قله پازنان با ارتفاع ۱۹۷۰ متر بلندترین قله استان بوشهر و یکی از بکرترین کوههای جنوب ایران است. استانهای جنوبی ایران با دریایی که به اقیانوس متصل میشود شناخته میشوند. به محض اینکه نام یکی از استانهای هرمزگان، سیستان و بلوچستان یا بوشهر به گوشمان بخورد یاد دریای آرام و زیبای جنوب، از خلیج فارس گرفته تا دریای عمان میافتیم.
قله پازنان بلندترین قله استان بوشهر میباشد و از جذابیتهای این استان در کنار دریا آن میباشد، استانهای جنوبی ایران را دریا تحت الشعاع قرار داده و نه تنها معیشت ساکنان این مناطق مرتبط با دریاست که جذابیتها و زیباییهای این استانها نیز در دریا و سواحل بکر خلاصه شده اند. جایی که دریا باشد طبیعت ویژگیهای خاصی دارد که محدود به سواحل نمیماند، چرا که دریا جاهایی دورتر از خود را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. با وجود این، جاذبههای استانهای جنوبی ایران را نباید محدود به دریا و ساحل کرد.
نام قله |
پازنان |
ارتفاع |
1960 متر |
موقعیت |
استان بوشهر، شهر خورموج |
ناحیه |
کوهستانی |
ارتفاع نقطه شروع صعود |
370 متر |
مناطقی کوهستانی در جنوب ایران هستند که به دلیل اقلیم ویژه این قسمت از کشورمان خاص بوده و گاه از منحصر به فردترین جاذبههای طبیعی ایران و جهان به شمار میآیند. نزدیکی به دریا و رطوبت بالا در استانهای جنوبی باعث وجود مناطق کوهستانی خاص شده است که برخی از آنها مانند کوههای مینیاتوری چابهار، دره ستارگان قشم و همچنین دره های زیبا و رویایی در جزیره هرمز مانند دره رنگین کمان و مجسمهها بسیار معروف هستند.
در بوشهر که هفدهمین استان ایران از نظر مساحت است و از لحاظ موقعیت استراتژیک و اقتصادی اهمیت ویژهای دارد، کوههایی وجود دارد که هم ویژگیهای مناطق کوهستانی جنوب و جنوب شرقی ایران را دارند و هم تا حدی شبیه کوههای مناطق کوهستانی مرکز ایران هستند. کوه بیرمی که مجموعهای از قلههای ۱۵۰۰ تا ۱۹۶۷ متر را در خود جا داده است از جمله مهمترین مناطق کوهستانی استان بوشهر است که قله پازنان به عنوان بام استان بوشهر در آن واقع شده است؛ قلهای که خود به جاذبههای زیبایی مانند گنبد نمکی جاشک و کوه درنگ نزدیک است و از مقاصد مناسب گردشگری طبیعی به حساب می آید.
رشته کوه زاگرس به عنوان طولانیترین رشته کوه ایران از غرب تا جنوب غربی کشور امتداد یافته است. این رشته کوه در استانهای آذربایجان غربی، لرستان، همدان، مرکزی، اصفهان، فارس، کردستان، کرمانشاه، ایلام، کهگیلویه و بویر احمد، چهار محال و بختیاری، خوزستان، کرمان، هرمزگان و بوشهر واقع شده است. منتها الیه جنوبی این رشته کوه به استان بوشهر و منطقه بیرمی میرسد.
کوه بیرمی یا همان قله پازنان که به آن کوه خورموج هم میگویند در سه کیلومتری شهر خورموج در امتداد شهرستانهای تنگستان، دشتستان و دشتی قرار دارد. در این کوه زیبا که به ویژه به درختان بادام وحشیاش معروف است که شکوفههای آن در اواخر زمستان و اوایل بهار جلوه خاصی به آن میبخشند، چندین قله با ارتفاع بیش از ۱۵۰۰ متر وجود دارد که معروفترین آنها قله پازنان است که از آن با عنوان بلندترین قله استان بوشهر یاد میشود.
قلههای بیرمی مانند قله پازنان بوشهر هر چند از نظر ارتفاع به نسبت کوههای بلند ایران کوچکتر هستند، اما قلههایی صخرهای به حساب میآیند که صعود به آنها کار آسانی نیست. بیرمی و پازنان به عنوان کوهستانی در استانی گرمسیری که از سویی به دریا و از سوی دیگر به مناطق بعضا بیابانی میرسد، رویشگاه گیاهان خاص و زیستگاه جانوران و پرندگان مختلف است. در واقع در چنین مناطقی، کوهستان که در آن آب و گیاه پیدا میشود اهمیت زیادی برای حیوانات دارد و آنها اغلب، کوهستانها را به عنوان پناهگاههای امن برای زیست انتخاب میکنند.
همچنین منطقه بیرمی پر از گیاهانی مانند بنه، کلخنگ، بادام کوهی، تنگز، درمنه، آویشن، قیچ و گنزه است و جانورانی مانند پلنگ، کل، بز، قوچ، میش، روباه، شغال، گرگ، کبک و تیهو در آن زندگی میکنند. تنوع گیاهی و جانوری در این منطقه بالاست، چنانکه از دیرباز مناطق مختلف بیرمی به دلیل ازدیاد جانوران و پرندگان، شکارگاه محسوب میشده و اکنون نیز در فصولی از سال در برخی جاهای بیرمی شکار مجاز است.
