قله توچال را شاید بتوان یکی از پر صعودترین قلههای کشور در نظر گرفت. این قله که دقیقا در بخش شمالی پایتخت ایران، تهران، و دامنه جنوبی رشته کوه البرز قرار گرفته است هم مسیرهای صعود متنوعی دارد، هم هتل و پیست اسکی و هم پناهگاه و جانپناه. پس هر آنچه بخواهید در دامنههای این قله قرار گرفته است. صعود به قله توچال را میتوان برنامه بسیاری از کوهنوردان در آخر هفته دانست. در این مقاله از دکوول نگاهی جامع به قله توچال خواهیم داشت.
قله توچال با ارتفاع 3964 متر در بخش شمالی شهر تهران و بخشی از ارتفاعات شمال تهران و در بخشهای جنوبی البرز مرکزی قرار گرفته است. شاید حتی به راحتی آنرا جنوبیترین بخش البرز دانست. بسیاری به اشتباه این قله را بلندترین قله استان تهران میدانند که نباید از اهمیت و ارتفاع قله خلنو چشم پوشید. پس توچال بلندترین قله استان تهران نیست اما یکی از پر صعودترین این قلههاست و حتی شاید آن را به جرات پر صعودترین قله ایران نیز دانست.
نام قله |
قله توچال |
ارتفاع |
3964 متر |
برجستگی |
1164 متر |
موقعیت |
استان تهران، شهر تهران |
مختصات قله |
39 S 537908 3971207 |
قله توچال همانطور که گفته شد در بخش جنوبی البرز مرکزی و در شمال شهر تهران قرار گرفته است. این قله که تقریبا از کیلومترهای مانده به تهران و از جای جای تهران مشخص است خود تبدیل به شاخصهای برای این شهر شده و میتوان تهران را جزو معدود پایتختهایی در جهان به شمار برد که در دامنه یک کوه حدود 4000 متری قرار گرفته است.
در واقع قله توچال بلندترین قله خط الراس توچال نیز است. خط الراسی وسیع در شمال تهران که از گردنه قوچک تا حوالی سد کرج ادامه مییابد. مسیری حدودا جنوب شرقی به شمال غربی میتوان آن را در نظر گرفت. قله توچال در بین خط الراسهای مختلفی است و جالب اینجاست که از بالای این کوه بلند در هوای خوب میتوانید نمایی کامل و زیبا از دماوند، علم کوه، کوههای منطقه لواسانات و ... را مشاهده کنید. همچنین قله توچال از طریق گردنه هومند به ارتفاع 3900 متر به شکل خط الراسی به قله قزقونچال میرسد.
قله توچال مسیرهای صعود مختلفی دارد که هرکدام درجه سختی مختلفی نیز دارند. در این میان باید به این مساله اشاره کرد که بعضی از این مسیرها بسیار پرتردد و پرطرفدار هستند و بعضی دیگر کمتر مورد استقبال کوهنوردان قرار میگیرند. توچال به نوعی در مرکز ارتفاعات شمال تهران قرار گرفته است و علاوه بر مسیرهای معمولی که منتهی به این قله میشوند امکان رسیدن به آن از طریق مسیرهای خط الراسی شرقی و غربی توچال نیز وجود دارد. اما در ادامه به این مسیرها اشاره خواهیم کرد.
مسجمه کوهنورد و میدان دربند و همچنین مرکز تفریحی دربند را خیلیها با رستورانها و شبهای زنده و پر تحرک میشناسند. اما همین محل را باید یکی از اصلیترین شریانهای کوهنوردی در کشور دانست که هر هفته جمعیت بسیار زیادی برای رسیدن به کوهستانهای شمال تهران از این نقطه عبور میکنند.
البته میدان دربند و مجسمه کوهنورد علاوه بر کوهنوردان میزبان سنگنوردان و دیواره نوردان نیز است که قصد دارند به منطقه بند یخچال و دیواره شروین بروند و به انجام ورزش مهیج سنگنوردی بپردازند نیز میشود. حال هدف بسیاری از این کوهنوردان رسیدن به قله توچال است. برای انجام این صعود باید میسر تله سیژ دربند را ادامه بدهید این مسیر که از بالا دست مسیر رستورانها عبور میکند مسیری است که ترجیح بسیاری از کوهنوردان به شمار میرود و تعداد پلههای کمتری دارد. بعد از عبور از کنار تله سیژ چندین رستوران وجود دارد و سپس مسیر به سمت کوه اوج میگیرد.
