استان اصفهان:راهنمای جامع و بررسی کامل
راهنمای جامع سفر به استان اصفهان | نگاهی نو به نصف جهان
یقینا درباره استان اصفهان حرف‌های زیادی شنیده‌اید. اگر هم تاکنون فرصت سفر به این استان را نیافته باشید حتما وصف زیبایی زاینده رود، حس خوب قدم زدن در چهارباغ، آرامش شب‌های پل خواجو، طبیعت بکر فریدون شهر، بافت تاریخی منحصر به فرد گلپایگان، جاذبه‌های شهر کاشان و خونگرمی و شیرینی مردم این استان به گوشتان خورده و شما را به فکر سفر به این آن انداخته است.
همه این‌ها حرف‌های درستی است اما شاید برای کسی که قصد سفر به استان اصفهان و بازدید از جاذبه‌های گردشگری آن را دارد، آنطور که باید به کار نیاید. تصور کنید قرار است برای عید نوروز سفری چند روز به اصفهان داشته باشید. سفری که در آن بتوانید هم از تمام دیدنی‌های نام آشنا و گمنام این استان بازدید کنید و هم با فرهنگ غنی آن که پیشینه‌اش به سالیان دراز می‌کشد، آشنا شوید. در این صورت این مطلب به عنوان راهنمای جامع سفر به استان اصفهان، همان چیزی است که شما برای سفر به اصفهان در عید نوروز به آن احتیاج خواهید داشت.
استان اصفهان که باید از آن به عنوان یکی از استان‌های پهناور و پرجمعیت ایران یاد کرد، جاذبه‌های زیادی دارد که برخی از آنها توسط یونسکو ثبت جهانی شده، برخی دیگر در دسته آثار ملی قرار می‌گیرد و نام برخی را شاید حتی تاکنون نشنیده باشید. این همه جاذبه یادگار حاکمانی است که در دوره‌های مختلف به این منطقه توجه داشتهاند و البته یادگار مردمان خوش ذوقی که در طول تاریخ با زندگی خود در این منطقه فرهنگش را ساخته‌اند. ما در این مطلب سعی داریم شما را با بخشی از این جاذبه‌ها آشنا کنیم تا در هنگام سفر به استان اصفهان در بهار لیستی جامع و دستی باز برای انتخاب داشته باشید. با راهنمای جامع سفر به استان اصفهان همراه باشید.
داستان یک فرهنگ اصیل
اصفهان یک پیشینه تاریخی طولانی دارد. به دلیل وجود زاینده رود، مرکزیت این استان و مردمی که در دوره‌های تاریخی مختلف نقش فعالی داشته و تاثیرگذاری خود را ثابت کرده‌اند؛ این استان همیشه مورد توجه بوده است. بارها مورد هجوم قرار گرفته، بارها بلایای طبیعی و قحطی، جان مردم را به لب رسانده اما تمام این‌ها نه تنها باعث نشده این مردم فرهنگ و آداب و رسوم خود را فراموش کنند بلکه، آنها از هر قومی که روزگاری بر محل زندگی‌شان مسلط شده چیزهای خوب را گرفته و به فرهنگ خود اضافه کرده‌اند. اگر به معماری بناهای تاریخی به خصوص مساجد شهرهای مختلف استان اصفهان نگاهی بیاندازید، می‌بینید که این مردم در اخذ و ترکیب فرهنگ‌ها با فرهنگ خود استادند.
در سفر چند روزه خود به اصفهان حتما در بازار و در میان مردم شهرهای مختلف بگردید، با آنها معاشرت کنید و به قصه‌هایشان گوش دهید. حتما بریونی، خورشت ماست، گوش فیل و دوغ و گز (از خوردنی‌های ویژه شهر اصفهان) و غذای مخصوص دیگر شهرهای استان را امتحان نمایید تا بتوانید آداب و رسوم و فرهنگ مردم این استان را با به خوبی درک کنید. اگرچه مردم شهرهای مختلف استان اصفهان تشابهات فرهنگی زیادی باهم دارند اما طبیعتا درمیان هر کدام از آنها خلق و خو و فرهنگ مخصوصی به چشم می‌خورد و دیدن جداگانه آنها خالی از لطف نیست.
در ادامه این مطلب ما درباره تاریخ این منطقه حرف خواهیم زد و سپس به معرفی جاهای دیدنی اصفهان می‌پردازیم. یقینا اگر کمی فرهنگ مردم اصفهان را بشناسید و بعد در معماری و جزئیات این جاذبه‌ها دقت کنید چیزهای بسیار بیشتری دستگیرتان خواهند شد و بیشتر از سفرتان لذت خواهید برد. پس با ادامه مطلب راهنمای جامع سفر به استان اصفهان با ما همراه باشید.
