آرامگاه دانیال نبی

درباره دانیال نبی

    دانیال نبی از پیامبران بنی اسرائیل، از تبار چهارمین پسر حضرت یعقوب (ع) است. در برخی از کتاب‌ها دانیال نبی را با لقب پیامبر باران معرفی کرده اند.  دانیال در زبان عبری یعنی خدا با من است. او در قرن هفتم پیش از میلاد مسیح در بابل زندگی می‌کرد. پس از فتح بابل به دست کوروش کبیر، به همراه عده‌ای از قوم یهود به ایران آمد و در شهر شوش ساکن شد.

    اطلاعات دقیقی در مورد تولد و فوت این پیامبر در دسترس نیست اما به نظر می‌آید که او تا سومین سال زندگی کوروش زنده بوده و حدودا در سن 83 سالگی فوت کرده است. محل دفن دانیال نبی نیز به طور دقیق مشخص نیست اما بیشتر تاریخ‌نگاران معتقدند جسد مومیایی او در شرق رودخانه شاوور (شاه‌هور، شاهپور) در شوش به خاک سپرده شده است. با این حال برخی ادعا می‌کنند که جسد او در عراق، بابل، مصر یا سمرقند دفن شده است.

    در بعضی از نوشته‌های تاریخی آورده شده است که تیمور لنگ، جسد مومیایی شده دانیال نبی را از شوش به سمرقند برده و در آنجا دفن کرده است. در سال 16 هجری قمری فرمانده سپاه اسلام پس از بازگشت از جنگ هرمزان، جسد مومیایی شده دانیال نبی را می‌بیند و مردم بومی به او می‌گویند: «هر وقت ما احتیاج به باران داشته باشیم، جسد را از آلونک بیرون می‌آوریم و به حکم خداوند باران می‌بارد و هروقت آن را داخل می‌بریم، باران تمام می‌شود.»

    ابوموسی اشتری، فرمانده سپاه اسلام، از خلیفه آن زمان (عمر) راهکار می‌خواهد و حضرت علی (ع) پیغام می‌دهد: «دانیال نبی برادر من است. ایشان را پس از غسل، کفن و رو به قبله دفن کنید و آب رودخانه را از روی قبر او عبور دهید تا نگهبانی باشد برای غارت نااهلان». بدین ترتیب بعد از پیامبر اسلام (ص) تنها پیامبری که رو به کعبه دفن شده دانیال نبی است.

    دانیال نبی «کتاب دانیال» را به زبان عبری نوشته است که شامل 12 فصل می‌باشد. این کتاب بازگو کننده خواب‌ها، خاطرات زندگی و رویاهای وی است. طبق روایات، در کتاب دانیال، به منجی آخرالزمان نیز اشاره شده است و شیعیان معتقدند، در زمان حضور حضرت مهدی(عج)، چهار پیامبر ایشان را همراهی می‌کنند که دانیال نبی فرمانده سپاهشان است.

تاریخچه و قدمت مرقد دانیال نبی

    در سال 1249 خورشیدی، سیلی ویرانگر صورت گرفت و باعث تخریب مرقد دانیال نبی شد. در همان سال، یک فرد روحانی شیعه به اسم جعفر شوشتری، دستور داد تا برای این پیامبر آرامگاه جدیدی ساخته شود. ساخت بنای فعلی به دست حاج ملاحسین معمار صورت گرفت.

    ایشان از معماران بسیار خوب آن زمان در جنوب ایران بود. در سال 1310 نام این بنا تحت مجموعه شهر شوش و تل‌های مجاور آن به شماره 51 در فهرست آثار ملی ایران  قرارگرفت و لوح المثنی آن با شماره 51 نیز در سال 1368 ثبت شد. هر سال عده زیادی از زائران مسلمان و غیرمسلمان و همچنین توریست‌های ایرانی و خارجی به این آرامگاه می‌آیند. قدمت این آرامگاه به دوره سلجوقیان برمی‌گردد. آنطور که به نظر می‌رسد معماری اینجا را از زیگورات چغازنبیل الهام گرفتند.

معماری آرامگاه دانیال نبی

    آرامگاه دانیال نبی یکی از مکان‌های مذهبی منحصر به فرد ایران است که حاج ملاحسین معمار در مرکز آن ضریحی قرار داده است. از ویژگی‌های اصلی این آرامگاه، گنبد سفید رنگ و بلند آن است. همچنین این گنبد، دارای دو پوسته با حدود 20 متر ارتفاع و حدودا 5 متر قطر است. برای افزایش عمر گنبد از تقسیم نیروها به وسیله آهیانه استفاده شده است.

