دشت هویج (1 مرور)

معرفی دشت هویج

    دشت هویج یا "دشت گرچال" و یا "اگر چال" نام گستره‌ای کوچک و زیبا بالادست روستای سرسبز افجه در نزدیکی لواسان است با یک تا یک و نیم ساعت پیاده روی از روستای افجه به سمت شمال در امتداد رودخانه و در مسیر مال رو می‌توان به این دشت زیبا و مرتفع رسید. این دشت سرزمین آتش ایزدی بوده است. همان دشتی در البرز کوه که فرانک گریزان از ستم ضحاک ماردوش و سوگوار همسر جوانش آبتین فریدون خردسال را در آنجا به دشتبان سپرد به گمان نویسنده پدیده ابرهای یونیزه و خرد آذرخش که در این منطقه به فراوانی رخ می‌دهد بر این اسطوره اثربخش بوده است.

به دشتی که گرچال باشد به نام

بیامد ز پی مردم نیک نام

کمر بسته کوه‌های سترگ

به آبشخورش مرغ و میش است و گرگ

وجه تسمیه نام دشت هویج

    از این دشت از نزدیک به پنجاه سال پیش با نام دشت هویج یاد شده است برخی به نادرستی می‌گویند که دلیل نام گذاری این مکان به دشت هویج این بوده که در گذشته در این دشت هویج کشت می‌شده است. هر چند که امروزه هیچ اثری از کشت هویج در آن یافت نمی‌شود. اما نام باستانی گرچال در گویش ایرانیان دارای معنی "زیبایی" است.

    "گر" و یا "اگر" در زبان پارسی به معنی آتش است و همان است که به آذر یعنی آتش ایزدی تبدیل شده است. هنوز هم واژه "گر گرفتن" به معنی شعله ور شدن آتش در زبان فارسی به کار می رود. "اگر نوروزی" (آتش نوروزی)، آتشی که به هنگام جشن نوروز افروخته می‌شود، در میان قوم ایرانی کرد جایگاه ویژه و خاص خود را دارد. با توجه به اهمیت آتش در ایران باستان و نقش آن در تاریخ تمدن می‌توان گزینش این نام پر معنی را بر این کوهستان سرد و برف انبار ایران زمین به خوبی انگاشت.

    همچنین "گر" در پارسی میانه به معنی کوه است و با گریوه و گریبان از یک ریشه است. از این ریشه گلپایگان (گرپادگان)، گر در نزدیکی ولیجیای نراق، گریزه (در جاده سنندج کرمانشاه نزدیک به گردنه درکه) و گریاشان (چشمه ای در نزدیکی سنندج و اینک در مکان بیمارستان توحید در کردستان) را داریم. خالی از لطف نیست که هم اکنون نوعی دست بافت زیبا در منطقه آلاشت سوادکوه به نام کرچال نامیده می‌شود.

    "چال" هم پسوند مکان به معنی جایگاه است و در بسیاری از مناطق کوهستانی ایرانی با این واژه برخورد می کنیم از جمله کلک چال، کرک چال، پیاز چال، پلنگ چال، نرگس چال، توچال و بسیاری دیگر. همچنین به شکل پیشوند در چال نخجیر به معنای شکارگاه که در بردارنده غاری بسیار زیبا و دیدنی در میان راه دلیجان به نراق است.

    همچنین "گرچال" به معنی جایگاه آتش ایزدی است. قرار گرفتن این دشت در میان کوه‌های سر به فلک کشیده برج ریزان (۳۶۵۰ متر)، پرسون (۳۱۰۰ متر)، آتشکوه (۳۸۵۰ متر)، مهرچال (۳۹۲۰ متر) و پیرزن کلوم (۳۸۴۰ متر) هم به آن نقشی همانند یک آتشدان داده است. آتشدانی که به مردم امکان زندگی و مبارزه با دیو سرما را داد. هنوز هم مراسمی مانند نورگون، پیروزی بر ضحاک ماردوش و به بند کشیدن او در دماوند و نوروز بل در کوهستان البرز کوه گرامیداشت آتش است در گرمای نبرد با سختی های زندگی، نام کوه "پرسون" برگرفته از ابرهای پر مانند سیروسی است که به فراوانی از فراز آن گذر می‌کنند.

آسمانی ز ابر پر مانند

رونمایی از پرنیان و پرند

چون شده بر فراز آن این سان

نام آن هم نهاده شد پرسان

مسیر ناصری    

    راه سنگ فرش پرسون که در میان مردم محلی به نام جاده ناصر الدین شاهی و همچنین راه شاه عباسی معروف است و لواسان را به دشت پر از گل و ریحان لار پیوند می دهد، با روش مهندسی ساخت فن سالاران از دوران هخامنشی ردپای تمدنی کهن در این منطقه است. روستای کهن نیکنام نیز در شمال این گستره قرار دارد؛ همچنین دشت سوئشون (سووشون - سیاوشان) به معنی دشت سیاووش لبالب از انبوه درختان گیلاس و روستای کند با پیشینه تاریخی سه هزار ساله و آثار باستانی فراوان به ویژه از فرهنگ مهر و میتراییسم نیز در همان نزدیکی قرار دارند.

