قله شاه معلم

قله شاه معلم کجاست؟

    قله شاه معلم جز مرتفع‌ترین و شناخته شده ترین  ارتفاعات تالش است  در جنوب غربی استان گیلان، که در نزدیکی  منطقه ماسوله و ماسال قرار گرفته است. دسترسی به این ارتفاعات از از طریق ماسوله شکل متداول‌تری دارد. ارتفاع قله کوه شاه معلم از سطح دریا را باید حدود 3000 دانست. بنا بر مسیری که برای صعود انتخاب می‌کنید؛ لازم است ۶۵۰ تا ۱۳۵۰ متر از مبدا ارتفاع بگیرید. در کوهپایه‌ها و دامنه‌های این قله جاهای دیدنی زیادی وجود دارد که هر ساله عده زیادی گردشگر برای بازدید از این جاذبه‌ها راهی استان گیلان می‌شود. از میان این جاذبه‌ها می‌توان به روستای ماسوله، چشمه دولیچال، روستای خانه بند و گردنه اندره و... اشاره کرد.

مسیرهای صعود به قله شاه معلم

    مولوم مرتفع ترین  قله در ارتفاعات شاه معلم ،  که بسیار نیز معروف است، که ارتفاعی حدود به ۳۱۰۰ متر دارد.چند مسیر مختلف برای صعود به  کوه شاه معلم وجود دارد . مسیر جنوبی در ارتفاع تقریبی ۱۷۵۰ متر، از خارند، وسط جاده خاکی ماسوله به جلال‌آباد آغاز می‌شود. معمولا از این مسیر بیشتر از سایر مسیرها استفاده می‌شود. چند کیلومتر ابتدای جاده آسفالت شده است. دولیچال و اندره را باید مبدا مسیرهای جنوبی دانست که این مسیرها حداکثر ۲۲۵۰ متر ارتفاع دارند و طی کردن آنها نسبتا ساده است. در مسیرهای شمالی هم باید مسیر خانه بند را طی کنید که در نهایت به خط الراس شاه معلم و قله مولوم بند برسید.

    دسترسی به این مسیر از سمت جاده ماسال در ارتفاعات 2450 متری، امکان‌پذیر است و باید آن را نسبتا ساده اما طولانی دانست. در این مسیر شما باید 10 کیلومتر را طی نمایید. شاه معلم از روستای ماجولان در غرب نیز مسیر صعود دارد اما این مسیر زیاد در میان کوهنوردان رایج نشده است. از آنجایی که دو منطقه بسیار جذاب و قطب گردشگری استان گیلان یعنی ماسال و ماسوله در ارتفاعات شاه معلم قرار دارد؛ صعود به آن را باید جزو کلاسیک‌ترین صعودها در میان ارتفاعات گیلان دانست. لازم به ذکر است که ییلاقات دامنه کوه شاه معلم از زیبایی و جذابیت ویژه‌ای برخوردار هستند.

درجه سختی صعود به قله شاه معلم

    همانطور که بالاتر هم گفته شد، قله شاه معلم از مسیرهای مختلف قابل فتح است. از آنجایی که تا نزدیک خط الراس، جاده خاکی ماشین رو وجود دارد. هر مسیری را که انتخاب کنید، صعود به قله نسبتا آسان است. درجه سختی مسیر شمالی هم بیشتر به خاطر طول آن است تا افزایش ارتفاع. بنابراین درجه سختی این کوهنوردی را باید آسان تا سخت و مناسب برای افراد با توانایی پیمایش در طبیعت از ۶ کیلومتر تا ۲۰ کیلومتر در مسیرهای ناهموار مانند پاکوب و مسیرهای دارای شیب دانست.

راه های رفتن به قله شاه معلم

    مشهورترین مسیرهای که برای صعود به قله شاه معلم وجود دارد، مسیر جنوبی از منطقه خارند یا چشمه دولیچال و یا گردنه اندره در شمال ماسوله است. همگی این مسیرها در وسط راه، به جاده خاکی ماسوله به جلال‌آباد در استان اردبیل می‌رسند. همه جای این جاده به جز ابتدای آن خاکی است اما به راحتی می‌توان با ماشین در آن تردد کرد. اگر بخواهید مسیر شمالی را برای این صعود انتخاب کنید، مبدا آن ییلاق خانه بند از توابع ماسال است اما معمولا انتخاب این مسیر در میان کوهنوردان و گردشگران رایج نیست. اگر بخواهید در طول این سفر به ماسال بروید باید بدانید که بهترین راه رفتن به ماسال جاده فومن به تالش است. در این راه باید پس از رسیدن به صومعه سرا وارد جاده فرعی ماسال شوید.

