قله خانتنگری [معرفی کامل و راهنمای صعود] (5 مرور)

قله خانتنگری

    قله خانتنگری که می‌توان آن را شاه آسمان معنا کرد، یکی دیگر از قله‌های بلند در رشته کوه تیان شان است. این قله در مرز کشورهای قزاقستان، چین و قرقیزستان در منطقه خود مختار سین کیان قرار دارد و به عنوان بلندترین قله کشور قزاقستان معرفی می‌شود. این قله هرمی شکل و مرمرین است و درباره وجه تسمیه آن باید گفت، نامش را از تنگری (خدای آسمان‌ها) گرفته‌اند.

    شاید برایتان جالب باشد که بدانید دیواره‌های مرمرین این کوه، هنگام غروب آفتاب به رنگ قرمز در می‌آید و به همین خاطر به آن لقب کان توغ یا کوه خون را نیز داده‌اند. قله خانتنگری همچنین در لیست زیباترین قله های جهان نیز قرار دارد. قله خانتنگری در کنار قللی مانند قله لنین، پوبدا، کورژنفسکایا و کمونیزم (اسماعیل سامانی) همواره مورد توجه کوهنوردان و علاقه مندان به کوهنوردی در ارتفاعات بالا بوده است.

تاریخچه صعود به قله خانتنگری

    خانتنگری، با وجود اینکه تقریباً ۴۳۰ متر (۱۴۱۰ فوت) کوتاه‌تر از همسایه خود است، تا سال ۱۹۴۳ بلندترین قله این رشته کوه محسوب می‌شد. اما پس از بررسی و اندازه‌گیری‌های دقیق، مشخص شد که جنگیش چوقوسو ارتفاع بیشتری دارد. پیتر سمنوف، جغرافیدان و کاوشگر اهل روسیه، نخستین اروپایی بود که در سال ۱۸۵۷ رشته‌کوه تنگری‌تاغ و قله باشکوه خانتنگری را مشاهده و توصیف کرد.

    نخستین صعود موفق به این قله در سال ۱۹۳۱ توسط تیم اوکراینی میخائیل پوگربتسکی انجام شد. آن‌ها از مسیر جنوبی، یعنی از سمت قرقیزستان، و سپس از یال غربی به قله رسیدند. در سال ۱۹۶۴، تیمی به رهبری م. کوزمین، اولین صعود از مسیر شمالی، یعنی از سمت قزاقستان، را به ثبت رساند. خانتنگری یکی از پنج قله‌ای است که کوهنوردان شوروی برای دریافت جایزه معتبر «پلنگ برفی» باید فتح می‌کردند.

    در سال ۱۹۹۰، آناتولی بوکریف، کوهنورد مشهور قزاقستانی، نخستین صعود انفرادی و سریع به قله خانتنگری را انجام داد. دو سال بعد، در ۷ فوریه ۱۹۹۲، تیمی از کوهنوردان قزاقستان شامل والری خریختچاتی، ویکتور ددی، یوری مویسی‌یف، ولادیمیر سوویگا، الکساندر ساوین، ایگور پوتینتسف و مالک اسمتوف، نخستین صعود زمستانی این قله را رقم زدند. اما این قله، علاوه بر ماجراجویی‌های موفق، شاهد حوادث تلخی نیز بوده است. در ۱۷ اوت ۱۹۹۲، تونی دورنبرگر، کوهنورد و سرپرست اتریشی، پس از صعود موفق به قله، در مسیر بازگشت جان خود را از دست داد. در سال ۲۰۰۴ نیز یک بهمن عظیم در مسیر پوگربتسکی، که محبوب‌ترین مسیر صعود به این کوه است، جان بیش از دوازده کوهنورد را گرفت.

    همچنین شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین زن کوهنورد ایرانی که توانست خانتنگری را فتح نماید، مهری جعفری نام دارد که شایان ذکر است وی در سال 1400 جان خود را در قله پوبدا قله نزدیک به خانتنگری از دست داد. در حال حاضر با توجه به خدمات ارائه شده در کمپ اصلی و باشگاه‌های کوهنوردی ایران صعودهای مختلفی در روی این قله انجام می‌گیرد.

