ورزش کوهنوردی چه از نظر جسمی و چه از نظر روحی فواید بسیاری دارد. این فواید آنقدر زیاد است که می‌توانیم به کوهنوردی لقب معجره را نسبت دهیم. کوهنوردی بر روح و جسم افراد تاثیر می‌گذارد و اگر این ورزش را به صورت مداوم انجام دهید یقینا تاثیرات مثبت آن را در زندگی خود خواهید دید. در این مطلب قصد داریم شما را با فواید کوهنوردی آشنا کنیم. اگر شما هم علاقمند به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید، با ما تا انتهای این مطلب از وب سایت دکوول همراه باشید.
فهرست:
تاثیر کوهنوردی بر جسم و روح
طبیعت همیشه پر از شگفتی‌های زیباست و کوه‌ها را می‌توان یکی از این شگفتی‌ها دانست. فرقی ندارد که شما یک مسیر کوتاه را برای کوهنوردی انتخاب می‌کنید و یا قدم در یک مسیر طولانی می‌گذارید، در هر دو مورد، طبیعت تاثیرش را بر شما خواهد گذاشت. کوهنوردی یک ورزش است و خیلی از افراد تصمیم می‌گیرند برای ورزش کردن به جای کوهنوردی به باشگاه بروند اما، خروج از یک محیط بسته و ورود به طبیعت می‌تواند باعث افزایش سطح سلامت فیزیکی و روانی شود.
همچنین کوهنوردی چالش‌های زیادی را برای کوهنورد ایجاد می‌کند. برای مثال به او درس زندگی، تصمیم‌گیری سریع و آمادگی برای رخدادهای غیر مناظره می‌دهد. همه این موارد به افزایش مهارت زندگی کردن در شما می‌انجامد.
تأثیرات کوهنوردی بر سلامت جسم
کوهنوردی با توجه به تحرکات جسمی و تاثیرات مثبت زیاد این ورزش کمک زیادی به ما در زندگی می‌کند. همان‌طور که می‌دانید کوهنوردی یک ورزش استقامتی- هوازی است و ورزش‌های هوازی برای سلامتی ما خیلی مفید هستند و به ما در استقامت عضلات و تناسب اندام کمک می‌کنند. براساس مطالعات انجام شده توسط موسسه ملی قلب، شش و خون ایالت متحده آمریکا، ورزش کوهنوردی به افرادی که دارای فشار خون بالا هستند، کمک زیادی می‌کند و تهدید بیماری‌های قلبی، دیابت و سکته مغزی را برای افراد در معرض خطر به حداقل برساند. از دیگر تاثیرات مثبت این ورزش بر روی جسم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت قلب و عضلات
- تاثیر‌گذاری بر کشش عضلات
- بهبود و پیشگیری از سرطان
- تاثیرات مثبت بر روی استخوان‌ها
- جلوگیری از بیماری‌های قند خون مانند دیابت
- تأثیر مثبت بر سلامت زنان
در ادامه هر کدام از این موارد را بیشتر توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
تقویت قلب و عضلات
کوهنوردی جز ورزش‌های هوازی است و کمک می‌کند اکسیژن بیشتری وارد ریه‌ها و قلب تقویت شود. نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که، افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند؛ قبل از انجام این ورزش باید با پزشک خود مشورت کنند. در طول این فعالیت، عضلات بزرگ در پاها و باسن به طور مکرر در حرکت هستند. این عضلات برای فعالیت بیشتر نیاز به خون اکسیژن‌دار دارند. درواقع با تنفس عمیق و سریع همراه افزایش ضربان قلب، جریان خون در عضلات زیاد خواهد شد و در نتیجه اکسیژن بیشتری به واسطه مویرگ‌ها به عضلات خواهد رسید.
در شرایط عادی و در هنگام استراحت، تنها 15 درصد از مویرگ‌های بدن فعال هستند اما، هنگام کوهنوردی 95 درصد فعال خواهند شد. مویرگ‌ها همچنین اسید لاکتیک و دی اکسید کربن را از این عضلات خارج می‌کنند. حتی می‌توان گفت مقدار خون موجود در عضلات هنگام کوهنوردی 20 برابر افزایش پیدا خواهد کرد.