    پس از اینکه از ماسال گذشتید؛ یک جاده آسفالت به سمت ییلاقاتی مانند اولسبلنگاه وجود دارد. بعد از اینکه چند کیلومتر را طی نمودید و از چند ییلاق زیبای دیگر گذر کردید، جاده آسفالت تمام خواهد شد و ادامه مسیر تا خانه بند را باید در یک جاده خاکی با کیفیت پایین اما قابل تردد طی کنید.

بهترین زمان صعود به قله شاه معلم

    قله شاه معلم و اطراف آن آب و هوای خنک و زمستان‌های برفگیری دارد. بنابراین شاید صعود به این قله در فصل زمستان ایده مناسبی نباشد. اما در صورتی که تجربه کوهنوردی در این فصل را دارید، می‌توانید قله شاه معلم را هم به راحتی فتح نمایید. بهار، اوایل پاییز و تابستان اگر بارندگی نباشد، هوای این منطقه برای صعود مناسب است. اگر بخواهید در تابستان این صعود را انجام دهید، باید برنامه خودتان را از صبح خیلی زود آغاز نمایید تا در طول مسیر به هوای گرم نخورید. اگر بخواهید در بهار این صعود را انجام دهید، باید لباس مناسب بارش هم بردارید. اگرچه در این فصل بارندگی کمتر از پاییز اتفاق می‌افتد اما بارندگی‌های این فصل را نمی‌توان پیشبینی کرد. در مجموع معمولا اردیبهشت و خرداد در بهار بهترین زمان صعود است اما می‌توانید تا مهر نیز صعود خود را به تعویق بیندازید. در صورت وجود بارش و شرایط جوی نامناسب از صعود پرهیز کنید.

بهترین مکان برای چادر زدن

    اگر قصد دارید از سمت ماسال به این قله صعود کنید، می‌توانید در ییلاق خانه بند در انتهای جاده ییلاقات ماسال و در پای کوه، کلبه برای اقامت کرایه کنید. در مسیر صعود چشمه مهمی وجود ندارد بنابراین محل مناسبی برای کمپ نیز وجود ندارد. اما اگر بخواهید از مسیرهای جنوبی به این قله صعود کنید، امکان چادر زدن و کمپینگ در همه جای جاده فومن به ماسوله و در حاشیه رودخانه وجود دارد. از آنجایی که همه طول سال گردشگران به ماسوله می‌روند، این جاده امن است. اما در این مسیرها هم، امکان اقامت در خانه‌های روستایی ماسوله نیز وجود دارد. در ماسوله علاوه بر هتل‌ها و مهمان‌پذیرها امکان کرایه سوئیت، آپارتمان و خانه محلی با کیفیت و قیمت‌های مناسب نیز فراهم است.

    از آنجایی که امکان کمپ کردن در بیشتر پارک‌های فومن وجود ندارد، معمولا در کمربندی شکوری نزدیک به سه‌شنبه بازار فومن، که کمپ کردن آزاد است، مسافران چادر می‌زنند. در زمان‌هایی که مسافران زیادی وارد فومن می‌شوند مثلا عید نوروز، امکان چادر زدن در پارک اصلی شهر نیز وجود دارد. امکانات اولیه مانند سرویس بهداشتی و آب آشامیدنی نیز فراهم است.

لوازم ضروری برای صعود به قله شاه معلم

• کوله‌پشتی مناسب
• کفش کوهنوردی یا طبیعت‌گردی
• عینک آفتابی
• کلاه نقاب‌دار برای روزهای آفتابی
• پوشاک مناسب فصل صعود
• دوربین عکاسی
• دارو و لوازم شخصی
• بطری آب
• میوه، غذا و تننقلات
• کیف امداد و بقای طبیعت‌گردی
• GPS  با باطری اضافه
• پاوربانک برای گوشی
• تمام وسایل لازم برای پیمایش در طبیعت مانند باتوم 

جاهای دیدنی قله شاه معلم

• شهر فومن
• جاده فومن به ماسوله
• روستای ماسوله
• جاده ماسوله به جلال آباد و گیلوان و خانه بند
• چشمه دولیچال
• مسیر صعود قله شاه معلم از دولیچال
• مسیر صعود قله شاه معلم از گردنه اندره
• قله کوه شاه معلم
• خط الراس شاه معلم
• قله مولوم بند
• مسیر ماجولان به شاه معلم
• کلبه‌ها و چشمه‌های ییلاقی
• دامنه‌های کوه شاه معلم
• روستای خانه بند
• کافه خانه بند
• جاده ماسال به اولسبلنگاه و خانه بند
• شهر ماسال

بهترین برنامه ریزی صعود به قله شاه معلم

    اگر بخواهید یک صعود نیم روزه به قله شاه معلم داشته باشید، بهترین راه مسیر جنوبی، از گردنه اندره است. از این نقطه تنها نیاز طی مسافت نزدیک به ۳ کیلومتر و افزایش ارتفاعی در حدود ۸۰۰ متر تا قله است. بنابراین با طی کردن ۲ تا ۲.۵ ساعت از مسیر صعود می‌توانید به شاه معلم برسید. جاده خاکی ماسوله به جلال‌آباد از گردنه اندره می‌گذرد که همین جاده خاکی هم دارای یک زیرساخت قابل قبول است. برای صعود یک روزه به قله از دیگر مسیرهای جنوبی همچون خارند یا دولیچال نیز می‌توانید استفاده نمایید.

    این مسیرها هم از جاده خاکی ماسوله به جلال‌آباد آغاز می‌شوند اما ارتفاع مبدا آنها کمتر از گردنه اندره است و برای رسیدن به قله از این مسیرها، باید پیمایش بیشتری داشته باشید. بنابراین اگر این مسیرها را انتخاب کنید، صعود تقریبا یک روزه خواهید داشت. مسیر خارند را باید سخت‌تر از مسیر دولیچال دانست. در این مسیر باید ۱۴کیلومتر رفت و برگشت را محاسبه کنید. تغییر ارتفاع هم ۱۳۰۰متر است. در این مسیر برای صعود 4 تا 5 ساعت زمان و برای فرود هم 2.5 تا 3.5 ساعت زمان نیاز خواهید داشت.

    مسیر دولیچال را هم باید یک مسیر متوسط دانست که در آن باید ۸ کیلومتر طول و ۱۱۵۰ متر تغییر ارتفاع را تجربه کرد. در این مسیر برای صعود تا ۴.۵ ساعت و برای فرود ۲ تا ۳ ساعت زمان نیاز خواهید داشت. مسیر صعود از طرف ماسال هم طول زیادی دارد. شما باید 10 کیلومتر برای رفت و 10 کیلومتر هم برای برگشت را طی کنید. اما اختلاف ارتفاع اندکی در حدود ۶۵۰ متر دارد و امکان اجرای آن برای یک روز به سادگی ممکن است. همچنین از طریق روستای ماجولان در استان اردبیل نیز هم امکان صعود به این قله وجود دارد. در این مسیر باید روی خط الراس بیایید و مسیر را ادامه دهید. اما استفاده از این مسیر رایج نیست. زمان مورد نیاز برای صعود از راه خانه بند با دولیچال و خارند شباهت دارد. زیرا اگرچه طول مسیر بیشتر است اما اختلاف ارتفاع کمتری دارد.

    همه مسیرهای صعود به این قله نسبت به دیگر ارتفاعات تالش پوشش گیاهی ضعیف‌تری دارد و همچنین فاقد چشمه است. اگرچه مسیر صعود زیاد نیست و می‌توان آب آشامیدنی مورد نیاز را حمل کرد اما این مساله باعث می‌شود ارتفاعات شاه معلم برای شبمانی مناسب نباشد.

