ 1 در روی یال‌های کوهستان نیست و در فضای یخچالی اطراف کوهستان قرار گرفته است که بین چندین قله از کوه‌های مجموعه گاشربروم‌ها مشترک به شمار می‌رود. 

    برای رفتن به کمپ 2 که در نزدیکی دهلیز ژاپنی‌ها قرار گرفته است باید صبح خیلی زود و حتی شب حرکت کنید تا درگیر شکاف‌ها و پل‌های برفی آب شده نشوید. برای رفتن به سمت کمپ دو باید به سمت گاشربروم لا حرکت نمایید، گاشربروم لا، دهلیزی است که در بین دو گاشربروم قرار دارد و آنها را از یکدیگر جدا می‌کنند. 

    مسیر بین کمپ 2 و کمپ 3 دارای شیبی تند است و در بخش‌هایی از این مسیر باید حتی دست به سنگ هم شد. با توجه به شرایط حضور تیم‌ها امکان دارد در مناطق طناب ثابتی وجود نداشته باشد و این مساله کار و فعالیت در روی این کوه را حتی دشوارتر نیز می‌کند. همچنین دهلیز ژاپنی‌ها نیز در این بخش از مسیر قرار گرفته است ولی خب تنها راه صعود نیست و با توجه به شرایط برف و سنگ امکان  تغییر مسیر نیز وجود دارد.

    کمپ 3 را در دو نقطه می‌توان برپا کرد. نقطه اول که در حوالی ارتفاع 7000 متری قرار گرفته، کمی کوچک‌تر است و با افزایش ارتفاع و صعود از آخرین بخش سنگی به محلی فراخ می‌رسید که در این قسمت فضای خیلی زیاد و راحتی برای برپایی چادر وجود دارد. مسیر به سمت قله از همینجا آغاز می‌شود.به گفته بسیاری از کوهنوردانی که به این قله زیبا صعود کرده‌اند باید گفت شیب به ترتیب زیاد می‌شود و حتی در بخش‌هایی تا 55 درجه هم می‌رسد. شیب‌های تند و معابر سنگی از جمله مواردی هستند که در این مسیر با آن روبه رو خواهید شد.

    با رسیدن به قله شما توانسته‌اید نیمه راه را طی کنید. بهتر است زمان صعود شما به نحوی برنامه‌ریزی شود که در مسیر برگشت به کمپ 3 به تاریکی نخورید. همچنین باید به شیب‌هایی که به دلیل برودت هوا یخ می‌زنند و امکان آسیب و حادثه را به شدت افزایش می‌دهند نیز توجه ویژه داشته باشید.

کلام آخر

    در این مقاله سعی کردیم نگاهی جامع به قله گاشربروم 1 بیانداریم. یکی از قلل 8000 متری جهان که در کشور پاکستان واقع شده است. صعود به این قله بسیار زیبا نیازمند توانایی و آمادگی جسمی، ذهنی و تجهیزاتی کافی است و همچنین باید تجربه فعالیت در ارتفاعات بالا را نیز داشته باشید. بنابراین اگر به دنبال صعود به قله گاشربروم 1 هستید با ما در دکوول همراه باشید.