    در ورودی این آرامگاه، سرتاسر کاشی‌کاری‌های ظریف و پرشکوه دیده می‌شود. در سردر ورودی نیز عبارت «آستانه متبرکه حضرت دانیال نبی» نوشته شده است. بعد از عبور از ورودی، وارد صحن اصلی بزرگ و با صفای آرامگاه می‌شویم. در این صحن حوضی هشت ضلعی قرار دارد که در مرکز آن نیز فواره‌ای وجود دارد. این آرامگاه، دارای دو صحن کوچک و بزرگ است در اطراف حیاط‌ها نیز حجره‌ها و اتاقک‌هایی با طرح معماری اسلامی دیده می‌شود. از اتاقک‌هایی که در صحن اصلی این آرامگاه قرار دارند، به عنوان استراحتگاه زوار استفاده می‌شود.

    بنای اصلی آرامگاه دانیال نبی دقیقا در میان دو صحن آن قرار گرفته و در دو طرف آن، دو مناره به ارتفاع حدودا 10 متر وجود دارند. بر روی هر دوی این مناره‌ها عبارت «سال 1330 هجری قمری، استادکار حاج ملاحسین معمار باشی» حک شده است. برای ورود به بنای اصلی، باید به قسمت شرقی ساختمان بروید. فضای داخلی این بنا با هنرهای بسیار زیبای آینه کاری و گچ‌کاری تزیین شده و همچنین سنگ‌های مرمر یک‌تکه بر دیوارها، بسیار خیره‌کننده است. اما با این حال، ضریح پاک این آرامگاه قلب و روح انسان‌ها را به خود جذب می‌کند.

    همانطور که پیش از این اشاره کردم، چیزی که بنای این آرامگاه را از سایر بناهای تاریخی منحصر به فرد می‌کند، گنبد مخروطی شکل آن است. این گنبد به سبک اورچین (ارچین) ساخته شده است. به گنبدهایی که فرم هرمی یا مخروطی دارند و روی پایه استوانه‌ای یا منشوری استوار شده‌اند، اورچین می‌گویند. این سبک را با نام‌های پلکانی، مُضَرَّس(دندانه) و آناناسی نیز می‌شناسند. سطح مقطع این گنبد مانند یک شش ضلعی است. سطح خارجی آن نیز به صورت پله‌ای بوده و 25 طبقه دندانه‌ای دارد. بعضی از افراد معتقدند، با الهام از ساقه درخت خرما این گنبد طراحی و بنا شده است.

    در اغلب زیارتگاه‌ها، بقعه اصلی کمی پایین‌تر از سطح بنا و ضریح قرار دارد. آرامگاه دانیال نبی هم به همین شکل است. بقعه حضرت دانیال در بخش زیرزمینی بنا قرار گرفته است؛ برای زیارت قبر این پیامبر، می‌توان به بخش جنوبی بنای اصلی رفته و از طریق پلکان، وارد حیاط مسقف بخش جنوبی آرامگاه شد. در این حیاط دهلیزی وجود دارد که از طریق چند پله به اتاقکی می‌رسد که بقعه دانیال نبی در آن قرار دارد.

آرامگاه دانیال نبی کجاست؟ 

    آرامگاه دانیال نبی که از با ارزش‌ترین جاذبه‌های تاریخی جنوب ایران است، در استان خوزستان، غرب خیابان امام خمینی(ره) شهر شوش، ساحل شرقی رودخانه شاوور و روبروی تپه ارگ قرار گرفته است. فاصله تهران تا شهر شوش 700کیلومتر است. اگر بخواهید به این شهر سفر کنید حدودا 8 ساعت در جاده خواهید بود.

مسیر دسترسی به آرامگاه دانیال نبی 

    برای دسترسی به بقعه دانیال نبی، ابتدا باید وارد بزرگراه شوش-اهواز شوید. سپس از خروجی بلوار امام خمینی(ره) خارج شوید. در این بلوار به سمت ساحل شرقی رودخانه شاوور و تپه ارگ مسیر خود را ادامه دهید تا به آرامگاه دانیال نبی برسید.

جاذبه‌های گردشگری اطراف آرامگاه دانیال نبی

    شهر شوش، یکی از شهرهای تاریخی مهم ایران است که جاذبه‌های تاریخی بسیار ارزشمندی دارد. در نزدیکی آرامگاه دانیال نبی، چندتا از مهم‌ترین جاذبه‌های دیدنی اهواز قرار دارد که می‌توانید در طول سفر خود از دیدن آنها لذت ببرید.

قلعه شوش یا قلعه دمورگان

    قلعه شوش، توسط فردی به اسم دمورگان ساخته شده است. دمورگان، برای اینکه باستان شناسان اهل فرانسه بتوانند در ایران بمانند، قلعه‌ای روی یک تپه تاریخی در کنار مقبره دانیال ساخت. فرانسوی‌ها نیز برای ساخت قلعه، تعداد زیادی از ایرانی‌ها را به کار گرفتند. در نزدیکی قلعه، وسایل باستانی بسیاری مانند قانون حمورابی و لیوان سفالی شوش پیدا شده است. فاصله این قلعه تا آرامگاه دانیال نبی بسیار نزدیک است. پس از ۴ دقیقه پیاده‌روی و گذر از خیابان کاشانی، می‌توانید قلعه را در خیابان طالقانی پیدا کنید.