برنامه صعود شاه معلم از مسیر خارند یا دولیچال یا گردنه اندره(جنوبی)

    اگر بخواهید از مسیرهای جنوبی به قله شاه معلم صعود کنید، می‌توانید پلن‌های زیر را دنبال کنید.

• پایانه مسافری فومن
• پل روستای ماسوله و روستای ماسوله
• ابتدای مسیر صعود از خارند – ارتفاع 1750 متر
• ابتدای مسیر صعود از دولیچال – ارتفاع 1930 متر
• ابتدای مسیر صعود از گردنه اندره – ارتفاع 2250 متر
• قله کوه شاه معلم – ارتفاع 3030 متر

نکات مهم درباره مسیرهای جنوبی صعود

• پایانه مسافری فومن که در جاده کمربندی این شهر و در نزدیکی سه شنبه بازار قرار دارد را باید بهترین جا برای کرایه وسیله نقلیه مناسب برای سفر به اطراف مانند ماسال و ماسوله دانست.
• جاده خاکی و شوسه‌ای که برای صعود به قله شاه معلم وجود دارد از روستای ماسوله آغاز می‌شود. شما می‌توانید با ماشین از فومن تا پل ماسوله را طی کنید. سپس خود را به انتهای این جاده برسانید. شما همچنین می‌توانید برای خرید مایحتاج یا دیدن یکی از زیباترین روستاهای ایران، زمانی را پیش از برنامه به ماسوله اختصاص دهید. برای اینکه وارد بافت مسکونی روستا شوید باید از پل ماسوله که روی رودخانه قرار دارد، عبور کنید.
• ماشین را در یکی از پارکینگ‌های نزدیک به پل پارک نمایید. در فاصله ۱۰۰ متری پل، یک آبشار نیز قرار دارد که همه می‌توانند از آن دیدن کنند. ماسوله به سبب ارزش توریستی بسیار بزرگ شده است و حتی به آن شهرک نیز اطلاق می‌شود.
• معماری روستای ماسوله به این صورت است که در آن سقف هر خانه حیاط خانه دیگری است. این روستا را باید یکی از مشهورترین روستاهای پلکانی و گردشگری دانست. از میان نمونه‌های دیگر روستاهای پلکانی می‌توان به کندوان، میمند، ابیانه و پالنگان اشاره کرد. روستای پلکانی بیش از هزار سال قدمت و ارزش تاریخی دارد. تاریخ معاصری که در ارتباط با میرزا کوچک خان و این روستا وجود دارد، به ارزش آن اضافه کرده است.
• ارتفاع روستای ماسوله هزار متر بالاتر از سطح دریا است و در تمام ایام سال به ویژه تابستان گردشگران و مسافران برای بازدید از آن اقدام می‌کنند. به همین دلیل این روستا در تعطیلات و اواخر هفته‌ها بسیار شلوغ می‌شود و در طول سال هم همیشه جاده شلوغ و پرتعددی دارد.
• ماسوله در پاییز و زمستان به اندازه تابستان‌هایش شلوغ نیست. بنابراین اگر به دنبال آرامش و خلوتی می‌گردید، از پاییز رنگارنگ و بهار با طراوت یا زمستان برفی این روستا دیدن کنید. ماسوله چهار محله دارد. بازار این روستا نیز چند طبقه است و گردش و خرید صنایع دستی و خوراکی‌های محلی در آن بسیار جذاب است.
• یکی از جذاب‌ترین کارهایی که می‌توانید در ماسوله انجام دهید، پیاده‌روی در کوچه‌های این روستا و بازدید از نمای خانه‌ها و پنجره‌های چوبی با گلدان‌های شمعدانی است. از دیگر جاذبه‌های داخل روستا، امامزاده عون ابن علی و موزه ماسوله است.