قوی شدن ریه‌های فرد
باید بدانید که در ارتفاعات فشار هوا کاهش پیدا می‌کند و در جریان آن اکسیژن هم کم می‌شود. این کمبود اکسیژن تا حدی است که امکان دارد، باعث بیماری ارتفاع شود و برای جلوگیری از چنین پیشامدی باید هم هوایی کنید. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، بدن ما برای جبران این کمبود اکسیژن، رفع تنگی نفس و خستگی، یک هورمون به نام اریتروپویتین ترشح می‌کند. این هورمون باعث تولید بیشتر گلوبول‌های قرمز می‌شود. در نتیجه این فعل و انفعالات، هموگلوبین خون افزایش پیدا می‌کند که موجب افزایش هماتوکریت نیز می‌شود.
هماتوکریت درصد حضور گلبول‌های قرمز در کل حجم خون است. همین موضوع، باعث افزایش فعالیت ریه‌ها می‌شود. اینجاست که به اصطلاح می‌گویند: " نفس آدم زیاد شده است." این دلیل خوبی برای توجیه این مساله است که کوهنوردان معمولاً دونده‌های خوبی از آب در می‌آیند. حتی جالب است بدانید دوندگان حرفه‌ای، قبل از مسابقات تمرین کوهنوردی می‌کنند.
تأثیر‌گذاری بر کشش عضلات
صخره‌نورد‌ان و کوهنوردان حرفه‌ای در طول انجام این فعالیت‌ها با چالش‌هایی رو به رو می‌شوند که کشش عضلاتی را در آنها تقویت می‌کند. نتیجه این امر را باید انعطاف‌پذیری و هماهنگی عضلات دانست.
بهبود و پیشگیری از سرطان
کوهنوردی برای جلوگیری و بهبودی سرطان بسیار مفید است. تحقیقات در مجله‌های بین‌المللی ورزشی نشان داده است که ورزش‌هایی مانند کوهنوردی می‌توانند استرس اکسیداتیو را تا حد زیادی بهبود ببخشند. استرس اکسیداتیو به معنای از بین رفتن تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌های بدن است. برخی از پزشکان معتقدند که استرس اکسیداتیو یک عامل قوی در شروع و پیشرفت سرطان است. ایجاد یک برنامه هفتگی ورزشی به شما در جلوگیری و سلامت جسمی روحی، کمک بزرگی خواهد کرد.
تأثیر کوهنوردی بر استخوان‌ها
زمانی که سن از 40 سال رد می‌شود، تراکم استخوان‌ها کاهش پیدا می‌کند و برای اینکه دچار پوکی استخوان نشویم باید ورزش کنیم. ورزش‌هایی که عضلات را تقویت می‌کنند و در برابر نیروی جاذبه بیشتر کار می‌کنند تا تراکم استخوان حفظ شود، برای این منظور مفید هستند.
نکته مهم این است که زنان باید توجه بیشتری به این مساله داشته باشند. زیرا آنها پس از بارداری به کمبود کلسیم دچار می‌شوند و بیشتر مستعد پوکی استخوان هستند. کوهنوردی می‌تواند عضلات ما را تقویت کند. علاوه بر این وقتی که در معرض نور آفتاب قرار بگیریم، بدنمان ویتامین D را جذب خواهد کرد. این ویتامین برای جذب کلسیم و بهبود استخوان‌ها بسیار مفید است.
فواید کوهنوردی در تناسب اندام
اگر به دنبال یک روش مفید برای کاهش وز ن و حفظ تناسب اندام می‌گردید، کوهنوردی گزینه بسیار خوبی است. در این ورزش باید مسافت طولانی و با شیب تند و گاهاً ملایم را طی کنید. همچنین در این ورزش کالری مورد نیاز بدن 3 برابر افزایش پیدا می‌کند. اینجاست که بدن برای تأمین کالری از چربی‌های ذخیره شده استفاده می‌کند. در این ورزش به طور متوسط یک فرد با وزن 70 کیلوگرم در هر ساعت 600 کالری می‌سوزاند. ولی باید این نکته را در نظر بگیرید که کوهنوردی به این منظور باید مداوم انجام بشود به طور مثال هفته‌ای یکبار که بتوانید به وزن ایده‌آل برسید.
