تپه حسنلو

تپه حسنلو

    تپه حسنلو که نامش را از دهکده مجاورش گرفته، در فاصله 12 کیلومتری با دریاچه ارومیه قرار دارد و یکی از جاذبه‌های استان آذربایجان غربی است. یعنی اگر برای بازدید به دریاچه ارومیه می‌روید می‌توانید زمانی را هم برای بازدید از این محوطه باستانی برنامه‌ریزی کنید. اطراف این منطقه را تپه‌های باستانی زیاد دیگری نیز فرا گرفته‌اند. این نشان می‌دهد زمانی در این محوطه و اطرافش تمدن بزرگی وجود داشته است. باستان شناسان معتقدند کسانی که در تپه حسنلو زندگی می‌کرده‌اند با افرادی که در 14 تپه دیگر اطراف آن ساکن بوده‌اند از یک تیره و نژاد بوده و با هم داد و ستد و به طور کلی رابطه دوستانه‌ای داشته‌اند.

    تپه حسنلو، یک محوطه تاریخی است که قدمت آن به هفت تا هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. این تپه در هفت کیلومتری شهر نقده قرار دارد. جالب است بدانید کاوشگران مشهورترین چیزی که در این تپه پیدا کرده‌اند، یک جام طلاست که قدمت آن را به عصر آهن نسبت می‌دهند. این جام در آغوش فردی پیدا شده است که روی زمین افتاده و پشت به او خنجر زده‌اند.

    تپه حسنلو یکی از مهم‌ترین تپه‌های باستانی در ایران است. بنابراین، در مطلب سیر تا پیاز درباره تپه حسنلو  قصد داریم همه چیز را راجع به این تپه بررسی کنیم. کمی درباره پیشینه آن و همچنین پیشینه حفاری در این منطقه حرف بزنیم و همچنین بناهای موجود در آن را بررسی نماییم. اما قبل از تمام این‌ها کمی درباره خود شهر باستانی حسنلو حرف خواهیم زد. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات در این زمینه هستید با ما تا انتهای این مطلب از دکوول همراه باشید.

معرفی شهر باستانی حسنلو

    شهر تاریخی حسنلو در غرب دهستانی به همین نام قرار گرفته است. این دهستان از توابع بخش محمدیار در شهرستان نقده است. مردم آن به زبان ترکی صحبت می‌کنند و پیرو دین اسلام و مذهب شیعه هستند. آب و هوای این منطفه معتدل نیمه خشک است و بهترین زمان سفر به آن را باید فصل بهار دانست.

    تپه حسنلو که بزرگ‌ترین تپه باستانی در دشت سولدوز به حساب می‌آید، در قدیم مهم‌ترین محل سکونت یکجانشین‌های این منطقه بوده است. بقایای معماری‌های باشکوهی در این منطقه از قدیم به جا مانده است که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت. پژوهش‌ها نشان می‌دهد شهر باستانی حسنلو حدود 400 هکتار وسعت داشته و در هزاره دوم یعنی اوج شکوفاییش یکی از مراکز بزرگ تجارت به حساب می‌آمده و مناسبات و روابط گسترده‌ای با دولت‌های بزرگ در منطقه داشته است. این شهر باستانی بخشی از رونق خود را به موقعیت جغرافیایی ویژه‌اش و مهاجرانی که این خاک را برای زندگی انتخاب می‌کرده‌اند، مدیون بوده است. حسنلو همچنین به دلیل وجود دریاچه‌هایی در آن، آب و هوای مناسب و زمین‌های حاصلخیز، محل مناسبی برای زندگی، کشاورزی و دامداری به حساب می‌آمده است. شهر باستانی حسنلو در طول 8 هزار سال مدنیت خود همیشه مورد توجه حکام منطقه بوده و از بخش‌های مهم این سرزمین به شمار می‌رفته است.

    به نظر می‌رسد 10 دوره متمایز از هم سکونت و شهرنشینی در تپه حسنلو وجود داشته است که دوره نهم تا ششم به 6 تا 3 هزار سال پیش باز می‎‌‌گردد. باستان شناسان هنوز نتوانسته‌اند اطلاعات زیادی درباره دوره‌های نهم و دهم به دست آوردند و امیدوارند در آینده چیزهایی درباره این دوره‌ها نیز در کاوش‌هایشان در این دره کشف شود تا بتوانند با کمک آن گره تاریخی این دوره را باز کنند. به نظر می‌رسد مهم‌ترین دوره حکومت در تپه حسنلو مربوط به دوره چهارم باشد. بقایای ساختمان‌هایی از این دوره در تپه حسنلو کشف شده که بیشترشان از سنگ هستند.