چالش‌های اصلی صعود به خان‌تنگری

ارتفاع و شرایط جوی

• خان‌تنگری در منطقه‌ای قرار دارد که شرایط آب‌وهوایی بسیار ناپایدار است. طوفان‌های ناگهانی و بادهای شدید (گاهی تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت) می‌توانند شرایط صعود را بسیار خطرناک کنند.
• دمای هوا در ارتفاعات بالا حتی در تابستان ممکن است به زیر منفی ۳۰ درجه سانتی‌گراد برسد.
• فشار هوا در قله تقریباً یک سوم فشار سطح دریاست، بنابراین کوهنوردان نیاز به هم‌هوایی (acclimatization) مناسبی دارند.

دشواری‌های فنی در مسیرهای صعود

• مسیر جنوبی (قرقیزستان) و مسیر شمالی (قزاقستان) رایج‌ترین مسیرهای صعود هستند.
• مسیر جنوبی که از یال غربی عبور می‌کند، رایج‌ترین مسیر است و درجه سختی آن حدود 5A روسی (D در سیستم فرانسوی) است. این مسیر شامل صعودهای یخی و برفی، تراورس‌های خطرناک و عبور از یخچال‌های شکاف‌دار است.
• مسیر شمالی که سخت‌تر و فنی‌تر از مسیر جنوبی است، دارای بخش‌هایی با شیب زیاد و قسمت‌های صعود ترکیبی (Mixed Climbing) شامل یخ و سنگ است. این مسیر درجه سختی 6A روسی (D+ در مقیاس فرانسوی) را دارد.
• به دلیل ارتفاع زیاد، کمبود اکسیژن و شیب‌های یخی، صعود نیاز به تجربه قبلی در صعودهای فنی روی یخ و سنگ دارد.

خطر ریزش بهمن و سقوط سنگ

• بهمن‌های بزرگ یکی از مرگبارترین خطرات خان‌تنگری هستند. مسیر جنوبی، به‌ویژه در ماه‌های تابستان، در معرض ریزش بهمن قرار دارد.
• سقوط سنگ در بخش‌هایی از مسیر یخی و شیب‌دار نیز یکی از خطرات جدی محسوب می‌شود.

عبور از یخچال‌ها و شکاف‌های یخی

• کوهنوردان در مسیر صعود باید از یخچال‌های عمیق و شکاف‌های یخی خطرناک عبور کنند. استفاده از تجهیزات حرفه‌ای مانند کرامپون، تبر یخ، طناب‌های ثابت و تکنیک‌های هم طنابی و مهارت‌های عبور از شکاف‌های یخی کاملا ضروری است.

راهنمای صعود به قله خانتنگری

    برای صعود به قله خانتنگری، ابتدا باید خود را به شهر بیشکک، پایتخت کشور قرقیزستان برسانید. البته بعضا برای رسیدن به این کمپ می‌توان از کشور قراقزستان نیز استفاده کرد که در اینصورت نیاز به دریافت دو ویزا وجود دارد، این مساله بعضا به دلیل عدم پیدا کردن پرواز مناسب ممکن می‌شود.

    سپس از این شهر باید به کمپ کاراکارا بروید. این مسیر معمولا به صورت زمینی طی می‌شود و زیبایی‌های آن آنقدر زیاد است که شگفت زده‌تان کند. از کمپ کاراکارا تا بیس کمپ خانتنگری را باید با هلی‌کوپتر طی نمایید. این مسیر تقریبا 30 دقیقه طول می‌کشد. در ادامه به صورت مختصر درباره مسیر صعود به قله خانتنگری حرف خواهیم زد

بیس کمپ به کمپ یک

    بیس کمپ روی یخچال اینلچیک جنوبی قرار گرفته است و موقعیت آن به گونه‌ای است که هم برای قله خانتنگری و هم برای قله پوبدا کمپ اصلی محسوب می‌شود. در این بیس کمپ امکاناتی همچون چادر غذاخوری، حمام، چادرهای بزرگ دو نفره در دسترس کوهنوردان قرار دارد. همچنین در این بیس کمپ می‌توانید با پرداخت هزینه، کپسول گاز خریداری کنید. در این بیس کمپ باید خود را برای شروع کوهنوردی هیجان انگیزتان آماده نمایید.