جلوگیری از بیماری‌های قند خون مانند دیابت
سازمان قلب آمریکا در مقاله‌ای در سال 2004 توضیح داد که ورزش کوهنوردی، سوخت و ساز بدن را به سرعت بالا می‌برد و متابولیسم مواد قندی مانند کلسترول، پروتئین و اسید اورئیک را افزایش خواهد داد. شروع سوخت و ساز از ابتلا به بیماری‌های قندی جلوگیری می‌کند. برای کسانی که بالا رفتن از سراشیبی برایشان سخت است هم، باید بگوییم که برخی مطالعات نشان می‌دهد راهپیمایی در سرپایینی می‌تواند در از بین بردن قند خون و بهبود تحمل گلوکز موثر باشد. اما برای کاهش کلسترول هر دو فعالیت (سربالایی و سرپایینی) لازم است.
فواید کوهنوردی بر سلامت روان
دوست دارید روی یک تردمیل در یک سالن ورزشی بدوید و یا در دل طبیعت زیبا و شگفت انگیز کوهنوردی کنید؟ کدام یک را ترجیح می‌دهید؟ تغییر چشم‌انداز و ورود به طبیعت باعث بهبود روحیه و افزایش کیفیت زندگی خواهد شد. همه می‌دانیم که افکار ما باعث ساخته شدن احساسات ما می‌شود و مرور همیشگی احساسات و تجربیات منفی سلامت روان را از بین خواهد برد.
یکی از مزایای کوهنوردی را باید این دانست که می‌تواند روحیه افراد را تقویت نماید و فرد کمتر به تجربیات و احساسات منفیش فکر کند. براساس مطالعات انجام شده در دانشگاه استنفورد آمریکا، مشخص شده است که وقت گذرانی در کوه و طبیعت استرس را کاهش می‌دهد، آرامش را به فرد باز می‌گرداند و خطر افسردگی را کم می‌کند. همچنین حضور در طبیعت درک حسی ما نسبت به افکار و محیط اطراف را تقویت می‌نماید. از دیگر فواید کوهنوردی برای سلامت روان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تقویت حافظه
- افزایش اعتماد به نفس
- نشاط و شادی با کوهنوردی
- مبارزه با افسردگی
- تمرین ذهن آگاهی
- تفکر خلاقانه
- مهارت کار گروهی
- تأثیر بر سلامت زنان
- فواید کوهنوردی برای کودکان و نوجوانان
افزایش اعتماد به نفس
زمانی که یک قله را فتح می‌کنید و یا حتی در مسیر صعود به آن هستید، اعتماد به نفس و احساس موفقیت در شما افزایش خواهد یافت. از مزایای روانشناختی دیگر این فعالیت می‌توان به بهبود خلق و خو، افزایش فرصت‌های اجتماعی، بهبود عملکرد شناختی و بالا رفتن کیفیت زندگی اشاره کرد.
تقویت حافظه
حضور دقیق و با برنامه منظم در طبیعت می‌تواند باعث عملکردهای شناختی مانند حافظه و تمرکز را تقویت کنند. تحقیقات انجام شده در دانشگاه میشیگان آمریکا نشان می‌دهد که طبیعت‌گردی و کوهنوردی ارتباط مستقیمی با کارایی بهتر حافظه دارد. زیرا کوهنوردی باعث تحریک نورون سازی می‌شود. با تولید سلول‌های جدید، مغز می‌تواند آسیب‌های خود را درمان نماید و عملکردش بهتر خواهد شد. این اتفاق نه تنها افسردگی را کاهش می‌دهد بلکه عملکرد رفتار شناختی(CBT) را نیز در فرد پرورش خواهد داد و در نهایت باعث تقویت حافظه نیز می‌شود.