زیگورات چغازنبیل

    چغازنبیل، یک نیایشگاه است که 1250 سال قبل از میلاد مسیح ساخته شده است و در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این مکان توسط اونتاش‌گال، پادشاه ایلام باستان ساخته شده است. بسیاری از افراد آن را اولین ساختمان مذهبی در ایران می‌دانند. چغازنبیل در زبان لرها به معنای «تپه سبدی» است. این مکان 43 کیلومتر با مقبره دانیال نبی فاصله دارد. پس از یک ساعت طی کردن مسیر، می‌توانید از این مکان دیدن نمایید.

بقایای کاخ شاوور (اردشیر دوم)

    در یک کیلومتری آرامگاه دانیال نبی، بقایای کاخ شاوور که 2400 سال پیش بنا شده است، قرار دارد. این کاخ را اردشیر دوم، پادشاه هخامنشی بنا کرده است؛ بنابراین آن را  با نام کاخ اردشیر دوم هم می‌شناسند. کاخ شاوور 64 پایه ستون سنگی داشته و دیوارهای آن از جنس خشت بوده‌اند. به شکل مربع بوده و در هر خط، 8 پایه دیده می‌شد. بر روی پایه‌ها، ستون‌های رنگی قرار داشت. ارتفاع ستون‌ها حدودا 11 متر بوده است. این کاخ، در مجاورت رودخانه شاوور قرار دارد. به همین دلیل، به مرور زمان نام آن به کاخ شاوور تغییر پیدا کرد.

شهر پانزدهم

    رومن گریشمن فرانسوی، از اشخاصی بود که به کاوش‌های باستان‌شناسی زیادی در شوش پرداخت. او بعد از 20 سال جستجو، شهری را پیدا کرد که نشانه زندگی ایلامی‌ها در 3800 سال پیش بود. این شهر 10هزار مترمربع وسعت دارد و در ارتفاع 15متری از سطح زمین، قرار گرفته است.

    در کاوش‌هایی که گریشمن انجام داد، 15 لایه باستان شناسی شکل می‌گیرد. لایه اول تا پانزدهم، مربوط به دوره ایلامی‌ها و زندگی باشکوهشان است. لایه‌های بالاتر، زندگی هخامنشی‌ها و دوران قبل و بعد از اسلام را نشان می‌دهند. به همین دلیل شوش، از مهمترین مکان‌های دنیا برای باستان‌شناس‌ها به شمار می‌رود.

بهترین زمان سفر به آرامگاه دانیال نبی

    از آنجایی که آرامگاه دانیال نبی دارای فضایی سرپوشیده است، بازدید از آن در هر فصلی از سال به راحتی امکان‌پذیر است. اما همانطور که می‌دانید، شهر شوش در جنوب ایران و در منطقه‌ای بیابانی، گرم و خشک قرار دارد. به همین دلیل، دارای تابستان‌های بسیار گرم و سوزان است. اما در فصل زمستان، آب و هوای آن معتدل و مطلوب است. پس اگر می‌خواهید در هنگام سفر به شوش، از آب و هوا لذت ببرید، به شما پیشنهاد می‌کنم در فصل زمستان به این شهر سفر کنید.

نکات مهم برای بازدید از آرامگاه دانیال نبی

    آرامگاه دانیال نبی شوش، جزو اماکن مذهبی محسوب می‌شود؛ بنابراین داشتن پوشش اسلامی برای ورود به آن الزامیست. بانوان برای ورود به این مکان باید چادر به سر کنند. در صورت نداشتن چادر، می‌توانید از چادرهایی که در ورودی آرامگاه قرار داده‌اند، استفاده کنید.

    بنای این آرامگاه جزو آثار تاریخی و ارزشمند ایران است و همانطور که می‌دانید، آثار تاریخی نیز میراث بشریت هستند؛ بنابراین حواستان باشد تا در زمان حضور و بازدید از آرامگاه و زیارت مرقد دانیال نبی، به بنای آن آسیب وارد نشود. یادتان باشد به هرکجای ایران که سفر می‌کنید، باید به عقاید و اعتقادات مردم آن شهر احترام بگذارید.

کلام آخر

    آرامگاه دانیال نبی مکانیست که مردم مذهبی و غیرمذهبی، از هر قومیت و فرهنگی، با یکدیگر ارزش‌های انسانی، از جمله احترام به دیگران را، به اشتراک می‌گذارند. آرامگاه دانیال نبی در شوش، نه تنها یک معلم از گذشته است، بلکه پلی به آینده، به دنیایی از صلح و انسانیت نیز می‌باشد. اینجا، انسان‌ها به عنوان یک خانواده بزرگتر به هم می‌پیوندند تا به مفهوم واحدی از ایمان و احترام پایبند باشند. به شما پیشنهاد می‌کنم در اولین فرصت، به این مکان زیبا و تاریخی سفر کنید و از آن لذت ببرید. سفر خوشی را برایتان آرزومندم.