    مسیر کمپ یک از روی یخچال می‌گذرد و مقداری پستی و بلندی دارد. در این مسیر باید از یک رودخانه یخچالی هم عبور نمایید که سختی زیادی ندارد و به زیبایی مسیر نیز می‌افزاید. در این مسیر بهتر است کفش ترکینگ بپوشید تا امکان لیز خوردنتان به حداقل برسد. کمپ یک در ارتفاع 4200 متری قرار دارد و بر دامنه‌های چاپایف مشرف شده است. برای برپایی کمپ نیز مناسب است.

کمپ یک به کمپ دو

    در این مسیر خطر بهمن وجود دارد و به همین دلیل هم بیشتر تیم های کوهنوردی حرکت خود را از صبح زود مثلا ساعت 4 بامداد آغاز می‌نمایند. دلیل چنین کاری این است که بتوانند تا قبل از گرم شدن هوا از قسمت‌هایی که خطر ریزش بهمن دارند، عبور کنند. شیب این مسیر تند است و در آن شکاف‌های یخچالی نیز وجود دارد. 

    به طور کلی عبور از کمپ یک به کمپ دو کمی خطرناک است. بنابراین سعی کنید از تجهیزات لازم کوهنوردی استفاده نمایید، در زمان مناسب حرکت کنید و دیگر تمهیدات لازم را انجام دهید تا سلامت به ارتفاع 5300 متری یعنی کمپ دوم برسید. در کمپ 2 که روی قله چاپایوف قرار دارد 30 چادر می‌توانید برپا نمایید، بنابراین باید آن را جای مناسبی برای چادر زدن و استراحت کردن دانست.

کمپ دو به کمپ سه

    مسیر رسیدن به کمپ سه برخلاف مسیر کمپ دو دشواری خاصی ندارد. شیب آن متوسط است و فقط در زیر گردنه کمی تند خواهد شد. این کمپ در در ارتفاع 5900 متری قرار دارد. اکر قصد کمپ زدن و شب مانی دارید بهتر است روی گردنه چادر بزنید زیرا اگر زیر گردنه کمپ کنید مجبور خواهید شد صبح زود یک مسیر پر شیب را طی نمایید.

کمپ سه به قله

    مسیر بعدی که پیش رویتان قرار دارد، قله است. در جریان این مسیر باید یک گردنه سنگی طول و دراز را طی نمایید. کرامپون در این مسیر به کارتان خواهد آمد؛ پس سعی کنید حتما آن را همراه خود داشته باشید. زمانی که یک سوم مسیر را طی کردید به کمپ 4 می‌رسید اما از آنجایی که این کمپ جای شب مانی نیست پس از استراحتی کوتاه باید به مسیر خود به سمت قله ادامه دهید.

    قسمتی از مسیر را باید با طناب ثابت طی نمایید اما این طناب ثابت معمولا در برف فرو رفته و استفاده از آن ممکن نیست. زمانی که یک صلیب چوبی را دیدید، بدانید که فاصله‌ای با قله خانتنگری ندارید زیرا این صلیب نشانه قله است. 

لوازم مورد نیاز برای صعود به قله خانتنگری

    در این بخش لیستی پیشنهادی از تجهیزاتی که برای صعود به قله خانتنگری باید همراه داشته باشید را ارائه خواهیم کرد. با دکوول همراه باشید. البته توجه داشته باشید با توجه به شرایطی که شما قصد دارید صعود کنید ممکن است این لیست کم یا زیاد شود. در اینجا اعلام می‌کنیم دکوول مسئولیتی از بابت تجهیزاتی که در اینجا اعلام کرده است هیچ مسئولیتی ندارد اما به شکل کلی لیست لوازم به شکل زیر خواهد بود و صرفا پیشنهادی است تا شما دید بهترین نسبت به شرایط قله و صعود داشته باشید.

بهترین فصل برای صعود به قله خانتنگری

    بهترین زمان برای صعود به خان‌تنگری معمولاً از اواسط تیر تا اوایل شهریور (جولای تا اوت) است. در این دوره، شرایط جوی نسبتاً پایدارتر است، دمای هوا در ارتفاعات کمتر از حد بحرانی کاهش می‌یابد، و احتمال وقوع طوفان‌های شدید کمتر است. با این حال، حتی در این بازه زمانی نیز شرایط می‌تواند به سرعت تغییر کند، به‌ویژه در ارتفاعات بالاتر. کوهنوردان باید برای مواجهه با بادهای شدید، دماهای زیر صفر، و احتمال ریزش بهمن آماده باشند.