نشاط و شادی با کوهنوردی
هنگامی که در حال کوهنوردی هستید، تنش‌ها و ناراحتی‌ها از شما دور خواهد شد و در نتیجه به صورت ناخودآگاه روحیه تان بهتر می‌شود. ورزش‌های بدنی مانند کوهنوردی ترشح اندورفین (هورمون شادی‌آور) را در بدنتان بیشتر می‌کنند و این مساله احساسات مثبت را در افراد تقویت می‌نماید. مطالعات نشان می‌دهد اگر کوهنوردی به صورت منظم انجام شود، در برابر برابر افکار و رفتار اضطراب‌آور یک مکانیسم دفاعی شکل می‌گیرد. آرامش ذهنی و قدرت تصمیم گیری را در ما افزایش می‌دهد.
اگر دوست دارید احساسات مثبت شما بیشتر شود باید به دنبال افزایش تعاملات اجتماعی و ارتباط خود با دیگران باشید. کوهنوردی این کمک را به شما می‌کند و به صورت ناخودآگاه باعث افزایش صمیمیت شما و دیگر افراد گروه می‌شود و حتی گاهی دوستی‌های جدید را شکل می‌دهد که می تواند برای همیشه ماندگار باشد.
مبارزه با افسردگی
ویتامین D علاوه بر اینکه به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند با افسردگی نیز مقابله می‌نماید و به بهبود آن یاری می‌رساند. قرار گرفتن در دل طبیعت جذب این ویتامین را افزایش خواهد داد. علائم کمبود ویتامین D شامل مواردی همچون خستگی، بیماری‌های مکرر، بهبود آهسته زخم و درد عضلانی و افسردگی است. یک مطالعه در آمریکا نشان می‌دهد که افرادی که فقط 90 دقیقه در طبیعت راه می‌روند، کمتر از دیگر افراد دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند.
کوهنوردی و تمرین ذهن آگاهی
از آنجایی که کوهنوردی ورزشی با ریتم یک نواخت است، می‌تواند برای ذهن آگاهی یک تمرین مناسب باشد. ذهن آگاهی را می‌توان اطلاع داشتن از لحظه‌ای که در آن هستیم، معنا کرد. از آنجایی که در این ورزش تمام حرکات با سرعت ثابت و آرام انجام می‌شود، شما می‌توانید به راحتی روی دم و بازدمتان تمرکز کرده و دل به طبیعت اطرافتان بدهید. این می‌تواند مانند یک مدیتیشن بر روی جسم و ذهن شما تاثیر بگذارد.
تفکر خلاقانه
یکی از مزایای انجام کوهنوردی این است که می‌تواند توانایی حل مسئله و شکوفایی خلاقیت را در شما تقویت نماید. این مساله باعث پیشرفت‌های چشمگیری در شخصیت شما می‌شود و توانایی ظرفیت عصبی و جسمی شما را افزایش می‌دهد. به عبارت ساده‌تر باعث می‌شود ذهن شما بازتر باشد و تفکر خلاقانه‌تری داشته باشید. کوهنوردی ذهنان را باز و افکار منفی را از شما دور و در نهایت شما را آماده خلق ایده‌های جدید می‌کند.
درمان بیخوابی
فعالیت کوهنوردی کیفیت خواب را بهتر می‌کند. اختلال بیخوابی به دلایل زیادی مانند افسردگی، اضطراب و سایر بیماری‌های دیگر به وجود می‌آید. یکی از راه‌های از بین بردن این اختلال، ورزش و تحرک بخصوص ورزش‌های هوازی مانند کوهنوردی است .
در سال 2017 در یک مطالعه درباره چرخه خواب افراد انجام شد که این چرخه را در یک هفته کمپینگ بررسی کرد. نتایج به این صورت بود که هنگامی که افراد در معرض نور طبیعی قرار دارند سطح هورمون ملاتونین آنها افزایش پیدا خواهد کرد. در نتیجه در زمان خواب و کیفیت آن تغییرات مثبتی ایجاد می‌شود. یک ذهن مثبت و آزاد می‌تواند خوابی آسوده و آرام داشته باشد.