فرا کند آمد فریدون گرد

سروش آن زمان تاج شاهی سپرد

    مهرچال که به دلیل ارتفاع بلندترش نخستین کوه منطقه است که ستیغ آن پذیرای پرتو جانبخش خورشید است. آتشکوه نام خود را از آتشکده‌ای دارد که در روزگاران کهن بر فراز آن فروزان بوده و پرتو نیکی را به گرداگرد پیرامون خود پراکنده می ساخت و از همه جالب‌تر کوه پیرزن کلوم با دامنی سرسبز ننه سرمایی که چشم به راه عمو نوروز آشوبگر روزهای پر از غوغای پیش از نوروزگان است. از فراز این کوه‌ها و همچنین در بخشی از مسیر که بین قله فرعی و قله اصلی پرسون واقع شده و شکلی همانند زین اسب دارد.

    یکی از زیباترین و باشکوه‌ترین نماهای قله سر بر آسمان ساییده دماوند، این "دیو سپید پای دربند" دیده می‌شود و نکته مهم این که این منطقه از جمله مناطقی است که پدیده خُرد آذرخش و ابرهای یونیزه در آ ن رخ میدهند و دره نوردان و کوه پیمایان باید نسبت به این موضوع بسیار هوشیار باشند.

جاذبه‌های گردشگری اطراف دشت هویج

1. روستای افجه: این روستا که در نزدیکی دشت هویج قرار دارد، یکی از زیباترین مناطق ییلاقی لواسان به شمار می‌رود. افجه دارای باغ‌های سرسبز، آبشارهای زیبا، و بافتی تاریخی است که آن را به مقصدی محبوب برای طبیعت‌گردان تبدیل کرده است.
2. آبشار پسچویک: این آبشار در مسیر دشت هویج و در نزدیکی روستای افجه واقع شده است. ارتفاع آن حدود ۱۵ متر بوده و در بهار و تابستان، به دلیل ذوب شدن برف‌ها، پرآب‌تر و دیدنی‌تر می‌شود. آبشار پسچویک یکی از نقاط محبوب برای استراحت و عکاسی در میان کوهنوردان است.
3. دشت لار: دشت لار که در امتداد مسیر مالرو شمال دشت هویج قرار دارد، یکی از بزرگ‌ترین دشت‌های مرتفع ایران است. این منطقه به دلیل طبیعت بکر، چشمه‌های فراوان، و پوشش گیاهی متنوع، به‌ویژه در فصل بهار، مقصدی ایده‌آل برای گردشگران و کوهنوردان محسوب می‌شود.
4. قله ساکا: این قله با ارتفاع حدود ۳۳۰۰ متر در مسیر شمالی دشت هویج قرار دارد. مسیر صعود به قله ساکا از دشت هویج آغاز می‌شود و برای کوهنوردان حرفه‌ای و علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی، گزینه‌ای چالش‌برانگیز و جذاب به شمار می‌رود.
5. راه شاه عباسی: مسیر سنگفرش تاریخی که از دوره صفویان و قاجاریان به جا مانده و دشت هویج را به دشت لار متصل می‌کند. این مسیر علاوه بر ارزش تاریخی، به دلیل عبور از چشم‌اندازهای زیبای کوهستانی، مورد توجه گردشگران و طبیعت‌دوستان است.
6. سد لتیان: این سد در فاصله‌ای نه‌چندان دور از دشت هویج و در نزدیکی شهر لواسان قرار دارد. سد لتیان با دریاچه‌ای زیبا، امکانات تفریحی، و چشم‌اندازهای کوهستانی، یکی از مقاصد محبوب برای پیک‌نیک، قایق‌سواری، و عکاسی است.

    این جاذبه‌های گردشگری، در کنار دشت هویج، مجموعه‌ای بی‌نظیر از طبیعت، تاریخ، و ماجراجویی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورند.

بهترین زمان سفر به دشت هویج

    بهترین زمان برای بازدید از دشت هویج فصل بهار و تابستان است، یعنی از اواسط اردیبهشت تا اوایل مهر. در این بازه، طبیعت دشت در زیباترین حالت خود قرار دارد، هوا معتدل و خنک است و پوشش گیاهی سرسبز و پرطراوت منطقه، جلوه‌ای کم‌نظیر به آن می‌بخشد. در پاییز، طبیعت دشت رنگارنگ و دیدنی می‌شود، اما با کاهش دما، شب‌های سردی را تجربه خواهید کرد. زمستان به دلیل بارش برف سنگین و سرمای شدید، گزینه مناسبی برای بازدید نیست، مگر برای کوهنوردان حرفه‌ای و علاقه‌مندان به طبیعت برفی.

کلام آخر

    دشت هویج و مناطق اطراف آن، ترکیبی شگفت‌انگیز از طبیعت، تاریخ و اسطوره را در دل کوه‌های البرز جای داده‌اند. از مسیرهای باستانی و داستان‌های کهن تا قله‌های بلند و دشت‌های سرسبز، این منطقه برای طبیعت‌گردان، کوهنوردان و علاقه‌مندان به تاریخ، مقصدی ایده‌آل محسوب می‌شود. اگر به دنبال آرامش، ماجراجویی یا لمس بخشی از تاریخ ایران هستید، دشت هویج و جاذبه‌های پیرامون آن انتخابی بی‌نظیر خواهند بود. اینجا دکوول است و خوشحالیم که با ما همراه بودید. دکوول رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران.