فاجعه قله لنین (3 مرور)

قله لنین

    قله لنین به ارتفاع 7134 متر به عنوان یکی از پر طرفدارترین قلل 7000 متری در سطح جهان شناخته می‌شود. این قله در بخش جنوبی کشور قرقیزستان و شمالی کشور تاجیکستان و در مرز این دو کشور قرار گرفته است. این قله 7000 متری زیر مجموعه منطقه پامیر می‌باشد و با توجه به شرایطی که دارد قله‌ای است که سالیان کوهنوردان بسیاری از اقساء نقاط جهان و از جمله کشور ایران برای صعود به آن اقدام می‌کنند. در نگاه عوام کوهنوردی این قله به عنوان یک قله بسیار ساده در نظر گرفته می‌شود و بسیاری قبل از ورود به منطقه واقعا به مخاطرات موجود به این حوزه توجه نمی‌کنند و بدون داشتن آمادگی کافی اقدام به صعود به قله لنین می‌کنند که در پی آن خطرات زیادی مانند سرمازدگی، امکان وقوع ادم مغزی و ریوی و در نهایت مرگ، افتادن شکاف‌های عریض موجود به خصوص در فاصله بین کمپ 1 و کمپ 2، تاثیر ارتفاع و سرما در کنار خطرات مربوط به بهمن تنها بخشی از خطراتی هستند که در این صعود جان کوهنوردان را تهدید می‌کند.

فاجعه قله لنین

    فاجعه قله لنین در 13 جولای سال 1990 رخ داد که در طی آن و در پی وقوع یک بهمن 43 نفر جان خود را در قله 7134 متری لنین از دست دادند. این قله یکی از 5 قله مربوط به نشان پلنگ برفی است که به افرادی که می‌توانند 5 قله 7000 متری مربوط به شوروی سابق را صعود کنند اختصاص می‌یابد. این بهمن بزرگ در پی وقوع زمین لرزه‌ای به بزرگی 6.4 ریشتر رخ داد. مرکز این زمین لرزه در کوهستان‌های هندوکش در مرز افغانستان تعیین شد اما تاثیرات جانبی آن زمین لرزه سبب به راه افتادن بهمن بزرگی شد که به عقیده بسیاری از رسانه‌ها و کوهنوردان مرگبارترین سانحه تاریخ کوهنوردی جهان را رقم زد.

    تحرکات رخ داده در گسل هند و برخورد آن با کسل اوراسیا منجر به ایجاد فعالیت‌های تکتونیکی شده است که در نتیجه آن رشته کوه ندوکش، هیمالیا و همچنین کوه‌های پامیر ایجاد شده‌اند. محل برخورد این دو گسل و صفحه بسیار بزرگ سبب ایجاد گسل اصلی هیمالیا شده است. فشار زیادی که گسل هند به گسل اوراسیا وارد می‌کند به عبارتی سبب افزایش فشار و ایجاد کوهستان‌های زیاد در بخش داخلی قاره آسیا شده است. زلزله‌های کم عمق نیز می‌توانند سبب ورود تنش‌های تکتونیکی شود. زلزله‌های بسیار بزرگی وجود دارد که بالای 8 ریشتر بزرگی دارند اما زلزله‌های نه چندان بزرگ 6 ریشتری نیز می‌توانند منجر به مرگ هزاران نفر شوند.

    زلزله‌ای که در 13 جولای 1990 رخ داد در صفحات کم عمق رخ نداد بلکه در عمقی معادل با عمق 216 کیلومتری زیر سطح زمین رخ داد؛ در صفحاتی بسیار عمیق. زمانی که زلزله رخ داد منطقه‌ای که تحت تاثیر قرار گرفت منطقه‌ای به نسبت کوچک بود. در این مناطق به طور میانگین در فواصل زمانی 15 ساله زلزله‌ای با بزرگی 7.5 ریشتر رخ می‌دهد که معمولا در  اعماق 170 تا 280 کیلومتری رخ می‌دهند.

وقوع بهمن

    در زمان وقوع زمین لرزه، 25 کوهنورد در کمپ 2 در ارتفاع حدود 5300 متر حضور داشتند. مسیری که منتهی به قله رازدلنایا یعنی جایی که کمپ 3 قله لنین وجود دارد می‌شود. این نفرات عبارت بودند از 23 کوهنورد از باشگاه کوهنوردی لنینگراد، 6 کوهنورد از چک اسلواکی، 4 کوهنورد از اسرائیل. باقی کوهنوردان نیز از دو ملیت سوئیس و اسپانیا بودند. بسیاری از کشته‌هایی این واقعه از سنت پیترزبورگ روسیه بودند.

• پیشنهاد مطالعه: راهنمای صعود به قله لنین

    زلزله لرزش‌های خیلی شدیدی را ایجاد نکرد اما به اندازه‌ای که سبب کنده شدن سراک‌های بزرگ یخی از قله لنین شوند کافی بود. این سراک رد طول مسیر تبدیل به بهمنی بزرگ شد که تمام کمپ 2 را در دل خود بلعید و به این ترتیب بود که 43 کوهنورد از 45 کوهنورد حاضر در کمپ جان خود را از دست دادند. دو بازمانده این بهمن بزرگ الکسی کورن (Alexei Koren) و میروسلاو بروزمان (Miroslav Brozman) بودند که دجار شکستی دست و پا شدند. بر طبق اظهار نظر آنان تعدادی از اعضاء تیم‌ها و نفرات حاضر هنوز بعد از بهمن هوشیار و زنده بودند و بهمن آنها را در میان گرفته بود، اما تلاش‌های امداد و نجات به دلیل سفت شدن برف‌ها و تبدیل شدن آنها به یخ به سرانجام نرسید. بازماندگان و شاهدان حاضر در منطقه چنین اظهار داشته‌اند که کوهستان هیچ لرزش شدیدی که ناشی از زمین لرزه باشد احساس نکرده است و دلیل آن نیز به عنوان یک ضد لرزه عمل کننده یخی است که این محیط را تحت پوشش خود قرار داده است.

    این حادثه در کنار طوفان سال 2014 نپال یکی از بدترین سوانح رخ داده در تاریخ کوهنوردی بوده است. تعداد افراد کشته شده از حادثه سال 1974 پیشی گرفت و تنها جسد یک نفر از زیر بهمن پیدا شد. در سال 2008 که یخچال‌ها شروع به ذوب شدن کردند نشانه‌های دیگری از افراد و اجساد این اکسپدیشن رونمایی شدند.

حوادث ایرانیان در قله لنین

    دو کوهنوردی ایرانی در دو سال 1396 و همچنین سال 1401 در ارتفاعات قله لنین جان خود را از دست دادند. اولی از شهر ورامین شخصی با نام علیرضا بروجردی کریمی بوده است که به عنوان پزشکی تیم اقدام به صعود قله لنین کرده بود که جان خود را در نزدیکی مکانی که با عنوان Knife یا چاقو می‌شناسند از دست داد. نفر دوم نیز از استان ایلام بوده است اما هیچ اطلاعات خاصی پیرامون مرگ این کوهنورد در رسانه‌ها منتشر نشد و دکوول اطلاعات دقیقی از آن ندارد. قله لنین برای بسیاری از ایرانیان حکم قله‌ای ساده را دارد و بسیاری از کوهنوردان با دست کم گرفتن شرایط اقدام به انجام صعودهای خود می‌کنند. در این اثنا حوادث بسیاری سالیانه در این کوه زیبا و دوست داشتنی رخ می‌دهد که هیچ گزارشی نیز از آن منتشر نمی‌شود. سقوط در شکاف، ادم مغزی یک کوهنوردی ایرانی در سال 98، سرمازدگی و گم شدن در ارتفاعات تنها بخشی از حوادثی است که تیم دکوول از آنها مطلع شده است. لطفا نظرات خود را در این مورد برای ما بنویسید.

کلام آخر

    قلل 7000 متری فارغ از سطح فنی بودن یا نبودن چالشی بزرگ برای هر شخص در دوران کوهنوردی به شمار می‌رود. لطفا با ساده انگارانه نزدیک شدن به محیط این کوهستان خود و عزیزان‌تان را داغدار نکنید و سعی کنید با آمادگی فیزیکی و ذهنی و تجهیزاتی کافی به منظور صعود اقدام کنید. همچنین برای انجام صعود همواره از مشاوره و راهنمایی تیم‌های مجرب و افراد کارآزموده‌ای که درگیر هیچ نوع حادثه‌ای در این قله نشده‌اند و توانسته‌اند در طی سالیان متمادی با قدرت اقدام به صعود این کوه کنند همراه شوید. دکوول همراه شماست.