تاریخ همیشه درس هایی برای ما دارد
می‌گویند طهمورث، سومین پادشاه سلسله پیشدادیان، اصفهان را بنا کرده است. تا قبل از آن آبادانی‌هایی در این منطقه به صورت پراکنده وجود داشته اما چون هخامنشیان زیاد توجهی به اصفهان نداشتند، نمی‌توان رد درستی از آن گرفت.
یزدگرد اول یک پایگاه نظامی برای آموزش ارتشش در این منطقه احداث کرد. به جز آن سه پایگاه نظامی مهم دیگر نیز اصفهان وجود داشته. به نظر می‌آید نام "اسپهان" به معنی جایگاه ارتش، از این دوره به یادگار مانده است. در زمان ساسانیان همچنین گهگاه اصفهان ولیعهدنشین شاهنشاه ایران بود و این نشان می‌دهد که پادشاهان ساسانی به اهمیت این منطقه پی برده بودند.
"الیهودیه" نام دیگری است که به شهر اصفهان نسبت می‌دهند. ماجرا از این قرار است که با تصرف بابل و آزاد کردن اسرای یهودی از دست پادشاه آن توسط کوروش کبیر، برخی از این اسرا برای زندگی به اصفهان آمده و به آن دارالیهودیه می‌گفتند.
استان اصفهان چه از نظر راه‌های ارتباطی و چه از نظر وجود زاینده رود همیشه اهمیت استراتژیک داشته و بنابراین مورد توجه قرار می‌گرفته است. همین مورد توجه بودن باعث شد تا در دوره اسلامی این منطقه بارها و بارها مورد هجوم قرار گیرد و البته پس از هر هجوم باز راه خود را پیدا کرده است. خود شهر اصفهان بارها به عنوان پایتخت از سوی پادشاهان انتخاب شده و امروزه از هر کدام نشانه‌هایی در خود دارد. شاید بتوان اوج شکوفایی استان اصفهان را دوره شاه عباس دوم دانست. در این دوره اصفهان از همه شهرهای خاور زمین برتر بوده است و شهرهای اطراف آن نیز از این فرصت بهره می بردند. در واقع هرگاه شهر اصفهان به عنوان پایتخت یا ولیعهدنشین انتخاب می‌شده است، شهرهای اطراف آن نیز مورد توجه قرار می‌گرفته و آبادتر بوده‌اند.
در ادامه به بررسی برخی از مهمترین جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی که در طول تمام این تاریخ که به خلاصهای از آن اشاره کردیم، در اصفهان ایجاد شده، خواهیم پرداخت. اگرچه معرفی کامل همه جاذبه‌های استان در حوصله مقاله راهنمای جامع سفر به استان اصفهان نمی‌گنجد اما یقینا مهمترین و معروف‌ترین جاذبه‌ها معرفی خواهد شد.
با جاذبه های توریستی استان اصفهان آشنا شوید
برای راحتی کار جاذبه‌ها را به ترتیب ثبتشان در یونسکو، قرار گرفتنشان در آثار ثبت شده ملی و در نهایت آثار گمنان‌تر معرفی خواهیم کرد.
کاخ چهل ستون
- ثبت در فهرست آثار ملی: 10 دی 1310
- ثبت در میراث جهانی یونسکو: سال 2011 میلادی
کاخ چهل ستون را باید یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری اصفهان دانست. بعید است کسی نام این جاذبه را تا به حال نشنیده باشد. این کاخ که در دوره شاه عباس اول احداث شد؛ بالغ بر 67 هزار متر مربع مساحت دارد. عمارت چهل ستون دقیقا در وسط این باغ قرار گرفته است. یک تالار آینه، یک تالار بیست ستون و دو اتاق شمالی و جنوبی مجموع این کاخ را تشکیل می‌دهند. اگر به معماری چهل ستون دقت کنید، آینه کاری‌ها، نقاشی‌ها و کاشیکاریها شما را شگفت‌زده خواهند کرد. جالب است بدانید در معماری ابتدایی این کاخ آینه کاری وجود نداشته اما پس از یک آتش‌سوزی و بازسازی مجدد چهل ستون، برای قسمتی از ایوان از آینه‌هایی استفاده کرده‌اند که به جای جیوه، نقره اندود هستند.
