قله نایبند طبس با ۳۰۰۵ متر ارتفاع، کوهی با صلابت در کویر لوت است که از آن با عنوان بام استان خراسان جنوبی یاد میشود. طبس ما را یاد کویر میاندازد؛ کویری بکر، زیبا، ساکت و شگفتانگیز که آسمان شبش پر ستاره و آفتاب روزش گرم و گزنده است. شهرستان طبس که جزو شهرستانهای وسیع کشور است، بارها در تقسیمات کشوری به استانی تعلق گرفته و بار دیگر تابعیت آن تغییر کرده است. با ما در دکوول همراه باشید.
این شهرستان کویری که قله نایبند در آن قرار دارد، که بخش زیادی از کویر معروف لوت را در خود جای داده، زمانی جزو استان خراسان بزرگ بود. بعد از آن به استان یزد الحاق شد و پس از آنکه خراسان بزرگ به سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی تقسیم شد، طبس نیز به خراسان جنوبی تعلق گرفت و اکنون بخشی از این استان به حساب میآید. از نظر نزدیکی مرکز این شهرستان به شهرهای بزرگ نیز باید عنوان شود که نزدیکترین مرکز استان به طبس، شهر بیرجند خراسان جنوبی است که ۲۷۰ کیلومتر با این شهر فاصله دارد. یزد در فاصله ۳۶۵ کیلومتری و مشهد در فاصله ۵۴۰ کیلومتری طبس واقع شدهاند.
هر چند طبس از نظر مساحت شهرستانی بزرگ است، اما پر جمعیت نیست. طبس بیشتر به دلیل کویر بکرش معروف است و کویر و جاذبههای آن که برخیشان از مهمترین جاذبههای طبیعی ایران هستند، به طبس جایگاه و هویتی ویژهای داده است. با وجود این، یکی از مرتفعترین قلههای ایران در طبس قرار دارد. قله نایبند که یکی از ۱۵۱۵ قله بسیار برجسته جهان است، کوهی با صلابت در دل کویر لوت و بام استان خراسان جنوبی است و در زمره قلل پروژه سیمرغ کوههای ایران قرار گرفته است که محلی که در آن واقع شده و ویژگیهای منحصر به فرد آن باعث میشود کوهنوردان صعود به آن را در برنامه خود قرار دهند، برای اینکه بیشتر درباره این قله بدانید با وب سایت دکوول همراه باشید.
قله نایبند در روستایی به همین نام در ۲۲۰ کیلومتری شهر طبس و ۱۸۰ کیلومتری شهر راور کرمان قرار دارد. نای به معنای مسیر باریک و تنگ و بند هم به معنای اتصال است. نایبند نام خود را از ترکیب این دو واژه گرفته است، چرا که این منطقه محل اتصال جاده غربی و شرقی کویر است. قله نایبند خراسان جنوبی به رغم قرار گرفتن در منطقهای کویری، آب و هوایی به نسبت معتدل دارد، هر چند تابستانهای آن گرم و سوزان است. منطقه نایبند رویشگاه گیاهان مختلف از جمله بادام کوهی، انجیر وحشی، بادام عاجی و خاکستری، تاغ، کلاه میرحسین خار سفید، گون درختچهای، کلاه میرحسین دم عقربی، چوبک تماشایی، زیره کرمانی و سیاه است.
در مناطق کویری به دلیل گرمای هوا و نبود آب و غذا، حیوانات به سمت ارتفاعات میروند و معمولا آنجا را به عنوان زیستگاه خود انتخاب میکنند. در طبس هم همین اتفاق افتاده و حیوانات یا در رشته کوه شتری هستند یا در مناطقی مانند نایبند. رشته کوه شتری که از جاذبههای بینظیر طبس است، مجموعهای از کوههای کوتاه است که مجاورتشان با کویر جاذبه خاصی ایجاد کرده است.
دره کال جنی که یکی از ویژهترین جاذبههای کویری ایران به حساب میآید در این منطقه واقع شده است. حیوانات در طبس یا این منطقه را برای سکونت و پناه گرفتن انتخاب میکنند یا به سمت نایبند میروند که به دلیل ارتفاع زیاد آن تا حدی پناهگاه بهتری هم هست. سیاه گوش، شغال، قوچ، میش، روباه معمولی، روباه شنی خارپشت ایرانی، تشی و خرگوش از جمله حیواناتی هستند که در نایبند زندگی میکنند. علاوه بر این، نایبند زیستگاه پرندگانی مانند عقاب، کبک و تیهو هم هست، اما به طور کلی جمعیت جانوری این منطقه زیاد نیست که دلیل اصلی آن هم کمبود آب و غذا برای حیوانات است.
برای صعود به قله نایبند طبس معمولا یک مسیر پیشنهاد میشود و آن هم مسیر روستای متروک علی آباد است. در واقع برای صعود به قله نایبند باید خود را به روستای نایبند برسانید، به سمت علی آباد حرکت کنید و سپس رهسپار قله شوید.
برای صعود به قله نایبند خراسان جنوبی باید چند نکته را مد نظر داشته باشید. این نکات، علاوه بر نکات کلی مرتبط با کوهنوردی هستند که باید برای صعود هر قلهای آنها را رعایت کنید. به طور کلی کوهنوردی ایمن نیازمند این است که منطقهای را که قله مورد نظر در آن قرار دارد به درستی بشناسید، همراه با گروهی عملیات صعود را انجام دهید که در میان آنها راهنمای با تجربه وجود دارد و علاوه بر اینها لباس مناسب و تجهیزات کافی به همراه داشته باشید. کفش مناسب کوهنوردی است، باتوم کوهنوردی، پیراهن راحت آستین بلند و همچنین عینک آفتابی از جمله تجهیزاتی است که به همراه داشتن آنها باعث میشود کار صعود به آسانی انجام شود و در مسیر با مشکلی رو به رو نشوید. .
نکته دیگری که برای صعود به قله نایبند باید به آن توجه داشته باشید این است که در این مسیر جان پناهی وجود ندارد. معمولا صعود به قله نایبند یک روزه اتفاق میافتد، چرا که شب مانی در نایبند چندان امن و دلپذیر نیست و اگر در سفر به طبس کمپینگ شبانه را نیز در برنامه دارید، بهتر است در دل کویر شب را بگذرانید. آنتن دهی تلفن همراه در مسیر صعود به قله نایبند در جاهایی با مشکل رو به رو میشود و به همین ترتیب اینترنت نیز دچار اختلال است. نکته آخر درباره صعود به قله نایبند این است که درمانگاهی با امکانات محدود در نزدیکی آن یعنی روستای نایبند قرار دارد که در صورت بروز مشکل میتوانید به آن مراجعه کنید.
هر چند صعود به این قله در همه فصول امکانپذیر است، اما بهار و پاییز به ویژه ماههای فروردین و آبان بهترین زمان برای فتح قله نایبند هستند. دلیل اینکه توصیه میشود در بهار یا پاییز به سمت قله نایبند بروید این است که آب و هوای منطقهای که این قله در آن واقع شده گرم و خشک است و این مساله به ویژه در تابستان کوهنوردی را تا حد زیادی سخت و طاقت فرسا میکند. درست به همین دلیل که قله نایبند در منطقهای گرم واقع شده است در زمینه تامین آب با مشکل مواجه خواهید بود. در مسیر صعود به قله نایبند طبس هیچ چشمه و رودخانهای وجود ندارد و لازم است به اندازه کافی آب همراه خود داشته باشید
چند جاذبه در نزدیکی نایبند وجود دارد که بازدید از آنها میتواند لذت سفر شما به این منطقه را بیشتر کند. خود روستای نایبند روستایی تاریخ با بافتی زیبا و دیدنی است. جز این، در نزدیکی نایبند کویر شگفتانگیز لوت واقع شده است و این کویر در دل خود جاذبههایی دارد که بازدید از آنها شما را به وجد میآورد. یکی از معروفترین این جاذبهها دره کال جنی است که فاصله آن با قله نایبند حدود دو ساعت است.
کال به معنای دره است و اینکه به درهای در نزدیکی نایبند کال جنی میگویند به دلیل فضای وهمآلودی است که سنگها و صخرههای آن، چشمهها، دریاچههای کوچک و البته نخلهای زیبای آن ایجاد کرده است. بومیان منطقه افسانهها و داستانهایی به این دره نسبت میدهند و میگویند کال جنی در واقع محل زندگی ارواح و جن هاست. علاوه بر این در طبس چشمههای آب گرم و سرد فراوانی وجود دارد که به دلیل قرار گرفتنشان در منطقهای کویری جلوه خاصی دارند. از جمله زیباترین و معروفترین چشمههای طبس که از جاذبههای نزدیک به قله نایبند هم به حساب میآبد چشمه مرتضی علی است.
باغ گلشن نیز از جمله جاذبههای نزدیک به نایبند است که در بازارچههای فصلی آن میتوانید سوغاتیهای کویری را تهیه کنید. هر چند کویر زیباییهای خاص خودش را دارد و گشتن در آن شما را سرشار از لذت میکند، اما در سفر به طبس گنجاندن برنامه صعود به قله نایبند میتواند تجربه بینظیری را برای شما رغم بزند. اینکه نایبند در منطقهای کویری واقع شده باعث میشود با کوهنوردی در آن در یک سفر دو اقلیم متفاوت را تجربه کنید و از آن لذت ببرید.