سپس بعد از عبور از ایستگاه امداد همان ساختمان سفید بی قوارهای که در وسط کوه ساخته شده است عبور میکنیم و نهایتا مسیر به تدریج به سمت ایستگاه امداد دربند و کافه رجب پیش میرود. اینجا ایستگاه استراحت بسیاری از کوهنوردان به شمار میرود. بعد از اینجا مسیر متفاوت میشود. مسیر بسی سنگی ایست و باید برای پیشرفتن از طناب و تسمهها و سیم بکسلها استفاده کنید تا بتوانید ایمنی کافی را حفظ کنید. به هیچ عنوان از مسیرهای مشخص شده خارج نشود که میتواند منتهی به پرتگاه شوند.
انتهای این مسیر به شیرپلا ختم میشود. مجتمع کوهستانی شیرپلا یا همان پناهگاه شیرپلا که با مشرف بودن به آبشار دو قلو و همچنین نمای بسیار زیبای شهر تهران برای بسیاری از کوهنوردان محل استراحت تلقی میشود. بعد از شیرپلا مسیرهای مختلفی برای صعود به قله توچال وجود دارد که معمولترین آن رفتن به جانپناه امیری و سپس رفتن به سمت قله است. این مسیری است که به طور معمول برای کوهنوردی مورد استفاده قرار میگیرد. حال بسیاری برای برگشت از این نقطه به تلکابین متکی میشوند و یا از همان مسیری که صعود کردند راه برگشت را در پیش میگیرند.
حال اگر از همین مسیر دربند شروع به کوهنوردی به سمت قله توچال کنید مسیرهای جایگزین دیگری نیز وجود دارند. برای مسیر مثال اوسون یکی از آنهاست. صعود به قله توچال از مسیر اوسون از راهی میگذرد که هتل اوسون نیز در آن قرار گرفته است.
صعود از مسیر هتل اوسون تا سه راهی پناهگاه شیرپلا و ایستگاه 5 تلکابین پیش میرود و آنجا باید تصمیم بگیرید که مسیر خود را به سمت جانپناه امیری ادامه دهید و یا از طریق به سمت ایستگاه پنج تلکابین بروید و به صعود ادامه دهید. این نکته را هم باید بگوییم که البته باز انتخابهای دیگری دارید. برای مثال صعود از مسیر جانپناه اسپید کمر که قدیمیترین جانپناه و قدیمیترین مسیر صعود به قله توچال محسوب میشود نیز گزینه قابل قبولی است. حتما توصیه میکنیم صعود به قله توچال از مسیر اسپید کمر را تجربه کنید و از جانپناه بسیار زیبای آن دیدن کنید. البته به این نکته نیز توجه کنید که این مسیر به شکل معمول مورد صعود قرار نمیگیرد و مسیری کم تردد به شمار میرود بنابراین حتما باید با کسی که مسیر را میشناسد اقدام به صعود کنید.
ولنجک یا بام تهران که مسیر تلکابین توچال نیز از این مسیر میگذرد یکی دیگر از گذرگاههایی است که بسیار مورد استفاده کوهنوردان قرار میگیرد. جزئیات بیشتر این منطقه را در مقاله مجموعه توچال میتوانید بخوانید.
مجموعه بام تهران با در اختیار داشتن جاده سلامتی، تله سیژ، تلکابین، رستورانها و چشماندازهای بسیار زیبا از تهران و کوهستانهای شمال تهران پتانسیل بسیار بالایی در جذب گردشگری و کوهنورد دارد. از این نقطه شما میتوانید همانطور که ایستگاههای تلکابین را میبینید مسیرها را ایستگاه به ایستگاه به سمت قله توچال طی کنید به طوری که در نهایت به ایستگاه 5 و ایستگاه 7 تلکابین و پیست اسکی توچال خواهید رسید که نمای بسیار زیبایی از هتل توچال نیز در آن قرار گرفته است و سپس مسیر را با در نظر گرفته تابلوهای راهنما به سمت قله توچال ادامه دهید.
این مسیر تا حد زیادی اختصاصی تلکابین است و جادهای ماشین رو در آن ایجاد شده است که بتوان در صورت نیاز به بخشهای مختلف تلکابین دسترسی داشت. ایستگاه 7 در فاصله 30 تا 40 دقیقهای قله قرار گرفته است و میتوان از آنجا با استفاده از تابلوهای راهنما به قله توچال دست یافت.
قله توچال را میتوان از مسیرهای دیگری نیز مورد صعود قرار داد. صعود از پارک جمشیدیه و همچنین صعود به قله توچال از درکه نیز از جمله دیگر انتخابهای شما برای رسیدن به این قله رفیع میباشند. همچنین همانطور که گفته شد مسیرهای خط الراسی نیز میتوانند برای صعود در اختیار شما قرار گیرند. خط الراس شرقی از دارآباد به قله توچال و مسیر غربی از شاه نشین میتواند منتهی به قله توچال شود.
کوه توچال جانپناهها و پناهگاههای بسیار پر مخاطب و مهمی را در دل خود جای داده است که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.
پناهگاه شیرپلا |
جانپناه امیری |
جانپناه سنگی و قدیمی قله |
جانپناه اسپید کمر |
هتل توچال |
هتل اوسون |
جانپناه شروین |
پناهگاه کلکچال |
جانپناه دارآباد |
پناهگاه پلنگچال |
کمی غربتر از پناهگاه شیرپلا آبشاری بسیار زیبا قرار گرفته است که همیشه آب دارد و جاری است و در فصول زمستان یخ زدن اطراف آن نمایی بسیار زیبا به این آبشار میبخشد. این آبشار همچنین برای افرادی که به دنبال هیجان و آبشار پیمایی هستند نیز مورد استقبال قرار میگیرد و در فصول گرم مشاهده میشود که افراد با استفاده از کارگاههای ایمن سنگنوردی به فرود از این آبشار میپردازند.
در کنار آبشار دو قلو مجموعههای دیگری مانند مجموعه تلکابین و بام تهران، پیست اسکی توچال، مجموعه تله سیژ دربند، مجموعههای رستورانی دربند، درکه، فرخزاد و ولنجک از جمله جاذبههایی هستند که مخاطبان زیادی را به دامان این کوه زیبا میکشانند.
قلههای غربی توچال شامل قله کلکچال و قله دارآباد از اهمیت زیادی برخوردارند و قلههای بسیار پرمخاطب و پر صعودی به شمار میروند. همچنین در سمت شرق قلل شاه نشین که خود از طریق خط الراس به قلل منطقه امامزاده داوود مانند لوارک و بازارک میرسد و در بخش جنوب غربی قلل پلنگچال و چین کلاغ نیز بسیار مورد توجه کوهنوردان قرار میگیرند. همچنین بعد از قله توچال میتوان به شکل خط الراسی به سمت قلل البرز مرکزی نیز حرکت کرد که خب جذابیتهای بسیاری در دل آنها نهفته است.
قله توچال همانطور که گفته شد با ارتفاع 3964 متر که نزدیک به 4000 متر از از پر صعودترین قلل ایران است که در هر آخر هفته مخصوصا در تابستانها جمعیت بسیاری برای انجام صعود به آن تلاش میکنند. قله توچال هم اهمیت استراتژیک برای تهران دارد و هم از نظر اقلیم تاثیر بسیاری بر شهر تهران گذاشته است. در نهایت در این مقاله سعی کردیم اطلاعات مهمی که بیشتر در دید کوهنوردی برای شما اهمیت دارد را مطرح کنیم. دکوول به عنوان رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران همراه شماست. لطفا ما را از نظرات خودتان بی بهره نگذارید. به امید دیدار شما عزیزان
علاقه شخصی من به کوهنوردی و صعودهای بلند هیمالیایی منجر شد که به شکل حرفهای این ورزش رو دنبال کنم و به سمت مربی شدن و راهنمای کوهستان شدن برم.