میدان نقش جهان
- ثبت در فهرست آثار ملی: 8 بهمن 1313
- ثبت در میراث جهانی یونسکو: اردیبهشت 58
میدان نقش جهان را می‌توان قلب اصفهان دانست. این میدان نه فقط از نظر تاریخی و گردشگری اهمیت بالایی دارد، بلکه به دلیل زنده بودن بازارهایش هنوز از نظر سیاسی و اجتماعی بخش مهمی از استان است. نقش جهان را با نام‌های میدان شاه و میدان امام نیز می‌شناسند. در چهار طرف میدان چهار بنای تاریخی بسیار مهم قرار دارد. عالی قاپو به عنوان یک شاهکار معماری، مسجد شاه به عنوان یک بنای تاریخی که شاهد بسیاری از اتفاقات سیاسی اصفهان بوده، مسجد شیخ لطف الله به عنوان نماد خلاقیت در معماری و سر در بازار قیصریه، این چهار بنا هستند. 200 حجره دو طبقه نیز دور تا دور نقش جهان را محاصره کرده که این حجره‌ها بهترین منبع برای تهیه سوغات در طول سفر به اصفهان در عید خواهند بود.
باغ فین کاشان
- ثبت در فهرست آثار ملی: 15 آذر 1314
- ثبت در میراث جهانی یونسکو: زمستان 1389
کسی نیست که قصه تلخ امیرکبیر و باغ فین کاشان را نشنیده باشد. قدمت این باغ به زمان صفویه باز می‌گردد. در آن زمان باغ فین در 10 کیلومتری کاشان قرار داشت اما امروزه به دلیل توسعه شهر به کاشان متصل شده است. این باغ 23 هزار متر مربع وسعت دارد. چیزی که ما بیشتر در تصاویر مربوط به آن می‌بینیم، یک حیاط مرکزی است که در آن بارو و برج‌های استوانهای شکل قرار دارند. جالب است بدانید در سال‌های 1397 و 1398 باغ فین کاشان لقب پربازدیدترین جاذبه تاریخی استان در نوروز را به خود اختصاص داد. از این رو شاید بتوان گفت باغ فین نه تنها یک جاذبه گردشگری مهم در استان اصفهان است بلکه، باید آن را از مهمترین جاذبه های گردشگری ایران نیز دانست.
قنات مزدآباد
- ثبت در فهرست آثار ملی: 20 اسفند 1385
- ثبت در میراث جهانی یونسکو: تیر 1395
قنات مزدآباد یکی از جاذبه‌های توریستی استان اصفهان است که در شهر میمه قرار دارد. این قنات یکی از مهمترین جاذبه‌هایی است که در راهنمای جامع سفر به اصفهان باید بدان اشاره کرد. قنات مزدآباد را با طول 1860 متر، باید یکی از طولانی‌ترین قنات‌های منطقه دانست که قدمتی 2 هزار و 500 ساله دارد. از ویژگی‌های قنات مزدآباد می‌توان به وجود سه سد زیرزمینی و دو رشته آب سرد و گرم در آن اشاره کرد.
مسجد جامع اصفهان
- ثبت در فهرست آثار ملی: 15 دی 1310
- ثبت در میراث جهانی یونسکو: سال 1390
مسجد جامع اصفهان که به نام‌های مسجد جامع عتیق و مسجد جمعه نیز معروف است را باید یکی از مهمترین جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی اصفهان دانست. دستور ساخت این مسجد را معتصم عباسی صادر کرد اما تغییرات بسیار مهمی در معماری مسجد در دوره سلجوقیان انجام شد و البته در دوره‌های بعد یعنی ایلخانی، مظفری، تیموری، صفوی و قاجاریه نیز بنای مسجد تغییراتی داشته که این نشان از مورد توجه بودن مسجد جامع در تمام این ادوار است.
قنات عمومی ورزوان
- ثبت در فهرست آثار ملی: 28 دی 1379
- ثبت در میراث جهانی یونسکو : سال 2016
از دیگر جاذبه‌های که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است و باید در راهنمای جامع سفر به استان اصفهان بدان اشاره کرد، می‌توان به قنات عمومی ورزوان اشاره کرد. این قنات در شهر ورزوان از توابع میمه قرار دارد و قدمت آن به 3 هزار سال پیش باز می‌گردد. دو شکاف در قنات ورزوان وجود دارد که به کمک آنها آب زیادی از دهم آذر تا دهم فروردین سال بعد ذخیره می‌شود.
در ادامه راهنمای جامع سفر به استان اصفهان به معرفی برخی از جاذبه‌هایی که فقط در فهرست آثار ملی ثبت شدهاند خواهیم پرداخت.
شهر و خرابه های ساسانی زواره
- ثبت در فهرست آثار ملی: 24 شهریور 1310
این خرابه‌ها که بین اردستان و زواره قرار دارند، مربوط به دوره ساسانیان هستند و به خوبی نشان می‌دهند که در این منطقه گروه مستقلی زندگی می‌کرده و آب آشامیدنیشان را از قنات‌ها تامین می‌کردند. به مرور زمان جابجایی انجام شده و شهرهای اردستان و زواره به شکل کنونی درآمده است.