آشنایی با بناهای کشف شده در تپه حسنلو

    در تپه حسنلو بقایایی از بناها و معماری‌هایی خصوصا مربوط به دوره چهارم تمدن در این منطقه پیدا شده که بیشتر این بناها از سنگ ساخته شده و در میان آنها تالارها و دژهای نظامی نیز وجود دارد. در ادامه به بررسی برخی از بقایای پیدا شده در این تپه خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

حیاط مرکزی

    یک حیاط مرکزی به طول 29 و عرض 19متر در این تپه باستانی کشف شده است. در واقع این حیاط یک چند ضلعی نامنظم است که عرض آن در شمالی‌ترین قسمت به 21 متر نیز می‌رسد. در این حیاط چند ستون و لوح سنگی قرار دارد که روی هیچکدامشان کتیبه‌ای دیده نمی‌شود. همچنین دو سکو در این حیاط وجود دارد که با سنگ مفروش شده‌اند. دور تا دور حیاط نیز اتاق‌های کوچک و بزرگ و تالارها و ایوان‌ها قرار دارند.

دروازه و دیوار دفاعی قلعه

    یک قلعه که دورتا دورش را دیواری به قطر 3 متر و ارتفاع 7 متر فراگرفته در این تپه باستانی وجود دارد. برج‌هایی مربعی شکل به فاصله 30 متر از یکدیگر قرار گرفته‌اند. در واقع این برج‌ها به منظور حفاظت از قلعه ساخته شده‌اند. به نظر می‌رسد که یک بار در دوره سوم مدنیت در حسنلو، تغییراتی بر روی این قلعه صورت گرفته است زیرا مسیر دیوار قلعه در دوره سوم و چهارم با هم فرق دارد. جالب است بدانید در تمام قسمت‌های تپه حسنلو، بناهایی در دوره‌های ده گانه مدنیت در این سرزمین به یادگار مانده است که هر کدام از این بناها اطلاعات زیادی درباره تاریخ این منطقه را در اختیار ما قرار می‌دهد.

تاریخچه حفاری تپه حسنلو

    در طول تاریخ بارها بر روی تپه پر رمز و راز حسنلو حفاری صورت گرفته و آثار ارزشمندی نیز در طی هر کدام از این حفاری‌ها پیدا شده است که از میان مهم‌ترین آنها می‌توان به جام طلا اشاره کرد. تپه حسنلو را یک بار در سال 1313 یک گروه ایرانی، در سال 1315 سر اورل اشتین، در سال 1326 آقای فرهادی، در سال 1328 اداره کل باستان شناسی و در سال 1334 یک گروه مشترک ایرانی و آمریکایی به سرپرستی پرفسور دایسون حفاری شده است. جالب است بدانید جام طلایی معروف در 23 مرداد 1337 کشف شده است. این جام ارزش هنری والایی دارد و به نظر می‌رسد که در ساخت آن از داستان‎‌های اساطیری و حماسه الهام گرفته شده است.

    باستان شناسان معتقدند هنوز هم چیزهای زیادی برای کشف در تپه حسنلو وجود دارد. آنها هنوز نتوانسته‌اند اطلاعات زیادی درباره دوره‌های نهم و دهم شهرنشینی در این تپه کشف کنند و بنابراین هنوز به حفاری در این این محوطه تاریخی ادامه می‌دهند. اما آنچه مشخص است تپه حسنلو را باید یکی از ارزشمندترین تپه‌های باستانی در ایران دانست که روایت‌گر بخش مهمی از تاریخ ایران و استان آذربایجان غربی است.

کلام آخر

    در مطلب تپه حسنلو اطلاعات زیادی درباره این جاذبه گردشگری به دست آوردیم. فهمیدیم که این منطقه قدمت بسیار زیادی دارد و روایت‌گر بخش مهمی از تاریخ ایران است. درباره حفاری‌هایی که در این تپه انجام شده و همچنین درباره بقایایی که از بناهای مختلف در آن وجود دارد، اطلاعاتی به دست آوردیم و درباره دوره‌های مدنیت و تمدن در این تپه نیز چیزهایی خواندیم. باید بار دیگر تاکید شود که تپه حسنلو یکی از مهم‌ترین مناطق باستانی در ایران است و بنابراین بازدید از آن نه تنها خالی از لطف نیست بلکه می‌تواند اطلاعات زیادی را درباره تاریخ ایران به ما بدهد.

    در پایان لازم است به این نکته اشاره کنیم که راه دسترسی به تپه حسنلو از طریق شهر ارومیه به این صورت است که باید از ارومیه به سمت جنوب رفته و راه شهر نقده را پیش بگیرید. پس از اینکه یک ساعت رانندگی کردید به این منطقه خواهید رسید. هنگام بازدید از تپه حسنلو می‌توانید از دریاچه سدی که در این منطقه قرار دارد نیز دیدن نمایید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد.