استان همدان پر از جاذبه‌های گردشگری است اما آنچه بیشتر این استان را برای سفر و حتی خواندن درباره آن جذاب می‌کند، وجود آرامگاه برخی از مشاهیر ایرانی در این استان است. بله! درست شنیدید، آرامگاه! نمی‌توان این مساله را کتمان کرد که بخشی از اعتبار یک استان به مشاهیری است که روزگاری در آن دیار زندگی می‌کرده‌اند. مثلا به شیراز نگاه کنید، مگر نه اینکه وجود حافظیه و سعدیه نام و آوازه این شهر را دو چندان کرده است؟! در مقاله آرامگاه‌های همدان: معرفی کامل و راهنمای جامع قصد داریم تا شما را با این آثار فاخر آشنا سازیم.
فهرست:
آرامگاه‌های همدان
همدان یکی استان‌هایی است که کسانی که مثل بابا طاهر عریان، شاعر دوبیتی‌سرا و ابوعلی سینا، دانشمند ایرانی در خاک آن آرمیده‌اند. این نشان می‌دهد استان همدان روزگاری یکی از مهم‌ترین مناطق ایران بوده و دانشمندان، هنرمندان و شاعران را در خود جمع می‌کرده است. اگر نگاهی به تاریخ این منطقه بیندازید، حتما این حرف را تایید خواهید کرد. درباره استان همدان در مطلبی دیگر مفصل حرف زده‌ایم. اما در مطلب آرامگاه‌های همدان: معرفی کامل و راهنمای جامع قصد داریم فقط به معرفی برخی از آرامگاه‌های این استان بپردازیم که چه از نظر تاریخی و چه از نظر جاذبه گردشگری از اهمیت بالایی برخودارند. اگر شما هم دوست دارید در این زمینه اطلاعات بیشتری کسب کنید با وب سایت دکوول تا انتهای این مطلب همراه باشید.
آرامگاه بابا طاهر عریان
بیایید معرفی آرامگاه‌های همدان را با آرامگاه بابا طاهر شروع کنیم. این آرامگاه در دوران معاصر ساخته شده و در سال 1376 نیز به ثبت آثار ملی رسیده است. بابا طاهر یکی از شاعران و عرفای قرون چهارم و پنجم بوده است. او را باید یکی از معروف‌ترین دوبیتی سرایان ایرانی دانست که شهرتش از همدان فراتر رفته و امروزه همه ایران او را می‌شناسند. آرامگاه این شاعر در شهر همدان، در مرکز یک میدان مستطیل شکل، با یک گنبد فیروزه‌ای منشوری شکل قرار دارد. پیرامون آرامگاه بسیار سر سبز و زیبا است و برای تزئین آن از کاشی کاری معرق استفاده شده است.
نما و کف آرامگاه باباطاهر از جنس سنگ است که میانشان توسط کاشی، کتیبه‌هایی ایجاد کرده‌اند. شاید برایتان جالب باشد بدانید که در محوطه داخلی آرامگاه 24 دوبیتی از سروده‌های خود بابا طاهر را روی سنگ مرمر نوشته و نصب کرده‌اند. همچنین دو لوح برنجی نیز در این محوطه وجود دارد که بر روی یکی از آنها نام هئیت موسس انجمن آثار ملی در زمان ساخت آرامگاه و روی دیگری شخصیت‌های دیگری که در کنار باباطاهر در این آرامگاه دفن شده‌اند؛ نوشته شده است. آرامگاه باباطاهر عریان حدود 8965 متر مربع مساحت دارد.
تاریخچه آرامگاه باباطاهر
آرامگاه باباطاهر روی یک تپه قرار دارد. این بنا در طول تاریخ بارها تخریب و بازسازی شده است. قدمت مقبره اصلی مربوط به زمان سلجوقیان یعنی قرن ششم هجری است. در آن زمان یک برج هشت ضلعی آجری روی مقبره بابا طاهر ساخته شده بود. این بنا به مرور زمان ویران شد و در زمان حکومت پهلوی اول بنای آرامگاه جدید را گذاشتند. در جریان بازسازی، یک لوح قدیمی از جنس کاشی پیدا شد که در حال حاضر در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. نهایتا در سال 1342 بنای جدید توسط مهندس محسن فروغی ساخته شد. بنای جدید را باید یک شاهکار ممتاز معماری دانست که از تلفیق معماری‌های قرن هفتم و هشتم و حال حاضر به وجود آمده است. بنابراین با بازدید از آرامگاه باباطاهر علاوه بر زیارت مقبره این شاعر نامدار، یک معماری فوق‌العاده را نیز از نزدیک خواهید دید.
آرامگاه بوعلی سینا
یکی دیگر از آرامگاه‌های مهمی که در همدان وجود دارد، آرامگاه بوعلی سینا، فیلسوف، دانشمند و طبیب ایرانی است. از آنجایی که ابن‌سینا یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین شخصیت‌های علمی در تاریخ ایران بوده است، آرامگاه او اهمیت بسیار بالایی برای ایرانیان دارد. این بنا در 21 اردیبهشت 1376 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. معماری آرامگاه بوعلی سینا تلفیقی از دو سبک معماری ایران باستان و ایران بعد از اسلام است. در واقع برای ساخت این بنا از عناصری مانند برج گنبد قابوس، باغ‌های ایرانی و آب‌نماهای ایرانی استفاده شده است. برای تزئین بنا نیز از سنگ به عنوان یکی از مصالح اصلی استفاده کرده‌اند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید در کتاب نیم قرن آثار معماری و نقاشی سیحون 10 ستونی که در ایوان آرامگاه بوعلی سینا وجود دارد را نشانه 10 قرنی که از مرگ این دانشمند گذشته و 12 ستون موجود در برج را نشان دانش‌های ابن سینا می‌دانند. در حال حاضر تالار شمالی آرامگاه به عنوان کتابخانه‌ای با 8 هزار جلد کتاب خطی و نفیس و تالار جنوبی نیز به عنوان موزه و محل نگهداری اشیای تاریخی استفاده می‌شود.