کسب مهارت‌های اجتماعی
معمولا ورزش کوهنوردی به صورت گروهی انجام می‌شود. به همین دلیل می‌تواند مهارت‌های اجتماعی را در شخص افزایش دهد. ورزش‌های گروهی حلقه دوستان را افزایش می‌دهد و اگرچه چالش‌هایی به همراه دارد اما به شما حمایت کردن از دیگران و انجام کار گروهی را هم یاد می‌دهد. همچنین می‌تواند احساس رضایت و همدلی را در شما تقویت نماید و به شما مهارت‌هایی یاد دهد که منجر به پیشرفت و توسعه فردی‌تان شود.
دستیابی به مهارت کار گروهی
مهارت کار تیمی را می‌توان توانایی همکاری اثربخش با دیگران برای دست یافتن به اهداف مشترک تعریف کرد. از آنجایی که کوهنوردی هم یک کار تیمی است شما را در دستیابی به این مهارت یاری می‌کند. کار گروهی می‌تواند رضایت از خود و اعتماد به نفس را در شما بالا ببرد و در زندگی شخصی و اجتماعی شما تاثیرگذار باشد.
تأثیر کوهنوردی بر سلامت زنان
تحقیقات نشان می‌دهد که زنان کوهنورد اعتماد به نفس و آمادگی جسمانی بالاتری نسبت به سایر زنان دارند. زنان در جامعه معمولا جایگاه حاشیه‌ای دارند و وجود تبعیض جنسیتی در بیشتر بخش‌ها و ورزش‌ها اعتماد به نفسشان را از بین می‌برد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید قدرت بدنی زنان در اندام‌های تحتانی در مقایسه با مردان هنگام کوهنوردی بهتر عمل می‌کند. همچنین کوهنوردی به مادران کمک می‌کند تا کلسیمی را که هنگام بارداری از دست داده‌اند به بدن خود بازگردانند و به این صورت از پوکی استخوان جلوگیری نمایند.
همچنین تغییرات هورمونی در زنان بیشتر از مردان است و این مساله بر خلق و خوی آنها تاثیر می‌گذارد؛ بنابراین شروع ورزش کوهنوردی تأثیر بسزایی در بهتر شدن سلامت روان زنان خواهد داشت.
فواید کوهنوردی برای کودکان و نوجوانان
بسیاری از افراد فکر می‌کنند که کوهنوردی برای کودکان و نوجوانان خطرناک است و به همین دلیل بسیاری از بزرگسالان اجازه نمی‌دهند که کودکانشان در کنار آنها کوهنوردی کنند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید یکی از مثبت‌ترین تجربه‌هایی که کودکان و نوجوانان می‌توانند به دست بیاورند، حضور در کوهستان است. کوهنوردی نوع نگاه آنها به جهان را تغییر می‌دهد و آنها را برای زندگی آینده آماده می‌کند و همیشه این تجربه در ذهنشان باقی خواهد ماند. کوهنوردی و طبیعت‌گردی اعتماد به نفس و انعطاف‌پذیری در برابر مشکلات را در کودکان و نوجوانان افزایش می‌دهد و به آنها یاد می‌دهد محیط زیست دوستشان است و باید از آن مراقبت کنند.
کلام آخر
در مطلب آشنایی با فواید کوهنوردی با بخشی از فواید این ورزش دوست داشتنی آشنا شدید. حالا می‌توانید تصمیم بگیرید کوهنوردی را آغاز کنید تا شما هم از این فواید و مزایا بهره ببرید. اگر نکته دیگری در این باره وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید.
یوسف تقی زاده
علاقه شخصی من به کوهنوردی و صعودهای بلند هیمالیایی منجر شد که به شکل حرفه‌ای این ورزش رو دنبال کنم و به سمت مربی شدن و راهنمای کوهستان شدن برم.