کسانی که در ابتدای راه کوهنوردی هستند ممکن است گمان کنند صعود به دماوند، آزادکوه، علم کوه، سبلان، قلههای دنا و … اوج کار یک کوهنورد در ایران است. هر چند این قلهها مرتفعترین قلههای ایران به شمار میآیند، اما قلههای کوتاهتری هم هستند که صعود به آنها اصلا کار سادهای نیست و آن هم به ساختار این قلهها و منطقهای که آنها در آن واقع شدهاند بر میگردد.
قله پازنان که کمتر از دو هزار متر ارتفاع دارد، یکی از قلههای سخت صعود است که هر چند زیباییهای طبیعی آن کوهنوردان را وسوسه میکند این قله را فتح کنند، اما صخرهای بودن آن باعث میشود بگوییم برای صعود به این قله که در استان بوشهر قرار دارد لازم است حرفهای باشید یا لااقل همراه با گروهی حرفهای به کوه بروید. پیش از آنکه درباره چگونگی صعود به قله پازنان حرف بزنیم لازم است این نکته را یادآوری کنیم که این قله در منطقهای گرمسیری قرار دارد و گرمای کوهستان میتواند بسیار طاقت فرسا باشد. به همین دلیل باید عنوان شود که بهترین فصل صعود به پازنان اوایل بهار، پاییز و زمستان است.
هر چند برای کوهنوردی در هر جا توصیه میشود لباس آستین بلند بپوشید، اما تاکید بر آن درباره صعود به قله پازنان ضروری است، چرا که حتی در فصول سرد نیز ممکن است آفتاب کوهستان بیرمی به پوست شما آسیب برساند. همچنین برای کوهنوردی در پازنان حتما عینک آفتابی همراه داشته باشید. مسیری که معمولا به عنوان مسیر صعود به پازنان معرفی میشود، مسیر تنگه گشی شهرستان اهرم است. اول این مسیر منطقهای سنگلاخی است که به دلیل گذر رودخانه و سیلاب ایجاد شده است. با گذشتن از این منطقه به ابتدای خان اول (نعل اسبی) میرسید.
قله پازنان هشت خان دارد که به صورت پلکانی و در امتداد هم قرار دارند. خانهای اول تا سوم شیب تندی دارند و طولانیترین مسیرها خانهای چهارم، پنجم و ششم هستند. خانهای آخر یعنی خانهای هفتم و هشتم هر چند به نسبت خانهای قبلی آسانتر و کوتاه ترند، اما چون زمانی به آنها میرسید که هوا گرم شده، حرکت در آنها به کندی صورت میگیرد.
صعود به قله پازنان یک روزه نیز انجام میشود و در مسیر صعود به این قله جان پناهی وجود ندارد. به دلیل سختی مسیر، کوهنوردی یک روزه، یعنی صعود و فرود، بیش از ۱۵ ساعت برای این قله نیاز به زمان دارد. در مسیر صعود به قله پازنان تنها در ارتفاع پایین به آب دسترسی دارید و از دامنه کوه که بگذرید، دیگر چشمه و رودخانهای وجود ندارد و به همین دلیل لازم است به میزان کافی آب همراه خود داشته باشید.
استان بوشهر جاذبههای گردشگری زیادی دارد که اغلب آنها مربوط با دریا و سواحل بکر آن میشوند. در واقع اگر از جاذبههای فرهنگی و میراثی بوشهر که در نوع خود بسیار ارزشمند و دیدنی هستند بگذریم و به دنبال دیدن جاذبههای طبیعی این استان ساحلی باشیم، در ابتدا دریا، ساحل و تپه ماهورها و بعد هم کوههای خاص آن توصیه میشوند که به ویژه در اواخر زمستان و اوایل بهار بسیار زیبا و جذاب هستند.
صعود به پازنان میتواند یک برنامه یک روزه لذتبخش باشد. در نزدیکی این قله هم دو جاذبه طبیعی منحصر به فرد یعنی گنبد نمکی جاشک و کوه درنگ واقع شدهاند. گنبد نمکی جاشک در کوه جاشک در جنوب دشتی و در شمال دیر واقع شده است و از جمله بلندترین گنبدهای نمکی جهان به حساب میآید. کوه درنگ یا کوه امیردیوان که نام خود را از زیارتگاهی به همین نام میگیرد نیز رشته کوه محاذی خلیج فارس در بوشهر است که آن نیز در نزدیکی قله پازنان و در شهرستان دیر واقع شده است.
تنوع اقلیمی و فرهنگی استان بوشهر این استان جنوبی ایران را به مقصدی جذاب برای گردشگری تبدیل کرده است. در این میان علاوه بر دریا و ساحل این استان که در نوع خود بینظیر است، مناطق کوهستانی آن یا آن مناطقی که در نتیجه فرسایش بادی و آبی ایجاد شدهاند نیز بسیار دیدنی هستند و بازدید از آنها تجربه لذت بخشی برای شما خواهد بود.
در این مقاله از وب سایت دکوول ما درباره قله پازنان یا همان بیرمی که بام استان بوشهر در پروژه سیمرغ محسوب میشود، صحبت کردیم. این شهر به دلیل اینکه بر کرانههای خلیج فارس قرار دارد دارای کوهستانی با ارتفاع بالا نمیباشد. اما همین ارتفاع نیز برای ساکنان این شهر بسیار چالش برانگیز خواهد بود چرا که آنها باید از ارتفاع تقریبا صفر بندر شهید رجایی که مبدا اندازگیری ارتفاعات ایران است تا قله این کوه بالا بیایید، البته ارتفاع پای صعود قله حدودا 370 متر است. اکر مایل هستید درباره کوهها بیشتر بدانید با ما در دکوول همراه باشید.