• پس از بازدید از ماسوله، دوباره به پل برگردید و با وسیله نقلیه‌تان به جاده خاکی ماسوله به خلخال وارد شوید و زمانی که به ابتدای جاده رسیدید، به دامنه جنوبی قله شاه معلم خواهید رسید. این جاده خاکی زیرسازی مناسبی دارد و به همین دلیل هم برای تردد ماشین‌های سواری مناسب است. اما بخش ابتدایی این جاده آسفالت شده است.
• از چند جای این جاده می‌توانید خارج شوید و پیاده‌روی به سوی سمت قله شاه معلم را آغاز نمایید. هرچقدر بیشتر به سمت گردنه اندره پیش بروید، در دامنه کوه شاه معلم، بیشتر ارتفاع خواهید گرفت و مسیر صعود هم کوتاه‌تر و آسان‌تر خواهد شد.
• اولین و رایج‌ترین نقطه برای صعود به قله شاه معلم را باید خارند یا دوری کله دانست. خارند یکی از مسیرهای جنوبی محسوب می‌شود. برنامه پیمایش ماسوله به ماسال نیز از همین مسیر انجام می‌شود. در این مسیر صعود، پس از اینکه از کنار درختان معدودی عبور کردید، روی یال جنوب شرقی که به آن دوری کله هم می‌گویند، قرار خواهید گرفت و در ادامه این مسیر به قله شاه معلم خواهید رسید. در این مسیر تابلوهای راهنمای کوهنوردان در مقاطع مختلف وجود دارد.
• دومین نقطه رایج برای صعود به قله چشمه دولیچال، در ابتدای دره دومین است. این مسیر را نیز باید یکی از مسیرهای جنوبی دانست که متاسفانه کیفیت پاکوبش مانند خارند نیست و بخشی از آن شن اسکی است به همین دلیل هم کوهنوردان بیشتر ترجیح می‌دهند مسیر خارند را انتخاب کنند.
• از آنجایی که مسیرهای جنوبی صعود به این قله، چشمه ندارند، برخی ترجیح می‌دهند؛ از ماسوله، امامزاده و یا این چشمه آبی که در طول این مسیر نیاز دارند را تهیه نمایند. پس از اینکه در این مسیر نزدیک به 2 کیلومتر پیاده‌روی کردید به گردنه می‌رسید و زمانی که روی یال جنوبی قرار گرفتید تا در ادامه به قله برسید. باید توجه داشته باشید که مسیرهای دولیچال و گردنه اندره بهمن خیز هستند و به همین دلیل نباید در زمستان به سراغشان بروید. ضمن اینکه قطعا جاده خاکی تا این بخش بسته است و امکان تردد وجود ندارد.
• گردنه اندره را باید آخرین نقطه‌ای دانست که می‌توان از آن وارد مسیر صعود به شاه معلم شد. کمی که از گردنه فاصله بگیرید، به نقطه آغازین مسیر صعود خواهید رسید. این مسیر در نقشه و فایل GPS نیز مشخص شده است. شما باید حدود 700 متر پیاده‌روی کنید تا به همان گردنه میانه مسیر دولیچال برسید. مسیر را ادامه دهید، روی یال جنوبی قرار خواهید گرفت و در نهایت می‌توانید به قله برسید. درواقع بخش زیادی از مسیر اندره با دولیچال مشترک است.
• درباره ارتفاع قله شاه معلم نظرتان مختلفی وجود دارد. ارتفاع حدود ۳۰۳۰ متر است اما، روی تابلویی که نوک قله قرار دارد عدد ۳۰۵۸ متر را نشان می‌دهد. بلندترین قله خط الراس شاه معلم، قله مولوم بند است که بیش از ۳۱۰۰ متر ارتفاع دارد. اگر دوست داشته باشید می‌توانید فاصله ۳ کیلومتری بین دو قله را هم طی نمایید اما اکثر کوهنوردان همان یک قله را فتح می‌نمایند. پس از صعود به قله می‌توانید به ماسوله و فومن بازگردید.