صعود زمستانی به قله خانتنگری 

    صعود زمستانی به خانتنگری یک چالش فوق‌العاده دشوار محسوب می‌شود. تنها تعداد انگشت‌شماری از کوهنوردان موفق به این کار شده‌اند، زیرا دما به زیر منفی ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، بادهای سهمگین جریان دارند و خطر ریزش بهمن به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. اولین صعود زمستانی موفق در ۷ فوریه ۱۹۹۲ توسط تیمی از قزاقستان انجام شد. همچنین تنها یک تیم ایرانی اقدام به صعود زمستانی قله خانتنگری بوده‌اند که در زمستان 1401 اقدام و تلاش دو نفره برای صعود به قله خانتنگری در زمستان و در شرایط بسیار دشوار انجام گرفت. این تیم دو نفره متشکل از حسین بهمن یار و یوسف تقی زاده در یک تلاش 30 روزه توانستند تا محل کمپ 2 صعود کننده که به دلیل شرایط نامساعد جوی و نبود غذای کافی این اکسپدیشن به پایان رسید.

بنابراین:
✔ بهترین فصل: جولای تا اوت (تیر تا شهریور)
✔ چالش‌های صعود: سرمای شدید، تغییرات ناگهانی هوا، بادهای قوی، خطر ریزش بهمن
✔ صعود زمستانی: بسیار خطرناک و تنها برای کوهنوردان حرفه‌ای قابل توصیه است

درجه سختی صعود به قله خانتنگری

    قله خانتنگری (7010 متر) به دلیل ارتفاع بالا، شرایط جوی نامساعد، مسیرهای فنی و خطرات طبیعی، یکی از دشوارترین و فنی‌ترین قله‌های ۷۰۰۰ متری جهان محسوب می‌شود. سختی صعود به این قله بسته به مسیر انتخابی متفاوت است، اما در کل بین درجه روسی 5A تا 6A (بر اساس سیستم درجه‌بندی روسی) و معادل D تا D+ در مقیاس فرانسوی ارزیابی می‌شود. برای آشنایی بیشتر با مفهوم درجه سختی می‌توانید در دکوول به مطالعه بپردازید.

صعود به خانتنگری برای چه کسانی مناسب است؟

مناسب برای:

• کوهنوردانی که تجربه صعود به قله‌های ۶۰۰۰ متری دارند و می‌خواهند وارد دنیای ۷۰۰۰ متری‌ها شوند.
• کوهنوردان با تجربه در صعودهای فنی روی یخ و سنگ.
• کسانی که قبلاً صعودهایی مانند لنین (7134 متر) یا کورژنفسکایا (7105 متر) را انجام داده‌اند.

نامناسب برای:

• مبتدیان و کوهنوردانی که تجربه صعود به قله‌های مرتفع (بالای ۵۰۰۰ متر) را ندارند.
• کسانی که مهارت کافی در تکنیک‌های صعود روی یخ و سنگ (یخنوردی و سنگنوردی و درای تولینگ) ندارند. اگر قصد صعود به خان تنگری را دارید، حتماً باید آمادگی جسمانی و فنی کافی، تجهیزات مناسب و تجربه قبلی در کوهنوردی ارتفاع بالا و یخنوردی داشته باشید. توصیه می‌کنیم به بخش آموزش کوهنوردی در وب سایت دکوول مراجعه کنید و مطالعات کافی پیرامون این مساله را داشته باشید.

هزینه‌های صعود به قله خانتنگری

  هزینه‌های شامل موارد مختلفی است که به آنها اشاره خواهیم کرد.

    خدماتی که شرکت‌ها ارائه می‌کنند عبارتند از:

کلام آخر

    در مطلب قله خانتنگری هر آنچه را که لازم بود درباره این قله بدانید بیان کردیم. ابتدا به معرفی قله پرداختیم و سپس مسیر صعود به آن را بررسی کردیم. این قله یکی از قله‌هایی است که در لیست نشان پلنگ برفی قرار دارد. اگر تصمیم داشتید به این قله صعود کنید حتما با گروهی با تجربه همراه شوید و وسایل ضروری کوهنوردی را همراه خود داشته باشید. اگر نکته دیگری درباره این قله وجود دارد که در این مطلب بدان اشاره نشد، حتما آن را با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد و بتوانید از آن استفاده کنید. اینجا دکوول است و با ما در رسانه ادونچر و کوهنوردی ایران همراه باشید.