تپه سیلک
- ثبت در فهرست آثار ملی: 24 شهریور 1310
سیلک را باید نخستین تمدن در مرکز ایران دانست. تپه سیلک در منطقه فین کاشان قرار دارد و قدمت آن به بیش از 8 هزار سال می‌رسد. این تپه ویرانه‌هایی به جامانده از زیگورات باستانی است. تاکنون کاوش‌های زیادی در این تپه انجام شده و در این کاوشها کشفیات بسیاری از تمدن انسان‌هایی که روزگاری در فلات مرکزی ایران زندگی می‌کردند، یافت شده است.
بام استان اصفهان
قله شاهان کوه زیبا به عنوان بام استان اصفهان در پروژه سیمرغ کوه‌های ایران معرفی شده است. شاهان‌کوه، با ارتفاعی حدود ۴۰۴۰ متر، در فاصله‌ی ۲۰ کیلومتری از شهر فریدون‌شهر واقع شده است و به عنوان یکی از مهمترین نقاط کوهستانی در مرکز ایران شناخته می‌شود.
مجموعه کوه‌های شاهان کوه که شامل قله‌های دری، دودکشان، چال روغن، شاهان کوه، جه جر، گورمیشان، دره غول، لاشوم، برد خیمه، چال میشان و مارک می‌باشد، بر روی رشته کوهی به همین نام قرار گرفته که طول آن بیش از ۴۳ کیلومتر است و در جهت شمال غربی و جنوب شرقی، هم‌سو با محور اصلی رشته کوه زاگرس کشیده شده است.
این رشته کوه، که مسیر خود را از دره وهرگان در 40 کیلومتری شمال غرب فریدون‌شهر آغاز می‌کند، به طول تقریبی ۴۳ کیلومتر و عرض متوسط ۱۰ کیلومتر، به سمت جنوب شرق امتداد یافته و در دره آب میدانک، ۲۵ کیلومتری جنوب غربی فریدون‌شهر پایان می‌یابد. با میزان بارندگی سالانه بین 800 تا 1000 میلی‌متر و میانگین دمای سالیانه بین ۵ تا ۱۰ درجه سانتی گراد، این منطقه میزبان چندین رودخانه و چشمه است، از جمله رودخانه خدنگستان، آب ترزه، آب سه پستان، آب سرداب و چشمه لنگان که در شمال این رشته کوه قرار دارد. این منطقه به مدت هزاران سال به عنوان ییلاق عشایر بختیاری شناخته شده است.
- درباره قله شاهان کوه بام استان اصفهان بیشتر بخوانید.
کلام آخر
استان اصفهان یکی از جذاب‌ترین مقاصد سفر چه برای ایرانیان و چه برای گردشگران خارجی است. این استان بیشتر از 22 هزار بنا و جاذبه تاریخی دارد که از میان این آثار حدود 850 مورد ثبت ملی و 7 مورد ثبت جهانی شده است. اگرچه می‌توان درباره یکایک این جاذبه‌ها ساعت‌ها حرف زد اما، معرفی تمام آنها در حوصله این مقاله نمی‌گنجد. ما سعی کردیم مهمترین آثار ثبت شده را در راهنمای جامع سفر به استان اصفهان به شما معرف کنیم. اما فراموش نکنید که در طول سفر زمانی را هم برای جاذبه‌های گردشگری دیگر این استان مانند خانه مشروطه، ابیانه، پل خواجو، سی و سه پل، خانه بروجردی‌ها، مناره گلپایگان، پیست اسکی فریدون شهر، پارک ملی قمیشلوی تیران و ... کنار بگذارید.
اصفهان دارای آب و هوای نسبتا متعادلی است. از این رو تمام فصول سال می‌توان به این استان سفر کرد. اما یقینا بهترین زمان برای سفر به این منطقه عید نوروز است. زیرا هم هوا در متعادل‌ترین حالت خود قرار دارد و هم می‌توانید با آداب و رسوم و فرهنگ مردم اصفهان در عید نوروز بیشتر آشنا شوید. البته اشاره به این نکته لازم است که تمام شهرهای این استان پهناور آب و هوای یکسانی ندارند بنابراین بهتر است قبل از سفر به هر کدام از این مناطق آب و هوای آن را چک کنید. امیدواریم مطلب راهنمای جامع سفر به استان اصفهان برایتان مفید بوده باشد.
عضویـــت در خبـــرنامه
تمامی حقوق برای هلدینگ دکووِل محفوظ می‌باشد.