تاریخچه آرامگاه بوعلی سینا
آرامگاه بوعلی سینا یک بار در زمان حکومت قاجاریه به دستور یکی از نوه‌های فتحعلی شاه به نام نگار ساخته شده است. اما ساخت بنای کنونی از سال 1322 آغاز شد. محمدرضا شاه پهلوی شخصا 100هزار تومان برای ساخت این بنا داد. سپس نقشه آن را به مناقصه گذاشتند و این مناقصه را مهندسان ایرانی بردند. بخشی از هزینه ساخت آرامگاه نیز با فروش تمبر و کمک‌های مردمی جمع شد. فقط تا سال 1330 برای ساخت این بنا حدود 1 میلیون و 200 هزار تومان هزینه شده بود که به جز مردم بیشتر سازمان‌های عمومی مانند شیر و خورشید سرخ، سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی، شهرداری همدان و پارسیان هند برای تامین هزینه‌ها کمک می‌کردند. در نهایت کار ساخت بنا در سال 1333 تمام و با حضور محمدرضا پهلوی و ملکه ثریا افتتاح شد.
آرامگاه خضر
بقعه یا آرامگاه خضر، یکی دیگر از آرامگاه‌های موجود در شهر همدان است. البته شاید جالب باشد بدانید یک آرامگاه دیگر منسوب به خضر در شهر آمل قرار دارد. بقعه خضر همدان در کوه خضر واقع شده و در سال 1354 نیز آن را در فهرست آثار ملی به ثبت رسانده‌اند. این آرامگاه که در 3 کیلومتری شمال شرقی شهر همدان است، از یک نقشه ساده به شکل چهار ضعلی با یک گنبد ساده روی آن تشکیل شده. به نظر طراحی ساده می‌آید اما داخل آرامگاه با محراب زیبای گچی و کتیبه‌هایی به خط ثلث و کوفی تشکیل شده است. به نظر می‌رسد تزئینات این بنا مربوط به دوره ایلخانی است و آرامگاه خضر یا به قول بومی‌ها امامزاده خضر پیشینه‌ای مربوط به قرن چهارم و پنجم هجری دارد.
از آنجایی که این آرامگاه در یک گورستان ساخته شده، اطراف آن سنگ قبرهایی وجود دارد که هنوز روی آنها خط ثلث دیده می‌شود و قدمت آنها نیز به همان قرون چهارم و پنجم باز می‌گردد. روایت‌ها حاکی از این است که این بقعه به پیری به نام بابا خضر تعلق داشته که این مکان، زمانی بقعه و خانگاهش به شمار می‌رفته است. این ادعا را از روی عبارات صوفیانه‌ای که روی در و دیوار بنا گچ‌بری شده، مطرح کرده‌اند. داخل آرامگاه سنگ قبری وجود دارد که مقادیری آسیب دیده و هنوز هم ارتباطش با بنا مشخص نیست. البته به گمان بسیاری از افراد صاحب خانگاه را پس از مرگش در همین مکان به خاک سپرده‌اند. آرامگاه خضر همدان اگر چه به ظاهر ساده می‌آید اما درونش پر از رمز و رازها و شگفتی‌هاست و بازدید از آن سفرتان به همدان را هیجان انگیزتر خواهد کرد.
کلام آخر
در مطلب آرامگاه‌های همدان: معرفی کامل و راهنمای جامع با سه نمونه از مهم‌ترین آرامگاه‌هایی که در این استان وجود دارد آشنا شدیم. این آرامگاه هم از نظر معماری و هم از نظر شخصیت‌هایی که در آنها به خاک سپرده شده‌اند، حائز اهمیت هستند. اگر از جمله افرادی هستید که معماری، تاریخ و ارتباط معماری با تاریخ برایتان اهمیت دارد، این آرامگاه‌ها می‌توانند بهترین جاذبه گردشگری مناسبی برای بازدید باشند.
در شرحی که برای این بناها در بالا خواندید، دیدید که ساخت هر کدام از آنها چه وقت و هزینه‌ای برده است. مردم و سازمان‌های دولتی دست به دست هم داده‌اند تا برای شخصیت‌های مهمی مانند بابا طاهر و ابن سینا چنین آرامگاه‌های باشکوهی بسازند. بنابراین این جاذبه های گردشگری سرمایه ملی محسوب می‌شوند و باید تمام و کمال از آنها محافظت شود. هر کدام از ما نقشی در این کار داریم و شما هم باید این نقش را هنگام بازدید از ارامگاه‌ها با آسیب نرساندن به آنها انجام دهید. اگر نکته‌ای درباره آرامگاه‌های همدان وجود دارد که در این مقاله بدان اشاره نشده است، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مقاله برایتان مفید بوده باشد.
مطلب بعدی