برنامه صعود خط ا لراس شاه معلم از مسیر خانه بند(شمالی)

    اگر بخواهید از مسیرهای شمالی به قله شاه معلم صعود کنید، می‌توانید پلن‌های زیر را دنبال کنید.

• ایستگاه تاکسی شهر ماسال
• روستای ییلاقی اولسبلنگاه
• انتهای جاده آسفالت ییلاقات ماسال
• روستای ییلاقی خانه بند – ارتفاع 2460 متر
• تقاطع مسیر ماجولان روی خط الراس  – ارتفاع 2750 متر 
• قله کوه مولوم بند – ارتفاع 3100 متر
• قله کوه شاه معلم – ارتفاع 3030 متر

نکات مهم درباره مسیرهای شمالی صعود

• ایستگاه تاکسی ییلاقات ماسال، بهترین جایی است که می‌توانید برای رفتن به مناطق ییلاقی ماسال مانند خانه بند ماشین تهیه کنید. خانه بند را باید مرتفع‌ترین ییلاق این منطقه دانست و در واقع در پایان خط الراس و بر روی آن واقع شده است. صعود از این مسیر را باید ساده دانست اما در این مسیر لازم است طول خط‌الراس را طی نمایید که این طول نسبتا طولانی محسوب می‌شود. روستای ییلاقی مشهور اولسبلنگاه در مسیر جاده از ماسال تا خانه بند قرار گرفته است که دیدن از ان و سایر ییلاق های موجود در مسیر بسیار جذاب است ، ولی پیشنهاد میشود که لوازم و اقلام مورد نیاز خود را قبل از شروع برنامه از منطقه ماسال تهیه کنید. خانه بند نیز دارای کافه کبابی و محل مناسبی برای اقامت یا صرف غذا است.
• از انتهای جاده تا روستای خانه بند باید یک مسیر 7 کیلومتری را طی کنید که خاکی است اما زیرسازی مناسبی دارد و برای ماشین‌های سواری قابل استفاده است. این جاده خاکی را ادامه دهید به روستای گیلوان در استان اردبیل خواهید رسید و از آنجا می‌توانید به خلخال، جلال‌آباد، ماجولان و ماسوله دسترسی داشته باشید. شما امکان این را دارید که ماشینتان را در خانه بند پارک نمایید. از خانه بند یا ییلاقات قبلی، می‌توانید به میزان مورد نیازتان برای صعود آب آشامیدنی تهیه کنید زیرا در ادامه مسیر دیگر چشمه‌ای روی خط الراس پیدا نخواهید کرد.
• زمانی که ۳۰۰ متر ارتفاعتان افزایش یافت و بیش از ۳.۵ کیلومتر جلو کردید، به یک نقطه روی خط‌الراس شاه معلم خواهید رسید. از ماجولان نیز می‌توانید به این خط الراس برسد. ماجولان روستایی در استان اردبیل و در میانه جاده خاکی ماسوله به جلال آباد و خلخال است. این جاده به گیلوان و خانه بند نیز دسترسی دارد. جاده ها ،مکان ها و مسیر های که دارای اهمیت بالای برای صعود در ماجولان نیاز است در نقشه مشخص شده‌ است. در آغاز مسیر صعود از ماجولان در انتهای جاده خاکی، ۲۱۵۰ متر ارتفاع دارد. یک چشمه هم در ابتدای مسیر صعود وجود دارد که آب آشامیدنی مورد نیاز خود را می‌توانید از آن تهیه نمایید. نهایتا در ارتفاع ۲۷۵۰ متر روی خط الراس خواهید رسید. استفاده از مسیر ماجولان برای صعود به قله شاه معلم زیاد در میان کوهنوردان رایج نیست.
•  مهم ترین قله  و مرتفع ترین قله در این خط الراس قله مولوم بند با ارتفاع ۳۱۰۰ متر است. ولی به دلیال محیطی  که این قله در میانه خط الراس شاه معلم قرار گرفته است،متاسفانه به همین دلیل معمولا کوهنوردان زیادی از این قله دیدن نمی کنند  . در ادامه مسیر به یک قله کوتاه‌تر به نام شاه معلم خواهید رسید که با ۳۰۳۰ متر ارتفاع در نزدیکی ماسوله قرار دارد. از این محل امکان بازگشت به ابتدای مسیر در خانه بند و سپس ماسال، ماسوله و فومن وجود دارد.

کلام آخر

    در مطلب آشنایی با قله شاه معلم هر آنچه را که لازم بود درباره این قله بدانید، بیان کردیم. پس از معرفی این قله مسیرهای صعود به آن را بررسی نمودیم. اگر نکته دیگری درباره قله شاه معلم وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد و یا اگر تجربه صعود به آن و یا دیدن جاذبه‌های اطرافش را دارید؛ حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید تا دیگران هم بتوانند از تجربیات شما استفاده کنند. امید است این مطلب برایتان مفید باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.